Πλήρης οδηγός για υποβολή ενός σωστού φακέλου στα Αρδευτικά

Προς το παρόν-πέρα από την παράταση- θεσµικά δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι, ωστόσο, µε τις σχετικές πρακτικές διευκρινίσεις, γίνεται προσπάθεια να γίνει πιο εύκολη η διαδικασία εκπόνησης του φακέλου. Οι οδηγίες αφορούν µεταξύ άλλων την απαραίτητη µελέτη εξοικονόµησης ύδατος, τη µοριοδότηση και το σχεδιασµό των επενδυτικών σχεδίων κυρίως σε ό,τι αφορά τη γεωργία ακριβείας. Επιπλέον, λένε οι διαχειριστικές αρχές, ότι παρέχεται η δυνατότητα ένας ενδιαφερόµενος να συµµετάσχει στο πρόγραµµα και µε αγροτεµάχια που αναφέρονται στην ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης (ΟΣ∆Ε 2020) άλλου προσώπου. Αρκεί στην πληρωµή της επένδυσης, τα αγροτεµάχια να είναι πλέον δηλωµένα στην ΕΑΕ του τελικού δικαιούχου.

Αναφορικά µε τα πλάνα των συλλογικών σχηµάτων,  διευκρινίζεται πως «για να θεωρηθεί µία επένδυση εγκατάστασης αρδευτικού συστήµατος συλλογική και επιλέξιµη πρέπει να συµµετέχουν όλα τα µέλη µε τουλάχιστον ένα αγροτεµάχιο.». Επίσης, για να θεωρηθεί η ανόρυξη γεώτρησης ή οι δεξαµενές ύδατος συλλογική επένδυση πρέπει όλα τα µέλη του συλλογικού σχήµατος να ωφελούνται της επένδυσης (τουλάχιστον ένα αγροτεµάχιο κάθε µέλους να αρδεύεται).

Πέρα πάντως από τις διευκρινίσεις το ζήτηµα είναι εδώ να µειωθεί δραστικά το γραφειοκρατικό κόστος ένταξης στο πρόγραµµα, καθώς µέχρι στιγµής, το σύστηµα υποδοχής αιτήσεων (ependyseis.gr) γράφει ακόµα µηδέν (0) σχετικά µε τους φακέλους που έχουν κατατεθεί στο Μέτρο.

Υπενθυµίζεται ότι το πρόγραµµα επιδοτεί σε ποσοστό 40-85% την αγορά και εγκατάσταση αρδευτικών συστηµάτων α) στάγδην άρδευσης και β) µικροκαταιονισµού (κόστους έως 410 ευρώ το στρέµµα), δεξαµενές νερού, µηχανολογικό εξοπλισµό, ολοκληρωµένες λύσεις άρδευσης (γεωργία ακριβείας). Επιπλέον επιλέξιµες είναι γεωτρήσεις και φωτοβολταϊκά.

Για επενδύσεις στάγδην άρδευσης
Μπόνους μορίων σε βαμβάκι, ηλίανθο και πυρηνόκαρπα    

Καλλιέργειες «μη ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή» θα θεωρηθούν ως υδροβόρες για τα 10 μόρια προτεραιότητας

Αγροτεµάχια που δηλώνονται σε ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης έτους 2020 άλλου προσώπου αλλά θα αξιοποιηθούν µελλοντικά από τον υποψήφιο µπορούν να συµµετέχουν στο πρόγραµµα των αρδευτικών. Αυτό διευκρινίζουν οι διαχειριστικές αρχές µέσα από µία σειρά 14 ερωτήσεων-απαντήσεων σχετικά µε την ένταξη στο Μέτρο, όσων έχουν προγραµµατίσει κάποια αγορά αγροτεµαχίου αλλά δεν την είχαν δηλώσει στο περσινό ΟΣ∆Ε. Αρκεί, όταν γίνει η αίτηση πληρωµής τα αγροτεµάχια να είναι πλέον δηλωµένα στην ΕΑΕ του δικαιούχου (δεν είναι θα δυνατή η ενίσχυση της επένδυσης αν τα αγροτεµάχια δεν αξιοποιούνται από το δικαιούχο).

Παράλληλα διευκρινίζεται ότι ο δικαιούχος δεν µπορεί να λάβει ενίσχυση για επενδύσεις γεωργίας ακριβείας µεµονωµένα, αλλά µόνο εάν τη συνδυάζει µε αγορά νέου εξοπλισµού αρδευτικών συστηµάτων, δεξαµενών ή µηχανολογικού εξοπλισµού.

Αναφορικά µε τη µοριοδότηση και πιο συγκεκριµένα σχετικά µε το ποιες είναι οι υδροβόρες καλλιέργειες που λαµβάνουν µπόνους 10 βαθµών, οι διαχειριστικές αναφέρουν πως είναι εκείνες που θεωρούνται «µη ανθεκτικές στην κλιµατική αλλαγή» (σ.σ. βαµβάκι, πυρηνόκαρπα, ηλίανθος κ.λπ)  και παραπέµπουν στους σχετικούς πίνακες που συνοδεύουν τα προγράµµατα Νέων Αγροτών και Σχεδίων Βελτίωσης. Επιπλέον, δίνεται και ένα παράδειγµα για τον υπολογισµό του ποσοστού της εκµετάλλευσης εντός ευπρόσβλητης στη νιτρορύπανση περιοχή, ώστε να λάβει ο ενδιαφερόµενος τα σχετικά µόρια. Αναλυτικότερα, οι ερωτήσεις και απαντήσεις που δηµοσιεύει η Ειδική Υπηρεσία Εφαρµογής του ΠΑΑ έχουν ως εξής:

Κατ’ επάγγελµα

1. Οι δικαιούχοι φυσικά πρόσωπα πρέπει να είναι κατά κύριο επάγγελµα αγρότες;

Όχι, δεν είναι απαραίτητο να είναι κατά κύριο επάγγελµα αγρότες.

