Μεγάλη αναστάτωση στις τάξεις των αγροτών και αναταράξεις σε ευρύ φάσµα της αλυσίδας αξίας που συνδέεται µε την αγροτική παραγωγή, επιφέρουν οι εκτεταµένες ζηµιές που έχουν σηµειωθεί φέτος και ειδικά το τελευταίο διάστηµα, κυρίως σε οπωροφόρα, ακρόδρυα, αµπέλια και άλλες καλλιέργειες.
Τα µετεωρολογικά συµβάντα καθιστούν επιτακτική την επιτάχυνση του ελεγκτικού έργου του ΕΛΓΑ και την επίσπευση των αποζηµιώσεων µε ευρεία χρήση της λύσης των προκαταβολών, έτσι ώστε να απορροφηθούν οι κραδασµοί στην αγορά και να συνεχισθεί χωρίς προβλήµατα η καλλιεργητική φροντίδα εκ µέρους των αγροτών.
Ο χαρακτήρας των καλλιεργειών που έχουν πληγεί είναι τέτοιος που ανατρέπει τους σχεδιασµούς σε ένα ευρύτερο φάσµα της αγροτικής οικονοµίας, καθώς, µεγάλες µεταποιητικές µονάδες, συσκευαστήρια αγροτικών προϊόντων και εξαγωγικές επιχειρήσεις θα µείνουν χωρίς πρώτες ύλες και εµπορεύµατα, µε ότι αυτό σηµαίνει για το αγροτικό ΑΕΠ και την οικονοµική δραστηριότητα στις αντίστοιχες περιοχές.
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού το περασµένο Σάββατο στη Νεµέα, περιοχή στην οποία επίσης καταγράφηκαν κάποιες ζηµιές από τον παγετό, έδωσε σηµειολογικά ένα στίγµα για την κατανόηση του προβλήµατος από την πλευρά της κυβέρνησης, ωστόσο, οι κινήσεις που ακολούθησαν από την πλευρά των καθ’ ύλην αρµοδίων δεν πιστοποιούν σαφή αντίληψη της έκτασης του φαινοµένου και των συνεπειών που αυτό µπορεί να έχει στην εγχώρια οικονοµία.
Προς το παρόν, το σύνολο της ευθύνης φαίνεται να έχει «φορτωθεί» στις πλάτες του ΕΛΓΑ, ο οποίος δεν διαθέτει ούτε τις τεχνικές δυνατότητες για να φέρει έγκαιρα εις πέρας ένα τόσο δύσκολο έργο εξατοµίκευσης των ζηµιών, ούτε όµως και τις οικονοµικές δυνάµεις να ενεργήσει αποτελεσµατικά και στο χρόνο που απαιτούν οι περιστάσεις. Αρκεί να αναφερθεί ότι σε µια πρώτη διαδικτυακή σύσκεψη κυβερνητικών στελεχών µε αρµοδιότητα επί του θέµατος, δεν έγινε καµιά νύξη περί της ανάγκης να διευκολυνθεί, έστω και ταµειακά, ο ΕΛΓΑ σ’ αυτή τη φάση, ενώ η δέσµευση που υπήρξε είναι το όλο θέµα να επανεξετασθεί περί τα µέσα Μαΐου, δηλαδή όταν ολοκληρωθεί ο πρώτος κύκλος επιτόπιων ελέγχων των κλιµακίων του Οργανισµού και αφού εκδοθούν θα αντίστοιχα πρώτα πορίσµατα για την έκταση των ζηµιών.
Από την άλλη πλευρά, στις τάξεις των αγροτών οι πιέσεις είναι µεγάλες και οι κινητοποιήσεις αν και τοπικού χαρακτήρα, διαδέχονται η µια την άλλη. Η αρχή έγινε µε το Αµύνταιο στις 14 Απριλίου για να ακολουθήσουν µεγάλες συγκεντρώσεις και πορείες των τρακτέρ στη Σκύδρα και στον Τύρναβο.
