Έγκριση ΕΕ ξεκλειδώνει πριμ ως 2.000 ευρώ σε λιπάσματα και ενίσχυση ρεύματος

Πριμ μέχρι 2.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση για αγορά λιπασμάτων και ενίσχυση αγροτικού ρεύματος προκρίνουν τελικά οι Βρυξέλλες

Τα επόμενα 24ωρα και με ορίζοντα την επόμενη συνάντηση των υπουργών γεωργίας της ΕΕ στα τέλη του μήνα, αναμένεται να δοθούν κατευθύνσεις και στην περίπτωση της αγοράς λιπασμάτων, με τα περισσότερα κράτη μέλη πάντως να θεωρούν δεδομένο το πράσινο φως από την Κομισιόν για έκτακτες κρατικές ενισχύσεις.

Ήδη άλλωστε, το νέο πλαίσιο, υπό τον τίτλο «RePowerEU» ανοίγει το δρόμο για κρατικές ενισχύσεις, με τον Πολωνό Επίτροπο Γεωργίας, Γιάνουζ Βοϊτσεχόφσκι, να σχολιάζει στο Twitter, ότι δίνεται η δυνατότητα για βραχυπρόθεσμες επιδοματικές λύσεις σε αγρότες και εταιρείες προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης.

Υπενθυμίζεται ότι μια σειρά από κράτη μέλη έχουν ήδη έτοιμα σχέδια ενίσχυσης, ένα εκ των οποίων, είναι αυτό των Ιρλανδών για ενίσχυση στα λιπάσματα με κουπόνι έως 2.000 ευρώ. Σύμφωνα με αυτό, προωθείται η ενίσχυση των Ιρλανδών αγροτών για την αγορά λιπασμάτων, βάσει τιμολογίων του 2021, στα οποία θα υπολογίζεται μια έκπτωση της τάξης του 50% για κάθε τόνο προϊόντος θρέψης. Έτσι, αν η μέση τιμή ενός τόνου λιπάσματος τον Μάρτιο του 2021 ήταν τα 400 με 450 ευρώ περίπου, η ενίσχυση ανέρχεται στα 200 με 225 ευρώ ανά τόνο. Το σύνολο της ενίσχυσης, βάσει του ιρλανδικού σχεδίου, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση.

Το σχέδιο αυτό είναι αρκετά κοντά σε αντίστοιχη ελληνική πρόταση που έχει εξετάσει στο παρελθόν το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Πρόκειται για το γνωστό voucher-κουπόνι των έως 200 ευρώ για αγορά λιπασμάτων. Με άλλα λόγια, οι αριθμοί των δύο προτάσεων είναι σχετικά κοντά, όπως κοντά είναι και τα δεδομένα της αγροτικής παραγωγής των δύο χωρών και υπό αυτήν την έννοια, δεν θα έπρεπε να αποκλείεται ένας σχεδιασμός μιας αντίστοιχης με των Ιρλανδών επιδότησης και για τους Έλληνες αγρότες.

Από την άλλη η Πολωνία, µε τις σαφώς µεγαλύτερες εκτάσεις και ανάγκες για θρέψη των καλλιεργειών προσανατολίζεται σε µια ενίσχυση της τάξης των 104 ευρώ (500 ζλότι) ανά τόνο, δηµιουργώντας και τον απαραίτητο δηµοσιονοµικό χώρο που προσεγγίζει τα 600 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων έχουν ανατρέψει για τα καλά τις ισορροπίες και τα φίλτρα τόσο των Βρυξελλών όσο και των κρατικών προϋπολογισμών, με την αγροτική παραγωγή του μπλοκ να βρίσκεται για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες στο επίκεντρο της δημόσιας σφαίρας. Ως γνωστόν, ήδη συζητείται σε επίπεδο Ευρωπαίων Επιτρόπων και υπουργών Γεωργίας το ενδεχόμενο να παγώσει προσωρινά η υιοθέτηση του  Green Deal και της πράσινης συμφωνίας, μαζί με την ελαστικότητα ως προς τις προϋποθέσεις αγρανάπαυσης, κάτι που υποδηλώνει και την ανάγκη περαιτέρω στήριξης της αγροτικής παραγωγής στο κομμάτι των σπορών και των φροντίδων. Άλλωστε, εν προκειμένω δεν διακυβεύεται μόνο η διατροφική επάρκεια του μπλοκ και η χαλιναγώγηση των τιμών, αλλά και η αποφυγή κοινωνικών αναταραχών στην ευρύτερη γειτονιά της Ευρώπης εξαιτίας ακριβώς αυτής της συγκυρίας εκτόξευσης των τιμών και ελλείψεων σε αγροτικά προϊόντα.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Κομισιόν:

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα ένα περίγραμμα ενός σχεδίου για την ανεξαρτησία της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030, ξεκινώντας από το φυσικό αέριο, υπό το φως της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. 

