Επιδότηση σαν αντίβαρο στα υψηλά ενοίκια για αγορά αγροτικής γης

Στην προκήρυξη ενός ειδικού προγράµµατος ενίσχυσης αγοράς αγροτικής γης που θα συνοδεύεται από την ενεργοποίηση εργαλείου επιδότησης επιτοκίου και έναν µηχανισµό που θα χρηµατοδοτεί εξολοκλήρου κεφάλαια κίνησης στον πρωτογενή τοµέα, καλούνται να προχωρήσουν οι ελληνικές αρχές αν θέλουν να στηρίξουν θεµελιωδώς τον αγροτικό τοµέα. Οι τρεις αυτές προτάσεις πολιτικής ανήκουν στο επίσηµο συµβουλευτικό όργανο των διαχειριστικών αρχών όλων των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταµείων (συµπεριλαµβανοµένου του ΠΑΑ), fi-compass που παρέχει η Κοµισιόν και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προς τα κράτη-µέλη.

Ειδικά στη χώρα µας, όπου η αγροτική γη «ενοικιάζεται εύκολα αλλά υπερβολικά ακριβά και πωλείται δύσκολα» όπως αναφέρει η έκθεση του fi-compass µε τίτλο «Οικονοµικές ανάγκες στον τοµέα της γεωργίας στην Ελλάδα», πτυχές τις οποίες είχε παρουσιάσει η Agrenda (13-14 Ιουνίου, Φύλλο 761), η επιδότηση της αγοράς γης είναι µία ευκαιρία στη νέα ΚΑΠ που δεν πρέπει να πάει χαµένη. 

Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε την έκθεση, στη χώρα µας η ζήτηση για αγορά γης έχει περιοριστεί ιδιαίτερα λόγω των πολύ υψηλών τιµών αν και υπάρχουν κάποια σηµάδια πως η συγκεκριµένη κατάσταση αλλάζει, αλλά µε πολύ αργούς ρυθµούς. «Αυτό συµβαίνει επειδή η γεωργική γη ενοικιάζεται εύκολα αλλά δεν πωλείται, για κοινωνικοοικονοµικούς λόγους. Οι Έλληνες γαιοκτήµονες και ιδίως οι κάτοικοι αστικών περιοχών, συχνά διστάζουν να πουλήσουν τη γης τους. Αυτό µεταφράζεται επίσης σε τιµές πώλησης υψηλότερες από την κανονική αγοραία αξία», αναφέρει η έκθεση. Ως επιστέγασµα έρχεται η παντελής έλλειψη κάποιου µηχανισµού στήριξης µέσω διαρθρωτικών προγραµµάτων (π.χ τα Σχέδια Βελτίωσης) που δεν επιδοτούν τη γη. Έτσι, οι αγρότες οδηγούνται στο να αναζητούν µετ’ επιτάσεως κεφάλαιο κίνησης για να καλύψουν τα υψηλά ενοίκια για τη γη που καλλιεργούν. Μάλιστα οι τιµές ενοικίων µπορούν να φτάσουν και τα 90 ευρώ το στρέµµα, ανάλογα τον τύπο γης, την τοποθεσία της, την παραγωγικότητά της κ.ο.κ. Για να κατανοήσει κανείς το µέγεθος του προβλήµατος αρκεί να αναφερθεί πως στην Ελλάδα µόλις το 1% των δανείων που εγκρίθηκαν το 2017 είχε ως σκοπό την κάλυψη του κόστους ενοικίασης νέας γης, και µόλις το 3% την αγορά γης.

Ως εκ τούτου, ένα εργαλείο επιδότησης της αγροτικής γης από τη νέα ΚΑΠ κρίνεται αναγκαίο για την Ελλάδα από τους ειδικούς. Μάλιστα, να σηµειωθεί εδώ πως βρίσκεται υπό διαπραγµάτευση πρόβλεψη ειδικά για τους νέους αγρότες να µπορέσει να προκηρυχθεί πρόγραµµα ενίσχυσης της αγοράς γης χωρίς κανέναν περιορισµό ως προ το ποσό που θα προβλέπουν για αυτό το σκοπό στο επιχειρηµατικό τους σχέδιο (για τους υπόλοιπους αγρότες ισχύει περιορισµός 10%).

