Ολονύκτιο παρασκήνιο για το ΦΕΚ eco-schemes «σφαγή» με το βαμβάκι

Της νύχτας καμώματα οι σημερινές πληρωμές, δράση – δράση τα ποσά eco-schemes, ως αργά... για το τυπογραφείο

Έτσι, την ώρα που όλοι οι αρμόδιοι διαβεβαίωναν ότι τίποτα δεν έχει άλλάξει στο χρονοδιάγραμμα για πληρωμή, μέχρι το βράδυ της Παρασκευής 28 Μαρτίου, κανείς δεν έπαιρνε και την ευθύνη να φύγουν οι σχετικές αποφάσεις και να ξεκινήσει η διαδικασία διαμόρφωσης των εντολών πληρωμής προς την τράπεζα.

Μάλιστα μια τελευταία ενημέρωση, έβγαζε ξανά εκτός πλάνου τα υπόλοιπα ενιαίας ενίσχυσης 2024 που μεταφέρονται στην πληρωμή του Πάσχα (μαζί με τις συνδεδεμένες ενισχύσεις), ενώ μεγάλωνε τις πιθανότητες να τελειώσει εντός της ημέρας (Παρασκευή) το σύνολο των πιστώσεων που αφορούν ειδική βάμβακος και οικοσχήματα.   

Πιο συγκεκριμένα, με 415 εκατ. ευρώ οικολογικά σχήματα και μέση μείωση επιδότησης 55%, μαζί με 163 εκατ. ευρώ περίπου ειδική βάμβακος αναμένεται να ξεκινήσει εντός της ημέρας (μπορεί όμως και νύχτα), Παρασκευή 28 Μαρτίου, η πίστωση των άμεσων ενισχύσεων αυτής της φάσης. Αντίθετα παραπίσω στέλνει ο ΟΠΕΚΕΠΕ τα υπόλοιπα ενιαίας με τον προγραμματισμό να αναφέρει πως θα πιστωθούν μαζί με τις συνδεδεμένες δηλαδή κοντά στο Πάσχα.

Αναφορικά με τα eco-schemes το πλήγμα είναι ιδιαίτερα βαρύ στα βοσκοτόπια της Δράσης 5 που θα πληρωθούν 4,5 ευρώ/στρέμμα και στα βιολογικά της Δράσης 9 που υφίστανται επιπλέον περικοπή 10% σε σχέση με το 2023, ενώ στη Δράση 1 για τις σπορές ψυχανθών και σιτηρών η ενίσχυση εμφανίζει ελαφριά αύξηση και διαμορφώνεται στα 14 ευρώ το στρέμμα για τα σιτηρά και 28,2 για τα ψυχανθή. 

Κανονικά στους λογαριασμούς των αγροτών θα μπει η ειδική βάμβακος με ένα ποσό 73,39 ευρώ/στρέμμα, δηλαδή ίσο με το ποσό αναφοράς. Συνολικά εκτιμάται πως θα πιστωθούν 163 εκατ. ευρώ περίπου, έναντι 183.996.000 ευρώ που είναι ο προϋπολογισμός. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Agronews, η αρχική ζήτηση που σημειώθηκε ήταν της τάξεως του 1,05 δις ευρώ, και ύστερα από διασταυρωτικούς ελέγχους του ΟΠΕΚΕΠΕ έπεσε στα 900 εκατ. ευρώ, δηλαδή 100 εκατ. ευρώ περισσότερα από το 2023 και συνολικά 575 εκατ. ευρώ παραπάνω από τον προϋπολογισμό των οικολογικών σχημάτων.

Αναφορικά με τα ποσά ανά δράση, το ρεπορτάζ αναφέρει πως στη Δράση 5 που αφορά τα αγροδασικά (άνω των 6 εκατ. στρεμμάτων) το ποσό από τα 10 ευρώ το στρέμμα (τιμή αναφοράς) πέφτει στα 4,5 ευρώ ανά στρέμμα, δηλαδή μείωση 55% αντί για 25% που είχε γίνει το έτος ενίσχυσης 2023. 

Στη Δράση 9 των Βιολογικών, συγκριτικά με το 2023, υπήρξε μείωση επιπλέον 10-15% ανά καλλιεργητική ομάδα. Δηλαδή για παράδειγμα το πριμ στη βιολογική ελιά φτάνει τα 27 ευρώ το στρέμμα. Συνολικά αντί για 164 εκατ. ευρώ που πληρώθηκαν το 2023, τώρα το ποσό που έχει δεσμευτεί φτάνει περί τα 130-135 εκατ. ευρώ. 