Αιτήµατα αιχµής για τον παγετό
Οι ανακοινώσεις που εκδίδονται από οργανώσεις των αγροτών είναι συνεχείς και τα αιτήµατα που προβάλλονται επικεντρώνονται:
στην άµεση και αντικειµενική εκτίµηση των πραγµατικών ζηµιών
στην αποζηµίωση στο 100% της ζηµιάς (όταν η καταστροφή είναι ολική) και όχι στο 60% που προβλέπει ο κανονισµός του ΕΛΓΑ
στην άµεση προκαταβολή τουλάχιστον του 50% της προβλεπόµενης αποζηµίωσης για κάθε παραγωγό (βάσει των δηλώσεων ΟΣ∆Ε)
Βεβαίως, η µεγάλη αναστάτωση και η αγωνία την οποία βιώνουν οι παραγωγοί, δίνει αφορµή στις συνδικαλιστικές οργανώσεις να εγείρουν και γενικότερα ζητήµατα, όπως είναι π.χ. η επιστροφή του φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο, το πάγωµα των αγροτικών χρεών κ.α.
Μείζον ζήτηµα να µείνουν ζωντανές οι εκµεταλλεύσεις
Σε κάθε περίπτωση αυτό που έχει σηµασία είναι αφενός να διατηρηθούν ζωντανές οι αγροτικές µονάδες και να µην καταρρεύσουν οικονοµικά µέχρι την ώρα που ο ΕΛΓΑ θα είναι σε θέση να πληρώσει τις αποζηµιώσεις (πολλές φορές η εκκαθάριση γίνεται στο χρόνο) και αφετέρου να δοθεί η δυνατότητα στους καλλιεργητές να συνεχίσουν µε την ίδια φροντίδα την υποστήριξη των πληγωµένων καλλιεργειών, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η εγκατάλειψη να µεταφέρει προβλήµατα και στην παραγωγή της επόµενης χρονιάς.
Μέγα ζήτηµα τίθεται επίσης σε ότι αφορά στις συνεργασίες των αγροτών µε τους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας αξίας, είτε αυτές βασίζονται σε συντεταγµένα σχήµατα συµβολαιακής γεωργίας, είτε είναι άτυπες, ωστόσο λειτουργούν και µάλιστα αποτελεσµατικά.
Στα βιοµηχανικά ροδάκινα για παράδειγµα, υπάρχουν µεταποιητικές µονάδες οι οποίες αναλαµβάνουν από την αρχή της καλλιεργητικής περιόδου την κάλυψη των παραγωγών, έναντι των λογαριασµών που ανοίγουν σε καταστήµατα αγροτικών εφοδίων, µε την προοπτική όταν παραλάβουν την παραγωγή συµπύρηνων, να εξοφλήσουν πρώτα (συµψηφιστικά) τους προµηθευτές των αντίστοιχων εισροών. Σε κάποιες περιπτώσεις που η σχέση (παραγωγού - µεταποιητή) είναι δοκιµασµένη, αυτό γίνεται µε το λόγο και µόνο, χωρίς χαρτιά, υπογραφές και συµβάσεις. Ωστόσο, τώρα που ο παγετός έκανε τη ζηµιά, τα πράγµατα αλλάζουν.
Προβλήµατα φαίνεται να ανακύπτουν και στις οργανωµένες περιπτώσεις συµβολαιακής στις οποίες ως γνωστόν συµµετέχουν, ο αγρότης, ο µεταποιητής και η τράπεζα. Ακόµα κι εκεί που οι πιστώσεις έχουν ανοίξει στη βάση της γνωστής διαδικασίας (εκκαθάριση της τράπεζας από τον µεταποιητή, βάσει των παραλαβών προϊόντος) τώρα η κατάσταση γίνεται δύσκολη. Η τράπεζα υποχρεώνεται να κλείσει την πίστωση και να αναζητήσει νωρίτερα µάλιστα τρόπους µηδενισµού του όποιου υπολοίπου.
Η ταχύτερη ροή των αποζηµιώσεων και σε κάθε περίπτωση η χορήγηση προκαταβολών στους ζηµιωθέντες, αποτελεί επιτακτική ανάγκη, για την αποφυγή περαιτέρω διαταραχών στην αλυσίδα και την σταθεροποίηση της κατάστασης.
Πακέτο αποζημιώσεων αιτούνται οι αγρότες
Αλλεπάλληλες και µαζικές οι κινητοποιήσεις αγροτών που βγαίνουν σε δρόµους και πλατείες εδώ και δύο εβδοµάδες, ασκούν πίεση στο κυβερνητικό επιτελείο που δεν µπορεί πλέον να παραβλέψει τη δυσµενή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι παραγωγοί, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινοµένων το προηγούµενο διάστηµα.
