Ο ιός, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1996 στην Κίνα, έχει αναγκάσει μαζικές θανατώσεις σε όλο τον κόσμο, με την Ευρώπη να χάνει 47,7 εκατομμύρια εκτρεφόμενα πτηνά στην επιδημία 2021-22 και τις ΗΠΑ να σκοτώνουν τουλάχιστον 166 εκατομμύρια από την έναρξη της τελευταίας επιδημίας. Ο αντίκτυπος έχει εκτοξεύσει τις τιμές των αυγών στα ύψη στις Η.Π.Α.
Με εκατομμύρια να βασίζονται στα πουλερικά για το κρέας και τα αυγά, η πρόκληση δεν είναι μόνο ο περιορισμός του ιού αλλά και η προστασία των συστημάτων παραγωγής τροφίμων. Ο οικονομικός αντίκτυπος γίνεται επίσης αισθητός παγκοσμίως. Για παράδειγμα, οι τιμές των αυγών έφθασαν σε υψηλό επίπεδο ρεκόρ στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής φέτος, περισσότερα από 30 εκατομμύρια πουλιά στις ΗΠΑ έχουν θανατωθεί, σύμφωνα με δημοσιεύματα.
Η έλλειψη αυγών, μια φθηνή πηγή πρωτεϊνης και βασικό συστατικό σε πολλές δίαιτες δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, οι τιμές χονδρικής των αυγών έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας καθώς τα κρούσματα γρίπης των πτηνών συνεχίζουν να συγκλονίζουν τη βιομηχανία παγκοσμίως. Οι τιμές έχουν αυξηθεί περίπου 12% από τα τέλη Δεκεμβρίου, φτάνοντας τα 268,48 ευρώ (291,92 $) ανά 100 κιλά αυτόν τον μήνα, το υψηλότερο από τουλάχιστον το 2012. Το αυξανόμενο κόστος των ζωοτροφών επιδεινώνει τις ελλείψεις που προκαλούνται από κρούσματα γρίπης των πτηνών.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του FAO Godfrey Magwenzi περιέγραψε τη Δευτέρα 17 Μαρτίου την κατάσταση ως άνευ προηγουμένου, με «σοβαρές επιπτώσεις» στην παραγωγή τροφίμων, στις αγροτικές θέσεις εργασίας, στις τοπικές οικονομίες και στις τιμές για τους καταναλωτές.
Ο ιός δεν σταματά στους αχυρώνες πουλερικών. Ο H5N1 έχει επίσης εμφανιστεί σε άγρια και οικόσιτα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ζώων του ζωολογικού κήπου, των κατοικίδιων και των βοοειδών γαλακτοπαραγωγής.
Ενώ οι ανθρώπινες λοιμώξεις παραμένουν σπάνιες, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) εντόπισαν γενετικούς δείκτες που θα μπορούσαν να αυξήσουν την ικανότητα του ιού να προσαρμοστεί στα θηλαστικά – συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες ενδείξεις παρατεταμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Οι αξιωματούχοι του FAO προτρέπουν τις κυβερνήσεις να εντείνουν την επιτήρηση, να ενισχύσουν τη βιοασφάλεια και να ενισχύσουν την ανταπόκριση στις επιδημίες. «Μια αλυσίδα είναι τόσο ισχυρή όσο ο πιο αδύναμος κρίκος της», δήλωσε η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του FAO Beth Bechdol, τονίζοντας την ανάγκη για συντονισμένη παγκόσμια δράση για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού και την πρόληψη περαιτέρω διαταραχών στα συστήματα τροφίμων.
Ενώ τα άγρια πτηνά διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη μετάδοση, τα στοιχεία δείχνουν επίσης την πτηνοτροφία υψηλής πυκνότητας ως παράγοντα που μπορεί να επιταχύνει τα ξεσπάσματα όταν αποτύχουν τα μέτρα βιοασφάλειας. Μεγάλες φάρμες, όπου χιλιάδες πτηνά φιλοξενούνται κοντά το ένα στο άλλο, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για τη διάδοση και τη μετάλλαξη του ιού.
Προς το παρόν, αξιωματούχοι δημόσιας υγείας επιμένουν ότι ο κίνδυνος παραμένει χαμηλός. Ωστόσο, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η εξάπλωση του ιού στα θηλαστικά του δίνει περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθεί, αυξάνοντας τις δυνατότητές του να μολύνει ανθρώπους.