Αυτό το σχέδιο περιγράφει επίσης μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη και την αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξημένες τιμές ενέργειας εδώ και αρκετούς μήνες, αλλά τώρα η αβεβαιότητα για τον εφοδιασμό επιδεινώνει το πρόβλημα. Το REPowerEU θα επιδιώξει να διαφοροποιήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου, να επιταχύνει την ανάπτυξη ανανεώσιμων αερίων και να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο στη θέρμανση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό μπορεί να μειώσει τη ζήτηση της ΕΕ για ρωσικό αέριο κατά δύο τρίτα πριν από το τέλος του έτους. 

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen δήλωσε: «Πρέπει να ανεξαρτητοποιηθούμε από το ρωσικό πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο. Απλώς δεν μπορούμε να βασιστούμε σε έναν προμηθευτή που μας απειλεί ρητά. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να αμβλύνουμε τον αντίκτυπο της αύξησης των τιμών της ενέργειας, να διαφοροποιήσουμε τον εφοδιασμό μας με φυσικό αέριο για τον επόμενο χειμώνα και να επιταχύνουμε τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Όσο πιο γρήγορα στραφούμε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το υδρογόνο, σε συνδυασμό με περισσότερη ενεργειακή απόδοση, τόσο πιο γρήγορα θα είμαστε πραγματικά ανεξάρτητοι και θα κυριαρχήσουμε στο ενεργειακό μας σύστημα. Θα συζητήσω τις ιδέες της Επιτροπής με τους Ευρωπαίους ηγέτες στις Βερσαλλίες αργότερα αυτή την εβδομάδα και στη συνέχεια θα εργαστώ για να τις εφαρμόσω γρήγορα με την ομάδα μου». 

Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε τα τρωτά σημεία μας και να γίνουμε γρήγορα πιο ανεξάρτητοι στις ενεργειακές μας επιλογές. Ας σπεύσουμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με ταχύτητα αστραπής. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μια φθηνή, καθαρή και δυνητικά ατελείωτη πηγή ενέργειας και αντί να χρηματοδοτούν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αλλού, δημιουργούν θέσεις εργασίας εδώ. Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη επιτάχυνσης της μετάβασής μας στην καθαρή ενέργεια». 

Ο Επίτροπος Ενέργειας, Kadri Simson, δήλωσε: «Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει την κατάσταση της ασφάλειας του εφοδιασμού και έχει οδηγήσει τις τιμές της ενέργειας σε πρωτοφανή επίπεδα. Για τις υπόλοιπες εβδομάδες αυτού του χειμώνα, η Ευρώπη έχει επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου, αλλά πρέπει να αναπληρώσουμε τα αποθέματά μας επειγόντως για το επόμενο έτος. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προτείνει έως την 1η Οκτωβρίου, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην ΕΕ να έχει πληρωθεί έως τουλάχιστον 90%. Έχουμε επίσης περιγράψει τη ρύθμιση των τιμών, τις κρατικές ενισχύσεις και τα φορολογικά μέτρα για την προστασία των ευρωπαϊκών νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις των εξαιρετικά υψηλών τιμών». 

Έκτακτα μέτρα για τις τιμές της ενέργειας και την αποθήκευση φυσικού αερίου

Η «Εργαλειοθήκη τιμών ενέργειας» της Επιτροπής από τον περασμένο Οκτώβριο βοήθησε τα κράτη μέλη να μετριάσουν τον αντίκτυπο των υψηλών τιμών στους ευάλωτους καταναλωτές και παραμένει σημαντικό πλαίσιο για εθνικά μέτρα. Σήμερα η Επιτροπή παρουσιάζει στα κράτη μέλη πρόσθετη καθοδήγηση, επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα ρύθμισης των τιμών σε εξαιρετικές περιστάσεις και ορίζοντας πώς τα κράτη μέλη μπορούν να αναδιανέμουν τα έσοδα από τα υψηλά κέρδη του ενεργειακού τομέα και την εμπορία εκπομπών στους καταναλωτές. Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις προσφέρουν επίσης στα κράτη μέλη επιλογές να παρέχουν βραχυπρόθεσμη στήριξη σε εταιρείες που πλήττονται από υψηλές τιμές ενέργειας και να συμβάλλουν στη μείωση της έκθεσής τους στην αστάθεια των τιμών της ενέργειας μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα. Μετά από διαβούλευση σχετικά με στοχευμένες τροποποιήσεις στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, η Επιτροπή θα διαβουλεύεται επίσης με τα κράτη μέλη σχετικά με τις ανάγκες και το πεδίο εφαρμογής ενός νέου προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την παροχή ενισχύσεων σε εταιρείες που έχουν πληγεί από την κρίση, ιδίως όσοι αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος.

Η Επιτροπή σκοπεύει να υποβάλει έως τον Απρίλιο μια νομοθετική πρόταση που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ΕΕ έως τουλάχιστον το 90% της χωρητικότητάς της έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους. Η πρόταση θα συνεπαγόταν την παρακολούθηση και την επιβολή των επιπέδων πλήρωσης και τη δημιουργία ρυθμίσεων αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών. Η Επιτροπή συνεχίζει την έρευνά της στην αγορά φυσικού αερίου ανταποκρινόμενη στις ανησυχίες για πιθανές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού από φορείς εκμετάλλευσης, ιδίως την Gazprom.