Τόσο ο παγετός, όσο και η χαλαζόπτωση που ακολούθησε σε κάποιες περιοχές στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, επιφέροντας µέχρι και ολική καταστροφή στις παραγωγές τους και άρα µηδενικό εισόδηµα, κάνουν εµφατικό το αίτηµα για προκαταβολές αποζηµιώσεων από τον ΕΛΓΑ και παράκαµψη από όποια γραφειοκρατία.
Στο πλαίσιο αυτό η µαζική κινητοποίηση των παραγωγών την Τρίτη 20 Απριλίου, που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσµα των αγροτικών συνεταιρισµών Τυρνάβου, πραγµατοποιώντας µηχανοκίνητη πορεία και συγκέντρωση διαµαρτυρίας στις πλατείες των χωριών.
Τη σκυτάλη πήραν δυναµικά την Τρίτη 21 και Τετάρτη 22 Απριλίου οι αγρότες της Ελασσόνας και τη Αγιάς µε συγκέντρωση στην πλατεία της πόλης, τηρώντας όλα τα µέτρα προστασία για τον κοροναϊό.
Τα αιτήµατα του αγροτικού κόσµου είναι τα εξής:
Να δοθούν επαρκείς προκαταβολές στους παραγωγούς που οι καλλιέργειες τους επλήγησαν και στη συνέχεια ο ΕΛΓΑ να προχωρήσει σε εκτιµήσεις και δίκαιες αποζηµιώσεις στο 100% για τις ζηµιές.
Με κυβερνητική απόφαση άµεση και επαρκή κρατική χρηµατοδότηση του ΕΛΓΑ ώστε να αποζηµιωθούν όλες οι αγροτικές καλλιέργειες.
Συµψηφισµός των ασφαλιστικών εισφορών µε τα χρήµατα που είναι να λαµβάνουν οι παραγωγοί ως αποζηµίωση.Να γίνει άµεσα αλλαγή του αναχρονιστικού κανονισµού του ΕΛΓΑ και να παίρνει υπόψη τις κλιµατικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί.
Να µειωθούν ουσιαστικά τα αρδευτικά τέλη για το 2021 καθώς θα ποτίσουµε ελάχιστα έως και καθόλου τις καλλιέργειες µας αφού δεν έχουν παραγωγή λόγω παγετού.
Να γίνει η αναπλήρωση του χαµένου εισοδήµατος στους κτηνοτρόφους για την µεγάλη απώλεια παραγωγής γάλακτος λόγω του παγετού.
Να αποκατασταθεί άµεσα η αδικία σε βάρος των παραγωγών υπερπρώιµων ροδάκινων και νεκταρινιών που έλαβαν µειωµένη αποζηµίωση από λάθος του συστήµατος ΟΣ∆Ε και να τους δοθούν τα επιπλέον ποσά που δικαιούνται
Άµεσες προσλήψεις µόνιµου προσωπικού στον ΕΛΓΑ διότι ο οργανισµός είναι ελλιπής σε στελεχιακό δυναµικό.
Ο ΕΛΓΑ να γίνει δηµόσιος φορέας µε επαρκή κρατική χρηµατοδότηση που να ασφαλίζει και να αποζηµιώνει στο 100% της ζηµιάς στην παραγωγή και στο κεφάλαιο από όλους τους φυσικούς κινδύνους και νόσους.
Την αναστολή όλων των υποχρεώσεων δηµόσιο, ταµεία και τράπεζες, καθώς κάθε έσοδο από την παραγωγή φαίνεται χαµένο για φέτος.
Απώλειες σε παραγωγή γάλακτος
Παράλληλα, η Ενωτική Οµοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων νοµού Λάρισας θέτει επίσης ως άµεση ανάγκη την κάλυψη των παραγωγών ντοµάτας που λόγω ολοκληρωτικής καταστροφής πρέπει να προβούν το ταχύτερο δυνατό σε επαναφυτεύσεις.
Πέρα από τους αγρότες, µεγάλες απώλειες σε παραγωγή γάλακτος λόγω του παγετού υπέστησαν και οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι θα πρέπει να αποζηµιωθούν αναλόγως, όπως αναφέρθηκαν οι παραγωγοί σε κινητοποίηση στο ∆αµάσι.
