Αυξάνονται μέχρι 25% τα δικαιώματα βασικής με ρέστα από νέο πρασίνισμα

Αυξάνονται μέχρι 25% τα νέα δικαιώματα της βασικής με τα ρέστα από το νέο πρασίνισμα κάμψη μετα το 2025

«Η τροποποίηση της ΚΑΠ θα γίνει προς το τέλος του χρόνου, όταν έχουν µαζευτεί όλες οι αλλαγές που θέλουµε να περάσουµε. Όπως γίνεται κάθε χρόνο και µε το ΠΑΑ δηλαδή», αναφέρει στην Agrenda η πλέον αρµόδια πηγή για τη διαχείριση του Εθνικού Φακέλου από τη Μονάδα Προγραµµατισµού των διαχειριστικών αρχών.

Σηµειώνεται εδώ πως δεν υπάρχει κάποιο χρονικό όριο για τέτοιου είδους τροποποιήσεις, κάτι που επιβεβαίωσε και η πηγή, ως προς την αποστολή του φακέλου στην Κοµισιόν, σύµφωνα µε τον Καν. (ΕΕ) 2023/370 που εκδόθηκε τον περασµένο Φλεβάρη και προβλέπει τους όρους µε τους οποίους θα γίνονται οι αλλαγές στους Εθνικούς Φακέλους.

Η µετακίνηση των πόρων από το νέο πρασίνισµα σε άλλες παρεµβάσεις άµεσων ενισχύσεων όπως είναι η βασική (τσεκ) ενδεχόµενο για το οποίο έγραψε έγκαιρα η Agrenda δεν είναι κάποιο προεκλογικό τέχνασµα. Έχει να κάνει µε το γεγονός ότι έχει υπάρξει πολύ µεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των εφαρµοστικών αποφάσεων σχετικά µε το τι πρέπει να κάνει ο αγρότης για να ενταχθεί στις δράσεις του νέου πρασινίσµατος όπως και µε την καθυστέρηση στα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης. Ως εκ τούτου, ειδικά φέτος (ίσως και του χρόνου) δεν πρόκειται να απορροφηθούν τα κονδύλια των 435 εκατ. ευρώ που προβλέφθηκαν και µερίδα εξ αυτών που µπορεί να ξεπεράσει και τα 200 εκατ. ευρώ, θα µετακινηθεί στο τσεκ. Φυσικά, κάποια από αυτά τα χρήµατα (το ποσό που ξεπερνάει τα 87 εκατ. ευρώ) θα πρέπει να επιστρέψει στο νέο πρασίνισµα ή σε αγροπεριβαλλοντικά προγράµµατα του ΠΑΑ εντός της περιόδου 2025-2027.

Τι θα σηµάνει η µετακίνηση των πόρων στο τσεκ

Στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ αναφέρεται στον υπολογισµό της αξίας των δικαιωµάτων το εξής: «Για τη διακύµανση της µοναδιαίας αξίας των δικαιωµάτων ενίσχυσης έγινε η παραδοχή ±25% σε σχέση µε την ενιαία περιφερειακή αξία κάθε δικαιώµατος. Η διακύµανση αυτή προβλέπεται από το κανονιστικό πλαίσιο προκειµένου να µην υπάρξει απώλεια πόρων, από ενδεχόµενη υπο-απορρόφηση των οικολογικών σχηµάτων κατά τα δυο πρώτα έτη εφαρµογής του Στρατηγικού Σχεδίου αλλά και άλλων παρεµβάσεων (πχ. συνδεδεµένες ενισχύσεις)». Η διακύµανση αυτή (το συν 25%) µεταφράζεται ως εξής: 

Μεταφορά µερίδας πόρων από το νέο πρασίνισµα στη βασική ενίσχυση τα έτη 2023 και 2024, η οποία θα φτάνει ετησίως τα 209 εκατ. ευρώ. Σε αυτό το σενάριο ουσιαστικά απορροφάται σχεδόν αποκλειστικά µερίδα από το προβλεπόµενο ποσό διατήρησης βιολογικών και άλλων λίγων δηµοφιλών δράσεων (π.χ σπορά τοπικών ποικιλιών κ.λπ). Τα δύο αυτά έτη η µέση αξία δικαιωµάτων διαµορφώνεται ως εξής: Αροτραία 26,9 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 33,8 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 21,8 ευρώ το στρέµµα. Για τα έτη 2025-2027 η αξία δικαιωµάτων διαµορφώνεται ως εξής: Αροτραία 19 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 24 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 15,5 ευρώ το στρέµµα. Τα παραπάνω ποσά (2023-2024) είναι και τα µέγιστα προβλεπόµενα ποσά δικαιωµάτων ανά αγρονοµική περιφέρεια όπως έχουν οριστεί στο στρατηγικό σχέδιο. Για να ισχύσει αυτό το σενάριο απαιτείται τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ σύµφωνα µε το Άρθρο 97 Καν. (ΕΕ) 2115/2021.

