ΑΠΟΦΑΣΗ

Καθορισμός πλαισίου εφαρμογής της Δράσης 4.1.2 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος»  του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) της Ελλάδας 2014-2020

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τους κανονισμούς και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17^ηςΔεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, όπως κάθε φορά ισχύει.
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17^ηςΔεκεμβρίου 2013 για τη στήριξη της Αγροτικής Ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου όπως κάθε φορά ισχύει.
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17^ηςΔεκεμβρίου 2013 σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 352/78, (ΕΚ) αριθ. 165/94, (ΕΚ) αριθ. 2799/98, (ΕΚ) αριθ. 814/2000, (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 και (ΕΚ) αριθ. 485/2008 του Συμβουλίου.
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17^ηςΔεκεμβρίου 2013 «περί θεσπίσεως κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς βάσει καθεστώτων στήριξης στο πλαίσιο της Κοινής γεωργικής πολιτικής και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 637/2008 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου.
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17^ηςΔεκεμβρίου 2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου.
   • Τον κατ' εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 640/2014 της Επιτροπής της 11^ης Μαρτίου 2014 για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου και τους όρους απόρριψης ή ανάκτησης πληρωμών καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις που εφαρμόζονται στις άμεσες ενισχύσεις, τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης και την πολλαπλή συμμόρφωση.
   • Tον κατ' εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 807/2014 της Επιτροπής της 11^ης Μαρτίου 2014 για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και για τη θέσπιση μεταβατικών διατάξεων όπως κάθε φορά ισχύει.
   • Τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 808/2014 της Επιτροπής της 17^ης Ιουλίου 2014 σχετικά με τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) όπως κάθε φορά ισχύει.
   • Τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 809/2014 της Επιτροπής της 17^ης Ιουλίου 2014 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης και την πολλαπλή συμμόρφωση όπως κάθε φορά ισχύει.
   • Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1725/2018 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23^ηςΟκτωβρίου 2018 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ.
   • Την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23^ης Οκτωβρίου 2000 «για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων».
   • Την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12^ης Δεκεμβρίου 1991 «για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης».
   • Την αριθ. C (2015) 9170/11.12.2015 απόφαση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, για την έγκριση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020.
   • Την Ειδική Έκθεση (2014) του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με θέμα «Εφαρμόζοντας την αρχή της οικονομίας: συγκράτηση των δαπανών για τις συγχρηματοδοτούμενες από την Ε.Ε. επιχορηγήσεις έργων αγροτικής ανάπτυξης». 

2. Τις διατάξεις Νόμων και Π.Δ.:
   • Το Ν. 4314/2014 «Α) Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, Β) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2012 (ΕΕ L 156/16.6.2012) στο ελληνικό δίκαιο, τροποποίηση του Ν. 3419/2005 (ΦΕΚ Α' 297) και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 265 Α΄) και ιδίως την παράγραφο 2 του άρθρου 69 αυτού, όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Το Ν. 2690/1997 (ΦΕΚ 45 Α΄) με τον οποίο κυρώθηκε ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας.
   • Tο Ν. 3508/2006 (ΦΕΚ 249 Α΄) «Ρυθμίσεις θεμάτων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων», και ειδικότερα το άρθρο 3 αυτού.
   • Το Ν. 3874/2010 (ΦΕΚ 151 Α΄) «Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων» όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Το Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α΄) «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, μορφές συλλογικής οργάνωσης του αγροτικού χώρου και άλλες διατάξεις» όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Το άρθρο 90 του «Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και Κυβερνητικά όργανα» που κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του Π.Δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98 Α΄).
   • Το Π.Δ. 97/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (ΦΕΚ 138/Α΄/2017).
   • Το Π.Δ. 83/2019 (ΦΕΚ 121 Α’) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
   • Το Νόμο 4622/2019 (ΦΕΚ 133 Α΄) «Επιτελικό κράτος, οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης».

3. Τις αποφάσεις:
   • Την αριθ. 282966/09-07-2007 (ΦΕΚ 1205 Β΄) Κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα «Έγκριση του Κανονισμού διαδικασίας πληρωμών του Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία ΟΠΕΚΕΠΕ των ενισχύσεων που βαρύνουν τον ΕΛΕΓΕΠ».
   • Την αριθ. 145116/02-02-2011 (ΦΕΚ 354 Β’) Κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις».
   • Την αριθ. 191002/05-09-2013 (ΦΕΚ 2220 Β’) Κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με θέμα «Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 145116/2011 κοινής υπουργικής απόφασης {Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων και συναφείς διατάξεις}».
   • Την αριθ. 24944/20-09-2016 (ΦΕΚ 3066 Β΄) Κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα «Αναδιάρθρωση, των Ειδικών Υπηρεσιών του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
   • Την αριθ. 2545/17-10-2016 (ΦΕΚ 3447 Β΄) Κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα «Εκχώρηση αρμοδιοτήτων της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης (ΕΥΔ ΠΑΑ) του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020) Α. Στις Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΕΠ) Περιφερειών και Β. Στις Γενικές Διευθύνσεις Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειών, ως Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης (ΕΦΔ) Πράξεων ΠΑΑ» όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
   • Την υπ΄ αριθμ. 242/14-1-2020 (ΦΕΚ 34 Β΄) Απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κωνσταντίνο Σκρέκα».
   • Την αριθμ. 104/7056/21-01-2015 (ΦΕΚ 147 Β΄) υπουργική απόφαση με θέμα «Εθνικές επιλογές, διοικητικά μέτρα και διαδικασίες εφαρμογής των άμεσων ενισχύσεων κατ εκτέλεση του Καν. (ΕΕ) 1307/2013 και του Καν. (ΕΕ) 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου», όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Την αριθμ. 1420/82031/22-07-2015 (ΦΕΚ 1709 Β΄) υπουργική απόφαση με θέμα «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης», όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Την αριθ. 1065/19-04-2016 (ΦΕΚ 1273 Β΄) απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα «Θέσπιση διαδικασιών του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου του Προγράμματος «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2014-2020» όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Την αριθμ. 397/18235/16-02-2017 (ΦΕΚ 601 Β΄) υπουργική απόφαση με θέμα «Αρμόδια Αρχή, διαδικασία και δικαιολογητικά αναγνώρισης των Οργανώσεων Παραγωγών (Ο.Π.) και των Ενώσεων τους (Ε.Ο.Π.), καθώς και των Ομάδων Παραγωγών (Ομ.Π)», όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Την αριθμ. 165/20277/06-02-2018 (ΦΕΚ 863 Β΄) υπουργική απόφαση με θέμα «Εξειδίκευση τεχνικών προδιαγραφών εκπόνησης μελετών υπολογισμού της δυνητικής εξοικονόμησης και της πραγματικής μείωσης χρήσης του ύδατος σε επενδύσεις βελτίωσης υφιστάμενων υποδομών άρδευσης, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020», όπως ισχύει κάθε φορά.

4. Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020) και ειδικότερα το σημείο 8.2.4 «Μ04 - Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού (άρθρο 17)» όπως ισχύει κάθε φορά.
5. Την υπ’ αριθμ. 1351/27.5.2020 σύμφωνη γνώμη της ΕΥΔ ΠΑΑ.
6. Την υπ’ αριθμ. 30018/14.5.2020 σύμφωνη γνώμη του ΟΠΕΚΕΠΕ.
7. Το γεγονός ότι από την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.

ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ

Άρθρο 1

Σκοπός

Σκοπός της παρούσας είναι να καθορίσει το θεσμικό πλαίσιο για την εφαρμογή του υπομέτρου 4.1 «Στήριξη επενδύσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (εφεξής ΠΑΑ 2014-2020) και συγκεκριμένα για τη δράση 4.1.2 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος».

Άρθρο 2

Πεδίο Εφαρμογής

Η δράση 4.1.2 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος» του ΠΑΑ 2014-2020 εφαρμόζεται σε όλη την Ελληνική Επικράτεια παρέχοντας στήριξη σε συλλογικά σχήματα αγροτών και σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις φυσικών και νομικών προσώπων για επενδύσεις στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς των επόμενων άρθρων και παραρτημάτων.

Άρθρο 3

Στόχοι

1. Η δράση 4.1.2. έχει ως σκοπό την επίτευξη των στόχων του άρθρου 5 του Καν. (ΕΕ) 1305/2013. Πιο συγκεκριμένα, η δράση 4.1.2. συμβάλλει στην περιοχή εστίασης 5α «Αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης ύδατος από τη γεωργία» και έμμεσα στην περιοχή εστίασης 2α «Βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ιδίως προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή και ο προσανατολισμός στην αγορά και η διαφοροποίηση της γεωργίας».

2. Στόχοι είναι:
   • Η αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που συνδέονται με τη γεωργία με την εξοικονόμηση ύδατος μέσω της μείωσης της ποσότητας που αντλείται από τα υπόγεια ή επιφανειακά υδατικά συστήματα.
   • Η προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων μέσω της αύξησης της αποδοτικότητας χρήσης ύδατος με την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων στη γεωργία.
   • Η βελτίωση του περιβαλλοντικού προφίλ των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και η άμβλυνση των επιπτώσεων στην κλιματική αλλαγή μέσω της βελτίωσης της διαχείρισης του ύδατος.
   • Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των βιώσιμων ελληνικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ενίσχυσης επενδύσεων ώστε να εκσυγχρονιστούν.

3. Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων παρέχεται στήριξη για:
   • Επενδύσεις αγοράς, μεταφοράς και εγκατάστασης καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού οι οποίες στοχεύουν στην εξοικονόμηση ύδατος.
   • Επενδύσεις στις έγγειες βελτιώσεις οι οποίες στοχεύουν στην αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων.

Άρθρο 4

Ορισμοί και Εννοιολογικοί Προσδιορισμοί

Ισχύουν οι παρακάτω ορισμοί και εννοιολογικοί προσδιορισμοί:

1. Αίτηση πληρωμής είναι το σύνολο των απαραίτητων εγγράφων που υποβάλλει ο δικαιούχος προκειμένου να του καταβληθεί η αναλογούσα δημόσια οικονομική στήριξη. Ενδεικτικά αναφέρονται η αίτηση, τα παραστατικά, τα δικαιολογητικά κ.λπ. που αποτελούν το φάκελο πληρωμής.
2. Αίτηση στήριξης είναι το σύνολο των απαραίτητων εγγράφων που υποβάλλει ο δικαιούχος για ένταξη στο παρόν καθεστώς στήριξης. Ενδεικτικά αναφέρονται η αίτηση υπαγωγής στο μέτρο, το επιχειρηματικό σχέδιο, τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας, τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τη βαθμολόγηση της αίτησης κ.λπ. που αποτελούν το φάκελο υποψηφιότητας.
3. Ανάκτηση είναι η επιστροφή των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών.
4. Απόφαση ένταξης πράξης είναι η απόφαση αρμόδιου οργάνου που περιγράφει τους όρους και τις προϋποθέσεις υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και γίνεται αυτοδίκαια αποδεκτή.
5. Αρδευτική εγκατάσταση γεωργικής εκμετάλλευσης είναι η εγκατάσταση που ανήκει σε ένα παραγωγό ή σε ομάδα παραγωγών και διαθέτει άδεια χρήσης νερού δυνάμει της κοινής υπουργικής απόφασης 146896/2014 (Β΄ 2878), όπως ισχύει κάθε φορά.
6. Αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό είναι κάθε δαπάνη στην οποία δεν αντιστοιχεί ίσης ή μεγαλύτερης αξίας παραδοθέν προϊόν, έργο ή υπηρεσία σύμφωνα με τους όρους της απόφασης ένταξης πράξης με την οποία αναλήφθηκε η υποχρέωση της δαπάνης.
7. Γεωργική εκμετάλλευση είναι το σύνολο των μονάδων που χρησιμοποιεί για γεωργικές δραστηριότητες και διαχειρίζεται ένας γεωργός στην επικράτεια του ίδιου κράτους μέλους.
8. Γεωργικό προϊόν είναι ό,τι περιλαμβάνεται στα προϊόντα που απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι που προβλέπεται στο άρθρο 32 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΚ) 1379/2013, όπως ισχύει κάθε φορά.
9. Γεωργικός τομέας είναι το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή γεωργική παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία γεωργικών προϊόντων.
10. Δικαιούχος είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή συλλογικό σχήμα για το οποίο έχει εκδοθεί απόφαση ένταξης πράξης.
11. Δυνητική εξοικονόμηση ύδατος είναι η μείωση του νερού που δύναται να επιτευχθεί αποκλειστικά και μόνο από την προτεινόμενη επένδυση, χωρίς να έχει κανέναν αρνητικό αντίκτυπο στις υφιστάμενες αρδευόμενες καλλιέργειες.
12. Έδρα νομικού προσώπου/συλλογικού σχήματος είναι έννοια αντίστοιχη με τον τόπο μόνιμης κατοικίας των φυσικών προσώπων (άρθρα 51 και 64 του Αστικού Κώδικα). Η έδρα καθορίζεται υποχρεωτικά από τη συστατική πράξη ή το καταστατικό.
13. Εθνικό μητρώο αγροτικών συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων: Συστάθηκε με βάση το άρθρο 19 του Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α΄ 2016), όπως ισχύει κάθε φορά, και σε αυτό εγγράφονται οι Αγροτικοί Συνεταιρισμού (ΑΣ), οι Κλαδικοί Εθνικοί ΑΣ και Κλαδικοί ΑΣ, οι Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις, οι Αναγκαστικοί Συνεταιρισμοί και το Ταμείο Αγροτικής Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης.
14. Ενώσεις οργανώσεων παραγωγών (Ε.Ο.Π.) είναι οι αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη νομικών οντοτήτων οι οποίες συγκροτούνται με πρωτοβουλία αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και αναγνωρίζονται και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και τα συμπληρωματικά εθνικά μέτρα εφαρμογής του, σύμφωνα με το Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α/2016) και την Υ.Α. 397/18235 (ΦΕΚ 601 Β/2017).
15. Μακροχρόνιες υποχρεώσεις είναι οι δεσμεύσεις που οφείλει να τηρεί ο δικαιούχος από το έτος που αφορά η ενιαία δήλωση εκμετάλλευσης που έπεται της ημερομηνίας ολοκλήρωσης υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και για πέντε έτη. Η μελλοντική κατάσταση συμπίπτει με το πρώτο έτος των μακροχρονίων υποχρεώσεων.
16. Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (εφεξής ΜΑΑΕ): Συστάθηκε με βάση το άρθρο 1 του Ν. 3874/2010 (ΦΕΚ 151 Α/2010), όπως ισχύει κάθε φορά και σε αυτό εγγράφονται όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασκούν στην επικράτεια αγροτική δραστηριότητα ή κατέχουν αγροτική εκμετάλλευση.
17. Μητρώο αξιολογητών. Σε κάθε Περιφέρεια δύναται να συσταθεί μητρώο αξιολογητών με απόφαση του Περιφερειάρχη. Σε αυτό συμμετέχουν, μετά από αίτηση τους, υπάλληλοι των ΔΑΟΚ, των ΔΑΟΠ, των αποκεντρωμένων και περιφερειακών υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ και των αποκεντρωμένων διοικήσεων των ειδικοτήτων που περιγράφονται στο άρθρο 20 της παρούσας, σε συνέχεια πρόσκλησης που εκδίδεται από τον Περιφερειάρχη ύστερα από εισήγηση της υπηρεσίας της Περιφέρειας που ορίστηκε δικαιούχος ενεργειών τεχνικής βοήθειας του ΠΑΑ. Για την εξέταση των αιτημάτων εγγραφής στο μητρώο δύναται να συσταθεί με απόφαση Περιφερειάρχη επιτροπή αξιολόγησης αιτημάτων. Μέσω του μητρώου αξιολογητών δύναται να πραγματοποιούνται όλα τα στάδια της αξιολόγησης (αξιολόγηση, γνωμοδοτική επιτροπή, επιτροπή ενδικοφανών προσφυγών) των προτάσεων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η εγγραφή στο μητρώο αξιολογητών δεν είναι υποχρεωτική για τη συμμετοχή στα στάδια της αξιολόγησης, ωστόσο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποζημίωση όσων συμμετέχουν σε αυτά, εφόσον οι εργασίες αξιολόγησης πραγματοποιηθούν εκτός ωραρίου εργασίας και εκτός χρόνου που καλύπτεται από υπερωριακή απασχόληση για τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα και έχει προβλεφθεί σε σχετική κοινή υπουργική απόφαση καθορισμού αμοιβής τους.
18. Μητρώο Ομάδων Παραγωγών (Ομ.Π.), Οργανώσεων Παραγωγών (Ο.Π.) και Ενώσεων τους (Ε.Ο.Π.): Συστάθηκε με βάση το άρθρο 7 της υπ. αριθ. 397/18235/16-02-2017 απόφασης (ΦΕΚ 601 Β/2017), όπως ισχύει κάθε φορά, και σε αυτό εγγράφονται οι αναγνωρισμένες Ομάδες Παραγωγών (Ομ.Π.), Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.) και οι Ενώσεις τους (Ε.Ο.Π.).
19. Νέος γεωργός είναι το πρόσωπο ηλικίας 41 ετών ή νεότερο, κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης, το οποίο διαθέτει επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες και εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνος της εκμετάλλευσης αυτής.
20. Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΟΠΣΑΑ) είναι το πληροφοριακό σύστημα για την υλοποίηση των μέτρων, υπομέτρων και δράσεων του ΠΑΑ 2014-2020 του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Νόμο 4314/2014. Επιτρέπει τη διασύνδεση με το ΠΣΚΕ και άλλα πληροφοριακά συστήματα για την ανταλλαγή δεδομένων που σχετίζονται με τον προγραμματισμό, την αξιολόγηση, τη διαχείριση και τον έλεγχο του ΠΑΑ.
21. Ολοκλήρωση υλοποίησης επενδυτικού σχεδίου: Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης του σχεδίου θεωρείται η ημερομηνία της εντολής πληρωμής της τελικής πληρωμής ή αποδοχής αιτήματος ολοκλήρωσης του σχεδίου χωρίς υποβολή νέου αιτήματος πληρωμής. Η ημερομηνία αυτή δεν μεταβάλλεται ακόμα και αν μετά από αυτήν την ημερομηνία ακολουθήσουν μεταβολές στη δημόσια δαπάνη που οφείλονται στην αποδοχή τυχόν ενδικοφανών προσφυγών του δικαιούχου ή στην επιβολή ποινών. Σημειώνεται ότι η διάρκεια ολοκλήρωσης υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 έτη από την ημερομηνία κατά την οποία το επενδυτικό σχέδιο συμπεριληφθεί σε απόφαση ένταξης.
22. Ομάδες παραγωγών (Ομ.Π.) είναι οι αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών, στους τομείς της γεωργίας που συγκροτούνται, αναγνωρίζονται και λειτουργούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και τα συμπληρωματικά εθνικά μέτρα εφαρμογής του, σύμφωνα με το Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α/2016) και την Υ.Α. 397/18235 (ΦΕΚ 601 Β/2017).
23. Οργανώσεις παραγωγών (Ο.Π.) είναι οι αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών, οι οποίες συγκροτούνται, αναγνωρίζονται και λειτουργούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και τα συμπληρωματικά εθνικά μέτρα εφαρμογής του, σύμφωνα με το Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78 Α/2016) και την Υ.Α. 397/18235 (ΦΕΚ 601 Β/2017).
24. Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) είναι το σύστημα που περιλαμβάνει τις διαδικασίες και τα δεδομένα που απαιτούνται για τη διαχείριση, έλεγχο και υλοποίηση του υπομέτρου 4.1. Οι διαδικασίες αφορούν ενδεικτικά στην υποβολή αιτήσεων στήριξης, στην αξιολόγησή τους, στη βαθμολόγησή τους, στις τροποποιήσεις και ανακλήσεις πράξεων, στην υποβολή αιτημάτων πληρωμής, στο διοικητικό τους έλεγχο και γενικότερα στην εφαρμογή και διαχείριση με ηλεκτρονικό τρόπο των πράξεων υλοποίησης του υπομέτρου 4.1.
25. Πραγματική μείωση της χρήσης ύδατος είναι η μείωση στη χρήση του νερού που συμβαίνει στην πραγματικότητα και οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην προτεινόμενη επένδυση, χωρίς να έχει κανέναν αρνητικό αντίκτυπο στις υφιστάμενες αρδευόμενες καλλιέργειες.
26. Συλλογικά σχήματα αγροτών νοούνται τα αγροτικά συνεργατικά σχήματα που λειτουργούν σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, όπως αγροτικοί συνεταιρισμοί, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών καθώς και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών, ΚΟΙΝΣΕΠ κ.λπ.
27. Συλλογικές επενδύσεις είναι επενδύσεις οι οποίες υλοποιούνται από συλλογικά σχήματα αγροτών και αφορούν στο σύνολο των μελών τους, με στόχο τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας αλλά και τη βέλτιστη αξιοποίηση των υλοποιούμενων επενδύσεων.
28. Συλλογικό Δίκτυο Άρδευσης είναι το δίκτυο που τελεί υπό τη διαχείριση ενός Φορέα Διαχείρισης (Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ) ή ΟΤΑ α΄ ή β΄ βαθμού) και διαθέτει άδεια χρήσης νερού δυνάμει της κοινής υπουργικής απόφασης 146896/2014 (Β΄ 2878) όπως ισχύει κάθε φορά.
29. Σχέδιο διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού (ΣΔΛΑΠ) είναι η μελέτη που περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για κάθε Λεκάνη Απορροής Ποταμού και συνολικά για κάθε Υδατικό Διαμέρισμαπροκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ μέσα από μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση του νερού.
30. Τόπος μόνιμης κατοικίας είναι ο τόπος της κύριας και μόνιμης εγκατάστασης του ατόμου. Σύμφωνα με το άρθρο 51 του Αστικού Κώδικα, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, ο/η υποψήφιος έχει μία και μόνο μόνιμη κατοικία τον τόπο της κύριας και μόνιμης εγκατάστασης του, το οποίο βεβαιώνεται από τον οικείο Δήμο με βεβαίωση Δημάρχου.
31. Υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης στήριξης (εφεξής ηλεκτρονική υποβολή): Πρόκειται για την ηλεκτρονική οριστικοποίηση της αίτησης στήριξης στο Πληροφορικό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων. Την υποβολή της αίτησης στήριξης ακολουθεί η κατάθεση του αιτήματος στήριξης (φυσικός φάκελος).
32. Υφιστάμενες υποδομές άρδευσης (σε συλλογικό δίκτυο ή σε γεωργική εκμετάλλευση): Όλες οι υποδομές άρδευσης οι οποίες υφίστανται σε μία ήδη αρδευόμενη περιοχή πριν την προτεινόμενη επένδυση (π.χ. ατομικές υδροληψίες, ατομικά δίκτυα, σωλήνες άρδευσης ανοιχτοί ή κλειστοί, δευτερεύοντα ή τριτεύοντα δίκτυα, κ.α.)