Για να αντιμετωπίσει τις εκτοξευόμενες τιμές της ενέργειας, η Επιτροπή θα εξετάσει όλες τις πιθανές επιλογές για έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό της μεταδοτικής επίδρασης των τιμών του φυσικού αερίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τα προσωρινά όρια τιμών. Θα αξιολογήσει επίσης επιλογές για τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας λαμβάνοντας υπόψη την τελική έκθεση του Οργανισμού της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και άλλες συνεισφορές σχετικά με τα οφέλη και τα μειονεκτήματα των εναλλακτικών μηχανισμών τιμολόγησης για να διατηρηθεί η ηλεκτρική ενέργεια προσιτή, χωρίς διακοπή του εφοδιασμού και περαιτέρω επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση.

REPowerEU – εξάλειψη της εξάρτησής μας από το ρωσικό αέριο πριν από το 2030

Η σταδιακή κατάργηση της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία μπορεί να γίνει πολύ πριν από το 2030. Για να γίνει αυτό, η Επιτροπή προτείνει την ανάπτυξη ενός σχεδίου REPowerEU που θα αυξήσει την ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος σε όλη την ΕΕ με βάση δύο πυλώνες: Διαφοροποίηση προμήθειας αερίου, μέσω υψηλότερες εισαγωγές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) και αγωγών από μη Ρώσους προμηθευτές και μεγαλύτερος όγκος παραγωγής και εισαγωγών βιομεθανίου και ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου· και, μειώνοντας ταχύτερα τη χρήση ορυκτών καυσίμων στα σπίτια, τα κτίρια, τη βιομηχανία και το ηλεκτρικό μας σύστημα, ενισχύοντας την ενεργειακή απόδοση, αυξάνοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ηλεκτροδότηση και αντιμετωπίζοντας τα σημεία συμφόρησης στις υποδομές.

Η πλήρης εφαρμογή των προτάσεων της Επιτροπής «Fit for 55» θα μείωνε ήδη την ετήσια κατανάλωση ορυκτού αερίου κατά 30%, που ισοδυναμεί με 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), έως το 2030. Με τα μέτρα στο σχέδιο REPowerEU, θα μπορούσαμε να καταργήσουμε σταδιακά τουλάχιστον 155 bcm χρήσης ορυκτών αερίων, που ισοδυναμεί με τον όγκο που εισήχθη από τη Ρωσία το 2021. Σχεδόν τα δύο τρίτα αυτής της μείωσης μπορούν να επιτευχθούν εντός ενός έτους, τερματίζοντας την υπερβολική εξάρτηση της ΕΕ από έναν μόνο προμηθευτή. Η Επιτροπή προτείνει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό των καταλληλότερων έργων για την επίτευξη αυτών των στόχων, βασιζόμενη στην εκτεταμένη εργασία που έχει ήδη γίνει στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Ιστορικό

Η νέα πραγματικότητα της γεωπολιτικής αγοράς και της αγοράς ενέργειας απαιτεί από εμάς να επιταχύνουμε δραστικά τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και να αυξήσουμε την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης από αναξιόπιστους προμηθευτές και πτητικά ορυκτά καύσιμα.

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η υπόθεση για μια ταχεία μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δεν ήταν ποτέ πιο ισχυρή και σαφής. Η ΕΕ εισάγει το 90% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της, με τη Ρωσία να παρέχει περίπου το 45% αυτών των εισαγωγών, σε διαφορετικά επίπεδα μεταξύ των κρατών μελών. Η Ρωσία αντιπροσωπεύει επίσης περίπου το 25% των εισαγωγών πετρελαίου και το 45% των εισαγωγών άνθρακα.

Η εργαλειοθήκη για τις τιμές ενέργειας της Επιτροπής του Οκτωβρίου 2021 βοηθά τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας τους τελευταίους μήνες. 25 κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει μέτρα σύμφωνα με την εργαλειοθήκη, τα οποία ήδη χαλαρώνουν τους λογαριασμούς ενέργειας για περισσότερους από 70 εκατομμύρια οικιακούς πελάτες και αρκετά εκατομμύρια πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή συνεχίζει να εργάζεται με γείτονες και εταίρους στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Ενεργειακή Κοινότητα, η οποία μοιράζεται την εξάρτηση της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα και την έκθεση σε αυξήσεις τιμών, ενώ έχει επίσης δεσμευτεί για τους ίδιους μακροπρόθεσμους κλιματικούς στόχους. Για την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία, η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει υποστήριξη για τη διασφάλιση αξιόπιστης και βιώσιμης ενέργειας. Η συνεχιζόμενη προσπάθεια για την παροχή έκτακτου συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας και της Μολδαβίας με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο αποτελεί σαφή ένδειξη αυτής της δέσμευσης».