 Πότε δεν απαιτείται τροποποίηση

∆εν απαιτείται τροποποίηση του Εθνικού Φακέλου όταν η µετακίνηση των πόρων περιορίζεται ετησίως στα 87 εκατ. ευρώ για την Ελλάδα, ή πιο συγκεκριµένα στο 20% των πόρων που έχουν προβλεφθεί για το νέο πρασίνισµα. Εδώ το σενάριο έχει ως εξής για τη µοναδιαία αξία των δικαιωµάτων:  Μεταφορά του 20% των πόρων του νέου πρασινίσµατος τα δύο πρώτα έτη εφαρµογής της ΚΑΠ στη βασική ενίσχυση, για να µην απαιτείται µετά η «επιστροφή» του ποσού. Τα δύο αυτά έτη (2023-2024) η µέση αξία δικαιωµάτων διαµορφώνεται ως εξής: Αροτραία 23,7 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 29,8 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 19,4 ευρώ το στρέµµα. Για τα έτη 2025-2027 η αξία δικαιωµάτων διαµορφώνεται ως εξής: Αροτραία 21,5 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 27,0 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 17,6 ευρώ το στρέµµα.

 Μόνο µετά το ΟΣ∆Ε θα είναι γνωστό το ποσό που πρέπει να µετακινηθεί

Οι αρµόδιες αρχές σύµφωνα µε το Άρθρο 97 θα πρέπει να αποδείξουν ότι η µεταφορά πόρων (πάνω του 20% του νέου πρασινίσµατος) γίνεται «υπό την προϋπόθεση ότι όλες οι δυνατότητες χρησιµοποίησης των κονδυλίων για οικολογικά προγράµµατα έχουν εξαντληθεί». Εν ολίγοις, θα πρέπει οπωσδήποτε να δώσουν τη δυνατότητα στους αγρότες στο ΟΣ∆Ε 2023 να ενταχθούν σε όλες τις πράσινες δράσεις και µετά το τέλος των αιτήσεων να προχωρήσουν σε τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου (εφόσον χρειαστεί) µε βάση την απορροφητικότητα που είχαν.
Μέχρι και το 2022, οι παραγωγοί που είχαν ενταχθεί σε δράσεις αγροπεριβαλλοντικών,  πως είναι για παράδειγµα η Βιολογική Γεωργία και η Απονιτροποίηση λάµβαναν κανονικά το πρασίνισµα, το οποίο αντιστοιχούσε περίπου σε ένα 49% της αξίας των δικαιωµάτων τους. Στη νέα ΚΑΠ στα αγροτεµάχια που εφαρµόζεται πιστοποιηµένη βιολογική γεωργία και για τα οποία δίνεται επιδότηση (είτε µέσω ΠΑΑ είτε µέσω νέου πρασινίσµατος) δεν θα µπορεί να εφαρµόσει άλλη δράση από το νέο πρασίνισµα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σηµασία για την πορεία των επιδοτήσεων ενός αγρότη. Ας δούµε ένα παράδειγµα:
  Αγρότης µε 40 στρέµµατα βιολογικής ελιάς έχει εντάξει τα 30 στρέµµατα στη Βιολογική Γεωργία του ΠΑΑ (3ετία) το 2021. To 2022 είχε µέση µοναδιαία αξία δικαιώµατος 50 ευρώ και λάµβανε πρασίνισµα 25 ευρώ, οπότε είχε σύνολο τσεκ 3.000 ευρώ για τα 40 στρέµµατα. Το 2023 για τα 30 από τα 40 στρέµµατα στα οποία λαµβάνει επιδότηση θα λάβει την ενίσχυση µόνο για τα δικαιώµατα (έτσι όπως θα διαµορφωθεί µετά τη σύγκλιση) καθώς η συγκεκριµένη έκταση αποκλείεται από οποιαδήποτε άλλη δράση του νέου πρασινίσµατος. Για τα υπόλοιπα 10 στρέµµατα που δεν έχει βάλει στο πριµ Βιολογικών µπορεί είτε να κάνει αίτηση µέσω ΟΣ∆Ε για διατήρηση Βιολογικής (ετήσια δέσµευση) είτε να κάνει οποιαδήποτε άλλη δράση πρασινίσµατος. Όπως φαίνεται αλλάζει άρδην το ποσό της επιδότησης και έχει ιδιαίτερη σηµασία το ποσό που θα µετακινηθεί για χάρη των δικαιωµάτων.
Μένει να φανεί αν το ίδιο θα ισχύσει και για τα αγροτεµάχια σε Απονιτροποίηση. Φυσικά χωρίς τις εφαρµοστικές αποφάσεις, όλα τα παραπάνω γράφονται µε επιφύλαξη, µε το ΥΠΑΑΤ ακόµη να ασχολείται µε το ποιες υπηρεσίες θα βγάλουν ποιες αποφάσεις.