Άρθρο 5

Επιλεξιμότητα φυσικών και νομικών προσώπων

Δικαιούχοι της δράσης 4.1.2 μπορούν να κριθούν φυσικά ή νομικά πρόσωπα του εμπορικού δικαίου, κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων, εφόσον κατά την ηλεκτρονική υποβολή του αιτήματος στήριξης πληρούνται οι κατά περίπτωση προϋποθέσεις:

1. Οι υποψήφιοι δικαιούχοι φυσικά πρόσωπα πρέπει:
   • Να έχουν συμπληρώσει το 18^ο έτος της ηλικίας τους, να έχουν πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα σύμφωνα με τις διατάξεις του αστικού κώδικα.
   • Να έχουν υποβάλλει ενιαία δήλωση εκμετάλλευσης κατά το έτος που ορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
   • Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμεροι. Στην περίπτωση που ο υποψήφιος φυσικό πρόσωπο έχει υποβάλλει αίτημα ασφάλισης στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής, οφείλει να προσκομίσει έγγραφο του ΕΦΚΑ ότι εκκρεμεί η διαδικασία αυτή και συνεπώς δεν μπορεί να εκδοθεί ασφαλιστική ενημερότητα.
   • Να μην είναι άμεσα συνταξιοδοτούμενοι από οποιοδήποτε ταμείο του εσωτερικού ή εξωτερικού, εξαιρουμένων των περιπτώσεων δικαιούχων συντάξεως λόγω χηρείας καθώς και συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας του άρθρου 37 του Ν. 3996/2011, όπως ισχύει και του άρθρου 5, παράγραφος γ, του Ν.1287/1982. Οι συντάξεις αναπηρίας του άρθρου 5, παράγραφος α και παράγραφος β του Ν.1287/1982 κρίνονται κατά περίπτωση.
2. Οι υποψήφιοι δικαιούχοι νομικά πρόσωπα του εμπορικού δικαίου πρέπει:
   • Να έχουν υποβάλλει ενιαία δήλωση εκμετάλλευσης κατά το έτος που ορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
   • Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερα.
   • Να έχουν διάρκεια κατ΄ ελάχιστο 10 έτη από το έτος υποβολής της αίτησης στήριξης και σε κάθε περίπτωση τέτοια ώστε να καλύπτεται η περίοδος των μακροχρονίων υποχρεώσεων. Συνεπώς αν το έτος υποβολής είναι το έτος ν, η διάρκεια του νομικού προσώπου πρέπει να καλύπτει την 31.12 του έτους ν+10. Στην περίπτωση κατά την οποία η διάρκεια δεν ορίζεται ή έχει λήξει πρέπει να οριστεί / ανανεωθεί πριν την υποβολή της αίτησης στήριξης.
   • Να μην τελούν υπό πτώχευση, λύση, αναγκαστική διαχείριση, εκκαθάριση.
   • Να έχουν κύρια δραστηριότητα την άσκηση της γεωργίας.

Άρθρο 6

Επιλεξιμότητα γεωργικών εκμεταλλεύσεων

Κατά την ηλεκτρονική υποβολή του αιτήματος στήριξης, πρέπει να ισχύουν τα εξής:

1. Το σύνολο της γεωργικής εκμετάλλευσης πρέπει να έχει περιληφθεί στην ενιαία δήλωση εκμετάλλευσης κατά το έτος που ορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
2. Όλες οι εκμεταλλεύσεις πρέπει να πληρούν τα κοινοτικά πρότυπα που τις αφορούν. Εξαιρούνται για χρονικό όριο μέχρι 24 μήνες από την ημερομηνία εγκατάστασης οι εκμεταλλεύσεις των νέων γεωργών που εγκαθίστανται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση προκειμένου να συμμορφωθούν προς τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ισχύουν για τα γεωργικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της εργασιακής ασφάλειας.
3. Δεν παρέχεται καμία στήριξη, ακόμα και αν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
   • Σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις για δαπάνες οι οποίες έχουν ήδη ενταχθεί ή/και ενισχυθεί από ίδιες ή άλλες συγχρηματοδοτούμενες δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των καθεστώτων στήριξης του Ν. 3908/2011 (ΦΕΚ Α’ 8/01-02-2011) «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή» και του Ν. 4399/2016 (ΦΕΚ Α΄117/22-06-2016) «Σύσταση Καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας - Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβούλιου και άλλες διατάξεις» όπως ισχύει κάθε φορά.
   • Σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις των οποίων οι κάτοχοι δηλώνουν ψευδή ή ανακριβή στοιχεία εκ προθέσεως προκειμένου να ενταχθούν στις δράσεις της παρούσας.
   • Σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις των οποίων οι κάτοχοι δημιουργούν τεχνητά τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ένταξη στις δράσεις της παρούσας.
   • Σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση καταλογισμού για παραβάσεις των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ένταξή τους στο Μέτρο 121 του ΠΑΑ 2007 – 2013 ή στο Υπομέτρο 4.1 του ΠΑΑ 2014 – 2020 και η σχετική επιστροφή του ποσού εκκρεμεί.

Άρθρο 7

Επιλεξιμότητα Συλλογικών Σχημάτων

1. Επιλέξιμα συλλογικά σχήματα είναι οι ομάδες παραγωγών, οι οργανώσεις παραγωγών και οι ενώσεις οργανώσεων παραγωγών της ΥΑ 397/18235/24-2-2017 (ΦΕΚ 601 Β’), όπως ισχύει κάθε φορά, καθώς και τα συλλογικά σχήματα του αγροτικού συνεταιριστικού δικαίου, όπως αγροτικοί συνεταιρισμοί, ενώσεις αυτών και ΚΟΙΝΣΕΠ. Τα επιλέξιμα συλλογικά σχήματα, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, πρέπει:
   • Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι ΚΟΙΝΣΕΠ να είναι εγγεγραμμένοι και ενήμεροι στο οικείο μητρώο. Τα λοιπά συλλογικά σχήματα να είναι αναγνωρισμένα.
   • Να έχουν εξουσιοδοτήσει ένα φυσικό πρόσωπο να λειτουργεί ως νόμιμος εκπρόσωπος.
   • Να έχουν διακριτή λογιστική διαχείριση στην περίπτωση που το συλλογικό σχήμα υπάγεται στο καθεστώς άλλου νομικού προσώπου.
   • Να εμφανίζουν, τις τρεις προηγούμενες χρήσεις από το έτος υποβολής, κερδοφόρο μέσο όρο αποτελεσμάτων προ φόρων και αποσβέσεων και τόκων και μέσο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 30.000€. Από τον περιορισμό αυτό εξαιρούνται όσα συλλογικά σχήματα συστάθηκαν εντός της προηγούμενης τριετίας από το έτος υποβολής καθώς, για τους σκοπούς της παρούσας, θεωρούνται νεοσύστατα.
   • Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερα. Στην περίπτωση που το συλλογικό σχήμα υπάγεται στο καθεστώς άλλου νομικού προσώπου, τότε η υποχρέωση αφορά το νομικό πρόσωπο στο οποίο υπάγεται.
   • Να μην τελούν υπό πτώχευση, λύση, αναγκαστική διαχείριση, εκκαθάριση. Στην περίπτωση που το συλλογικό σχήμα υπάγεται στο καθεστώς άλλου νομικού προσώπου, τότε η υποχρέωση αφορά το νομικό πρόσωπο στο οποίο υπάγεται.
2. Δεν παρέχεται καμία στήριξη, ακόμα και αν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
   • Σε συλλογικά σχήματα για δαπάνες οι οποίες έχουν ήδη ενταχθεί ή/και ενισχυθεί από ίδιες ή άλλες συγχρηματοδοτούμενες δράσεις, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του Ν. 3908/2011 (ΦΕΚ Α’ 8/01-02-2011) «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή» και του Ν. 4399/2016 (ΦΕΚ Α΄117/22-06-2016) «Σύσταση Καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας-Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβούλιου και άλλες διατάξεις» όπως ισχύει κάθε φορά, για την υλοποίηση επενδυτικού σχεδίου ίδιου ή ανάλογου με το υποβαλλόμενο στις δράσεις της παρούσας.
   • Σε συλλογικά σχήματα στα οποία διαπιστώνεται ότι δηλώνουν ψευδή ή ανακριβή στοιχεία εκ προθέσεως προκειμένου να ενταχθούν στις δράσεις της παρούσας.
   • Σε συλλογικά σχήματα τα οποία δημιουργούν τεχνητά τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ένταξη στις δράσεις της παρούσας.
   • Σε συλλογικά σχήματα για τα οποία προκύπτει υποχρέωση σύνταξης και έγκρισης ισολογισμών για τα έτη της τριετίας που προηγείται του έτους υποβολής και αυτά δεν το έχουν πράξει.

Άρθρο 8

Γενικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας επενδύσεων

1. Οι επενδύσεις κρίνονται επιλέξιμες για στήριξη όταν κατά την ηλεκτρονική υποβολή συντρέχουν ταυτόχρονα οι παρακάτω γενικές προϋποθέσεις:
   • Προβλέπονται σε επιλέξιμο επενδυτικό σχέδιο.
   • Τεκμηριώνεται η νόμιμη κατοχή των ακινήτων στα οποία εγκαθίστανται μόνιμα επενδύσεις, σύμφωνα με το άρθρο 11.
   • Έχουν εύλογο κόστος υλοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 13.
   • Αφορούν καινούρια και αμεταχείριστα επενδυτικά αγαθά.
   • Αφορούν αποκλειστικά την προς στήριξη εκμετάλλευση, τεκμηριώνεται η σκοπιμότητά τους, προσαρμόζονται λειτουργικά στις συνθήκες και στις δραστηριότητες της εκμετάλλευσης και έχουν δυναμικότητα, μέγεθος, ποσότητα ανάλογες της παραγωγικής ικανότητας της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στα άρθρα 12 και 14.
   • Συμμορφώνονται με τα ενωσιακά (κοινοτικά) πρότυπα, τις εθνικές προδιαγραφές που έχουν θεσπιστεί για εφαρμογή σε συγχρηματοδοτούμενα μέτρα και την εθνική νομοθεσία.
   • Πραγματοποιούνται μετά την ηλεκτρονική υποβολή, με εξαίρεση τις γενικές δαπάνες οι οποίες μπορεί να έχουν πραγματοποιηθεί έως και 24 μήνες πριν από την ηλεκτρονική υποβολή. Εφόσον η υλοποίηση των επενδύσεων προηγείται της απόφασης ένταξης, αυτές πραγματοποιούνται με αποκλειστική ευθύνη του υποψηφίου χωρίς η υλοποίηση αυτή να υποχρεώνει το Ελληνικό Δημόσιο σε συγχρηματοδότησή τους.
   • Δεν έχουν ενισχυθεί και δεν θα ενισχυθούν από άλλη πηγή.
   • Προβλέπεται από την ισχύουσα εθνική νομοθεσία να χαρακτηρίζονται ως «γεωργικές» (π.χ. μηχάνημα που ταξινομείται ως «γεωργικό» και όχι ως «μηχάνημα έργου»). Στην περίπτωση που δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία η δυνατότητα χαρακτηρισμού / ταξινόμησης της επένδυσης ως γεωργικής, τότε πρέπει απαραίτητα να χρησιμοποιείται στην εκτέλεση γεωργικών ή κτηνοτροφικών εργασιών.
   • Η ύπαρξη κατάλληλης αδειοδότησης ή βεβαίωση απαλλαγής κατά την υποβολή αιτήματος στήριξης ή κατά την υποβολή του αιτήματος πληρωμής που αφορά τη σχετική δαπάνη όπως ορίζεται στο άρθρο 9 της παρούσας.
   • Τηρούν το σύνολο των προϋποθέσεων των παραρτημάτων της παρούσας που τις αφορούν.
   • Ικανοποιούν ανά κατηγορία τις ειδικές προϋποθέσεις που τίθενται στο άρθρο 9.
   • Δε δημιουργούνται τεχνητά οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για να καθοριστούν επιλέξιμες.

2. Οι συλλογικές επενδύσεις κρίνονται επιλέξιμες για στήριξη όταν, επιπλέον των προϋποθέσεων της ανωτέρω παραγράφου, συντρέχουν τα εξής:
   • Ο προγραμματισμός της επένδυσης πραγματοποιείται στη βάση ενός επιχειρηματικού σχεδίου το οποίο καταρτίζεται και υποβάλλεται από κοινού και αφορά το σύνολο των μελών του συλλογικού σχήματος.
   • Υποβάλλεται μία μοναδική αίτηση στήριξης ανά πρόσκληση η οποία αφορά επενδύσεις που προορίζονται αποκλειστικά για κοινή χρήση από τα μέλη του συλλογικού σχήματος.
   • Οι αιτούμενες επενδύσεις προσαρμόζονται λειτουργικά στις συνθήκες και στις δραστηριότητες των μελών του συλλογικού σχήματος και έχουν δυναμικότητα, μέγεθος, ποσότητα ανάλογες της συνολικής παραγωγικής ικανότητας αυτών.
   • Η υλοποίηση της επένδυσης πραγματοποιείται προς όφελος του συνόλου των μελών του συλλογικού σχήματος με σκοπό τη βελτίωση συνολικά των επιδόσεων των εκμεταλλεύσεων των μελών.

Άρθρο 9

Επιλέξιμες επενδύσεις και ειδικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας επενδύσεων

Εντός των κατηγοριών που ακολουθούν, ενισχύονται οι εξής επενδύσεις:

1. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού με στόχο την εξοικονόμηση ύδατος:

• Υποκατηγορίες επενδύσεων
  • Αρδευτικά συστήματα α) στάγδην άρδευσης και β) μικροκαταιονισμού (σταθεροί μικροεκτοξευτές χαμηλού ύψους).
  • Δεξαμενές όγκου έως 500 κ.μ. (όπως πλαστικές, μεταλλικές κ.λπ.) που δεν απαιτούν εκσκαφές ή επιχώσεις φυσικού εδάφους, για την εξυπηρέτηση των αρδευτικών συστημάτων της εκμετάλλευσης, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται από τα όμβρια ύδατα που κυρίως προέρχονται από την απορροή εγκαταστάσεων της εκμετάλλευσης.
  • Μηχανολογικός εξοπλισμός που αποσκοπεί στην επαναχρησιμοποίηση των υδάτων για άρδευση (π.χ. από βιολογικό καθαρισμό).
  • Ολοκληρωμένες λύσεις άρδευσης. 

1.2.   Προϋποθέσεις, περιορισμοί και όροι που έχουν εφαρμογή και απαιτούνται για την στήριξη των επενδύσεων κατά την ηλεκτρονική υποβολή, (εκτός και αν ορίζεται διαφορετικά):

• Τα αρδευτικά συστήματα των κατηγοριών 1.1.1 και 1.1.4 πρέπει αποδεδειγμένα να συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος σύμφωνα με τα ποσοστά που αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα. Για το σκοπό αυτό, υποβάλλεται μελέτη άρδευσης σχετικά με τη δυνητική και την πραγματική εξοικονόμηση ύδατος που προκύπτει από την επένδυση. Οι τεχνικές προδιαγραφές εκπόνησης της μελέτης υπολογισμού της δυνητικής εξοικονόμησης και της πραγματικής μείωσης χρήσης του ύδατος εξειδικεύονται στην ΥΑ 165/20277 (ΦΕΚ 863/Β/2018). Οι λοιπές κατηγορίες επενδύσεων (1.1.2 και 1.1.3) εξαιρούνται από τους όρους και τις υποχρεώσεις του παρακάτω πίνακα. Η μελέτη υπολογισμού της πραγματικής μείωσης χρήσης ύδατος υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης σε χρόνο που θα οριστεί στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.

• Οι επενδύσεις των παραγράφων 1.1.1 ή 1.1.4 πρέπει να έχουν υδρομετρητή ή να περιλαμβάνουν στον αιτούμενο προϋπολογισμό τους την αγορά και εγκατάσταση υδρομετρητών.
• Δεν ενισχύονται επενδύσεις τεχνητής βροχής/καταιονισμού (ενδεικτικά: σταθεροί εκτοξευτήρες, αυτοπροωθούμενος εκτοξευτήρας/κανόνι, αυτοπροωθούμενη ράμπα με εκτοξευτήρες), συστήματα με αυλάκια και επιφανειακής άρδευσης με λεκάνες.
• Δεν ενισχύεται η αντικατάσταση μεμονωμένων εξαρτημάτων, π.χ. αντικατάσταση μόνο των μικροεκτοξευτήρων του δικτύου.
• Δεν ενισχύονται εγκαταστάσεις μεταφοράς αρδευτικού νερού μέσω κλειστών αγωγών συνολικού μήκους άνω των 500 μέτρων ανά επενδυτικό σχέδιο.
• Για τις επενδύσεις των παραγράφων 1.1.1 ή 1.1.4 υποδεικνύονται το σημείο υδροληψίας και τα αγροτεμάχια με συντεταγμένες.
• Στις περιπτώσεις που απαιτείται άδεια χρήσης ύδατος κατά την υποβολή της αίτησης στήριξης, αλλά αυτή δεν υφίσταται, τότε προσκομίζεται φωτοαντίγραφο της πρωτοκολλημένης αίτησης για τη χορήγηση άδειας χρήσης νερού (όταν πρόκειται για υδροληψία από περισσότερα του ενός φυσικά ή νομικά πρόσωπα, υποψηφίους ή μη επενδυτικού σχεδίου, τότε συνυποβάλλεται και φωτοαντίγραφο του ιδιωτικού συμφωνητικού που συντάχτηκε μεταξύ τους και συνόδευε την αίτηση), ενώ η άδεια χρήσης νερού προσκομίζεται, το αργότερο, με την τελευταία αίτηση πληρωμής του επενδυτικού σχεδίου. Στην περίπτωση που η άδεια χρήσης ύδατος χορηγείται σε ΤΟΕΒ ή σε Δήμο/Δημοτική επιχείρηση, τότε αυτή πρέπει να υφίσταται απαραιτήτως κατά την υποβολή της αίτησης στήριξης. Η επένδυση πρέπει να είναι σύμφωνη με τους όρους χρήσης της νέας ή αναθεωρημένης άδειας χρήσης ύδατος.
• Οι επενδύσεις της παραγράφου 1.1.4 αφορούν γεωργία ακριβείας και περιλαμβάνουν ενδεικτικά δαπάνες αγοράς και εγκατάστασης Η/Υ και λογισμικού διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης, δικτύου μετεωρολογικών δεδομένων, εγκατάστασης δομημένης καλωδίωσης ή ασύρματου δικτύου, εδαφολογικής ανάλυσης, αισθητήρες, μετρητές, αυτοματοποιημένο έλεγχο συστημάτων άρδευσης, συστήματα απομακρυσμένου ελέγχου και προγραμματισμού. Για τον εξοπλισμό αυτό, με την αίτηση στήριξης υποβάλλεται μελέτη εγκατάστασης του εξοπλισμού και με την αίτηση πληρωμής μελέτη εφαρμογής του.
• Η αιτούμενη δαπάνη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα ποσά που αναφέρονται στα παραρτήματα 4 (Εύλογο κόστος) και 5 (Ανώτατες Επιλέξιμες Δαπάνες).
• Σε κάθε περίπτωση τηρούνται οι γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 8.

2. Επενδύσεις στις έγγειες βελτιώσεις

• Υποκατηγορίες επενδύσεων:
  • Νέες γεωτρήσεις και πηγάδια-φρέατα συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού τους (π.χ. σωληνώσεις, αντλία, γεννήτρια, ηλεκτρολογικός πίνακας, υδρομετρητής) και της απαραίτητης κτιριακής υποδομής (π.χ. μικρό αντλιοστάσιο).
  • Επιμέρους εξοπλισμός για τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων γεωτρήσεων/πηγαδιών (ενδεικτικά: αλλαγή αντλίας, γεννήτριας, ηλεκτρολογικού πίνακα, εγκατάσταση υδρομετρητή).
  • Δεξαμενές (χωμάτινες, μεταλλικές, κ.λπ.) που απαιτούν εκσκαφές ή επιχώσεις φυσικού εδάφους και χρησιμεύουν για την αποθήκευση νερού βροχής (όμβρια) για την εξυπηρέτηση των αρδευτικών συστημάτων της εκμετάλλευσης.

• Προϋποθέσεις, περιορισμοί και όροι που έχουν εφαρμογή και απαιτούνται για τη στήριξη των επενδύσεων κατά την ηλεκτρονική υποβολή (εκτός και αν ορίζεται διαφορετικά):
  • Για να ενισχυθούν οι δαπάνες κατασκευής και εξοπλισμού γεώτρησης/πηγαδιού (υποκατηγορίες επενδύσεων 2.1.1 και 2.1.2) προσδιορίζεται το σημείο υδροληψίας με συντεταγμένες και το υπόγειο υδατικό σύστημα που το εξυπηρετεί. Ειδικότερα, για την κατασκευή νέας γεώτρησης/πηγαδιού (υποκατηγορία 2.1.1), πρέπει η κατάσταση των υδάτων του υπόγειου υδατικού συστήματος που εξυπηρετεί το σημείο υδροληψίας να έχει χαρακτηριστεί ως «καλή» για ποσοτικούς λόγους.
  • Οι επενδύσεις των παραγράφων 2.1.1 ή 2.1.2 πρέπει να έχουν υδρομετρητή ή να περιλαμβάνουν στον αιτούμενο προϋπολογισμό την αγορά και εγκατάσταση υδρομετρητών.
  • Για την υποκατηγορία επενδύσεων 2.1.1 απαιτείται κατά την υποβολή η προσκόμιση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή βεβαίωση απαλλαγής, σύμφωνα, με την παράγραφο 5.β του άρθρου 46 του Καν. 1305/2013 και με την ΥΑ 37674/2016 (ΦΕΚ 2471Β’).
  • Για την υποκατηγορία επενδύσεων 2.1.2, με την αίτηση στήριξης απαιτείται η προσκόμιση άδειας χρήσης νερού για την υφιστάμενη γεώτρηση/πηγάδι αποκλειστικά στο όνομα του υποψηφίου.
  • Η αιτούμενη δαπάνη υλοποίησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα ποσά που αναφέρονται στα Παραρτήματα 4 (Εύλογο κόστος) και 5 (Ανώτατες Επιλέξιμες Δαπάνες).
  • Σε κάθε περίπτωση τηρούνται οι γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 8.

3. Γενικές Δαπάνες, στις οποίες περιλαμβάνεται κάθε δαπάνη λήψης υπηρεσιών που συνδέονται άμεσα με την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Ενδεικτικά, στις γενικές δαπάνες περιλαμβάνονται οι αμοιβές για τη σύνταξη και την υποβολή αίτησης στήριξης και αιτήσεων πληρωμής, οι αμοιβές για την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών και την έκδοση των απαραίτητων αδειοδοτήσεων για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, καθώς και η δαπάνη τοποθέτησης της προβλεπόμενης επεξηγηματικής πινακίδας.

3.1.   Προϋποθέσεις, περιορισμοί και όροι που έχουν εφαρμογή και απαιτούνται για τη στήριξη των επενδύσεων της κατηγορίας αυτής κατά την ηλεκτρονική υποβολή, πέραν των όσων ορίζονται στο άρθρο 8:

• Οι γενικές δαπάνες ενισχύονται μέχρι συγκεκριμένου ποσοστού επί του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου, ως εξής:

1. 12% για επενδυτικά σχέδια που απαιτούν την υποβολή μελετών ή/και την έκδοση νέων αδειοδοτήσεων που συνδέονται άμεσα με την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου.
2. 8% για τα λοιπά επενδυτικά σχέδια.
   • Εντός των ανωτέρω ποσοστών δύνανται να χρηματοδοτηθούν οι εξής δαπάνες:
3. Η σύνταξη και υποβολή της αίτησης στήριξης.
4. Η τεχνική στήριξη στην οποία περιλαμβάνεται το σύνολο των ενεργειών για την παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδίου, τη σύνταξη και την υποβολή αιτήσεων τροποποίησης, αιτημάτων προκαταβολής και αιτημάτων πληρωμής.

• Η εκπόνηση μελέτης υπολογισμού δυνητικής εξοικονόμησης μείωσης ύδατος.

1. Η εκπόνηση μελέτης εγκατάστασης και εφαρμογής δικτύου για την υιοθέτηση ολοκληρωμένων λύσεων, όπως η γεωργία ακριβείας.
2. Οι απαιτούμενες για την υλοποίηση των επενδύσεων εγκρίσεις και άδειες εφόσον έχουν εγκριθεί στο όνομα του δικαιούχου της στήριξης.
3. Η τοποθέτηση της επεξηγηματικής πινακίδας.
   • Δεν υπάγονται στην κατηγορία και συνεπώς δεν ενισχύονται:
4. Δαπάνες διακριτών γεωργο−τεχνοοικονομικών μελετών που αφορούν τις επενδύσεις της αίτησης στήριξης με εξαίρεση τις δαπάνες των ανωτέρω παραγράφων 3.1.2. iii. και iv.
5. Δαπάνες εκπόνησης μελέτης και σχεδιασμού κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και μεταποιητικών εγκαταστάσεων.

