Οι τελευταίες πυρκαγιές, ειδικά σε Εύβοια και Ηλεία – Αρκαδία, έρχονται να βεβαιώσουν µε τον πιο εµφαντικό τρόπο την εγκατάλειψη της υπαίθρου από τη συντεταγµένη Πολιτεία και να αναδείξουν τη συνεχή υποτίµηση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών, ακόµα και ως θεµατοφυλάκων της διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος.
Είναι κάποιες δεκαετίες τώρα που οι κάτοικοι της υπαίθρου και κυρίως οι δραστηριοποιούµενοι στην αγροτική παραγωγή, δεν αντιµετωπίζονται ως ισότιµα µέλη µιας οργανωµένης πολιτείας, αλλά ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι ωστόσο θα πρέπει να επιζήσουν γιατί προµηθεύουν µε τα προϊόντα τους τις µικρές, πολύ περισσότερο δε τις µεγάλες, επιχειρήσεις, στις οποίες στηρίζεται η οικονοµία.
Ακόµα και η πληµµελής ανάπτυξη του έργου της δασοπυρόσβεσης, δείχνει πόσο µακριά βρίσκεται η ελληνική ύπαιθρος από τις προτεραιότητες που θέτει το κέντρο.
Επιπροσθέτως, η αποσπασµατική υποστήριξη που παρείχαν οι ίδιοι οι κάτοικοι της υπαίθρου στην αντιµετώπιση των πυρκαγιών και στην προστασία των οικισµών, έχει να κάνει µε τη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και την απουσία ερεισµάτων για ενθουσιώδη κοινή δράση. Το γεγονός ότι τα καλύτερα σπίτια ακόµα και στα πολύ µικρά και αποµονωµένα χωριά δεν ανήκουν σε αγρότες αλλά σε αστούς, οι οποίοι τα αντιλαµβάνονται και τα διαχειρίζονται βέβαια σαν εξοχικές κατοικίες.
∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι η ακόµα και η µικρή επάνοδος των αστών η οποία καταγράφεται κυρίως σε περιοχές µε ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και τουριστικό κατά κάποιο τρόπο ενδιαφέρον, γίνεται µε όρους ασύµµετρους οι οποίοι δεν διευκολύνουν την ενσωµάτωση και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια, ειδικά από τους παλιννοστούντες, προκειµένου να εξασφαλίσουν την ένταξη και αποδοχή από τους γηγενείς, κι αυτό γιατί η στάση της Πολιτείας, όλα αυτά τα χρόνια, έχει καλλιεργήσει την αποµόνωση.
Μέσα σ’ αυτό το κλίµα δεν αρκούν άλλη µια φορά οι εξαγγελίες για αναδασώσεις και γενναίες αποζηµιώσεις. Ούτε αρκεί η επίκληση της κλιµατικής αλλαγής, που δήθεν ευθύνεται δια πάσαν νόσον. Χρειάζεται βαθύτερη κατανόηση των αιτίων που έχουν φέρει αυτή την εικόνα, εγκατάλειψης, τόσο των δασών όσο και των δραστήριων παραγωγικά κοινωνιών και αναζήτηση ενός άλλου τρόπου προσέγγισης των ζητηµάτων που συνδέονται µε την ανάπτυξη της υπαίθρου, ώστε να οδηγηθούν τα πράγµατα σε ένα άλλο ποιοτικό αποτέλεσµα.
Νέο µοντέλο οργάνωσης των τοπικών κοινωνιών
Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, µπορούν αυτές οι πυρκαγιές και ειδικά το µεγάλο κακό που έχει γίνει στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας, να αποτελέσουν την απαρχή για ένα άλλο µοντέλο οργάνωσης των τοπικών κοινωνιών και ανάπτυξης της υπαίθρου. Μπορούν να αποτελέσουν την αφορµή για καινούργιες προσεγγίσεις οι οποίες θα εξασφαλίζουν και καλύτερη διαχείριση του φυσικού τοπίου και αποδοτικότερη αξιοποίηση των παραγωγικών γαιών αλλά και µεγαλύτερη αλληλεγγύη µεταξύ των κατοίκων της υπαίθρου. Προϋπόθεση είναι ότι η αποκατάσταση της ενότητας του κοινωνικού ιστού, θα έχει τον πρώτο λόγο στις επιχειρούµενες νέες δράσεις αποκατάστασης της τεράστιας ζηµιάς που έχουν προκαλέσει οι φετινές πυρκαγιές.