Στη Δράση 1 τώρα όπου συγκεντρώνονται πάνω από 100.000 ΑΦΜ αγροτών, το ρεπορτάζ αναφέρει πως οι σπορές σε σιτηρά και ψυχανθή παρουσίασαν μία ελαφριά αύξηση και διαμορφώνονται στα 14 ευρώ το στρέμμα για τα σιτηρά και στα 28,2 ευρώ το στρέμμα για τα ψυχανθή. 

Στη Δράση 6 όπου δηλώνονται άνω των 11 εκατ. στρεμμάτων, εκεί η επιδότηση για το ψηφιακό εργαλείο πέφτει από τα 1,7 στα 1,3 ευρώ το στρέμμα, ενώ η επιδότηση έμεινε ως σε δράσεις με τιμολόγια όπως το Κομφούζιο και τα ωφέλιμα αλλά όχι για τις δακοπαγίδες. Ισχυρή είναι η μείωση παράλληλα για τα θερινά κλαδέμματα. 

Άλλη μια μέρα χωρίς πληρωμές, βαρύ το  φορτίο για ταυτόχρονη πίστωση Παρασκευή eco-schemes, ειδικής βάμβακος και ενιαίας   

Άπραγη αναμένεται να περάσει και η σημερινή μέρα (Πέμπτη 27 Μαρτίου) στο θέμα των πληρωμών, ενώ αρκετά μεγάλες είναι οι πιθανότητες να ισχύσει τελικά ο προγραμματισμός για ολοκλήρωση των πιστώσεων ύψους 580 εκατ. ευρώ περίπου στη διάρκεια της αυριανής ημέρας, δηλαδή την Παρασκευή 28 Μαρτίου. 

Οι δοκιμαστικές πληρωμές που έγιναν κατά τη διάρκεια της Τετάρτης έδειξαν ότι τα στοιχεία που έχουν «φορτωθεί» στο μηχανογραφικό σύστημα θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην έκδοση των τελικών εντολών πίστωσης μέχρι το πρωί της Παρασκευής, σίγουρα για την ειδική του βάμβακος και ενδεχομένως για ένα μεγάλο μέρος από τις 10 δράσεις που περιλαμβάνονται στα οικοσχήματα.

Ωστόσο, μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχαν εκδοθεί οι προβλεπόμενες από τη διαδικασία εγκρίσεις διάθεσης πίστωσης που απαιτούνται μετά τον ακριβή καθορισμό στα ποσά ενίσχυσης που θα ισχύσουν για κάθε δράση.

Πιο απλή δείχνει να είναι η διαδικασία «αποδέσμευσης» του αντίστοιχου ποσού για την ειδική του βάμβακος, κάτι που φέρνει την εν λόγω πληρωμή σε προτεραιότητα. 

 Σημειωτέον ότι για τα οικοσχήματα, μετά από πολλές συζητήσεις, τόσο σε τεχνικό κυρίως όμως σε πολιτικό επίπεδο,  φαίνεται πως οι αποφάσεις έχουν πλέον ληφθεί και μένει η υπογραφή τους και η δημοσίευσή τους, ενδεχομένως και εντός της ημέρας, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Να θυμίσουμε ότι τα χρήματα είναι λιγότερα από τα μισά σε σχέση σε σχέση με αυτά που έχουν αιτηθεί  οι αγρότες στις δηλώσεις ΟΣΔΕ του 2024.

Πιο αναλυτικά τα αναμενόμενα ποσά πιστώσεων έχουν ως εξής:

Ειδική βάμβακος

Ποσό: 73,39 ευρώ/στρέμμα

Στρέμματα που δηλώθηκαν: 2,23 εκατ. (λιγότερα από τα 2,5 εκατ. στρέμματα αναφοράς)

Συνολικός προϋπολογισμός: 183.996.000 ευρώ

Ποσό προς πληρωμή: 163 εκατ. ευρώ (πολλαπλασιασμός ποσού επί στρέμματα)

Οικολογικά σχήματα

Συνολικός προϋπολογισμός: 425.000.000 ευρώ 

Ποσό προς πληρωμή: 398.483.010,89 ευρώ ή τουλάχιστον αυτό ήταν το ποσό που πληρώθηκε για το έτος ενίσχυσης 2023.