• Δαπάνες έκδοσης άδειας λειτουργίας και εγκατάστασης κτηνοτροφικής ή μεταποιητικής μονάδας.

1. Δαπάνες πιστοποίησης των διαδικασιών της εκμετάλλευσης ή των προϊόντων της (agro κ.λπ.).
2. Δαπάνες εκπαίδευσης - κατάρτισης των απασχολούμενων στην εκμετάλλευση.

Άρθρο 10

Μη επιλέξιμες δαπάνες

Οι παρακάτω κατηγορίες δαπανών δεν είναι επιλέξιμες για στήριξη:

1. Ο Φ.Π.Α.
2. Οι δαπάνες απλής αντικατάστασης.
3. Η απόκτηση μεταχειρισμένων επενδυτικών αγαθών.
4. Οι εργασίες και τα υλικά συντηρήσεων.
5. Δαπάνες για τη συμμετοχή σε συστήματα ποιότητας και για τη σχετική πιστοποίηση.
6. Η αγορά αναλωσίμων, εργαλείων και εφοδίων, η ενοικίαση και συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού και οι λοιπές λειτουργικές δαπάνες της εκμετάλλευσης.
7. Οι δαπάνες αγοράς εφαρμογών ηλεκτρονικού υπολογιστή που δεν σχετίζονται με τις δραστηριότητες της εκμετάλλευσης, οι δαπάνες για την ιδιοκατασκευή λογισμικού και οι δαπάνες για την ανανέωση άδειας χρήσης που αφορά προϋπάρχον λογισμικό στην εκμετάλλευση.
8. Οι δαπάνες οι οποίες δεν μπορούν να ελεγχθούν ή/και επαληθευτούν, δηλαδή δεν δύναται να πιστοποιηθεί η ορθή εκτέλεση του φυσικού και οικονομικού αντικείμενου της επένδυσης.
9. Οι δαπάνες οι οποίες προκύπτουν από πάσης φύσεως παραστατικά αυτοτιμολόγησης/αυτο παράδοσης.
10. Οι δαπάνες πάσης φύσεως φόρων, τελών και λοιπών δημοσιονομικών επιβαρύνσεων καθώς και τα έξοδα αμοιβών εκτελωνιστή και εκτελωνισμού και τα συμβολαιογραφικά έξοδα.
11. Δαπάνες που αφορούν χρηματοοικονομικά έξοδα, τραπεζικές προμήθειες και έξοδα συναλλαγών και εγγυήσεων.
12. Κάθε δαπάνη που έχει χρηματοδοτηθεί από επιχειρησιακό σχέδιο στο πλαίσιο του Καν. (ΕΕ) 1308/2013, και του Ν. 3908/2011 (ΦΕΚ Α’ 8/01-02-2011) «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή» και του Ν. 4399/2016 (ΦΕΚ Α΄117/22-06-2016) «Σύσταση Καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας - Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβούλιου και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει κάθε φορά. Ο έλεγχος αυτός εφαρμόζεται μέχρι και το στάδιο του διοικητικού ελέγχου του τελικού αιτήματος πληρωμής.
13. Κάθε δαπάνη που έχει χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του μέτρου 121 του ΠΑΑ 2007-2013.
14. Κάθε δαπάνη που έχει χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020.
15. Οι δαπάνες σύνδεσης των εγκαταστάσεων με δίκτυα κοινής ωφέλειας (π.χ.  ηλεκτροδότηση).
16. Οι δαπάνες που αφορούν επενδύσεις που δεν συμμορφώνονται με τους όρους χρήσης της νέας άδειας χρήσης ύδατος.

Άρθρο 11

Νόμιμη κατοχή ακινήτων εγκατάστασης επενδύσεων και χωροθέτηση επενδύσεων

1. Όταν αντικείμενο της αίτησης ενίσχυσης είναι επενδύσεις οι οποίες εγκαθίστανται μόνιμα επί αγροτεμαχίου ή επενδύσεις οι οποίες ενσωματώνονται εντός γεωργικών κατασκευών, απαιτείται, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, η ύπαρξη της νόμιμης κατοχής του ακινήτου επί του οποίου αυτές χωροθετούνται. Συγκεκριμένα απαιτείται το ακίνητο να είναι ιδιόκτητο, μισθωμένο ή παραχωρημένο. Η διάρκεια μίσθωσης ή παραχώρησης υπολογίζεται από ημερομηνία που ορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη της περιόδου τήρησης των μακροχρονίων υποχρεώσεων των δικαιούχων. Στο Παράρτημα 2 (Ελάχιστη διάρκεια μίσθωσης/παραχώρησης ακινήτου) ορίζεται η ακριβής απαιτούμενη διάρκεια, για κάποιες κατηγορίες δαπανών. Η τεκμηρίωση της νόμιμης κατοχής δεν απαιτείται στην περίπτωση που το κόστος της επένδυσης είναι χαμηλότερο των 1.000€.
2. Για περιπτώσεις συνιδιοκτησίας ακινήτου εξ αδιαιρέτου, απαιτείται εκχώρηση των δικαιωμάτων προς τον υποψήφιο από τους λοιπούς συνιδιοκτήτες για χρονικό διάστημα ίσο με την περίοδο που ορίζεται στο Παράρτημα 2 (Ελάχιστη διάρκεια μίσθωσης/παραχώρησης ακινήτου).
3. Στην περίπτωση υλοποίησης επενδύσεων οι οποίες εγκαθίστανται μόνιμα επί αγροτεμαχίου ή επενδύσεων οι οποίες ενσωματώνονται εντός γεωργικών κατασκευών επί ακινήτου ιδιοκτησίας εξ’ αδιαιρέτου πάνω στο οποίο υπάρχουν συστεγαζόμενες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η σχετική προϋπόθεση της εκχώρησης των δικαιωμάτων προς τον υποψήφιο από τους λοιπούς συνιδιοκτήτες της παραγράφου 2 εκπληρώνεται με τη σύσταση κάθετης ή/και οριζόντιας ιδιοκτησίας. Στην περίπτωση που δεν υφίσταται σύσταση κάθετης ή/και οριζόντιας ιδιοκτησίας, η σχετική προϋπόθεση εκπληρώνεται με την προσκόμιση ιδιωτικού συμφωνητικού.
4. Οι επενδύσεις χωροθετούνται υποχρεωτικά εντός των ορίων της εκμετάλλευσης του δικαιούχου.
5. Στην περίπτωση υλοποίησης συλλογικών επενδύσεων απαιτείται η χωροθέτηση των επενδύσεων σε ακίνητα για τα οποία υφίσταται η προϋπόθεση της νόμιμης κατοχής από το φορέα. Δύνανται να υλοποιούνται επενδύσεις σε αγροτεμάχιο του οποίου τη νόμιμη κατοχή διαθέτει το νομικό πρόσωπο στο οποίο υπάγεται το συλλογικό σχήμα που υποβάλλει την αίτηση.

Άρθρο 12

Επενδύσεις απλής αντικατάστασης

Για τις επενδύσεις απλής αντικατάστασης ορίζουμε τα ακόλουθα:

1. Επένδυση απλής αντικατάστασης είναι η επένδυση με την οποία απλώς αντικαθίσταται υφιστάμενη κατασκευή ή μηχάνημα ή εξοπλισμός ή μέρη αυτών, από νέα κατασκευή ή μηχάνημα ή εξοπλισμό ή μέρη αυτών χωρίς, κατά την ολοκλήρωση, να μεταβάλλεται σημαντικά η διαδικασία του κύκλου παραγωγής ή η χρησιμοποιούμενη τεχνολογία ή χωρίς να αυξάνεται η παραγωγική ικανότητα κατά τουλάχιστον 25% ή, προκειμένου για συλλογικές επενδύσεις, χωρίς να αυξάνεται ο ετήσιος κύκλος εργασιών κατά τουλάχιστον 25%.
   • Δεν θεωρείται απλή αντικατάσταση η επένδυση με την οποία αντικαθίσταται γεωργική κατασκευή ή μηχάνημα ή εξοπλισμός ή μέρη αυτών, πλήρως αποσβεσμένων κατά την τελευταία ημέρα της περιόδου ηλεκτρονικής υποβολής των αιτήσεων στήριξης.
   • Εξαιρείται από τους περιορισμούς της επένδυσης απλής αντικατάστασης, η αντικατάσταση γεωργικής κατασκευής ή/και εξοπλισμού με άλλη σύγχρονη κατασκευή ή/και εξοπλισμό, λόγω αλλαγής της παραγωγικής διαδικασίας ή των παραγόμενων προϊόντων και εφόσον αποδεδειγμένα η υφιστάμενη κατασκευή ή/και ο εξοπλισμός δεν εξυπηρετεί ποιοτικά και ποσοτικά τις νέες συνθήκες.
2. Ειδικότερα, για τα αρδευτικά συστήματα και τους κλειστούς αγωγούς μεταφοράς νερού, επένδυση απλής αντικατάστασης είναι η επένδυση με την οποία απλώς αντικαθίσταται υφιστάμενος εξοπλισμός ή μέρος αυτού, από νέο εξοπλισμό ή μέρος αυτού χωρίς να σημειώνεται εξοικονόμηση κατανάλωσης ύδατος τουλάχιστον ίση με τα ποσοστά που αναφέρονται στον πίνακα του άρθρου 9.
3. Η αντικατάσταση υφιστάμενης κατασκευής, μηχανήματος ή εξοπλισμού από καινούργιο είναι επιλέξιμη κατά το ποσό το οποίο προκύπτει μετά την αφαίρεση από τη σχετική αιτούμενη δαπάνη, της απόσβεσης που υπολογίζεται για τα έτη τα οποία η ηλικία του προς αντικατάσταση κατασκευής, μηχανήματος ή εξοπλισμού υπολείπεται από τα έτη παλαιότητας του Παραρτήματος 3 (Έτη παλαιότητας - προσδιορισμός επενδύσεων απλής αντικατάστασης), εφόσον αυτά δεν υπερβαίνουν το 20% των συνολικών ετών. Συνεπώς, προκειμένου να υπολογιστεί η αξία που ακόμα δεν έχει αποσβεστεί χρησιμοποιούνται: α) οι συντελεστές του Παραρτήματος 3, β) η αιτούμενη αξία του επενδυτικού αγαθού που πρόκειται να αντικαταστήσει το υφιστάμενο, γ) τα έτη από την κτήση του υφιστάμενου επενδυτικού αγαθού και δ) η μέθοδος της σταθερής ετήσιας απόσβεσης (δηλαδή η μέθοδος κατά την οποία ο συντελεστής απόσβεσης είναι σταθερός κάθε χρόνο και ο υπολογισμός με βάση το συντελεστή γίνεται πάντοτε επί της αρχικής αξίας κτήσης του περιουσιακού στοιχείου). Εφόσον ο υποψήφιος δεν προσδιορίζει τα αναπόσβεστα έτη, η αιτούμενη δαπάνη απομειώνεται κατά 70%.

Άρθρο 13

Τεκμηρίωση του εύλογου κόστους υλοποίησης της επένδυσης.

1. Ο υποψήφιος οφείλει, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, να τεκμηριώσει το εύλογο κόστος υλοποίησης των επενδύσεων ως προς τη δαπάνη η οποία αντιστοιχεί στην εμπορική αξία της επένδυσης και η οποία πραγματικά καταβάλλεται προς τον προμηθευτή. Η τεκμηρίωση γίνεται με την προσκόμιση εμπορικών τιμοκαταλόγων, προσφορών, προμετρήσεων ή προϋπολογισμών έργου τυποποιημένων ή adhoc, ανάλογα με την κατηγορία της επένδυσης.
2. Στο Παράρτημα 4 (Εύλογο κόστος) ορίζεται το εύλογο κόστος υλοποίησης ορισμένων επενδύσεων σε σχέση με τις τεχνικές προδιαγραφές τους και όχι η επιλεξιμότητα αυτών. Για τις επενδύσεις αυτές η επιλέξιμη δαπάνη δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τιμές του παραρτήματος 4. Ομοίως, στην παράγραφο 3.1.1 του άρθρου 9 ορίζεται το εύλογο κόστος για τις γενικές δαπάνες ως ανώτατο ποσοστό επί του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Για όλες τις επενδύσεις που αναφέρονται στην τρέχουσα παράγραφο απαιτείται η προσκόμιση μιας προσφοράς.
3. Επενδύσεις που δεν περιλαμβάνονται στους σχετικούς πίνακες εύλογου κόστους ή επενδύσεις διαφορετικών τεχνικών προδιαγραφών σε σχέση με τις επενδύσεις που περιγράφονται στους πίνακες εύλογου κόστους, δύνανται να κριθούν επιλέξιμες, εφόσον τεκμηριώνεται το εύλογο κόστος υλοποίησης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρούσα. Για αυτές τις επενδύσεις απαιτείται η προσκόμιση τριών ανεξάρτητων προσφορών.
4. Στην περίπτωση κτιριακών (π.χ. αντλιοστάσιο) και λοιπών κατασκευών (π.χ. γεώτρηση, λιμνοδεξαμενές) με την αίτηση στήριξης προσδιορίζεται το κόστος των έργων. Για τα κτίρια προσδιορίζεται το συνολικό κόστος και το κόστος ανά τετραγωνικό μέτρο ­­­­­κτιρίου, ενώ για τις λοιπές κατασκευές προσδιορίζεται το συνολικό κόστος και το κόστος ανά μονάδα μέτρησης ανάλογη της φύσης της κατασκευής.
5. Προσφορές υποβάλλονται για κάθε επένδυση της οποίας η δαπάνη υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Η προσφορά περιλαμβάνει: α) τα φορολογικά και εμπορικά στοιχεία του προμηθευτή και τα στοιχεία επικοινωνίας με αυτόν, β) την περιγραφή του επενδυτικού αγαθού, τα τεχνικά χαρακτηριστικά, τη δυναμικότητα, την ποσότητα και τη μονάδα μέτρησης, γ) τη συνολική προσφερόμενη τιμή, την τιμή μονάδας ή τις επί μέρους τιμές, όταν η προσφορά περιλαμβάνει διακριτά μέρη τα οποία πρόκειται να τιμολογηθούν χωριστά και οποιοδήποτε άλλο σχετικό κόστος το οποίο περιλαμβάνεται στη συνολική προσφερόμενη τιμή (π.χ. εργασίες προετοιμασίας, υπηρεσίες μεταφοράς και εγκατάστασης κ.λπ.) δ) τον αναλογούντα Φ.Π.Α. και τις λοιπές τυχόν επιβαρύνσεις και ε) ότι τα περιγραφόμενα επενδυτικά αγαθά είναι καινούργια και αμεταχείριστα και διαθέτουν, κατά περίπτωση, σήμανση, πιστοποίηση, άδεια και οτιδήποτε άλλο απαιτείται κατά περίπτωση από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.

Οι γενικές δαπάνες και οι δαπάνες που αφορούν την απασχόληση εργατών γης εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής προσφορών.

6. Για ένα επενδυτικό αγαθό μπορούν να υποβληθούν περισσότερες από μία προσφορές από περισσότερους του ενός προμηθευτές για διαφορετικά διακριτά μέρη της επένδυσης τα οποία θα τιμολογηθούν χωριστά, όπως για παράδειγμα μια προσφορά για εργασίες ανόρυξης και σωλήνωσης γεώτρησης και μία προσφορά για την αντλία ή μια προσφορά για αγορά και εγκατάσταση Η/Υ και περιφερειακών, μία για αγορά άδειας χρήσης λογισμικού και μια για εγκατάσταση δομημένης καλωδίωσης και δικτύου στις εγκαταστάσεις. Κάθε προσφορά μπορεί να αντιστοιχεί σε διαφορετική δαπάνη του επενδυτικού σχεδίου ή όλες οι προσφορές είναι δυνατό να διαμορφώνουν αθροιστικά την ίδια δαπάνη ή να ισχύει κάθε συνδυασμός των προηγουμένων. Οι προσφορές αξιολογούνται η κάθε μία ξεχωριστά ως προς την πληρότητά τους και το εύλογο κόστος τους.
7. Σε περιπτώσεις όπου κατά την υλοποίηση προκύπτει διαφοροποίηση (αύξηση) σε δαπάνες που δεν αναφέρονται στους πίνακες του παραρτήματος 4 (εύλογο κόστος) και ο δικαιούχος αιτείται τη μεταφορά ποσών μεταξύ επενδυτικών δαπανών, προς τεκμηρίωση του εύλογου κόστους υλοποίησης θα προσκομίζονται τα αντίστοιχα δικαιολογητικά που προβλέπονται στο παρόν άρθρο.
8. Τα όργανα που εμπλέκονται στις διαδικασίες αξιολόγησης, έγκρισης, πιστοποίησης της ορθής εκτέλεσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, καταβολής της στήριξης και ελέγχου, εφόσον το κρίνουν απαραίτητο, πέραν των οριζόμενων στο παρόν άρθρο, δύνανται να ελέγχουν με κάθε πρόσφορο τρόπο το εύλογο κόστος υλοποίησης των επενδυτικών δαπανών. Συνεπάγεται ότι δύνανται να ζητούν από το δικαιούχο της στήριξης, τον προμηθευτή ή και τρίτους πρόσθετα κατά την κρίση τους στοιχεία και πληροφορίες για την εξακρίβωση του εύλογου κόστους υλοποίησης των επενδυτικών δαπανών.

Άρθρο 14

Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας και της δυναμικότητας των επενδύσεων.

1. Η σκοπιμότητα των επενδύσεων και η προσαρμογή τους στην παραγωγική κατεύθυνση και ικανότητα της εκμετάλλευσης ή στις συνθήκες και στις δραστηριότητες των μελών του συλλογικού σχήματος πρέπει να τεκμηριώνεται κατά την ηλεκτρονική υποβολή. Εξαιρούνται της τεκμηρίωσης όσες περιπτώσεις αναφέρονται σε ειδικότερες διατάξεις της παρούσας.
2. Η τεκμηρίωση περιλαμβάνει υποχρεωτικά αναφορά στο υφιστάμενο σύστημα άρδευσης καθώς και σύγκρισή του με το μελλοντικό και παραθέτει στοιχεία με τα οποία αποδεικνύεται η σκοπιμότητα της επένδυσης σε σχέση με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της εκμετάλλευσης και η προσαρμογή της δυναμικότητας ή του μεγέθους ή της ποσότητας της επένδυσης στην παραγωγική ικανότητα της εκμετάλλευσης.
3. Για τα συλλογικά σχήματα η τεκμηρίωση παραθέτει στοιχεία με τα οποία αποδεικνύεται η σκοπιμότητα της επένδυσης σε σχέση με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της και η προσαρμογή της δυναμικότητας ή του μεγέθους ή της ποσότητας της επένδυσης στην παραγωγική ικανότητα των μελών του.
4. Επενδύσεις που κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων έχουν δυναμικότητα, μέγεθος, ποσότητα μεγαλύτερη της παραγωγικής ικανότητας της εκμετάλλευσης ή του συλλογικού σχήματος, εγκρίνονται με μείωση της σχετικής δαπάνης.

Άρθρο 15

Ύψος επιλέξιμου προϋπολογισμού αίτησης στήριξης

Ύψος επιλέξιμου προϋπολογισμού αίτησης στήριξης:

1. Για την δράση 4.1.2 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος», ο επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά:

α) Τα 150.000 ευρώ για τις εκμεταλλεύσεις φυσικών και νομικών προσώπων.

β) Τα 200.000 ευρώ για συλλογικές επενδύσεις. Ο εν λόγω προϋπολογισμός μπορεί να ανέλθει έως και τα 500.000 ευρώ, με την προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών της τελευταίας κλεισμένης χρήσης του συλλογικού σχήματος ανέρχεται τουλάχιστον στο 25% του αιτούμενου προϋπολογισμού. Σημειώνεται πως τα νεοσύστατα συλλογικά σχήματα δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα 200.000 ευρώ.

2. Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της στήριξης που παρέχεται από το υπομέτρο 4.1 δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά για όλες τις δράσεις του υπομέτρου τις 500.000 ευρώ στην περίπτωση νομικού ή φυσικού προσώπου που υποβάλει περισσότερες της μίας αιτήσεων εντός της Προγραμματικής Περιόδου.
3. Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της στήριξης που παρέχεται από το υπομέτρο 4.1 δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά τις 500.000 ευρώ και στην περίπτωση που το υποψήφιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι ταυτόχρονα μέτοχος/εταίρος νομικών προσώπων ή/και μέλος συλλογικών σχημάτων δικαιούχων στήριξης. Για την εφαρμογή του περιορισμού αυτού, ο προϋπολογισμός που αναλογεί σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, μέτοχο/εταίρο νομικού προσώπου, μέλος συλλογικού σχήματος είναι ανάλογος του ποσοστού συμμετοχής του στο νομικό πρόσωπο ή στο συλλογικό σχήμα, που λαμβάνει την στήριξη. Σε περιπτώσεις υπέρβασης του ανωτέρω ορίου γίνεται μείωση στην επιλέξιμη δαπάνη του αιτήματος στήριξης που έχει υποβληθεί από το φυσικό πρόσωπο και στη συνέχεια από το νομικό πρόσωπο.
4. Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της στήριξης που παρέχεται από το υπομέτρο 4.1 δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά για όλες τις δράσεις του υπομέτρου τα 1.000.000 ευρώ στην περίπτωση όπου συλλογικό σχήμα υποβάλει περισσότερες της μία αιτήσεων εντός της προγραμματικής περιόδου.

Άρθρο 16

Χρηματοδότηση επενδυτικού σχεδίου

1. Ένταση στήριξης

Η ένταση (%) της παρεχόμενης στήριξης εμφανίζεται στους παρακάτω πίνακες:

Πίνακας 1: Ο πίνακας 1 εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:

α) Αρδευτικά συστήματα και Ολοκληρωμένες λύσεις άρδευσης (υποπεριπτώσεις 1.1.1 και 1.1.4 του άρθρου 9), εφόσον:

1. Κατάσταση υδατικού συστήματος όσον αφορά στην ποσότητα καλή και δυνητική εξοικονόμηση κατανάλωσης ύδατος >20%.
2. Κατάσταση υδατικού συστήματος όσον αφορά στην ποσότητα λιγότερο από καλή και δυνητική εξοικονόμηση κατανάλωσης ύδατος >25%

β) Δεξαμενές για την αποθήκευση νερού βροχής (υποπεριπτώσεις 1.1.2 και 2.1.3 του άρθρου 9)

γ) Μηχανολογικός εξοπλισμός που αποσκοπεί στην επαναχρησιμοποίηση των υδάτων για άρδευση (υποπερίπτωση 1.1.3 του άρθρου 9)

Πίνακας 2: Ο πίνακας 2 εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:       

α) Αρδευτικά συστήματα και Ολοκληρωμένες λύσεις άρδευσης (υποπεριπτώσεις 1.1.1 και 1.1.4 του άρθρου 9), εφόσον:

1. Κατάσταση υδατικού συστήματος όσον αφορά στην ποσότητα καλή και δυνητική εξοικονόμηση κατανάλωσης ύδατος ≤ 20%
2. Κατάσταση υδατικού συστήματος όσον αφορά στην ποσότητα λιγότερο από καλή και δυνητική εξοικονόμηση κατανάλωσης ύδατος <25%

β) Γεωτρήσεις και πηγάδια-φρέατα (υποπεριπτώσεις 2.1.1 και 2.1.2 του άρθρου 9)

Όταν, βάσει των ανωτέρω πινάκων και ανάλογα με τις μελέτες δυνητικής εξοικονόμησης (υποπεριπτώσεις 1.1.1, 1.1.4 του άρθρου 9) ή με το είδος της επένδυσης (υποπεριπτώσεις 1.1.2, 1.1.3, 2.1.1 έως και 2.1.3 του άρθρου 9) προκύπτουν διαφορετικές εντάσεις ενίσχυσης μεταξύ των επενδύσεων, τότε εφαρμόζεται η μικρότερη ένταση ενίσχυσης στο σύνολο των επενδύσεων.