Το Ταµείο Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης δεν επαρκεί

Καλή ιδέα, µπορεί να βοηθήσει, αλλά οι Έλληνες αγρότες δεν πρέπει να περιµένουν και θαύµατα από το Ταµείο Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης. Όπως αναφέρει η έκθεση, αυτό το εργαλείο όταν ενεργοποιηθεί (αναµένεται Αύγουστο) θεωρείται πως θα βελτιώσει σε κάποιο βαθµό την πρόσβαση των Ελλήνων αγροτών στη χρηµατοδότηση. Ωστόσο, µε δεδοµένο το συνολικό µέγεθος της διαφοράς µεταξύ ζήτησης (από πλευράς αγροτών) και προσφοράς χρηµατοδότησης (από την πλευρά των τραπεζών) και τη γενική αντιµετώπιση της γεωργίας από τα τραπεζικά ιδρύµατα, θεωρείται απίθανο ο µηχανισµός αυτός να είναι σε θέση να φέρει την αγορά σε κανονική λειτουργικότητα έως το τέλος της τρέχουσας περιόδου προγραµµατισµού.

Εποµένως, εδώ, θα πρέπει η Ελλάδα να έρθει και να στηρίξει τη γεωργία και µε άλλα εργαλεία. Ένα από αυτά είναι ένας µηχανισµός επιδότησης επιτοκίου για τον πρωτογενή τοµέα. «Θα µπορούσε να συνδυάσει την απαραίτητη κάλυψη κινδύνων για τις τράπεζες µε υψηλότερη µείωση των επιτοκίων, κάτι που είναι ιδιαίτερα επιθυµητό από τους Έλληνες αγρότες, καθώς τα επιτόκια είναι πολύ υψηλότερα από τον µέσο όρο της ζώνης του Ευρώ», σηµειώνει η µελέτη.

Επιπλέον, πρόσθετη τεχνική υποστήριξη, µε τη µορφή κατάρτισης ή / και συµβουλευτικών υπηρεσιών, θα µπορούσε να παρέχεται στους αγρότες, επίσης σε συνδυασµό µε τα χρηµατοδοτικά µέσα. Αυτό θα συµβάλει στη βελτίωση των σχέσεων των αγροτών µε τα τραπεζικά ιδρύµατα και στη βελτίωση της ποιότητας των πιθανών µελλοντικών αιτήσεων δανείου. Η κατάρτιση σε θέµατα οικονοµικής διαχείρισης και λογιστικής πρέπει να αποτελεί θεµελιώδες στοιχείο αυτής της υποστήριξης.

Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης καθορίζει όλη την επενδυτική στρατηγική

Σύµφωνα µε συνεντεύξεις που διεξήχθησαν για λογαριασµό της έκθεσης, η απόκτηση επενδυτικής στήριξης (π.χ Σχέδια Βελτίωσης) στην Ελλάδα επηρεάζει σε µεγάλο βαθµό τις δυνατότητες των αγροτών να εγκρίνουν µια αίτηση δανείου από µια τράπεζα. Ιδιαίτερα στα χρόνια της χρηµατοπιστωτικής κρίσης, οι τράπεζες ακολούθησαν αυστηρά τις πολιτικές δανεισµού τους και οι αγρότες που δεν µπορούσαν να παράσχουν τα απαιτούµενα επίπεδα εγγύησης, ή δεν µπορούσαν να βασίζονται στην υποστήριξη του ΠΑΑ, δεν έλαβαν δάνειο.
Σηµειώνεται εδώ, πως µε βάση τα Σχέδια Βελτίωσης που αναµένεται να υλοποιηθούν µέσα στην 3ετία (2020-2022), η ελάχιστη προοπτική ζήτηση για µακροπρόθεσµα δάνεια στον γεωργικό τοµέα εκτιµάται σε 130 εκατοµµύρια ευρώ, τονίζει χαρακτηριστικά η έκθεση.