Θα πρέπει να αναφερθεί συμπληρωματικά ότι πηγές που εμπλέκονται άμεσα στην υπόθεση των πληρωμών δεν έκρυβαν στο Agronews τις επιφυλάξεις τους για την ολοκλήρωση των πιστώσεων μέχρι το βράδυ της Παρασκευής. Θα αποτελούσε έκπληξη, τόνιζαν, αν μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, φθάσουν στην Τράπεζα Πειραιώς και οι δύο μεγάλες παρτίδες εντολών πληρωμής, δηλαδή ότι σχετίζεται με την Ειδική του Βάμβακος και τις δράσεις των Eco-Schemes.

Αυτό το οποίο μοιάζει πολύ πιο σίγουρο, είναι να πιστωθούν τα υπόλοιπα ενιαίας ενίσχυσης 2024 (monitoring και μεταβιβάσεις)  και να αρχίσει να γίνεται τμηματικά η πληρωμή των δέκα ειδικότερων δράσεων που αφορούν στα οικοσχήματα.

Δεν θα υπήρχε πάντως καμιά δικαιολογία για το ενδεχόμενο νέας καθυστέρησης στην πίστωση των χρημάτων που αφορούν στην ειδική ενίσχυση του βάμβακος.

Άλλωστε, τα στοιχεία των καλλιεργητών στο βαμβάκι δείχνουν να είναι «κουκιά μετρημένα» και μετά την αφαίρεση -ουσιαστικά- του ελάχιστου ορίου παραγωγής, ως προϋπόθεσης για να πληρωθεί η εν λόγω ενίσχυση, όλα τα στρέμματα που έχουν δηλωθεί δικαιούνται και το ποσό των 73,39 ευρώ ανά στρέμμα.

Τα γκρίζα σημεία ενόψει Παρασκευής και οι αγωνίες που κρύβει η επιστολή του Τσιάρα προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Δύσβατος μοιάζει μέχρι τώρα ο δρόμος για της πληρωμές της Παρασκευής, με τον προγραμματισμό για πιστώσεις ύψους 580 εκατ. ευρώ περίπου (ειδική βάμβακος, eco-schemes και υπόλοιπα ενιαίας ενίσχυσης) να μοιάζει αισιόδοξος, καθώς τα «πληροφοριακά συστήματα» του ΟΠΕΚΕΠΕ παραμένουν σαθρά και η άπειρη νέα διοίκηση, ανεξαρτήτως προθέσεων, δύσκολα θα μπορούσε να βάλει χέρι σε όλους εκείνους, που, παριστάνοντας τους ειδικούς, έχουν ρίξει το καράβι του οργανισμού πληρωμών στα βράχια.

Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν να ξεκαθαρίζει το τοπίο σε ότι αφορά την ειδική του βάμβακος ύψους 163 εκατ. ευρώ (σε σύνολο 184 εκατ. ευρώ) που πρόκειται να πιστωθεί κανονικά την Παρασκευή 28 Μαρτίου, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των υπολοίπων ενιαίας ενίσχυσης ύψους 25 εκατ. ευρώ περίπου (χωρίς τις ενισχύσεις νεαρών γεωργών) που επίσης φαίνεται να ξεκαθαρίζουν (monitoring και μεταβιβάσεις). 

Εκεί που δείχνουν να έχουν μπλέξει πολύ τα πράγματα είναι στα οικοσχήματα (eco-schemes). Κατ’ αρχήν γιατί τα χρήματα που αιτούνται οι αγρότες είναι υπερδιπλάσια αυτών που διαθέτει ο αντίστοιχος προϋπολογισμός. Τα αιτήματα ενίσχυσης με βάση τις δηλώσεις ΟΣΔΕ 2024 φθάνουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ ο προϋπολογισμός των αντίστοιχων δράσεων ανέρχεται σε 425 εκατ. ευρώ.

Όποια κι αν είναι η τελική διαχείριση σε μια τέτοια δύσκολη άσκηση, το βέβαιο είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δικαιούχων θα μείνει με παράπονα. Παρά το γεγονός ότι είναι η δεύτερη χρονιά ισχύος και πληρωμής των δράσεων που περιλαμβάνονται στα eco-schemes, δεν έλειψαν κι αυτή τη φορά οι αλλαγές με τη μορφή εφαρμοστικών αποφάσεων μέχρι την τελευταία στιγμή, ενώ, οι ιθύνοντες των ΚΥΔ από την πλευρά τους, στην προσπάθειά του να βοηθήσουν τους παραγωγούς, ώστε να εισπράξουν ότι γίνεται παραπάνω (όσο αυτό συνδέεται και με τη δική τους αμοιβή), έκαναν «κλικ» σε ότι έβλεπαν μπροστά τους.