Δημόσια και ιδιωτική δαπάνη

• Η χρηματοδότηση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου καλύπτεται από τη δημόσια δαπάνη και την ιδιωτική συμμετοχή.
• Η δημόσια δαπάνη (στήριξη) καθορίζεται ως ποσοστό επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού και χορηγείται με τη μορφή επιδότησης κεφαλαίου από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης [ΕΓΤΑΑ] και το Ελληνικό Δημόσιο.
• Η στήριξη χορηγείται απολογιστικά, δηλαδή μετά την υλοποίηση των επενδύσεων, την εξόφλησή τους και την παραλαβή τους από τα αρμόδια όργανα, με βάση τις δαπάνες που κρίνονται επιλέξιμες από αυτά.
• Η δημόσια οικονομική στήριξη πιστώνεται στον τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Άρθρο 29.
• Η ιδιωτική συμμετοχή του δικαιούχου της στήριξης προκύπτει ως διαφορά μεταξύ του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου και της δημόσιας δαπάνης και καλύπτεται από το δικαιούχο με ίδια κεφάλαια ή/και με τραπεζικό δανεισμό, εφ’ όσον είναι απαραίτητο.

3. Για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, προβλέπονται τα εξής:
   • Χορήγηση Προκαταβολής
     • Μετά την έκδοση της απόφασης ένταξης πράξης είναι δυνατή η χορήγηση προκαταβολής η οποία δεν υπερβαίνει το 50% της υπολειπόμενης δημόσιας δαπάνης του επενδυτικού σχεδίου.
     • Η πληρωμή προκαταβολής υπόκειται στη σύσταση τραπεζικής εγγύησης ή ισοδύναμης εγγύησης που αντιστοιχεί στο 100% του ποσού της αιτούμενης προκαταβολής.
     • Οι εγγυητικές επιστολές εκδίδονται από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα - μέλος του συστήματος πληρωμών ΔΙΑΣ υπέρ του αρμόδιου οργανισμού πληρωμών και είναι αορίστου χρόνου. Δεν επιτρέπεται η μερική αποδέσμευση της εγγυητικής επιστολής. Η εγγύηση μπορεί να αποδεσμευτεί όταν ο αρμόδιος οργανισμός πληρωμών εξακριβώσει ότι το ποσό της εγκεκριμένης δαπάνης που αντιστοιχεί στη δημόσια δαπάνη που σχετίζεται με τη δράση ισούται ή υπερβαίνει το ποσό της προκαταβολής. Είναι όμως δυνατή η αποδοχή ποσού εγκεκριμένης δαπάνης που υπολείπεται του ποσού της προκαταβολής όταν αυτό συμπληρώνεται από νέα εγγυητική επιστολή σε αντικατάσταση της δοθείσης για τη διαφορά μεταξύ του ποσού της προκαταβολής και της εγκεκριμένης δαπάνης ή όταν η μη αναλωθείσα διαφορά ανάμεσα στην εγγυητική επιστολή και στη δημόσια δαπάνη του αιτήματος πληρωμής επιστρέφεται από τον δικαιούχο.
     • Με το Άρθρο 26 καθορίζονται οι διαδικασίες υποβολής και διεκπεραίωσης των αιτήσεων προκαταβολών καθώς και οι διαδικασίες και τυχόν δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χορήγηση, φύλαξη και επιστροφή των εγγυητικών επιστολών.
   • Χρηματοδοτικά εργαλεία
     • Για την κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής ο δικαιούχος της στήριξης μπορεί να χρησιμοποιήσει ιδίους πόρους ή/και δάνειο. Το δάνειο που θα χρησιμοποιηθεί είναι δυνατόν να υποστηρίζεται από τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΠΑΑ.
     • Στις περιπτώσεις όπου το χρηματοδοτικό εργαλείο εμπεριέχει ενίσχυση, το Ακαθάριστο Ισοδύναμο Επιχορήγησης (ΑΙΕ) αυτής παρακρατείται κατά την ολοκλήρωση του σχεδίου βελτίωσης κατά το ποσοστό που υπερβαίνει την ανώτατη ένταση στήριξης με την οποία έχει ενταχθεί ο δικαιούχος.

Άρθρο 17

Υπηρεσίες και Φορείς Διαχείρισης, Εφαρμογής, Παρακολούθησης, Ελέγχου, Αναγνώρισης και Εκκαθάρισης Δαπάνης

1. Αρμόδιες υπηρεσίες για τη διαχείριση, συντονισμό, παρακολούθηση και υλοποίηση της εφαρμογής του υπομέτρου 4.1 του ΠΑΑ 2014-2020, σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, είναι οι οριζόμενες στο άρθρο 62 του Νόμου 4314/2014.
2. Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020 (ΕΥΔ ΠΑΑ) είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και υλοποίηση του υπομέτρου 4.1 εκτός των αρμοδιοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στους Ενδιάμεσους Φορείς Διαχείρισης (ΕΦΔ) και στην Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής ΠΑΑ (ΕΥΕ ΠΑΑ), σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4 του παρόντος άρθρου.
3. Η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΥΕ ΠΑΑ) 2014-2020 έχει την ευθύνη για την έκδοση του θεσμικού πλαισίου και εγκυκλίων εφαρμογής, την παρακολούθηση και το συντονισμό των ΕΦΔ.
4. Ως ΕΦΔ ορίζονται οι Γενικές Διευθύνσεις Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειών της Ελλάδος και πιο συγκεκριμένα οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειών (ΔΑΟΠ) και οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ). Ειδικότερα:
   • Οι ΔΑΟΠ έχουν τη γενικότερη ευθύνη και εποπτεία της οργάνωσης, δημοσιοποίησης, εφαρμογής και παρακολούθησης του υπομέτρου 4.1. και εισηγούνται στον Περιφερειάρχη την έκδοση όλων των σχετικών μη κανονιστικών αποφάσεων. Επίσης, έχουν την ευθύνη της έκδοσης των καταστάσεων πληρωμής και τη διαβίβασή τους στον αρμόδιο φορέα πληρωμών.
   • Οι ΔΑΟΚ των Περιφερειακών Ενοτήτων υποδέχονται και αναθέτουν στα αρμόδια όργανα όλα τα αιτήματα των υποψηφίων ή δικαιούχων και παρακολουθούν την πορεία υλοποίησης, τηρώντας σχετικό αρχείο.
5. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο αρμόδιος φορέας για τη διαχείριση και έλεγχο των δαπανών και έχει την ευθύνη των αιτήσεων πληρωμής των δικαιούχων και της καταβολής των ενισχύσεων εκτός των αρμοδιοτήτων που έχει εκχωρήσει στις Περιφέρειες, για τις οποίες ασκεί εποπτεία.

Άρθρο 18

Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος

1. Ύστερα από σχετική εισήγηση της ΕΥΕ ΠΑΑ και τη σύμφωνη γνώμη της ΕΥΔ ΠΑΑ επί της εισήγησης, ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων αποφασίζει την έκδοση δημόσιας πρόσκλησης για την υποβολή αιτήσεων στήριξης για τη δράση 4.1.2 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος» του ΠΑΑ 2014-2020.
2. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος δύναται να εξειδικεύεται και να απευθύνεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες υποψηφίων δικαιούχων ή/και προϊόντων ή/και δαπανών δεσμεύοντας αντίστοιχα τα απαιτούμενα ποσά δημόσιας δαπάνης στο πλαίσιο του καθορισμένου ορίου πιστώσεων της παρούσας και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΑΑ και τους χρηματοδοτικούς πίνακες αυτού, όπως ισχύουν κάθε φορά. Επιπλέον, οι κατανομές και ποσοστώσεις των ανωτέρω δύναται να διαφοροποιούνται μεταξύ και εντός των Περιφερειών σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΑΑ ή/και ανάλογα των αναγκών και διαρθρωτικών προβλημάτων που επικρατούν σε κάθε περιοχή. Τα ποσά και ποσοστά στήριξης θα καθορίζονται στη σχετική πρόσκληση και δεν θα υπερβαίνουν τα όρια που ορίζονται στα Άρθρα 15 και 16.
3. Το περιεχόμενο της πρόσκλησης περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία ενημέρωσης των υποψηφίων σχετικά με τις δυνατότητες και τους όρους χρηματοδότησης από το μέτρο καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της πρόσκλησης παρέχονται στους υποψηφίους σαφείς και λεπτομερείς πληροφορίες τουλάχιστον σχετικά με:
   • Την προκηρυσσόμενη δράση.
   • Τον τόπο, τον τρόπο και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο μπορούν να υποβάλλονται οι αιτήσεις στήριξης καθώς και το χρονικό διάστημα έγκρισης αυτών.
   • Το συνολικό ποσό της δημόσιας στήριξης που διατίθεται.
   • Τους όρους και τα κριτήρια επιλεξιμότητας τα οποία πρέπει να πληρούν οι υποψήφιοι προκειμένου να επιλεγούν για στήριξη.
   • Τα κριτήρια επιλογής για τη βαθμολόγηση των υποψηφίων και το ελάχιστο όριο βαθμολογίας που αυτοί πρέπει να συγκεντρώσουν προκειμένου να κριθούν δικαιούχοι εφόσον πληρούν και τα υπόλοιπα κριτήρια επιλεξιμότητας.
   • Τις επιλέξιμες δαπάνες και τα ανώτατα όρια επιλεξιμότητας επενδυτικών δαπανών τα οποία είναι δυνατόν να ορίζονται συνδυαστικά κατά κατηγορία ή υποκατηγορία επενδύσεων πέραν αυτών που προβλέπονται στην παρούσα.
   • Το υπόδειγμα της αίτησης υπαγωγής στο μέτρο και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που τη συνοδεύουν.
   • Τη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων στήριξης μέσω κατάλληλου πληροφοριακού συστήματος.
   • Τους στόχους, δεσμεύσεις και λοιπές υποχρεώσεις των δικαιούχων μετά την ένταξή τους στη δράση 4.1.2.
   • Τα σημεία, τους αντίστοιχους αρμοδίους σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και το διαδικτυακό τόπο για την παροχή σχετικών πληροφοριών.
   • Την ενημέρωση των ενδιαφερομένων ότι τα στοιχεία τους θα δημοσιοποιηθούν σύμφωνα με το άρθρο 111 του Καν. (ΕΕ) 1306/2013 και ότι τα στοιχεία ενδέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας από τις αρχές ελέγχου και διερεύνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Χώρας. Σε κάθε περίπτωση τηρούνται οι διατάξεις του Καν. (ΕΚ) 1725/2018 περί προστασίας των δεδομένων.
   • Την ανώτατη προθεσμία για την ολοκλήρωση των επιχειρηματικών σχεδίων και την επίτευξη των δεσμευτικών στόχων αυτού, όπως και ενδιάμεσες προθεσμίες και ορόσημα για την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των επιχειρηματικών σχεδίων.
   • Τις διαδικασίες παρακολούθησης της υλοποίησης, πιστοποίησης των πράξεων και πληρωμών.
4. Η ΕΥΕ ΠΑΑ αποστέλλει στην ΕΥΔ ΠΑΑ σχέδιο πρόσκλησης με σκοπό την εξέτασή του, για τη διασφάλιση τουλάχιστον των ακόλουθων:
   • Της συμβατότητας με τους στόχους της δράσης 4.1.2, όπως αυτοί έχουν αποτυπωθεί στο ισχύον ΠΑΑ.
   • Της συμβατότητας με τα ισχύοντα κριτήρια επιλεξιμότητας και επιλογής.
   • Της σαφούς και εξαντλητικής ενημέρωσης των υποψήφιων δικαιούχων για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή τους στις δράσεις που προκηρύσσονται.
   • Της συλλογής όλων των απαιτούμενων δεδομένων για την παρακολούθηση των δεικτών.

Με ευθύνη της ΕΥΔ ΠΑΑ εξετάζεται το σχέδιο της πρόσκλησης και διαβιβάζονται τυχόν παρατηρήσεις στην ΕΥΕ ΠΑΑ, τις οποίες η ΕΥΕ ΠΑΑ ενσωματώνει στο σχέδιο της πρόσκλησης ενημερώνοντας σχετικά την ΕΥΔ ΠΑΑ.

5. Για τη δημοσιότητα της πρόσκλησης ισχύουν οι υποχρεώσεις δημοσιοποίησης έτσι όπως ορίζονται στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) του ΠΑΑ 2014-2020, όπως ισχύει κάθε φορά και ειδικά τα εξής:
   • Η πρόσκληση αναρτάται στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και κοινοποιείται στους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή στην ΕΥΔ ΠΑΑ και στις αρμόδιες Περιφέρειες. Επιπλέον, η πρόσκληση αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΕΣΠΑ, του ΠΑΑ, του ΥΠΑΑΤ και στις σχετικές ιστοσελίδες των Περιφερειών. Με ευθύνη των ΔΑΟΠ, η πρόσκληση κοινοποιείται στις ΔΑΟΚ των Περιφερειακών Ενοτήτων, στις Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης των Περιφερειών καθώς και στους κατά τόπους ΟΤΑ Α΄ Βαθμού και τις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς. Επίσης οι ΔΑΟΠ μεριμνούν για την ευρεία δημοσιοποίηση της πρόσκλησης, με σχετική καταχώρηση σε τουλάχιστον δύο εφημερίδες και δύο ιστοσελίδες ενημέρωσης που δραστηριοποιούνται σε επίπεδο οικείας Περιφέρειας, ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλοι οι υποψήφιοι έλαβαν έγκαιρα γνώση για την ύπαρξη και το περιεχόμενο της πρόσκλησης. Σε αντίστοιχες ενέργειες δύνανται να προβούν και οι ΔΑΟΚ, σε μία εφημερίδα και μία ιστοσελίδα της οικείας Περιφερειακής Ενότητας.
   • Με ευθύνη των ΔΑΟΠ ή/και των Ειδικών Υπηρεσιών του ΠΑΑ, λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα δημοσιοποίησης, όπως:
     • Η οργάνωση ανοικτών ημερίδων ενημέρωσης, γενικά ή σε ειδικές ομάδες πληθυσμού και περιοχές, χωρίς διακρίσεις,
     • Η οργάνωση Γραφείου Υποστήριξης (helpdesk), ώστε να παρέχονται κατά ενιαίο και τυποποιημένο τρόπο πληροφορίες προς τους υποψήφιους δικαιούχους,
     • Δημοσιοποίηση ή κοινοποίηση της πρόσκλησης σε επιπλέον μέσα μαζικής επικοινωνίας (τοπικής ή εθνικής εμβέλειας) όπως και σε αντιπροσωπευτικό αριθμό τοπικών φορέων (όπως ενδεικτικά συνεταιρισμοί, επιμελητήρια) που μπορούν να συμβάλουν στην ευρύτερη δυνατή ενημέρωση του πληθυσμού και όλων των υποψήφιων δικαιούχων, χωρίς διακρίσεις.
   • Το κείμενο που δημοσιεύεται μπορεί να αποτελεί περίληψη της πλήρους πρόσκλησης και να παραπέμπει σε αναλυτικό πληροφοριακό υλικό, το οποίο τίθεται στη διάθεση των ενδιαφερομένων σε ηλεκτρονική μορφή μέσω του διαδικτύου.
   • Για τις ενέργειες δημοσιοποίησης η ΔΑΟΠ τηρεί σχετικό αρχείο με τα αποδεικτικά στοιχεία δημοσιοποίησης.
6. Με ευθύνη της ΕΥΕ ΠΑΑ τα στοιχεία της πρόσκλησης καταχωρίζονται στο ΟΠΣΑΑ και μεταφέρονται στο ΠΣΚΕ, ώστε να χρησιμοποιηθούν στην εφαρμογή που θα επιτρέπει την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων στήριξης.

Άρθρο 19

Υποβολή αιτήσεων στήριξης

1. Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να ενταχθούν στη δράση 4.1.2 πρέπει να υποβάλλουν μία αίτηση στήριξης σε μία μόνο από τις 13 Περιφέρειες της χώρας στον τόπο και χρόνο που προσδιορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος ηλεκτρονικά μέσω του ΠΣΚΕ, σύμφωνα με τυποποιημένα υποδείγματα.
2. Οι προδιαγραφές, τα περιεχόμενα (απαιτούμενα δικαιολογητικά κ.λπ.) και ο τρόπος παρουσίασης και υποβολής της αίτησης στήριξης καθορίζονται στην πρόσκληση.
3. Προκειμένου να υποβληθεί ηλεκτρονικά μια αίτηση στήριξης πρέπει να έχουν συμπληρωθεί όλα τα υποχρεωτικά πεδία καθώς και να έχει υποβληθεί ηλεκτρονικά το σύνολο των δικαιολογητικών και εγγράφων σε μορφή pdf.
4. Η αίτηση στήριξης συντάσσεται και υπογράφεται από γεωπόνο τακτικό μέλος του ΓΕΩΤΕΕ. Στην περίπτωση αιτήσεων στήριξης προϋπολογισμού έως 150.000 ευρώ η αίτηση στήριξης δύναται να υπογράφεται από τεχνολόγο γεωπονίας. Η ορθή καταχώρηση και υποβολή πλήρους ηλεκτρονικού φακέλου στη διαδικτυακή εφαρμογή του ΠΣΚΕ, η πληρότητα αυτού και η εμπρόθεσμη οριστικοποίησή του είναι αποκλειστική ευθύνη του αιτούντα.
5. Οι μελέτες υπολογισμού της δυνητικής εξοικονόμησης ύδατος και της πραγματικής μείωσης χρήσης του ύδατος για τις αρδευτικές εγκαταστάσεις της εκμετάλλευσης εκπονούνται από γεωπόνο μελετητή πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
6. Διόρθωση ή τροποποίηση ή συμπλήρωση των αιτήσεων - συμπλήρωση τυχόν ελλειπόντων στοιχείων, συμπληρωματικών ή διευκρινιστικών - ή ανάκληση τους είναι δυνατή μέσω του ΠΣΚΕ ακόμα και μετά την οριστικοποίηση της ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης υπό τον περιορισμό η όποια διόρθωση να συμβεί το αργότερο μέχρι την ημερομηνία που αναφέρεται στην πρόσκληση. Εφόσον η διόρθωση αφορά και σε δικαιολογητικά που έχουν ήδη υποβληθεί σε έντυπη μορφή, αυτά αποστέλλονται εκ νέου και στη ΔΑΟΠ.
7. Με την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής υποβολής, λαμβάνεται μοναδικός κωδικός και ημερομηνία οριστικοποίησης από το ΠΣΚΕ από την οποία τεκμαίρεται το εμπρόθεσμο της ηλεκτρονικής υποβολής.
8. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή οι υποψήφιοι οφείλουν, εντός προθεσμίας η οποία καθορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, να υποβάλλουν εγγράφως εις διπλούν (πρωτότυπο και αντίγραφο) το φυσικό φάκελο υποψηφιότητας στη ΔΑΟΚ του τόπου μόνιμης κατοικίας του φυσικού προσώπου ή στην έδρα του νομικού προσώπου ή συλλογικού σχήματος, λαμβάνοντας σχετικό πρωτόκολλο υποβολής.
9. Οι ΔΑΟΚ, μετά τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας υποβολής φυσικών φακέλων, διαβιβάζουν αμελλητί τα αντίγραφα των φακέλων στην οικεία ΔΑΟΠ.
10. Δεν γίνονται αποδεκτές και απορρίπτονται χωρίς αξιολόγηση οι αιτήσεις των υποψηφίων στις εξής περιπτώσεις:

10.1 Αιτήσεις στήριξης που υποβάλλονται ηλεκτρονικά χωρίς να υπάρξει κατόπιν φυσική προσκόμιση φακέλου.

10.2 Αιτήσεις και φάκελοι υποψηφιότητας που υποβάλλονται εκτός των ανωτέρω χρονικών διαστημάτων.

10.3 Δεν εμφανίζεται συμφωνία περιεχομένου ηλεκτρονικής αίτησης στήριξης με τα ζητούμενα δικαιολογητικά με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αφορούν μεμονωμένα υποβληθέντα υφιστάμενα δικαιολογητικά των οποίων οι ασυμφωνίες δικαιολογούνται ως προφανή σφάλματα σύμφωνα με το Άρθρο 24.

10.4 Αιτήσεις στήριξης για τις οποίες υποβάλλονται φάκελοι υποψηφιότητας με δικαιολογητικά για τα οποία δεν έχει γίνει προηγουμένως ηλεκτρονική υποβολή στο ΠΣΚΕ εκτός και αν, κατά την αξιολόγηση, θεωρηθεί ότι η παράληψη ανάρτησης ελάχιστου αριθμού δικαιολογητικών οφείλεται σε προφανές λάθος.

11. Οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν μέσω του ΠΣΚΕ μεταφέρονται στο ΟΠΣΑΑ με ευθύνη των ΔΑΟΚ, μέσω κατάλληλης διαδικτυακής υπηρεσίας που παρέχεται από το ΟΠΣΑΑ.