Πλήγµα στα πυρηνόκαρπα
Μεγάλη ανησυχία και στη µεταποίηση
∆ιαστάσεις χιονοστιβάδας παίρνει το θέµα του παγετού για τη βιοµηχανία µεταποίησης ροδάκινων, µε τους συντελεστές του κλάδου να ανησυχούν ότι η έλλειψη πρώτης ύλης θα οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις σε διακοπή της λειτουργίας τους. Το βέβαιο είναι ότι ακόµα και τα λίγα ροδάκινα που θα διασωθούν και θα παραδοθούν στη βιοµηχανία, θα είναι τόσο «ακριβά» που καµιά µεταποιητική µονάδα δεν θα είναι σε θέση να ικανοποιήσει το πελατολόγιό της, µε κίνδυνο να χαθούν τεράστιας σηµασίας αγορές. Σηµειωτέων, τα µεταποιηµένα ροδάκινα στην Ελλάδα κάνουν έναν κύκλο εργασιών της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 350 εκατ. ευρώ προσθέτουν στο ΑΕΠ τα επιτραπέζια ροδάκινα.
∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι για πρώτη φορά, οργανώσεις όπως, η Ένωση Κονσερβοποιών Ελλάδος, η ∆ιεπαγγελµατική Πυρηνόκαρπων, ακόµα και ο ΣΕΒ, έσπευσαν να ζητήσουν γενναία αποζηµίωση των καλλιεργητών, έτσι ώστε να είναι σε θέση να προσφέρουν το υπόλοιπο της παραγωγής τους σε λογικές τιµές. Για ανυπέρβλητα προβλήµατα στις Π.Ε. Ηµαθίας και Πέλλας αλλά και στους δήµους Αµυνταίου και Βελβεντού καθώς και σε περιοχές της Λάρισας µετά τους παγετούς της 25ης και 26ης Μαρτίου και την ολοκληρωτική καταστροφή της 9ης και 10ης Απριλίου µιλά η Εθνική ∆ιεπαγγελµατική Πυρηνόκαρπων. Σύµφωνα µε την οργάνωση, στα προτεινόµενα µέτρα στήριξης του κλάδου θα πρέπει να ενταχθούν οι εταιρείες και συνεταιριστικές οργανώσεις που τα πληγέντα προϊόντα προσφέρουν τουλάχιστον το 30% του κύκλου εργασιών τους.
Μέτρα για παραγωγή-µεταποίηση
Προκαταβολή αποζηµίωσης ανά στρέµµα µε βάση τις δηλώσεις ΟΣ∆Ε 2021.
Να µην καταβληθούν εκτιµητικά τέλη και να γίνει συµψηφισµός της αποζηµίωσης µε τα ασφάλιστρα µόνο για αυτή την περίπτωση των ζηµιών.
Να γίνουν τραπεζικές ρυθµίσεις µε επιδότηση επιτοκίου.
Η αποζηµίωση να καταβληθεί στο 100% ζηµίας.
Ποικιλίες που η παραγωγή τους καταστράφηκε και ο κανονισµός του ΕΛΓΑ τις εξαιρεί να αποζηµιωθούν.
Να καταργηθεί το µέγιστο όριο της αποζηµίωσης των 70.000 ευρώ και να επανέλθει των 250.000 ευρώ.
Οπωρώνες στους οποίους επλήγη και το φυτικό κεφάλαιο, να αποζηµιωθούν.
Αναστολή ασφαλιστικών-φορολογικών υποχρεώσεων.
Επιδότηση της εκπαίδευσης εντός του χώρου εργασίας θα επιτρέψει τη συνέχιση της λειτουργίας των συµβάσεων µόνιµου και εποχικού προσωπικού.
Το ανά µονάδα κόστος των παραγόµενων προϊόντων θα εκτιναχθεί λόγω της σταθερότητας των παγίων δαπανών καθιστώντας την πώλησή τους δύσκολη ως αδύνατη. Απαραίτητη η επιδότηση των παγίων δαπανών.
Αναστολή πληρωµής τοκοχρεολυσίων 2021-22 και ρύθµιση πληρωµών από 31/3/2023 σε βάθος 10ετίας.
Η τουλάχιστον 2ετής αναστολή καταβολής των φόρων για ακίνητα χώρων παραγωγής και αποθήκευσης.
∆ιετή παράταση επιδοτούµενων επενδυτικών προγράµµατων που «τρέχουν».