Άλλωστε, τα παρωχημένα συστήματα με βάση τα οποία συνεχίζουν να υποβάλλονται οι δηλώσεις ΟΣΔΕ στην Ελλάδα εδώ και δύο δεκαετίες περίπου, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για σοβαρή προσέγγιση της ιδέας των οικοσχημάτων και για αξιοποίηση σε βάθος των δράσεων με βάση τις πραγματικές δυνατότητες και ανάγκες των παραγωγών.  

Αυτό και πολλά άλλα, είναι που υποχρέωσαν τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, να απευθύνει επιστολή (κατευθύνσεων) προς το νέο Πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, Νικόλαο Σαλάτα, ζητώντας μεταξύ άλλων να ληφθούν όλες οι απαραίτητες αποφάσεις για την πρόληψη καταστρατηγήσεων σε βάρος των πιστώσεων που διαχερίζεται ο Οργανισμός Πληρωμών.

Χωρίς η επιστολή αυτή να έχει δοθεί επίσημα στη δημοσιότητα, διαρροές μέσω του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (βραχίονας κυβερνητικής ενημέρωσης) θέλουν τον κ. Τσιάρα να ζητά την καλύτερη διαχείριση των πιστώσεων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ).

Επιπλέον, ο αρμόδιος υπουργός υπογραμμίζει ότι πρέπει να γίνουν όλες οι ενέργειες για να ανακτηθούν τυχόν χρηματικά ποσά τα οποία έχουν καταβληθεί παρανόμως ή αχρεωστήτως.

Τέλος, ενόψει της ενεργοποίησης της αίτησης ενιαίας ενίσχυσης έτους 2025 ο κ. Τσιάρας στην επιστολή του σημειώνει ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα πρέπει να μεριμνήσει για τη βελτίωση των διαδικασιών επιλεξιμότητας, την ενίσχυση των διασταυρωτικών ελέγχων, την εντατικοποίηση και αυστηροποίηση των ελέγχων στο πεδίο και τέλος την μεγιστοποίηση των προσπαθειών εντοπισμού, διερεύνησης και αντιμετώπισης περιστατικών απάτης.

Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι η επιστολή Τσιάρα ξεπερνάει τα στενά όρια της αγωνίας για το αν θα γίνουν έγκαιρα και σε πιο βαθμό οι επικείμενες πληρωμές και μπαίνει στη διαδικασία να κατευνάσει τις όποιες ανησυχίες των κοινοτικών αρχών σε ότι αφορά την διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων από την πλευρά του Οργανισμού Πληρωμών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το «ρεπορτάζ» του ΑΠΕ είδε το φως της δημοσιότητας λίγες ώρες πριν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης αναχωρήσει για της Βρυξέλλες (συνεδρίαση Συμβουλίου Υπουργών Δευτέρας 24 Μαρτίου).

Άλλωστε μια προσεκτική ανάγνωση των όσων αναφέρονται στη «διαρροή», δείχνει μια βούληση του υπουργού να πείσει τις αρμόδιες κοινοτικές αρχές ότι με βάση τις δικές τους οδηγίες (καθώς έχει αναλάβει ο ίδιος την επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ) όχι μόνο θα πρέπει να δοθούν σωστά τα χρήματα αυτή τη φορά, όχι μόνο θα πρέπει να εξετασθούν σε βάθος τυχόν αθετήσεις κανόνων στο παρελθόν αλλά θα πρέπει και να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να ανακτηθούν τυχόν χρηματικά ποσά τα οποία έχουν καταβληθεί παρανόμως ή αχρεωστήτως.   

Μέσα σ’ αυτό κλίμα, ένα άλλο στοιχείο που προκαλεί εντύπωση, είναι και οι δηλώσεις στις οποίες προέβη τις τελευταίες ώρες από την Κρήτη, ο προκάτοχος του κ. Τσιάρα, πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης. 

«Αιφνιδιάστηκα» τονίζει ο πρώην υπουργός, «διαβάζοντας στα ΜΜΕ χθες την επιστολή του κ. Τσιάρα προς τον νέο πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, που ο ίδιος επέλεξε πριν από 1,5 μήνα καθώς φαίνεται να υπάρχει έντονη αβεβαιότητα για τα μελλούμενα. Σαν να θέλει να δημιουργήσει αναχώματα σε προβλήματα που θα προκύψουν στην πορεία».

Και συνεχίζει: «Η νέα διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατά την άποψή μου, δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Και θα φανεί στην πορεία. Στα όσα είχα πει για το πρώην πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ κ. Σημανδράκο δικαιώθηκα, καθώς πλέον κατηγορείται για βαρύτατες ποινικές ευθύνες σύμφωνα με τον εισαγγελέα».