Άρθρο 20

Διοικητικός έλεγχος (αξιολόγηση) αιτήσεων στήριξης

1. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται με ευθύνη των Περιφερειών και των αρμοδίων Υπηρεσιών μέσω της συμπλήρωσης των αντίστοιχων ηλεκτρονικών φύλλων αξιολόγησης του ΠΣΚΕ και ξεκινά άμεσα μετά την λήξη της προθεσμίας υποβολής των φυσικών φακέλων των αιτήσεων.
2. Τα ηλεκτρονικά φύλλα αξιολόγησης περιέχουν όλα τα απαραίτητα σημεία ελέγχου ώστε μαζί με τους διενεργούμενους από το ΠΣΚΕ ηλεκτρονικούς διασταυρωτικούς ελέγχους να επιτυγχάνεται ο πλήρης έλεγχος της επιλεξιμότητας της αίτησης, ο υπολογισμός της βαθμολογίας και ο καθορισμός της οικονομικής στήριξης.
3. Οι ανωτέρω αξιολογήσεις διενεργούνται από έναν αξιολογητή ΠΕ γεωτεχνικό ή TE Γεωπονίας, των ΔΑΟΠ, των ΔΑΟΚ της οικείας Περιφέρειας (πλην της οικείας ΔΑΟΚ), των Αποκεντρωμένων και Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Οι υπάλληλοι των αποκεντρωμένων δομών του ΥΠΑΑΤ που θα συμμετέχουν στην αξιολόγηση συμπεριλαμβάνονται στην εισήγηση της επόμενης παραγράφου ύστερα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Αποκεντρωμένων Δομών του ΥΠΑΑΤ ή/και την εγγραφή τους στο μητρώο. Οι υπάλληλοι των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων που θα συμμετέχουν στην αξιολόγηση συμπεριλαμβάνονται στην εισήγηση της επόμενης παραγράφου ύστερα από πρόταση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή/και την εγγραφή τους στο μητρώο.
4. Η επιλογή των αξιολογητών, γίνεται με απόφαση του Περιφερειάρχη, βάσει εισήγησης της ΔΑΟΠ. Η απόφαση ορισμού των αξιολογητών αναρτάται στο Διαύγεια και στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας. Οι αξιολογητές υποχρεούνται να λάβουν γνώση του θεσμικού πλαισίου του μέτρου.
5. Οι αξιολογητές έχουν πρόσβαση στο ΠΣΚΕ και συνεπώς στα στοιχεία των υποψηφίων. Για το λόγο αυτό μέσω υποβολής κατάλληλης υπεύθυνης δήλωσης πρέπει να δηλώνεται από μέρους τους η τήρηση της εχεμύθειας καθώς και ότι σε περίπτωση ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων δεν θα προβαίνουν στην αξιολόγηση της σχετικής αίτησης στήριξης με ενημέρωση των αρμοδίων υπηρεσιών.
6. Στην αξιολόγηση εξετάζεται το ηλεκτρονικό αίτημα στήριξης όπως αυτό συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά του φακέλου.
7. Αρχικά ελέγχεται η εμπρόθεσμη υποβολή, η πληρότητα και η συμμόρφωση των υποβληθεισών αιτήσεων ως προς τα κριτήρια επιλεξιμότητας.
8. Κατά τη διενέργεια του διοικητικού ελέγχου, ο αξιολογητής ή/και η ΔΑΟΚ δύνανται να ζητήσουν από τον υποψήφιο την υποβολή, εντός 5 εργασίμων ημερών, συμπληρωματικών στοιχείων και διευκρινήσεων καθώς και τη συμπλήρωση του αιτήματος με στοιχεία, την έλλειψη των οποίων κρίνουν ως προφανές σφάλμα κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 24.
9. Στη συνέχεια όλες οι αιτήσεις βαθμολογούνται με βάση τα κριτήρια επιλογής και προσδιορίζεται το ποσό και ποσοστό στήριξης.
10. Η απόρριψη ή/και μεταβολή των αιτούμενων δαπανών ή μέρους αυτών, αιτιολογείται πλήρως από τον αξιολογητή και καταγράφεται στο πόρισμα αξιολόγησης με σχετικές αναφορές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Πορίσματα αξιολόγησης που δεν έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω δεν θεωρούνται πλήρη και κατά συνέπεια η σχετική διαδικασία αξιολόγησης δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη.
11. Τα αποτελέσματα αποτυπώνονται στο ΠΣΚΕ σε κατάλληλο φύλλο διοικητικού ελέγχου και διαβιβάζονται στην αρμόδια Γνωμοδοτική Επιτροπή για την εξέτασή τους.
12. Σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα συγκροτείται, κατά κανόνα, μία Γνωμοδοτική Επιτροπή η οποία αποτελείται από τρία μέλη με τους αναπληρωτές τους, ενώ μπορεί να συγκροτούνται Γνωμοδοτικές Επιτροπές και σε επίπεδο Περιφέρειας. Μέλη δύναται να είναι υπάλληλοι, κατά προτεραιότητα, γεωτεχνικοί ή TE γεωπονίας, οικονομικοί και μηχανικοί των αρμόδιων υπηρεσιών της Περιφέρειας και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ύστερα από πρόταση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή/και την εγγραφή τους στο μητρώο. Ο ορισμός τους γίνεται με απόφαση του Περιφερειάρχη, βάσει εισήγησης της ΔΑΟΠ. Η απόφαση αυτή αναρτάται στο Διαύγεια, στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας και κοινοποιείται στην EYE ΠΑΑ. Οι αξιολογητές των αιτήσεων στήριξης δύναται να παρέχουν διευκρινήσεις στη Γνωμοδοτική Επιτροπή εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο από αυτήν. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εξασφαλίζεται, ακόμα και με την κατάλληλη αξιοποίηση των αναπληρωματικών μελών, ότι άτομα που έχουν λειτουργήσει ως αξιολογητές της αίτησης στήριξης δεν συμμετέχουν στη συγκεκριμένη σύνθεση Γνωμοδοτικής Επιτροπής που εξετάζει τη συγκεκριμένη αίτηση.
13. Το έργο της Γνωμοδοτικής Επιτροπής αφορά κυρίως στα εξής:
    • Τον έλεγχο της τήρησης των κριτηρίων επιλογής και της διαδικασίας αξιολόγησης.
    • Την επικύρωση ή τροποποίηση του πορίσματος του εισηγητή.
    • Τη σύνταξη φύλλου γνωμοδότησης για κάθε αίτημα ενίσχυσης στο οποίο καταγράφεται το πόρισμα του ελέγχου. Εφόσον υπάρχουν απορρίψεις επενδύσεων, περικοπές επενδύσεων, απόρριψη του αιτήματος, ή τυχόν ειδικοί όροι που πρέπει να τηρήσει ο υποψήφιος, αυτοί καταγράφονται με σαφή αναφορά στη νομική τους βάση.
    • Τη διαβίβαση στη ΔΑΟΠ του ανωτέρω φύλλου γνωμοδότησης και των αιτήσεων ενίσχυσης συμπεριλαμβανομένων των πορισμάτων αξιολόγησης και των πρακτικών των γνωμοδοτικών.
14. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής και με βάση το όριο των διαθέσιμων πιστώσεων, με απόφαση Περιφερειάρχη συντάσσεται στο ΠΣΚΕ Πίνακας Αποτελεσμάτων Διοικητικού Ελέγχου στον οποίο παρουσιάζονται οι αιτήσεις που επιλέγονται για στήριξη και αυτές που δεν επιλέγονται. Οι παραδεκτές αιτήσεις κατατάσσονται με φθίνουσα βαθμολογική σειρά. Στον πίνακα επισημαίνονται:
    • Οι αιτήσεις που επιλέγονται προς στήριξη και εντάσσονται στο ΠΑΑ 2014-2020, των οποίων ο προϋπολογισμός δημόσιας δαπάνης δεν υπερβαίνει αθροιστικά τον αντίστοιχο της πρόσκλησης και των οποίων η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη του ελάχιστου ορίου που έχει τεθεί στην πρόσκληση (Πίνακας Δικαιούχων).
    • Οι αιτήσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας αλλά δεν καλύπτονται από το όριο πίστωσης (Πίνακας Επιλαχόντων).
    • Οι αιτήσεις που δεν επιλέγονται προς στήριξη διότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας (Πίνακας απορριπτομένων).
    • Το οικονομικό αντικείμενο των αιτήσεων, έτσι όπως διαμορφώθηκε από το διοικητικό έλεγχο.
15. Ο ανωτέρω πίνακας συνοδεύεται από σαφείς πληροφορίες για την πρόσβαση των αιτούντων στο αναλυτικό αποτέλεσμα του διοικητικού ελέγχου, όπως αυτό απεικονίζεται στο ΠΣΚΕ, για τη δυνατότητα υποβολής ενδικοφανούς προσφυγής, σύμφωνα με το άρθρο 23, καθώς και τον τρόπο, τον τόπο και τις προθεσμίες υποβολής της εν λόγω προσφυγής.
16. Ο ανωτέρω πίνακας κοινοποιείται στις ΔΑΟΚ, αναρτάται στο «Διαύγεια» και δημοσιοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο για την ενημέρωση των αιτούντων. Αναρτάται επίσης στην ιστοσελίδα του ΠΑΑ, του ΥΠΑΑΤ και στις σχετικές ιστοσελίδες των Περιφερειών με ευθύνη των ΔΑΟΠ.
17. Με ευθύνη των οικείων ΔΑΟΚ αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις που έχουν δηλώσει στο ΠΣΚΕ ο υποψήφιος και ο συντάκτης της αίτησης, ενημέρωση σχετικά με την ανάρτηση του πίνακα και τον ΑΔΑ του στο «Διαύγεια».
18. Ο έλεγχος των ενδικοφανών προσφυγών διενεργείται σύμφωνα με τις διαδικασίες του Άρθρου 23.
19. Ο προϋπολογισμός του πίνακα δικαιούχων μετά την εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών δύναται να υπερβαίνει το 100% του προϋπολογισμού της πρόσκλησης σε επίπεδο Περιφέρειας σύμφωνα με τη διαδικασία του Ι.1.3 του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου.

Άρθρο 21

Βαθμολόγηση αιτήσεων στήριξης

1. Όλες οι αιτήσεις βαθμολογούνται, προσδιορίζεται το ποσό και ποσοστό στήριξης και κατατάσσονται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20, ανεξάρτητα από το αν πληρούν ή όχι τα κριτήρια επιλεξιμότητας, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 19.
2. Για τον καθορισμό των κριτηρίων βαθμολόγησης των αιτήσεων στήριξης της δράσης 4.1.2 έχουν θεσπισθεί οι παρακάτω αρχές κριτηρίων:
   • Το δυνητικό ποσοστό εξοικονόμησης ύδατος όταν είναι μεγαλύτερο από τα οριζόμενα στον πίνακα του άρθρου 9.
   • Εκμετάλλευση που βρίσκεται σε περιοχή της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ (οδηγία για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης).
   • Η εγκατάσταση συστημάτων εξοικονόμησης ύδατος σε υδροβόρες καλλιέργειες.
   • Η επένδυση άρδευσης, η οποία επηρεάζει ύδατα των οποίων η κατάσταση έχει χαρακτηριστεί λιγότερο από καλή.
3. Τα κριτήρια και η μεθοδολογία της βαθμολόγησης θα καθοριστούν στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
4. Σε περίπτωση ισοβαθμίας, θα προτιμηθούν έναντι των υπολοίπων οι ενταγμένοι στο πρόγραμμα νέων γεωργών του υπομέτρου 6.1 και εν συνεχεία η αίτηση με το χαμηλότερο αιτούμενο προϋπολογισμό.

Άρθρο 22

Απόφαση Ένταξης Πράξεων

1. Ο αρμόδιος Περιφερειάρχης εκδίδει απόφαση ένταξης πράξεων για τις αιτήσεις που επιλέχθηκαν προς στήριξη μετά από σχετική εισήγηση της ΔΑΟΠ η οποία δεσμεύεται από τα αποτελέσματα της γνωμοδοτικής επιτροπής.
2. Το σχέδιο της απόφασης ένταξης πράξεων παράγεται από το ΟΠΣΑΑ με βάση τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στις σχετικές αιτήσεις και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που έχουν καταχωρηθεί ήδη στο ΟΠΣΑΑ με ευθύνη της ΔΑΟΠ.
3. Η απόφαση ένταξης πράξεων περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα βασικά στοιχεία των αντίστοιχων πράξεων και ειδικά τα εξής:
   • Τον κωδικό ΟΠΣΑΑ.
   • Το μοναδικό κωδικό ταυτοποίησης της αίτησης στο ΠΣΚΕ.
   • Προϋπολογισμό (ποσό στήριξης) πράξης και δημόσια δαπάνη.
   • Υποχρεώσεις/δεσμεύσεις των δικαιούχων.
   • Διαδικασία χορήγησης της στήριξης.
   • Ελέγχους και κυρώσεις.
4. Με ευθύνη της ΔΑΟΠ οι εν λόγω αποφάσεις αναρτώνται υποχρεωτικά σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας και στο πρόγραμμα «Διαύγεια» και κοινοποιούνται στις ΔΑΟΚ των Περιφερειακών Ενοτήτων καθώς και στις Ειδικές Υπηρεσίες του ΠΑΑ (ΕΥΔ και ΕΥΕ) και στον ΟΠΕΚΕΠΕ με ηλεκτρονικά μέσα, ενώ δύναται η δημοσιοποίησή τους με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (όπως ανάρτηση στις έδρες των ΔΑΟΠ, των ΔΑΟΚ των Περιφερειακών Ενοτήτων).
5. Με ευθύνη της ΔΑΟΠ τηρείται αρχείο δημοσιοποίησης.
6. Μετά την έκδοση της απόφασης ένταξης, τα στοιχεία της (αριθμός και ημερομηνία πρωτοκόλλου, ΑΔΑ) καταχωρίζονται στο ΟΠΣΑΑ, με ευθύνη της ΔΑΟΠ. Με την έκδοση της εν λόγω απόφασης, για κάθε αίτηση που εντάσσεται, παράγεται αυτόματα από το ΟΠΣΑΑ σχετικό Τεχνικό Δελτίο Πράξης. Η απόφαση ένταξης πράξεων αποτελεί την πρόταση εγγραφής τους στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Η οριστική εγγραφή της πράξης στο ΠΔΕ γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Τα στοιχεία της απόφασης ένταξης πράξεων μεταφέρονται στο ΠΣΚΕ μέσω κατάλληλης διαδικτυακής υπηρεσίας που παρέχεται από το ΟΠΣΑΑ.
7. Με ευθύνη των οικείων ΔΑΟΚ, η απόφαση ένταξης πράξεων κοινοποιείται ατομικά σε κάθε δικαιούχο με αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αυτός έχει δηλώσει στο ΠΣΚΕ. Κοινοποιείται επίσης με αποστολή μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του συμβούλου που έχει συντάξει την αίτηση ενίσχυσης.
8. Η απόφαση ένταξης πράξεων καθίσταται αυτοδίκαια αποδεκτή από την ημερομηνία έκδοσής της εκτός και αν ο δικαιούχος υποβάλει παραίτηση. Η υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής επί επενδύσεων που έχουν απορριφθεί ή περικοπεί δεν οδηγεί σε αναστολή της ισχύος της απόφασης ένταξης.

Άρθρο 23

Υποβολή ενδικοφανών προσφυγών

1. Οι υποψήφιοι των οποίων οι αιτήσεις έχουν συμπεριληφθεί στον Πίνακα Αποτελεσμάτων της παραγράφου 14 του άρθρου 20 έχουν το δικαίωμα υποβολής ενδικοφανούς προσφυγής με την έννοια του άρθρου 25 του νόμου 2690/1999,» κατά της σχετικής απόφασης των αποτελεσμάτων αξιολόγησης.
2. Οι ενδικοφανείς προσφυγές ασκούνται άπαξ, εντός αποκλειστικής προθεσμίας η οποία καθορίζεται με απόφαση του Περιφερειάρχη σύμφωνα με την παράγραφο 14 του άρθρου 20. Οι ενδικοφανείς προσφυγές που υποβάλλονται εκτός των προβλεπόμενων προθεσμιών δεν γίνονται παραδεκτές και αρχειοθετούνται χωρίς περαιτέρω εξέταση.
3. Η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται καταρχήν ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ, σύμφωνα με σχετικό τυποποιημένο υπόδειγμα, μαζί με οποιοδήποτε επιπλέον στοιχείο (σε μορφή εγγράφου pdf). Μετά την ηλεκτρονική της υποβολή, το έγγραφο της ενδικοφανούς προσφυγής όπως παράγεται από το ΠΣΚΕ υποβάλλεται υπογεγραμμένο από το δικαιούχο ή το νόμιμο εκπρόσωπο συνοδευόμενο από όλα τα κατά περίπτωση σχετικά δικαιολογητικά στην οικεία ΔΑΟΚ το αργότερο εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την τελευταία ημέρα της περιόδου υποβολής ενστάσεων μέσω ΠΣΚΕ, λαμβάνοντας σχετικό πρωτόκολλο υποβολής. Οι εν λόγω αιτήσεις ενδικοφανών προσφυγών διαβιβάζονται άμεσα στη ΔΑΟΠ προς εξέταση.
4. Η εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών γίνεται από Επιτροπές Ενδικοφανών Προσφυγών (μία ή περισσότερες) οι οποίες αποτελούνται από τρία μέλη με τους αναπληρωτές τους. Μέλη δύναται να είναι υπάλληλοι, κατά προτεραιότητα, γεωτεχνικοί ή TE γεωπονίας, οικονομικοί και μηχανικοί των αρμόδιων υπηρεσιών της Περιφέρειας, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από πρόταση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή/και την εγγραφή τους στο μητρώο και των Αποκεντρωμένων και Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ, ύστερα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Αποκεντρωμένων Δομών του ΥΠΑΑΤ ή/και την εγγραφή τους στο μητρώο. Οι εν λόγω επιτροπές συστήνονται με απόφαση του Περιφερειάρχη η οποία αναρτάται στο Διαύγεια, στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας και κοινοποιείται στην EYE ΠΑΑ. Οι επιτροπές εξετάζουν το σύνολο των ενδικοφανών προσφυγών από όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της οικείας Περιφέρειας και συντάσσουν αιτιολογημένο πόρισμα.
5. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι άτομα που έχουν αξιολογήσει ή γνωμοδοτήσει επί της αίτησης στήριξης δεν συμμετέχουν στη διαδικασία εξέτασης προσφυγής που αφορά τη συγκεκριμένη αίτηση. Επιπλέον, εξασφαλίζεται ότι για τα άτομα που μετέχουν στην εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών τηρείται η εχεμύθεια και ότι δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων, μέσω υποβολής κατάλληλης δήλωσης.
6. Οι ενδικοφανείς προσφυγές εξετάζονται ως προς τη νομιμότητα της πράξης κατά της οποίας στρέφονται όσο και ως προς την ουσία της υπόθεσης.
7. Η εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών ολοκληρώνεται εντός προθεσμίας ενός μηνός από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της φυσικής αίτησης της ένστασης στις ΔΑΟΚ σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.
8. Μετά την ολοκλήρωση της εκδίκασης της υποβολής των ενδικοφανών προσφυγών, σύμφωνα με τα σχετικά αποτελέσματα που είναι διαθέσιμα στο ΠΣΚΕ, με απόφαση του Περιφερειάρχη οι ΔΑΟΠ επικαιροποιούν τον πίνακα αποτελεσμάτων Αξιολόγησης όπου απεικονίζεται η νέα βαθμολογική κατάταξη των υποψηφίων. Οι πίνακες αποτελεσμάτων αξιολόγησης είναι οι εξής:
   • Πίνακας δικαιούχων.
   • Πίνακας επιλαχόντων.
   • Πίνακας απορριπτομένων.
9. Για τους επικαιροποιημένους πίνακες αποτελεσμάτων αξιολόγησης που προκύπτουν, ακολουθούνται οι διαδικασίες δημοσιότητας σύμφωνα με την παράγραφο 16 του άρθρου 20 και οι διαδικασίες ενημέρωσης των δικαιούχων από τις ΔΑΟΚ σύμφωνα με την παράγραφο 17 του άρθρου 20.
10. Με τη δημοσίευση των πινάκων η απόφαση επί της ενδικοφανούς προσφυγής καθίσταται οριστική.
11. Οι πίνακες αποτελεσμάτων αξιολόγησης οι οποίοι συντάσσονται στο ΠΣΚΕ, μεταφέρονται στο ΟΠΣΑΑ μέσω κατάλληλης διαδικτυακής υπηρεσίας που παρέχεται από το ΟΠΣΑΑ. Μέσω της διαδικτυακής υπηρεσίας μεταφέρονται στο ΟΠΣΑΑ, οι αιτήσεις στήριξης και οι διοικητικοί έλεγχοι των αιτήσεων με τα φύλλα αξιολόγησης.
12. Με τη δημοσίευση των πινάκων το πόρισμα της εξέτασης της ενδικοφανούς προσφυγής καθίσταται προσβάσιμο στον ενιστάμενο μέσα από το ΠΣΚΕ.

Άρθρο 24

Διόρθωση προφανών σφαλμάτων

1. Οι δικαιούχοι μπορούν, σε περιπτώσεις προφανών σφαλμάτων, να διορθώσουν και να προσαρμόσουν τις αιτήσεις τους ή/και τα συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά οποιαδήποτε στιγμή μετά την υποβολή τους, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Καν. (ΕΕ) 809/2014.
2. Οι αιτήσεις στήριξης, οι αιτήσεις πληρωμής και τυχόν δικαιολογητικά έγγραφα που παρέχει ο δικαιούχος μπορούν να διορθώνονται και να προσαρμόζονται ανά πάσα στιγμή μετά την υποβολή τους σε περιπτώσεις προφανών σφαλμάτων τα οποία αναγνωρίζει η αρμόδια αρχή βάσει συνολικής αξιολόγησης της συγκεκριμένης περίπτωσης και υπό την προϋπόθεση ότι ο δικαιούχος ενήργησε με καλή πίστη. Η διαδικασία διόρθωσης προφανών σφαλμάτων εφαρμόζεται από την υποβολή της αίτησης μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας. Ως προφανή σφάλματα αναγνωρίζονται μόνον όσα μπορούν να διαπιστωθούν απευθείας στο πλαίσιο τυπικού ελέγχου.
3. Για το σκοπό αυτό υποβάλλουν στην οικεία ΔΑΟΚ αίτημα, συνοδευόμενο από τα κατά περίπτωση δικαιολογητικά, περιγράφοντας το προφανές σφάλμα. Ανάλογα με το χρόνο υποβολής, το αίτημα ελέγχεται και εγκρίνεται έως το στάδιο ένταξης από τα όργανα της αξιολόγησης ή, μετά την ένταξη, ελέγχεται από την επιτροπή παρακολούθησης και εγκρίνεται από τη ΔΑΟΠ.
4. Εφόσον αναγνωριστεί ότι πρόκειται για προφανές σφάλμα διενεργούνται οι απαραίτητες διορθώσεις.
5. Η αποδοχή προφανούς σφάλματος επί αιτήματος πληρωμής μπορεί να επιφέρει τα εξής:
   • Αν ο διοικητικός έλεγχος έχει ολοκληρωθεί αλλά η αίτηση που περιέχει τα προφανή σφάλματα δεν έχει περιληφθεί σε παρτίδα, τότε τροποποιείται η εν λόγω αίτηση (δημιουργία νέας έκδοσης διοικητικού ελέγχου).
   • Αν ο διοικητικός έλεγχος έχει ολοκληρωθεί και η αίτηση που περιέχει τα προφανή σφάλματα έχει περιληφθεί σε παρτίδα αλλά δεν έχει καταβληθεί η αναλογούσα στήριξη, τότε τροποποιείται η εν λόγω αίτηση αφού αυτή εξαιρεθεί από την παρτίδα με ευθύνη του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατόπιν σχετικής ενημέρωσής του από την οικεία ΔΑΟΠ.
   • Αν έχει καταβληθεί η αναλογούσα στήριξη στο δικαιούχο και με την εν λόγω διόρθωση προκαλείται καταβολή επιπλέον στήριξης τότε αυτή καταβάλλεται, εφόσον το συνολικό ποσό δεν υπερβαίνει το αρχικό αναλογούν ποσό της στήριξης.
   • Αν έχει καταβληθεί η αναλογούσα ενίσχυση στο δικαιούχο και προκαλείται υποχρέωση επιστροφής μέρους ή του συνόλου της ενίσχυσης, τότε ακολουθείται διαδικασία ανάκτησης της καταβληθείσας ενίσχυσης, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών τόκων. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την αποστολή στη ΔΑΟΠ του αποδεικτικού κατάθεσης του ανωτέρω ποσού στο λογαριασμό που τηρεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ για τις ανάγκες του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020. Το ανωτέρω αποδεικτικό κατάθεσης διαβιβάζεται από τη ΔΑΟΠ στον ΟΠΕΚΕΠΕ μαζί με τα στοιχεία του δικαιούχου και το λόγο της κατάθεσης.
6. Με ευθύνη της οικείας ΔΑΟΠ, για τη διόρθωση των προφανών σφαλμάτων ενημερώνονται και οι σχετικές καταχωρήσεις στο ΟΠΣΑΑ και στο ΠΣΚΕ.

Άρθρο 25

Τροποποίηση πράξης

1. Στην περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται με ουσιώδη παρέκκλιση από την εγκεκριμένη πράξη, όπως αυτή αποτυπώνεται στην απόφαση ένταξης πράξεων, στο πρακτικό της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας γνωμοδοτικής επιτροπής και στο αντίστοιχο έντυπο γνωμοδότησης αίτησης στήριξης, ο δικαιούχος ή ο νόμιμος εκπρόσωπός του οφείλει να υποβάλλει αίτηση τροποποίησης.
2. Η ανάγκη τροποποίησης της εγκεκριμένης πράξης, όπως αυτή αποτυπώνεται στην απόφαση ένταξης πράξεων, στο πρακτικό της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας γνωμοδοτικής επιτροπής και στο αντίστοιχο έντυπο γνωμοδότησης αίτησης στήριξης, μπορεί να προκύψει:
   • Με την υποβολή αιτήματος τροποποίησης της εγκεκριμένης πράξης από το δικαιούχο. Στο αίτημα πρέπει να αναφέρονται τα σημεία τροποποίησης και να τεκμηριώνονται επαρκώς οι λόγοι τροποποίησης της πράξης. Στο αίτημα επισυνάπτονται όλα τα έγγραφα και δικαιολογητικά που το τεκμηριώνουν. Αντίστοιχο αίτημα υποβάλλεται και για τις περιπτώσεις ανωτέρας βίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Καν. 640/2014.
   • Κατά τη διαδικασία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης της εγκεκριμένης πράξης, στην περίπτωση που διαπιστώνονται αλλαγές στα στοιχεία της ή αποκλίσεις κατά την υλοποίησή της (λόγω διαχειριστικών προβλημάτων, εμπλοκών στην εκτέλεση της πράξης, κ.ά.).
   • Κατά τη διαδικασία ελέγχου της εγκεκριμένης πράξης, στην περίπτωση που διαπιστώνονται αλλαγές στα στοιχεία της σε σχέση με αυτά που αποτυπώνονται στην απόφαση ένταξης.
3. Ουσιώδης παρέκκλιση θεωρείται η οποιαδήποτε διαφοροποίηση από την εγκεκριμένη πράξη που επηρεάζει:
   • Τους όρους υπαγωγής της αίτησης στήριξης και της έγκρισης των επενδύσεων.
   • Τη σκοπιμότητα, τη λειτουργική προσαρμογή, το μέγεθος και τη δυναμικότητα των επενδύσεων σε σχέση με την παραγωγική ικανότητα της εκμετάλλευσης.
   • Την ένταση στήριξης.
4. Με την επιφύλαξη των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη το θεσμικό πλαίσιο του μέτρου, η υποχρέωση υποβολής αιτήματος τροποποίησης δημιουργείται οπωσδήποτε στις εξής περιπτώσεις:
   • Αλλαγή νόμιμου εκπροσώπου, έδρας, επωνυμίας, νομικής μορφής, ΑΦΜ δικαιούχου.
   • Αλλαγή χωροθέτησης των επενδύσεων.
   • Αλλαγή φυσικού - οικονομικού αντικείμενου των επενδύσεων, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 14.
   • Προσθήκη νέων επενδύσεων με μεταφορά δαπανών από άλλες εγκεκριμένες επενδύσεις.
   • Μεταφορά δαπανών από εγκεκριμένες επενδύσεις που δεν έχουν συμπεριληφθεί σε αίτημα πληρωμής προς νέες επενδύσεις ή προς ήδη εγκεκριμένες επενδύσεις που επίσης δεν έχουν συμπεριληφθεί σε αίτημα πληρωμής. Συνεπώς δεν επιτρέπεται η μεταφορά ποσού από επένδυση που έχει συμπεριληφθεί σε προηγούμενο αίτημα πληρωμής προς υφιστάμενη ή νέα επένδυση.
   • Διόρθωση προφανών σφαλμάτων, με την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 24.
   • Δεν επιτρέπεται η μεταφορά ποσών προς επενδύσεις των οποίων ο αιτούμενος προϋπολογισμός είχε μειωθεί κατά την εγκριτική διαδικασία.
5. Με το αίτημα τροποποίησης πρέπει ιδίως να τεκμηριώνονται, κατά τον τρόπο που προβλέπεται και για την αρχική έγκριση τα εξής:
   • Η αναγκαιότητα της τροποποίησης.
   • Το εύλογο κόστος αυτής.
   • Ότι, στην μελλοντική κατάσταση, α) τα νέα μεγέθη ή οι δυναμικότητες των επενδύσεων που προκύπτουν μετά από ενδεχόμενη μείωση επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών της εκμετάλλευσης ή των δραστηριοτήτων του συλλογικού σχήματος και β) ότι η ενδεχόμενη αύξηση των μεγεθών ή της δυναμικότητας των επενδύσεων είναι απαραίτητη προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες λειτουργίας της εκμετάλλευσης ή οι δραστηριότητες του συλλογικού σχήματος.
   • Ότι με το αίτημα τροποποίησης, δεν επηρεάζονται τα σημεία που ελήφθησαν υπόψη κατά τη διαδικασία αξιολόγησης - γνωμοδότησης (όπως π.χ. η ελάχιστη απαιτούμενη βαθμολογία) σε βαθμό που να καθιστούν την πράξη μη επιλέξιμη.
   • Ότι η αιτούμενη τροποποίηση δεν έρχεται σε αντίθεση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο της δράσης 4.1.2.
   • Ότι στην περίπτωση μη υλοποίησης των εγκεκριμένων επενδύσεων που υπολείπονται για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, αποδεικνύεται η νόμιμη λειτουργία της εκμετάλλευσης όπως απαιτείται κατά περίπτωση προκειμένου το έργο να θεωρείται ολοκληρωμένο.
6. Ο μέγιστος αριθμός τροποποιήσεων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τρεις, μη συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων διόρθωσης προφανών σφαλμάτων και των τροποποιήσεων που αφορούν στα στοιχεία του δικαιούχου.
7. Δεν γίνονται δεκτές τροποποιήσεις που συνεπάγονται την υπέρβαση του συνολικού εγκεκριμένου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου και την υπέρβαση των περιορισμών στο ανώτατο ύψος του επιλέξιμου προϋπολογισμού που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της δημόσιας δαπάνης των αιτήσεων στήριξης ανά δικαιούχο.
8. Δεν γίνονται δεκτές τροποποιήσεις που ως αποτέλεσμα έχουν τη διαμόρφωση της βαθμολογίας κάτω από τη βαθμολογία του πρώτου επιλαχόντα.
9. Το αίτημα τροποποίησης υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω του ΠΣΚΕ. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή, το αίτημα εκτυπώνεται από το ΠΣΚΕ, υπογράφεται από το δικαιούχο ή το νόμιμο εκπρόσωπο και το συντάκτη-μελετητή και συνοδευόμενο από τα απαραίτητα δικαιολογητικά, υποβάλλεται εγγράφως στη ΔΑΟΚ του τόπου μόνιμης κατοικίας/έδρας εντός πέντε εργάσιμων ήμερων από την οριστικοποίηση της ηλεκτρονικής αίτησης τροποποίησης.
10. Η εξέταση του αιτήματος γίνεται μέσω του ΠΣΚΕ από την επιτροπή παρακολούθησης του Άρθρου 28 η οποία συντάσσει πόρισμα το οποίο αποστέλλει μαζί με την αίτηση στη ΔΑΟΠ. Εφόσον το πόρισμα γίνει αποδεκτό, η ΔΑΟΠ επικυρώνει την τροποποίηση. Σε διαφορετική περίπτωση η ΔΑΟΠ μπορεί να προβεί σε αλλαγές σε σχέση με το πόρισμα της επιτροπής παρακολούθησης ή και να απορρίψει συνολικά το αίτημα τροποποίησης.
11. Τα αποτελέσματα εξέτασης των τροποποιήσεων (αποδοχή, αποδοχή με αλλαγές, απόρριψη) καταχωρίζονται στο ΠΣΚΕ με αιτιολογημένη αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο και μεταφέρονται στο ΟΠΣΑΑ, μέσω κατάλληλης διαδικτυακής υπηρεσίας που παρέχεται από το ΟΠΣΑΑ. Ο δικαιούχος ενημερώνεται για το αποτέλεσμα της εξέτασης του αιτήματος τροποποίησης μέσω της πρόσβασής του στην ηλεκτρονική του καρτέλα στο www.ependyseis.gr στην οποία βρίσκεται αναρτημένο το πόρισμα της ΔΑΟΠ. Επικουρικά, ο δικαιούχος ενημερώνεται για την ολοκλήρωση της εξέτασης του αιτήματος τροποποίησης μέσω αποστολής ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει δηλώσει στο ΠΣΚΕ με κοινοποίηση του μηνύματος στο σύμβουλό του.
12. Στην περίπτωση που από την αποδοχή του αιτήματος τροποποίησης προκύπτει η ανάγκη τροποποίησης της απόφασης ένταξης πράξης, η ΔΑΟΠ εισηγείται τη σχετική τροποποίηση στον Περιφερειάρχη, σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα λοιπά οριζόμενα για την απόφαση ένταξης πράξεων στο άρθρο 22.
13. Οι τροποποιούμενες επενδύσεις, εφόσον εγκριθεί το αίτημα τροποποίησης, είναι επιλέξιμες για συγχρηματοδότηση εφόσον έχουν υλοποιηθεί από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης στήριξης και μετά. Ενδεχόμενη υλοποίηση των επενδύσεων στο διάστημα από την κατάθεση του αρχικού αιτήματος στήριξης μέχρι την έγκριση της τροποποίησης γίνεται με απόλυτη ευθύνη του επενδυτή και δεν συνεπάγεται την υποχρέωση συγχρηματοδότησής τους αν το αίτημα τροποποίησης απορριφθεί ή εγκριθεί με αλλαγές.
14. Δεν θεωρούνται ουσιώδεις παρεκκλίσεις ή/και μεταβολές και συνεπώς δεν απαιτείται η υποβολή αιτήματος τροποποίησης οι παρακάτω περιπτώσεις:
    • Μηχανολογικός και λοιπός εξοπλισμός: Οι περιπτώσεις στις οποίες η επενδυτική δαπάνη υλοποιείται με διαφοροποίηση του μεγέθους ή της δυναμικότητάς της χωρίς το νέο ποσοστό εξοικονόμησης ύδατος, όπως προκύπτει από την αναθεωρημένη μελέτη που συνυποβάλλεται με το αίτημα πληρωμής, να υπολείπεται του σχετικού ποσοστού του πίνακα του άρθρου 9.
    • Όλες οι περιπτώσεις υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου σύμφωνα με την απόφαση ένταξης πράξης, αλλά με δαπάνη μικρότερη της επιλέξιμης.

Άρθρο 26

Αίτηση πληρωμής

1. Για την καταβολή της αναλογούσας δημόσιας οικονομικής στήριξης του επενδυτικού σχεδίου, ο δικαιούχος υποβάλλει μέσω ΠΣΚΕ τυποποιημένη αίτηση πληρωμής. Η ορθή καταχώρηση και υποβολή της αίτησης πληρωμής στη διαδικτυακή εφαρμογή του ΠΣΚΕ, η πληρότητα αυτής και η εμπρόθεσμη οριστικοποίησή της είναι της αποκλειστικής ευθύνης του αιτούντα. Εφόσον η αίτηση πληρωμής υποβληθεί οριστικώς, λαμβάνει μοναδικό κωδικό και ημερομηνία οριστικοποίησης από το ΠΣΚΕ από την οποία τεκμαίρεται το εμπρόθεσμο της ηλεκτρονικής αίτησης.
2. Ο δικαιούχος με βάση την πρόοδο υλοποίησης του επενδυτικού του σχεδίου, δύναται να καταθέσει έως και τρεις αιτήσεις πληρωμής. Κάθε αίτηση μερικής πληρωμής γίνεται δεκτή εφόσον αφορά υλοποίηση προϋπολογισμού που δεν υπολείπεται του 10% του συνολικού εγκεκριμένου προϋπολογισμού και μετά την υποβολή της απομένει προς υλοποίηση εγκεκριμένος προϋπολογισμός που δεν υπολείπεται του 20% του συνολικού εγκεκριμένου προϋπολογισμού.
3. Οι αιτήσεις προκαταβολής δεν προσμετρώνται στον ανώτατο επιτρεπόμενο αριθμό αιτήσεων πληρωμής και συντάσσονται βάσει τυποποιημένου υποδείγματος.
4. Η πρώτη αίτηση πληρωμής υποβάλλεται από τον δικαιούχο το αργότερο εντός δώδεκα μηνών από την ημερομηνία της απόφασης ένταξης πράξης. Η πρώτη αίτηση πληρωμής μετά τη λήψη προκαταβολής κατατίθεται από το δικαιούχο κ­­αι γίνεται δεκτή όταν:
   • Έχει υλοποιηθεί εγκεκριμένο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο ικανό ώστε το ποσό της αιτούμενης δημόσιας δαπάνης να είναι τουλάχιστον ίσο με το ποσό της προκαταβολής ή
   • έχει υλοποιηθεί φυσικό και οικονομικό αντικείμενο μικρότερο από το ποσό της προκαταβολής αλλά η εγγυητική επιστολή αντικαθίσταται από νέα η οποία καλύπτει τη διαφορά μεταξύ της δημόσιας δαπάνης του πρώτου αιτήματος πληρωμής και της αρχικής προκαταβολής ή
   • έχει υλοποιηθεί φυσικό και οικονομικό αντικείμενο μικρότερο από το ποσό της προκαταβολής και ο υποψήφιος επιστρέφει τη διαφορά μεταξύ της δημόσιας δαπάνης του πρώτου αιτήματος πληρωμής και της αρχικής προκαταβολής.
5. Οι αιτήσεις πληρωμής/προκαταβολής υποβάλλονται στη ΔΑΟΚ της Περιφερειακής Ενότητας της έδρας του δικαιούχου. Οι αιτήσεις πληρωμής ανατίθενται σε επιτροπή παρακολούθησης του άρθρου 28 (εφεξής επιτροπή παρακολούθησης) ενώ οι αιτήσεις προκαταβολής διαβιβάζονται από τη ΔΑΟΚ στη ΔΑΟΠ η οποία και αποφασίζει επί αυτών. Στις περιπτώσεις όπου οι επενδύσεις πραγματοποιούνται σε διαφορετική Περιφερειακή Ενότητα από εκείνη της έδρας του δικαιούχου, η παραλαβή των επενδύσεων πραγματοποιείται από επιτροπή παρακολούθησης της Περιφερειακής Ενότητας όπου υλοποιούνται οι επενδύσεις.
6. Στις περιπτώσεις που η αίτηση πληρωμής δεν είναι σύμφωνη με το τυποποιημένο υπόδειγμα ή παρουσιάζει πρόδηλες ελλείψεις που διαπιστώνονται από την Υπηρεσία στην οποία κατατίθεται, η αίτηση:

6.1. Πρωτοκολλείται ως εισερχόμενη στην υπηρεσία υποβολής αλλά αρχειοθετείται ως μη παραδεκτή.

6.2. Ενημερώνεται ο δικαιούχος για το μη παραδεκτό του αιτήματος προκειμένου να το                   επανυποβάλλει.

7. Όταν κατά τον διοικητικό έλεγχο της αίτησης πληρωμής διαπιστώνονται προφανή σφάλματα, η επιτροπή παρακολούθησης μπορεί να ζητήσει από το δικαιούχο να προσκομίσει τυχόν απαιτούμενα δικαιολογητικά εντός προθεσμίας δεκαπέντε εργάσιμων ημερών. Η ανωτέρω προθεσμία των δεκαπέντε εργάσιμων ημερών χορηγείται με την επιφύλαξη γενικότερων προθεσμιών υποβολής αιτημάτων πληρωμής οι οποίες δεν δύναται να παρατείνονται λόγω υπαιτιότητας του δικαιούχου.
8. Η αποδοχή προφανούς σφάλματος επί αιτήματος πληρωμής μπορεί να επιφέρει όσα προβλέπονται στην παράγραφο 5 του άρθρου 24.
9. Η παραλαβή των αιτούμενων επενδύσεων γίνεται με έλεγχο των παραστατικών και των λοιπών συνοδευτικών εγγράφων της αίτησης πληρωμής και με επιτόπια επίσκεψη. Κατά την επιτόπια επίσκεψη και στο πλαίσιο της ορθής εκτέλεσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, η επιτροπή παρακολούθησης ελέγχει και ταυτοποιεί τον προς στήριξη εξοπλισμό σύμφωνα με τα ισχύοντα κάθε φορά (π.χ. ύπαρξη σειριακών αριθμών στα παραστατικά δαπανών). Αδυναμία ταυτοποίησης του εξοπλισμού οδηγεί την επιτροπή στη μη πιστοποίηση της ορθής εκτέλεσης του φυσικού αντικειμένου της συγκεκριμένης επενδυτικής δαπάνης.
10. Η παραλαβή των αιτούμενων επενδύσεων ολοκληρώνεται με τη συμπλήρωση του πρακτικού επιτόπιας επίσκεψης, το οποίο συνυπογράφεται από όλα τα μέλη της επιτροπής παρακολούθησης καθώς και το δικαιούχο ή τον νόμιμο εκπρόσωπό του και συμπεριλαμβάνεται στο σχετικό πρακτικό διοικητικού ελέγχου που συντάσσεται για τη συγκεκριμένη αίτηση πληρωμής.
11. Η παραλαβή των αιτούμενων επενδύσεων δεν πραγματοποιείται εφόσον ο δικαιούχος ή ο νόμιμος εκπρόσωπός του εμποδίζει τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου, όπου, εξαιρουμένων των περιπτώσεων ανωτέρας βίας, επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρου 38.
12. Για την πιστοποίηση της ορθής εκτέλεσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου η επιτροπή παρακολούθησης ελέγχει:
    • Την τήρηση των όρων της απόφασης ένταξης πράξης του δικαιούχου.
    • Την τήρηση της νομοθεσίας για την πιστοποίηση της ορθής εκτέλεσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου.
    • Την ορθή υλοποίηση του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου.
    • Τη λειτουργικότητα του φυσικού αντικειμένου.
    • Το εύλογο του κόστους υλοποίησης των αιτούμενων επενδύσεων.
13. Η μερική υλοποίηση μιας επένδυσης και η πιστοποίηση της σχετικής δαπάνης είναι δυνατή στην περίπτωση κατά την οποία η επένδυση πραγματοποιείται εν μέρει και είναι πλήρως λειτουργική. Για παράδειγμα, είναι δυνατή η παραλαβή συστήματος άρδευσης εγκατεστημένου σε έκταση 6 στρεμμάτων από εγκεκριμένη επένδυση για εγκατάσταση σε συνολική έκταση 15 στρεμμάτων. Με το αίτημα πληρωμής ο δικαιούχος αιτείται την παραλαβή του υλοποιημένου φυσικού αντικειμένου για την ποσότητα / δυναμικότητα για την οποία αυτό είναι λειτουργικό και την πιστοποίηση της ανάλογης δαπάνης υλοποίησης.
14. Η παραλαβή μιας ή περισσότερων διακριτών και αυτοτελών φάσεων μερικής υλοποίησης μιας επένδυσης και η πιστοποίηση της σχετικής δαπάνης είναι δυνατή στην περίπτωση κατά την οποία μπορεί να ελεγχθεί και να πιστοποιηθεί από το αρμόδιο όργανο η ορθή υλοποίηση του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου και το εύλογο κόστους υλοποίησής του. Ενδεικτικά αναφέρουμε διακριτές και αυτοτελείς φάσεις υλοποίησης στην εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος, όπως π.χ. η (συνολική) εγκατάσταση ανά διαφορετικό αγροτεμάχιο, στην ανόρυξη γεωτρήσεων, όπως π.χ. οι εργασίες ανόρυξης και σωλήνωσης γεώτρησης και η εγκατάσταση αντλίας και ηλεκτρολογικού πίνακα, κ.λπ. Για τις παραπάνω αναφερόμενες διακριτές φάσεις τεκμηριώνονται:
    • Η ολοκλήρωσή τους με επιτόπια επίσκεψη.
    • Η εργασία και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν βάσει παραστατικών και επιμετρήσεων (εφόσον αυτές απαιτούνται).
    • Το εύλογο κόστος υλοποίησης κάθε φάσης βάσει των παραστατικών και των συμφωνητικών έργου του δικαιούχου με τον ή τους εργολάβους οι οποίοι έχουν αναλάβει την κατασκευή.

Στις περιπτώσεις παραλαβής διακριτών φάσεων μερικής υλοποίησης δεν απαιτείται να πιστοποιηθεί η λειτουργικότητα του φυσικού αντικειμένου παρά μόνο στην παραλαβή της τελευταίας φάσης ή κατά την ολοκλήρωση της επένδυσης.

15. Σε κάθε περίπτωση όπου το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται με παρέκκλιση από το εγκεκριμένο χωρίς, σύμφωνα με το άρθρο 25, να απαιτείται τροποποίηση, η αίτηση πληρωμής συνοδεύεται από τεχνική έκθεση όπου τεκμηριώνεται η καταλληλότητα και λειτουργικότητα της υλοποιημένης επένδυσης και η τήρηση των προϋποθέσεων ένταξής της.
16. Κάθε επενδυτικό αγαθό που αφορά μηχάνημα και εξοπλισμό παραλαμβάνεται από την επιτροπή παρακολούθησης με την προϋπόθεση ότι αυτό είναι εγκατεστημένο και λειτουργικό. Η ορθή εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου της συγκεκριμένης επενδυτικής δαπάνης δεν πιστοποιείται από την επιτροπή παρακολούθησης όταν ο υπό παραλαβή εξοπλισμός δεν είναι εγκατεστημένος ή/και δεν είναι συνδεδεμένος με τις απαραίτητες παροχές (ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, κ.ά.) ή/και βρίσκεται σε συσκευασία, ή είναι εγκατεστημένος εντός αγροτεμαχίου διαφορετικού από αυτό στο οποίο έχει εγκριθεί η χωροθέτησή του.
17. Για κάθε επενδυτικό αγαθό που αφορά μηχάνημα (π.χ. υδραντλία, γεννήτρια, κ.α.) και η συγχρηματοδοτούμενη αξία του υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ, είναι απαραίτητη η αποτύπωση του αριθμού σειράς ανάγλυφα στο σώμα του σχετικού εξοπλισμού. Αποτύπωση του αριθμού σειράς σε ενσωματωμένο ταμπελάκι ή σε αυτοκόλλητο κ.λπ., οδηγεί στην μη πιστοποίηση της εκτέλεσης του φυσικού αντικειμένου μέχρι ο αριθμός σειράς να αποτυπωθεί ανάγλυφα στο σώμα του εξοπλισμού. Ο αριθμός αυτός αποτελεί μέσο ταυτοποίησής του κατά την παρακολούθηση υλοποίησης καθώς και κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων του δικαιούχου. Η αποτύπωση αυτή φωτογραφίζεται και η φωτογραφία αποτελεί τμήμα του πρακτικού επιτόπιας επίσκεψης. Μη αποτύπωσή του δεν επιτρέπει την παραλαβή της συγκεκριμένης επένδυσης.
18. Ακολούθως, η επιτροπή παρακολούθησης γνωμοδοτεί συντάσσοντας πρακτικό ελέγχου πληρωμής (εφεξής γνωμοδότηση), την οποία αποστέλλει στη ΔΑΟΠ για έγκριση μαζί με τα σχετικά συνοδευτικά έγγραφα και δικαιολογητικά. Οι διαπιστώσεις - παρατηρήσεις των επιτροπών παρακολούθησης μετά τονέλεγχο των δικαιολογητικών και την επιτόπια επίσκεψη αποτυπώνονται, με ευθύνη τους, στη γνωμοδότηση. Γνωμοδότηση στην οποία γίνεται αναφορά ότι δεν έχει γίνει ορθά η υλοποίηση του φυσικού ή/και του οικονομικού αντικειμένου των αιτούμενων προς παραλαβή επενδύσεων ή μέρους αυτών, αιτιολογείται πλήρως από την επιτροπή παρακολούθησης με ρητή αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο. Γνωμοδότηση στην οποία δεν πιστοποιείται η ορθή εκτέλεση του φυσικού ή/και του οικονομικού αντικειμένου των αιτούμενων προς παραλαβή επενδύσεων ή μέρους αυτών, χωρίς την αναγραφή της σχετικής αιτιολογίας και αναφοράς στο θεσμικό πλαίσιο, δεν θεωρείται πλήρης και κατά συνέπεια η σχετική διαδικασία παραλαβής επενδύσεων δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη και δε γίνεται αποδεκτή από τη ΔΑΟΠ.
19. Η ΔΑΟΠ, λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της προηγούμενης παραγράφου, συντάσσει στο ΠΣΚΕ το πόρισμα του διοικητικού ελέγχου της πληρωμής ή προκαταβολής. Σε περίπτωση διαφωνίας με την ανωτέρω γνωμοδότηση, αιτιολογεί τη διαφοροποίηση με ρητή αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο.
20. Στο πλαίσιο της πιστοποίησης της ορθής εκτέλεσης του φυσικού ή/και του οικονομικού αντικειμένου και της παραλαβής των επενδύσεων, παραβάσεις της ισχύουσας φορολογικής και άλλης σχετικής νομοθεσίας από τους δικαιούχους ή/και τους προμηθευτές τους, όπως αποτυπώνονται στα παραστατικά και στα δικαιολογητικά τα οποία υποβάλλονται με τις αιτήσεις πληρωμής και διαπιστώνονται από τα αρμόδια όργανα, δεν αίρουν την επιλεξιμότητα των αιτούμενων δαπανών, εφόσον:
    • Οι παραβάσεις αυτές, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, δεν επιφέρουν ακυρότητα της συναλλαγής ή πλαστότητα-εικονικότητα των παραστατικών και
    • Τα διαλαμβανόμενα στα παραστατικά και στα δικαιολογητικά είναι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο θεσμικό πλαίσιο της δράσης 4.1.2.

Τα σχετικά ευρήματα (π.χ. λάθος υπολογισμός παρακρατούμενου φόρου επί τιμολογίου) διαβιβάζονται από το αρμόδιο όργανο στην αρμόδια δημόσια αρχή προς έλεγχο των ανωτέρω παραστατικών – δικαιολογητικών παράλληλα και ανεξάρτητα με την παραλαβή και εκκαθάριση των αιτούμενων δαπανών. Επίσης ζητείται από τις κατά περίπτωση αρμόδιες αρχές, αν από το δικό τους έλεγχο προκύψει ακυρότητα της συναλλαγής ή πλαστότητα-εικονικότητα των παραστατικών-δικαιολογητικών, να ενημερώνουν για τα ευρήματα του ελέγχου τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες για περαιτέρω ενέργειες.

21. Οι αιτήσεις στήριξης, που υποβλήθηκαν μέσω του ΠΣΚΕ, και οι αντίστοιχοι διοικητικοί έλεγχοι αυτών μεταφέρονται στο ΟΠΣΑΑ μέσω κατάλληλης διαδικτυακής υπηρεσίας που παρέχεται από το ΟΠΣΑΑ.

Άρθρο 27

Ανάκληση της αίτησης προκαταβολής/πληρωμής

1. Οι δικαιούχοι μπορούν να ανακαλέσουν την αίτηση προκαταβολής/πληρωμής οποιαδήποτε στιγμή μετά την υποβολή της και μέχρι την ολοκλήρωση της πράξης. Δεν μπορεί να υποβληθεί αίτημα ανάκλησης ως προς τα μέρη που έχουν ελεγχθεί και για τα οποία έχουν διαπιστωθεί ευρήματα ή εφόσον έχει αναγγελθεί επιτόπια επίσκεψη στο δικαιούχο.
2. Το αίτημα ανάκλησης της αίτησης προκαταβολής/πληρωμής υποβάλλεται εγγράφως στην οικεία ΔΑΟΚ, υπογεγραμμένο από το δικαιούχο ή το νόμιμο εκπρόσωπό του συνοδευόμενο από όλα τα κατά περίπτωση δικαιολογητικά.
3. Αν το αίτημα ανάκλησης υποβληθεί πριν την έντυπη υποβολή του αιτήματος πληρωμής τότε εκκινείται η διαδικασία άρσης της ηλεκτρονικής οριστικοποίησης του αιτήματος προκαταβολής/πληρωμής.
4. Αν το αίτημα ανάκλησης υποβληθεί μετά την έντυπη υποβολή του αιτήματος πληρωμής, εφόσον δεν έχει υπάρξει εύρημα, η ΔΑΟΠ, προκειμένου να αποδεσμευτεί το αίτημα πληρωμής, σημαίνει τον έλεγχο ως περαιωμένο στο ΠΣΚΕ και ο επενδυτής μπορεί να συμπεριλάβει οποιαδήποτε από τις επενδυτικές δαπάνες που περιλαμβάνονταν σε αυτό το αίτημα πληρωμής σε νέο αίτημα πληρωμής.
5. Αν το αίτημα ανάκλησης υποβληθεί μετά την ηλεκτρονική οριστικοποίηση του διοικητικού ελέγχου από τη ΔΑΟΠ και πριν την έκδοση της εντολής πληρωμής προς το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα τότε, εφόσον δεν έχει υπάρξει εύρημα, η διαδικασία επιστρέφει στο αμέσως προηγούμενο στάδιο του διοικητικού ελέγχου.»

Άρθρο 28

Παρακολούθηση υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων

1. Η παρακολούθηση της υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων αφορά α) στην πιστοποίηση της ορθής εκτέλεσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου σύμφωνα με όσα ορίζονται στην απόφαση ένταξης πράξης του δικαιούχου και στη σχετική νομοθεσία και β) στην πιστοποίηση της ολοκλήρωσης της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου του δικαιούχου.
2. Η παρακολούθηση της υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων των δικαιούχων γίνεται με ευθύνη των ΔΑΟΠ με την υποστήριξη Επιτροπών Παρακολούθησης. Την ευθύνη για την παρακολούθηση της διαδικασίας και το συντονισμό των ανωτέρω έχει η ΕΥΕ ΠΑΑ. Αν κατά την παρακολούθηση της υλοποίησης προκύψουν παρατυπίες οι οποίες επισείουν την αναστολή της χρηματοδότησης της πράξης, αυτές αποτυπώνονται στο πρακτικό ελέγχου ώστε να εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα στο σύστημα δημοσιονομικών διορθώσεων.
3. Σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα συγκροτείται κατά κανόνα μία επιτροπή παρακολούθησης. Στην περίπτωση που κριθεί απαραίτητο από τη ΔΑΟΠ, δύναται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας να συγκροτούνται περισσότερες από μία επιτροπές. Η κάθε επιτροπή συγκροτείται από τρία κύρια μέλη με τους αναπληρωτές τους. Τα εν λόγω μέλη είναι υπάλληλοι της Περιφερειακής Ενότητας ή/και της Περιφέρειας. Σε κάθε επιτροπή συμμετέχει υποχρεωτικά τουλάχιστον ένας γεωπόνος της οικείας ΔΑΟΚ, ο οποίος ορίζεται ως πρόεδρος, ενώ για τα λοιπά μέλη, λαμβανομένης υπόψη της φύσης του υπό παρακολούθηση έργου, επιλέγονται κατά προτεραιότητα γεωτεχνικοί, πολιτικοί μηχανικοί και υπάλληλοι κατηγορίας (ΠΕ) ή (ΤΕ) με προηγούμενη εμπειρία σε συγχρηματοδοτούμενα επενδυτικά προγράμματα. Η συγκρότηση των επιτροπών γίνεται με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη μετά από εισήγηση της οικείας ΔΑΟΠ. Η εν λόγω απόφαση αποστέλλεται στη ΔΑΟΚ και κοινοποιείται στην ΕΥΕ ΠΑΑ. Για την κάλυψη επειγουσών αναγκών, αδικαιολόγητων καθυστερήσεων ή εξαιρετικών περιπτώσεων η συγκρότηση των επιτροπών μπορεί να γίνεται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ή άλλου εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου, μετά από εισήγηση της ΕΥΕ ΠΑΑ.
4. Το έργο των επιτροπών αφορά:
   • Στη διασφάλιση της διαδικασίας ελέγχου των παραστατικών που συνοδεύουν την αίτηση πληρωμής.
   • Στην παρακολούθηση της προόδου υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων.
   • Στη γνωμοδότηση επί αιτημάτων τροποποίησης και πληρωμής.
   • Στη γνωμοδότηση επί αιτημάτων ολοκλήρωσης της υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων σύμφωνα με τα οριζόμενα στις αποφάσεις ένταξης πράξης.
5. Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της προόδου υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων των δικαιούχων, οι επιτροπές παρακολούθησης μέσω της ΔΑΟΚ μετά την πάροδο της προθεσμίας υποβολής του πρώτου αιτήματος πληρωμής, ενημερώνουν τη ΔΑΟΠ για τους δικαιούχους που αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους ως προς την υποβολή του πρώτου αιτήματος πληρωμής και αυτές που προκύπτουν από τη λήψη προκαταβολής.
6. Για υλοποιημένες επενδύσεις που περιγράφονται στο Παράρτημα 4 (Εύλογο κόστος) και εφόσον αυτές υλοποιούνται με μείωση του μεγέθους ή της δυναμικότητάς τους, γίνεται κατ’ αναλογία μείωση της πιστοποιούμενης δαπάνης εκτός και αν η επένδυση έχει εγκριθεί με προϋπολογισμό μικρότερο από τις ανώτατες επιλέξιμες δαπάνες όπως ορίζονται στο Παράρτημα 4 (Εύλογο κόστος).
7. Στις περιπτώσεις αποπληρωμής όπου μέρος των επενδύσεων έχει υλοποιηθεί κατά παρέκκλιση της απόφασης ένταξης πράξης ή δεν υλοποιήθηκε μέρος των επενδύσεων καθώς και στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος αιτείται ολοκλήρωση του σχεδίου χωρίς υποβολή νέου αιτήματος πληρωμής, για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου απαιτείται η τεκμηρίωση της καταλληλότητας και λειτουργικότητας των υλοποιημένων επενδύσεων και η τήρηση των προϋποθέσεων ένταξης καθώς και η ύπαρξη των απαραίτητων αδειοδοτήσεων. Η αρμόδια επιτροπή εξετάζει την αναγκαιότητα υποβολής αιτήματος τροποποίησης σύμφωνα με το άρθρο 25.
8. Σε κάθε περίπτωση παρέκκλισης από την απόφαση ένταξης πράξης είτε αυτή είναι μη ουσιώδης παρέκκλιση, είτε ουσιώδης και άρα απαιτείται τροποποίησή της σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25, πρέπει απαραίτητα να ελέγχεται αν η παρέκκλιση αυτή οδηγεί σε μεταβολή που επηρεάζει τους όρους ένταξης του επενδυτικού σχεδίου, έτσι ώστε η αίτηση ενίσχυσης του δικαιούχου ή οι επενδύσεις που σχετίζονται με την παρέκκλιση να καθίστανται μη επιλέξιμες και να ισχύουν τα αναφερόμενα στο άρθρο 36.

Άρθρο 29

Εκκαθάριση δαπάνης

1. Η ΔΑΟΠ, σε τακτά χρονικά διαστήματα, εκδίδει απόφαση έγκρισης διάθεσης πίστωσης στην οποία αναγράφονται ιδίως το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί στους δικαιούχους με βάση τις προβλέψεις πληρωμών, η Συλλογική Απόφαση (Σ.Α.Ε.), ο ενάριθμος (Κ.Α.Ε.) και ο τίτλος του έργου του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από το οποίο θα πραγματοποιηθεί η διάθεση της πίστωσης. Η Απόφαση Έγκρισης Διάθεσης Πίστωσης καταχωρίζεται στο ΟΠΣΑΑ και διαβιβάζεται στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης του ΥΠΑΑΤ.
2. Η Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης του ΥΠΑΑΤ, σε συνέχεια της ως άνω απόφασης, εκδίδει εντολή κατανομής πίστωσης με την οποία μεταφέρονται οι πιστώσεις στον Ειδικό Λογαριασμό Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (ΕΛΕΓΕΠ). Την εντολή αυτή διαβιβάζει στην Τράπεζα της Ελλάδος, την αναρτά στο «Διαύγεια» και την καταχωρίζει στο ΟΠΣΑΑ.
3. Οι επιτροπές παρακολούθησης διαβιβάζουν στη ΔΑΟΠ τις γνωμοδοτήσεις μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εκκαθάριση της αίτησης πληρωμής. Οι γνωμοδοτήσεις των επιτροπών λαμβάνονται υπόψη από τη ΔΑΟΠ μαζί με άλλα στοιχεία όπως, πορίσματα ελέγχων, αποτελέσματα μηχανογραφικών & διασταυρωτικών ελέγχων, κ.ά., προκειμένου η ΔΑΟΠ να προβεί στην αναγνώριση - εκκαθάριση της δαπάνης για την καταβολή της οικονομικής στήριξης στο δικαιούχο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σε σχετική εγκύκλιο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η ΔΑΟΠ συγκεντρώνει τις αιτήσεις πληρωμής, όπως έχουν διαμορφωθεί και εγκριθεί με το διοικητικό έλεγχο, σε κατάλληλες παρτίδες πληρωμής που καταχωρίζει στο ΟΠΣΑΑ.
4. Η οικονομική ενίσχυση καταβάλλεται απολογιστικά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ με απ’ ευθείας κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου της στήριξης. Ο λογαριασμός αυτός δηλώνεται σε κάθε αίτηση πληρωμής ή προκαταβολής. Ο δικαιούχος της στήριξης πρέπει να είναι κάτοχος ή συνδικαιούχος αυτού του τραπεζικού λογαριασμού. Επιπλέον, όταν ο δικαιούχος είναι νομικό πρόσωπο, ο τραπεζικός λογαριασμός πρέπει να είναι εταιρικός. Όταν δικαιούχος της έγκρισης είναι συλλογικό σχήμα του άρθρου 7, το οποίο υπάγεται στο καθεστώς άλλου νομικού προσώπου, ο τραπεζικός λογαριασμός πρέπει να ανήκει στο υπερκείμενο νομικό πρόσωπο που κατέχει τον ΑΦΜ που αναγράφεται στην εγκεκριμένη πράξη.
5. Σε περιπτώσεις λήψης προκαταβολής, η εγγυητική επιστολή προκαταβολής επιστρέφεται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο αντίστοιχο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα μετά την αναγνώριση - εκκαθάριση από τη ΔΑΟΠ επιλέξιμων δαπανών οι οποίες συνολικά αντιστοιχούν σε δημόσια δαπάνη τουλάχιστον ίση με το ποσό της προκαταβολής που έχει καταβληθεί στο δικαιούχο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 3.1 του άρθρου 16 και στη σχετική εγκύκλιο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
6. Η δημόσια δαπάνη υπολογίζεται στον επιλέξιμο υλοποιημένο προϋπολογισμό που πραγματοποιήθηκε από το δικαιούχο. Ως επιλέξιμος υλοποιημένος προϋπολογισμός, νοούνται οι δαπάνες που έχουν ήδη υλοποιηθεί και εξοφληθεί και οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας.
7. Όταν ο λόγος (Υ-Χ)/Χ είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 10%, όπου (Υ) το αιτούμενο ποσό και (Χ) το ποσό που πιστοποιείται από την υπηρεσία, τότε στο ποσό που εκκαθαρίζεται προς πληρωμή επιβάλλεται μείωση κατά το ποσό της διαφοράς Υ-Χ. Η μείωση επιβάλλεται αποκλειστικά στο ποσό που πιστοποιεί η υπηρεσία στην υπό εξέταση αίτηση πληρωμής εφ’ όσον αυτό επαρκεί. Η επιβολή της ανωτέρω ποινής δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που ο δικαιούχος της στήριξης μπορεί να αποδείξει ότι δεν ευθύνεται για την προσθήκη του ποσού που υπερβαίνει το πιστοποιημένο από την υπηρεσία.
8. Στις περιπτώσεις επιβολής μειώσεων ή κυρώσεων, οι δικαιούχοι ενημερώνονται με ευθύνη της ΔΑΟΠ, με κάθε πρόσφορο μέσο για τους λόγους μειώσεων ή κυρώσεων και τη δυνατότητα υποβολής σχετικής προσφυγής, σε εφαρμογή του άρθρου 25 του Νόμου 2690/1999 (ΦΕΚ Α΄ 45/1999).
9. Οι προσφυγές εξετάζονται από τη ΔΑΟΠ εντός προθεσμίας ενός μηνός και στην εξέταση τους δεν δύναται να συμμετέχουν άτομα τα οποία διενήργησαν προγενέστερο έλεγχο του αιτήματος πληρωμής για το συγκεκριμένο δικαιούχο.
10. Η καταβολή της τελικής δόσης (αποπληρωμή) της οικονομικής στήριξης γίνεται με την προϋπόθεση της προσκόμισης από το δικαιούχο των απαραίτητων αδειών που βεβαιώνουν τη νόμιμη λειτουργία της εκμετάλλευσης, εφόσον αυτές απαιτούνται, ανεξάρτητα εάν η παραλαβή του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της τελικής αίτησης πληρωμής από την επιτροπή πραγματοποιήθηκε πριν την έκδοσή τους. Στην περίπτωση αυτή πρέπει το πρακτικό διοικητικού ελέγχου να ολοκληρώνεται μετά την υποβολή και τον έλεγχο των σχετικών αδειοδοτήσεων. Η καθυστέρηση στην υποβολή των αδειοδοτήσεων δεν παρατείνει τις προθεσμίες πληρωμής των ενισχύσεων, όπως αυτές προβλέπονται στην παρούσα και στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020.
11. Η καταβολή της οικονομικής στήριξης πραγματοποιείται με την προϋπόθεση ότι ο δικαιούχος είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερος. Όταν υφίστανται παρακρατήσεις ποσών υπέρ Δημοσίου ή/και ασφαλιστικών ταμείων, αυτές εκτελούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
12. Δικαιούχοι που δηλώνουν εκ προθέσεως ψευδή ή ανακριβή στοιχεία ή δημιουργούν τεχνητά τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την καταβολή της ενίσχυσης με στόχο να αποκομίσουν οφέλη αντίθετα με τους στόχους των δράσεων υφίστανται τις κυρώσεις του άρθρου 36.

Άρθρο 30

Τρόπος εξόφλησης παραστατικών

Η εξόφληση κάθε δαπάνης (τμηματική ή ολική), για να είναι επιλέξιμη, πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της ισχύουσας κάθε φορά φορολογικής νομοθεσίας και μπορεί να γίνει ως ακολούθως:

1. Με την επιφύλαξη αυστηρότερων διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, κάθε είδους δαπάνη που συνοδεύεται από νόμιμο φορολογικό στοιχείο καθαρής αξίας έως πεντακοσίων ευρώ προ ΦΠΑ, μπορεί να εξοφλείται και χωρίς τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, δηλαδή με οποιονδήποτε τρόπο πληρωμής.
2. Με την επιφύλαξη αυστηρότερων διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, κάθε φορολογικό στοιχείο που αφορά σε αγορά επενδυτικών αγαθών καθαρής αξίας άνω των πεντακοσίων ευρώ προ ΦΠΑ, η τμηματική ή ολική εξόφλησή του, γίνεται με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.
3. Ως τραπεζικό μέσο πληρωμής, για την εφαρμογή των ανωτέρω, νοείται:
   • Η κατάθεση μετρητών σε τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή, όπως προβλέπεται στις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις.
   • Η μεταφορά μεταξύ λογαριασμών του δικαιούχου και του προμηθευτή εντός της ίδιας τράπεζας ή έμβασμα ανάμεσα σε λογαριασμούς διαφορετικών τραπεζών.
   • Η έκδοση και παράδοση επιταγών έκδοσης του δικαιούχου, σε προμηθευτή και εξόφληση τους μέσω  τραπέζης.
   • Η αποδοχή από το δικαιούχο συναλλαγματικών έκδοσης του προμηθευτή, και η εξόφληση τους στην τράπεζα.
   • Η έκδοση τραπεζικής επιταγής από νόμιμα λειτουργούσα στην Ελλάδα τράπεζα.
   • Παράδοση επιταγών τρίτων (πελατείας) από τον δικαιούχο της στήριξης σε προμηθευτή και εξόφλησή τους στην τράπεζα.
   • Η χρήση ταχυδρομικής επιταγής – ταχυπληρωμής.
   • Η χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών του δικαιούχου που πραγματοποιεί την πληρωμή ή/και όποιας άλλης κάρτας συνδέεται με ονομαστικό ταυτοποιημένο λογαριασμό πληρωμών του δικαιούχου που τηρείται σε πάροχο υπηρεσιών πληρωμών του Ν. 3862/2010 (ήτοι Πιστωτικό Ίδρυμα, Ίδρυμα Ηλεκτρονικού Χρήματος ή Ίδρυμα Πληρωμών).
4. Αποδεκτοί τρόποι εξόφλησης / πληρωμής είναι :
   • Κατάθεση μετρητών από τον δικαιούχο της στήριξης στον τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή. Για την πιστοποίηση της εξόφλησης απαιτείται: (α) το αντίγραφο του καταθετήριου του ποσού στον τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή όπου ως καταθέτης εμφανίζεται ο δικαιούχος της στήριξης ή πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του και ο οποίος δεν μπορεί να είναι ο προμηθευτής. Ως αιτιολογία της κατάθεσης αναγράφεται ο αριθμός του εξοφλούμενου παραστατικού ή η περιγραφή του επενδυτικού αγαθού και (β) η απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Μεταφορά από τον λογαριασμό του δικαιούχου της στήριξης σε λογαριασμό του προμηθευτή. Για την πιστοποίηση της εξόφλησης απαιτείται: (α) αντίγραφο του εγγράφου της τράπεζας για μεταφορά χρημάτων ή αντίγραφο της ηλεκτρονικής συναλλαγής από το οποίο θα προκύπτει ο λήπτης του ποσού πληρωμής, δηλαδή ο προμηθευτής και ο καταθέτης, δηλαδή ο δικαιούχος της στήριξης (β) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Έκδοση επιταγών από τον λογαριασμό του δικαιούχου της στήριξης προς τον προμηθευτή, οι οποίες πρέπει να έχουν πληρωθεί από την Τράπεζα σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της αίτησης πληρωμής. Για την πιστοποίηση της εξόφλησης απαιτείται: (α) βεβαίωση από την τράπεζα ή αντίγραφο κίνησης του λογαριασμού του εκδότη (extrait) ή άλλο έγγραφο θεωρημένο από την τράπεζα έκδοσης, που να δείχνει την πληρωμή για κάθε επιταγή (β) φωτοαντίγραφο δύο όψεων του σώματος κάθε επιταγής (γ) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Αποδοχή από το δικαιούχο της στήριξης συναλλαγματικών έκδοσης του προμηθευτή οι οποίες πρέπει να έχουν εξοφληθεί μέσω τραπέζης (και όχι απ’ ευθείας με μετρητά στον προμηθευτή) σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της αίτησης πληρωμής. Για την πιστοποίηση της πληρωμής απαιτείται: (α) βεβαίωση από την τράπεζα ή αντίγραφο εξοφλητικής συναλλαγματικών της τράπεζας στην οποία έχουν κατατεθεί οι συναλλαγματικές ή άλλο έγγραφο θεωρημένο από την τράπεζα έκδοσης, που να δείχνει την πληρωμή για κάθε συναλλαγματική (β) φωτοαντίγραφο δύο όψεων του σώματος κάθε συναλλαγματικής (γ) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον δικαιούχο της στήριξης και παράδοσή της στον προμηθευτή. Η τραπεζική επιταγή μπορεί να εκδοθεί μέσω αντίστοιχης κατάθεσης μετρητών στην τράπεζα ή μέσω μεταφοράς χρημάτων από λογαριασμό του δικαιούχου της στήριξης. Η τραπεζική επιταγή μπορεί να εκδοθεί σε διαταγή του δικαιούχου της στήριξης και να οπισθογραφηθεί από αυτόν κατά την μεταβίβασή της στον προμηθευτή ή να εκδοθεί σε διαταγή του προμηθευτή. Για την πιστοποίηση της πληρωμής αποδεικτικά αποτελούν α) το αντίγραφο της κίνησης έκδοσης της τραπεζικής επιταγής όπου αναγράφεται ο δικαιούχος της στήριξης ως εκδότης της επιταγής β) φωτοτυπία διπλής όψης του σώματος της επιταγής και γ) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Παράδοση επιταγών τρίτων (πελατείας) από τον δικαιούχο της στήριξης σε προμηθευτή οι οποίες πρέπει να έχουν πληρωθεί από την Τράπεζα σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της αίτησης πληρωμής. Για την πιστοποίηση της πληρωμής απαιτείται: (α) φωτοαντίγραφα των επιταγών (δύο όψεις) (β) απόδειξη παράδοσης / εκχώρησης επιταγών που εκδίδει ο δικαιούχος της στήριξης ή απόδειξη παραλαβής των επιταγών που εκδίδει ο προμηθευτής, όπου αναγράφονται για κάθε επιταγή ο αριθμός, η τράπεζα, ο εκδότης, ο πελάτης, το ποσό, η ημερομηνία (γ) βεβαίωση από την τράπεζα ή αντίγραφο κίνησης του λογαριασμού του εκδότη ή άλλο έγγραφο θεωρημένο από την τράπεζα έκδοσης που να δείχνει την πληρωμή για κάθε επιταγή. Τα παραπάνω είναι απαραίτητα συνοδευτικά της απόδειξης. Η παραπάνω τεκμηρίωση αφορά το παραστατικό εξόφλησης στο σύνολό του δηλαδή δεν μπορεί να γίνει δεκτή μερική τεκμηρίωση. Το συνολικό ποσό των επιταγών ενδέχεται να μην συμπίπτει με το ποσό του παραστατικού το οποίο εξοφλείται αλλά να το υπερκαλύπτει. Η απόδειξη εκδίδεται πάντα για το ποσό της πληρωμής και όχι για το ποσό του εξοφλούμενου παραστατικού. Ο δικαιούχος χρησιμοποιεί επιταγές τρίτων ως μέσο εξόφλησης με δική του ευθύνη και μόνο όταν είναι βέβαιος ότι μπορεί να προσκομίσει τα σχετικά τραπεζικά έγγραφα της (γ) τα οποία πιστοποιούν την πληρωμή για κάθε επιταγή.
   • Έκδοση ταχυδρομικής επιταγής - ταχυπληρωμής με κατάθεση μετρητών του δικαιούχου της στήριξης στα ΕΛΤΑ για εξόφληση του προμηθευτή, σε χρόνο προγενέστερο της σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της αίτησης πληρωμής. Για την πιστοποίηση της πληρωμής απαιτείται: (α) αποδεικτικά έκδοσης και είσπραξης της ταχυδρομικής επιταγής, όπου θα αναγράφονται τα στοιχεία του Δικαιούχου και του προμηθευτή και (β) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
   • Εξόφληση μέσω κάρτας πληρωμών (χρεωστικής, πιστωτικής, προπληρωμένης). Προϋπόθεση για την πιστοποίηση της πληρωμής είναι η κάρτα να ταυτοποιείται και να έχει εκδοθεί στο όνομα του δικαιούχου της στήριξης ή να συνδέεται απαραιτήτως με λογαριασμό πληρωμών που τηρείται σε Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών στο όνομα του δικαιούχου της στήριξης. Για την πιστοποίηση απαιτούνται: (α) αντίγραφο κίνησης κάρτας ή λογαριασμού πληρωμών του δικαιούχου της στήριξης που τηρείται σε Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών που αποτυπώνει τις κινήσεις της κάρτας και στο οποίο να εμφανίζεται κάθε δόση ή η εφάπαξ καταβολή για τη συναλλαγή και (β) απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή.
5. Δεν επιτρέπεται κατακερματισμός της δαπάνης που οδηγεί σε αποφυγή των παραπάνω υποχρεώσεων για την εξόφληση τιμολογίων άνω των πεντακοσίων ευρώ δηλαδή δεν επιτρέπεται τμηματική τιμολόγηση ενιαίας δαπάνης π.χ. ενιαίο μηχάνημα το οποίο τιμολογείται ξεχωριστά σε παραπάνω από ένα τιμολόγια.
6. Σε περίπτωση που καταβάλλονται προκαταβολές έναντι της αξίας του προς αγορά επενδυτικού αγαθού ή όταν πραγματοποιούνται τμηματικές καταβολές που αφορούν παραστατικό καθαρής αξίας άνω των πεντακοσίων ευρώ, απαιτείται η χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, ανεξαρτήτως του ποσού της κάθε τμηματικής καταβολής ή προκαταβολής και για κάθε μέρος αυτής.
7. Η πιστοποίηση της εξόφλησης γίνεται με την υποβολή της απόδειξης είσπραξης ή της εξοφλητικής βεβαίωσης του προμηθευτή, η οποία αποτελεί το παραστατικό εξόφλησης. Η ένδειξη «εξοφλήθη» πάνω στα τιμολόγια δεν τεκμηριώνει εξόφληση και δεν αντικαθιστά την εξοφλητική απόδειξη. Απαιτείται ο συσχετισμός της εξόφλησης με τις επενδυτικές δαπάνες με την αναγραφή των στοιχείων των τιμολογίων και των μέσων εξόφλησής τους (επιταγές / συναλλαγματικές και στοιχεία τραπεζικών κινήσεων) στις αποδείξεις είσπραξης ή στις βεβαιώσεις εξόφλησης.
8. Στις περιπτώσεις όπου από τα ως άνω περιγραφόμενα στοιχεία και δικαιολογητικά για τις εξοφλήσεις με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, δεν προκύπτουν σαφώς τα στοιχεία των αντισυμβαλλόμενων δύναται να ζητείται επιπλέον απόδειξη είσπραξης ή έγγραφο ισοδύναμης αποδεικτικής αξίας π.χ. βεβαίωση προμηθευτή περί εξόφλησης της συναλλαγής. Δεν είναι αποδεκτή η πληρωμή του προμηθευτή με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής άλλων προσώπων πέραν του δικαιούχου της στήριξης, και σε περίπτωση δικαιούχου της στήριξης νομικού προσώπου ή συλλογικού σχήματος, με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής άλλων προσώπων. Για την εξόφληση προμηθευτών, είναι αποδεκτή η χρήση κοινών λογαριασμών τους οποίους διατηρεί ο δικαιούχος της στήριξης.
9. Σε περίπτωση εξόφλησης παραστατικού καθαρής αξίας έως και πεντακοσίων ευρώ μέσω μετρητών τα απαιτούμενα στοιχεία και δικαιολογητικά για τις συναλλαγές αυτές είναι: απόδειξη είσπραξης του προμηθευτή ή έγγραφο ισοδύναμης αποδεικτικής αξίας π.χ. βεβαίωση προμηθευτή περί εξόφλησης της συναλλαγής.
10. Σε όλες τις περιπτώσεις και για κάθε συναλλαγή, πρέπει να υπάρχει επαρκής διαδρομή ελέγχου, δηλαδή να αποδεικνύεται η αγορά των αντίστοιχων επενδυτικών αγαθών και η πληρωμή τους από τον δικαιούχο της στήριξης, ανεξάρτητα εάν η συναλλαγή αυτή πραγματοποιείται με δόσεις ή με εφάπαξ καταβολή.
11. Το σύνολο των ως άνω συναλλαγών πρέπει να αποτυπώνεται στις κατά περίπτωση και σύμφωνα με την τηρούμενη κατηγορία λογιστικών βιβλίων του δικαιούχου λογιστικές καταχωρήσεις βάσει των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (Ν. 4308/2014).
12. Ο δικαιούχος μπορεί να λαμβάνει και να εκδίδει ηλεκτρονικά τιμολόγια. Ηλεκτρονικό τιμολόγιο είναι οποιοδήποτε τιμολόγιο περιέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται από τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν. 4308/2014) και το οποίο έχει εκδοθεί και ληφθεί σε ηλεκτρονική μορφή. Για τους σκοπούς πιστοποίησης των δαπανών της επένδυσης, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια πρέπει να εκτυπώνονται.
13. Σε περίπτωση κατά την οποία οι προμηθευτές είναι νομικά πρόσωπα και οι καταθέσεις από τον δικαιούχο της στήριξης πραγματοποιούνται σε προσωπικό λογαριασμό και όχι σε εταιρικό του προμηθευτή, οι εξοφλούμενες δαπάνες δεν πιστοποιούνται.

Άρθρο 31

Επιτόπιοι δειγματοληπτικοί έλεγχοι και εκ των υστέρων έλεγχοι

1. Η ΕΥΔ ΠΑΑ είναι υπεύθυνη για την οργάνωση και τον καθορισμό όλων των διαδικασιών που σχετίζονται με τους επιτόπιους ελέγχους.
2. Διενεργούνται εκ των υστέρων έλεγχοι, εντός χρονικού διαστήματος των μακροχρονίων υποχρεώσεων του δικαιούχου, σε επενδυτικές ενέργειες προκειμένου να εξακριβωθεί ότι η πράξη που περιλαμβάνει επένδυση συνεχίζει να δικαιούται χρηματοδότηση από το ΠΑΑ.
3. Στις περιπτώσεις που από τη διενέργεια των ελέγχων προκύπτουν παρατυπίες που επισείουν την ακύρωση της χρηματοδότησης της πράξης, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο σύστημα δημοσιονομικών διορθώσεων. Τα στοιχεία των εκθέσεων ελέγχου, οι τυχόν παρατυπίες αλλά και η συμμόρφωση των δικαιούχων καταχωρίζονται στο ΟΠΣΑΑ, με ευθύνη του φορέα που διενήργησε τον εν λόγω έλεγχο, σε ειδικά πεδία ελέγχων και κοινοποιείται στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
4. Τα αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα ποσά ενισχύσεων θα ανακτώνται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

Άρθρο 32

 Έκτακτοι έλεγχοι

1. Η ΕΥΔ ΠΑΑ εφόσον υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη παραβάσεων εθνικού ή ενωσιακού δικαίου και ειδικά κατόπιν καταγγελιών ή εισαγγελικών παραγγελιών, προβαίνει στη διενέργεια έκτακτου επιτόπιου ελέγχου και όπου απαιτείται ζητείται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ η αναστολή της χρηματοδότησης της πράξης.
2. Το σύνολο των απαραίτητων πληροφοριών σχετικών με την εξέταση της καταγγελίας και του πορίσματος του ελέγχου εισάγονται από την αρμόδια αρχή που διενήργησε τον έλεγχο στο ΟΠΣΑΑ.

Άρθρο 33

Έλεγχοι εποπτείας

1. Η ΕΥΔ ΠΑΑ ή ο ΟΠΕΚΕΠΕ διενεργούν ελέγχους εποπτείας για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της εκπλήρωσης των καθηκόντων που εκχωρούνται στους φορείς, όπως αυτά περιγράφονται στις αποφάσεις εκχώρησης.
2. Στους ελέγχους εποπτείας που αφορούν στην ΕΥΔ ΠΑΑ συνδράμει η ΕΥΕ ΠΑΑ.

Άρθρο 34

Αναστολή της στήριξης

1. Σύμφωνα με το άρθρο 36 του Καν. (ΕΕ) 640/2014, ο ΟΠΕΚΕΠΕ μπορεί να αναστείλει τη στήριξη όταν κατόπιν ελέγχου εντοπίζεται μη συμμόρφωση η οποία έχει ως αποτέλεσμα την επιβολή διοικητικής κύρωσης. Η αναστολή αίρεται από τον οργανισμό πληρωμών μόλις ο δικαιούχος εκπληρώσει τις ενέργειες συμμόρφωσης έναντι των συστάσεων της αρμόδιας αρχής που διενήργησε τον έλεγχο.
2. Η μέγιστη περίοδος αναστολής δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες.

Άρθρο 35

Υποχρεώσεις δικαιούχων

Ο δικαιούχος αναλαμβάνει τις παρακάτω δεσμεύσεις καθώς και τις επί μέρους χρονικές προθεσμίες επίτευξής τους που αφορούν στα ακόλουθα:

1. Καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης και μέχρι την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου να μην προβεί σε ενέργειες που έχουν ως αποτέλεσμα η βαθμολογία της πρότασης να υπολείπεται α) της βαθμολογίας του πρώτου επιλαχόντα της Περιφέρειας στην οποία υπέβαλλε την αίτηση στήριξης ή, εφόσον δεν υπάρχουν επιλαχόντες, β)  της ελάχιστης βαθμολογίας επιλεξιμότητας που ορίζεται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος
2. Καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων να υποβάλει Ενιαία Δήλωση Εκμετάλλευσης κατ΄ έτος και να τηρεί τις υποχρεώσεις σε σχέση με το ΟΣΔΕ και τα Μητρώα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά.
3. Τα συλλογικά σχήματα οφείλουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του επενδυτικού σχεδίου να διατηρούν τον κύκλο εργασιών σε επίπεδα όχι μικρότερα των 30.000 ευρώ.
4. Τα συλλογικά σχήματα οφείλουν, κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων να διατηρούν τον κύκλο εργασιών σε επίπεδα όχι μικρότερα των 30.000 ευρώ. Σε περίπτωση παραβίασης αυτού του όρου η ΔΑΟΚ απευθύνει σύσταση. Σε περίπτωση επανάληψης της παραβίασης εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο άρθρο 36.
5. Να διατηρηθεί ο τόπος μόνιμης κατοικίας του φυσικού προσώπου και η έδρας του νομικού προσώπου ή του συλλογικού σχήματος στην περιοχή εφαρμογής της δράσης 4.1.2 με τους ίδιους όρους ένταξης, έως την ολοκλήρωση της περιόδου τήρησης των μακροχρονίων υποχρεώσεων.
6. Να διατηρήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις έγκρισης των επενδύσεων και να μην προβεί στις παρακάτω ενέργειες:
   • Παύση της παραγωγικής δραστηριότητας ή μετεγκατάστασή της εκτός περιοχής προγράμματος.
   • Αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ενός στοιχείου υποδομής η οποία παρέχει στο δικαιούχο αδικαιολόγητο πλεονέκτημα (π.χ. πώληση, παραχώρηση, μη εύρεση κατά τη διενέργεια ελέγχου επένδυσης η οποία έχει συγχρηματοδοτηθεί).
   • Ουσιαστική μεταβολή που επηρεάζει τη φύση, τους στόχους ή την εφαρμογή των όρων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τους αρχικούς στόχους, όπως και τις δεσμεύσεις που προκύπτουν από τη μελέτη εξοικονόμησης ύδατος.
7. Να αναρτήσει πριν από το πρώτο αίτημα πληρωμής, πινακίδα στον χώρο πραγματοποίησης των εργασιών, σύμφωνα με τις οδηγίες που προβλέπονται στον Οδηγό Επικοινωνίας και Δημοσιότητας του ΠΑΑ 2014 - 2020. Η πινακίδα πρέπει να παραμένει μέχρι την ολοκλήρωση των μακροχρονίων υποχρεώσεων.
8. Να ανταποκριθεί σε πρόσκληση κατάρτισης.
9. Να υποβάλει την πρώτη αίτησης πληρωμής σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 26.
10. Να ολοκληρώσει το φυσικό αντικείμενο και να υποβάλει το τελικό αίτημα πληρωμής εντός 3 ετών από την ημερομηνία κατά την οποία το επενδυτικό σχέδιο θα συμπεριληφθεί σε απόφαση ένταξης.
11. Να διατηρεί σε ξεχωριστό αρχείο όλα τα παραστατικά που σχετίζονται με την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ώστε να είναι δυνατή από τα αρμόδια όργανα η επαλήθευση και ο έλεγχος των πληρωμών. Τα παραστατικά διατηρούνται τουλάχιστον για 5 χρόνια από την ολοκλήρωση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου. Ειδικότερα σε περίπτωση παρατυπιών ή παραλείψεων, τα ανωτέρω παραστατικά φυλάσσονται στη διάθεση των αρμοδίων οργάνων τουλάχιστον για 3 χρόνια μετά από το έτος κατά το οποίο διαπιστώθηκαν.
12. Να είναι ενήμερος για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη χορηγούμενη ενίσχυση και για τις απαιτήσεις που αφορούν την παροχή στοιχείων στη διαχειριστική αρχή και την καταγραφή των επιδόσεων και των αποτελεσμάτων καθώς και στο RICA, εφόσον του ζητηθούν.
13. Να καταχωρεί στα λογιστικά του βιβλία σύμφωνα με τη νομοθεσία όλες τις πράξεις που σχετίζονται με την υλοποίηση του οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού του σχεδίου και να παρέχει πρόσβαση στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.
14. Να παρέχει κάθε σχετική πληροφορία προκειμένου να διευκολύνει τις υπηρεσίες που παρακολουθούν την πορεία υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων του.
15. Να αποδέχεται τους ελέγχους των άρθρων 25, 26, 28, 31, 32, 33 και 39 και να διευκολύνει τα αρμόδια όργανα προσκομίζοντας οποιαδήποτε επιπλέον παραστατικά ζητηθούν.
16. Μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον απαιτείται:
    • Να υποβάλει μελέτη υπολογισμού της πραγματικής μείωσης χρήσης ύδατος σε χρόνο που θα οριστεί στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και
    • Στη μελέτη υπολογισμού της πραγματικής μείωσης χρήσης ύδατος να αποδεικνύεται ότι έχει επιτευχθεί το ελάχιστο όριο εξοικονόμησης των πινάκων του άρθρου 9.

Άρθρο 36

Επιπτώσεις από την αθέτηση όρων, προϋποθέσεων και υποχρεώσεων

1. Αθέτηση των δεσμεύσεων των παραγράφων 1, 2, 3, 6.1, 6.3, 9, 10, 14, 15, και 16.1 του άρθρου 35 οδηγεί σε απένταξη. Η αθέτηση της δέσμευσης των παραγράφων 6.2 και 16.2 του άρθρου 35 οδηγεί σε ανάκτηση του ποσού που έχει καταβληθεί για τη συγκεκριμένη επενδυτική δαπάνη. Η δημόσια οικονομική ενίσχυση που τυχόν έχει καταβληθεί ανακτάται στο σύνολό της εντόκως ως αχρεωστήτως καταβληθείσα σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Στην περίπτωση που η αθέτηση διαπιστωθεί κατά την διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων το σύνολο της δημόσιας δαπάνης που του έχει καταβληθεί επιστρέφεται εντόκως.
2. Αθέτηση της δέσμευσης της παραγράφου 4 του άρθρου 35 οδηγεί σε υποχρέωση επιστροφής ποσού ίσου με τόσα πέμπτα της συνολικής δημόσιας οικονομική ενίσχυσης, όσα απαιτούνται για τη συμπλήρωση της πενταετίας.
3. Σε περίπτωση αλλαγής του τόπου μόνιμης κατοικίας κατά τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου ο δικαιούχος υποχρεούται να υποβάλλει τροποποίηση του επενδυτικού σχεδίου.
4. Αθέτηση της δέσμευσης της παραγράφου 7 του άρθρου 35 έχει ως συνέπεια τη μη εκκαθάριση του αιτήματος πληρωμής έως ότου αναρτηθεί η πινακίδα, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές κατασκευής της. Σε περίπτωση που η παρατυπία διαπιστωθεί κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων η ΔΑΟΚ απευθύνει σύσταση. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ο δικαιούχος επιστρέφει το 5 % της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης.
5. Αθέτηση της δέσμευσης της παραγράφου 8 του άρθρου 35 έχει ως συνέπεια:
   • Σε περίπτωση που η κλήση για κατάρτιση γίνει πριν την αποπληρωμή του επενδυτικού σχεδίου και ο δικαιούχος δεν ανταποκριθεί χωρίς να συντρέχουν λόγοι ανώτερης βίας, μειώνεται η δημόσια δαπάνη που του αναλογεί κατά 10%.
   • Σε περίπτωση που η κλήση για κατάρτιση γίνει μετά την αποπληρωμή του επενδυτικού του σχεδίου και ο δικαιούχος δεν ανταποκριθεί χωρίς να συντρέχουν λόγοι ανώτερης βίας, επιστρέφει το 10% της ενίσχυσης που του έχει καταβληθεί ως αχρεωστήτως καταβληθείσα.
6. Αθέτηση της δέσμευσης της παραγράφου 11 του άρθρου 35 ως προς τη διατήρηση των παραστατικών σε ξεχωριστό αρχείο οδηγεί σε σύσταση από τη ΔΑΟΚ. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης κατά τον επανέλεγχο επιβάλλεται μείωση κατά την υλοποίηση ή επιστροφή κατά την περίοδο των μακροχρονίων υποχρεώσεων ποσό που αντιστοιχεί στο 1% της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης. Στην περίπτωση μη εύρεσης των παραστατικών κατά την υλοποίηση επιβάλλεται μείωση ποσού ίσου με το 100% της δημόσιας δαπάνης που αντιστοιχεί στο μη ευρεθέν παραστατικό. Στην περίπτωση μη εύρεσης των παραστατικών κατά την περίοδο των μακροχρονίων υποχρεώσεων επιβάλλεται επιστροφή ποσού ίσου με το 50% της δημόσιας δαπάνης που αντιστοιχεί στο μη ευρεθέν παραστατικό.
7. Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης σε κλήση για παροχή στοιχείων στη διαχειριστική αρχή ή σε περίπτωση μη ανταπόκρισης στο πλαίσιο του προγράμματος RICA, η δημόσια δαπάνη μειώνεται κατά 2% κατά τη διάρκεια της υλοποίησης ή επιστρέφεται το 2% αυτής ως αχρεωστήτως καταβληθείσα στην περίπτωση που η άρνηση της συνεργασίας συμβεί κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων.
8. Αθέτηση της δέσμευσης της παραγράφου 13 του άρθρου 35 ως προς την τήρηση των λογιστικών βιβλίων οδηγεί σε σύσταση από τη ΔΑΟΚ προκειμένου να συμμορφωθεί εντός τριμήνου. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης κατά τον επανέλεγχο, έχει κύρωση ίση με το 2% της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης. Αθέτηση της δέσμευσης ως προς την παροχή πρόσβασης στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα έχει ως συνέπεια την απένταξη από τη δράση ή τις δράσεις που έχει ενταχθεί. Η δημόσια οικονομική ενίσχυση που τυχόν του έχει καταβληθεί ανακτάται εν μέρει ή στο σύνολό της εντόκως ως αχρεωστήτως καταβληθείσα σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

Άρθρο 37

Ανωτέρα βία και εξαιρετικές περιστάσεις

1. Λόγος ανωτέρας βίας συντρέχει όταν η ανθρώπινη σκέψη και πρόνοια δεν μπορεί να προβλέψει και να προλάβει το επιζήμιο γεγονός. Ως περιπτώσεις ανωτέρας βίας και εξαιρετικών περιστάσεων είναι δυνατόν να χαρακτηριστούν ιδίως οι ακόλουθες περιπτώσεις:
   • Θάνατος του δικαιούχου.
   • Μακροχρόνια ανικανότητα του δικαιούχου προς εργασία.
   • Απαλλοτρίωση του συνόλου ή σημαντικού τμήματος της εκμετάλλευσης ή των ακινήτων του συλλογικού σχήματος, εφόσον δεν ήταν προβλέψιμη κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης.
   • Σοβαρή φυσική καταστροφή που προκαλεί σημαντική ζημιά στην εκμετάλλευση ή στις εγκαταστάσεις του συλλογικού σχήματος.
   • Καταστροφή, λόγω ατυχήματος, των κτιρίων της εκμετάλλευσης ή των εγκαταστάσεων του συλλογικού σχήματος που προορίζονταν για την παραγωγή προϊόντων ή την εκτροφή των ζώων.
   • Επιζωοτία ή νόσος των φυτών, που πλήττει αντιστοίχως ένα μέρος ή το σύνολο των ζώων ή των καλλιεργειών του δικαιούχου.
2. Οι αποφάσεις σχετικά με τις περιπτώσεις ανωτέρας βίας και εξαιρετικών περιστάσεων λαμβάνονται κατά περίπτωση, βάσει αποδεικτικών στοιχείων και εφαρμόζοντας την αρχή της ανωτέρας βίας στο πλαίσιο του γεωργικού δικαίου της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της νομολογίας του Δικαστηρίου.
3. Οι περιπτώσεις ανωτέρας βίας και οι εξαιρετικές περιπτώσεις εξετάζονται μόνο στην περίπτωση που κοινοποιούνται εγγράφως στην οικεία ΔΑΟΚ της Περιφέρειας μαζί με τα αποδεικτικά στοιχεία που κρίνονται ικανοποιητικά από τον εν λόγω φορέα, εντός διαστήματος δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από τη στιγμή που ο δικαιούχος ή ο έλκων εξ΄ αυτού δικαιώματα είναι σε θέση να το πράξει.
4. Με απόφαση του Περιφερειάρχη, μετά από εισήγηση της ΔΑΟΚ και αποδοχή της από τη ΔΑΟ της Περιφέρειας, αναγνωρίζονται οι περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικές περιπτώσεις και εκδίδονται οι σχετικές αποφάσεις.

Άρθρο 38

Επιβολή κυρώσεων

1. Στην περίπτωση που από τη διενέργεια ελέγχων προκύπτουν παρατυπίες που επισύρουν την επιβολή κυρώσεων, το όργανο που διενήργησε τον έλεγχο προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για την έκδοση απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης και ενημερώνει το ΟΠΣΑΑ προκειμένου να ανακτηθούν τα αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα ποσά.
2. Τα αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα ποσά δημόσιας οικονομικής ενίσχυσης ανακτώνται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.