2. Οι Τοπικοί Οργανισµοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) είναι επιλέξιµοι για την υποβολή πρότασης στα πλαίσια της δράσης ∆ράση 4.1.2;

Οι ΤΟΕΒ δεν είναι επιλέξιµοι στη ∆ράση 4.1.2. Τα νοµικά πρόσωπα που είναι επιλέξιµα στη δράση είναι αυτά του εµπορικού δικαίου

3. Ποιες είναι οι υδροβόρες

και ποιες οι λοιπές καλλιέργειες;

Οι υδροβόρες καλλιέργειες είναι οι µη ανθεκτικές στην κλιµατική αλλαγή και οι λοιπές καλλιέργειες είναι οι ανθεκτικές στην κλιµατική αλλαγή. Για τις ανθεκτικές και µη ανθεκτικές καλλιέργειες στην κλιµατική αλλαγή, παραπέµπουµε στις ∆ράσεις 4.1.1 και 6.1.

4. Για τον υπολογισµό του ποσοστού της εκµετάλλευσης εντός ευπρόσβλητης στη νιτρορύπανση περιοχής (κριτήριο βαθµολογίας 2.1), θα δίνονται τα στοιχεία για το έτος 2020 στο εξαγόµενο αρχείο xml από τον ΟΠΕΚΕΠΕ; Θα υπολογίζεται αυτόµατα από το ΠΣΚΕ;

Τα στοιχεία δεν θα δοθούν στο εξαγόµενο αρχείο xml από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε θα υπολογίζεται αυτόµατα από το ΠΣΚΕ σε επίπεδο σύνταξης της αίτησης υποψηφιότητας. Ο µελετητής πρέπει να διερευνήσει εάν τα αγροτεµάχια βρίσκονται εντός κάποιας από τις 30 περιοχές και να προσδιορίσει το ποσοστό. 

  Για να υπολογιστεί το ποσοστό σε επίπεδο εκµετάλλευσης για τα αγροτεµάχια φυτικής εντός ευπρόσβλητης στη νιτρορύπανση περιοχής θα χρησιµοποιηθεί ως συντελεστής ο λόγος της έκτασης των αγροτεµαχίων που ευρίσκονται εντός περιοχής νιτρορύπανσης επί της συνολικής έκτασης της εκµετάλλευσης (φυτικής).

  Κάθε αγροτεµάχιο το οποίο εντοπίζεται είτε στο σύνολό του είτε τµήµα αυτού (έστω και µικρό) εντός ευπρόσβλητης στη νιτρορύπανση περιοχής, για τον υπολογισµό της βαθµολογίας θα λαµβάνεται υπόψη το σύνολο της έκτασής του. Τα αγροτεµάχια που δεν ανήκουν υπολογίζονται µε τιµή 0.

Παράδειγµα: έστω ότι η φυτική παραγωγή της εκµετάλλευσης αποτελείται από 3 αγροτεµάχια.

1ο αγροτεµάχιο έκτασης 50στρ. µε τµήµα της έκτασής εντός περιοχής νιτρορρύπανσης.

2ο αγροτεµάχιο έκτασης 25στρ. εκτός της περιοχής νιτρορρύπανσης.

3ο αγροτεµάχιο έκτασης 25στρ. εκτός της περιοχής νιτρορρύπανσης.

Το ποσοστό της εκµετάλλευσης εντός ευπρόσβλητης στη νιτρορύπανση περιοχής είναι: (50+0+0)/(50+25+25) = 50%.

5. Με ποιον τρόπο θα γνωρίζουµε την κατάσταση του υδατικού συστήµατος από το οποίο εξυπηρετείται το σηµείο υδροληψίας, τόσο σε δηµόσιο συλλογικό δίκτυο όσο και σε ιδιωτικό (γεώτρηση);

Τα Σχέδια ∆ιαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταµών και οι χάρτες των υδατικών συστηµάτων είναι αναρτηµένα στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οδηγίες δίνονται στο Παράρτηµα 1 της ΥΑ 4950/25-9-2020.

Ξηρικό ή ποτιστικό

6. Πως προσδιορίζεται η κατάσταση µιας έκτασης ως ξηρική ή ποτιστική; Ποια πληροφορία από την ΕΑΕ θα λαµβάνεται υπόψη, εάν το αγροτεµάχιο ήταν δηλωµένο στην ΕΑΕ ως αρδευόµενο ή εάν η καλλιέργεια ήταν δηλωµένη ως ποτιστική/ξηρική;

Για τον προσδιορισµό του τύπου της επένδυσης ως προς την κατάσταση της έκτασης ως ποτιστική ή ξηρική λαµβάνεται το πεδίο της ΕΑΕ που αφορά την καλλιέργεια, εάν ήταν δηλωµένη ως ποτιστική/ξηρική.

Εάν η καλλιέργεια είναι δηλωµένη στην ΕΑΕ 2020 ως ξηρική, πρέπει στη συνέχεια να εξεταστεί πως είναι δηλωµένη η καλλιέργεια στην τελευταία πενταετία. Εάν έστω σε ένα από τα έτη 2016-2019 είναι δηλωµένη ως ποτιστική, τότε η επένδυση υπάγεται στην περίπτωση «επέκταση υποδοµής σε αγροτεµάχια που αρδεύονταν κατά το πρόσφατο παρελθόν».

Στην περίπτωση που η καλλιέργεια είναι δηλωµένη στις ΕΑΕ 2016-2020 ως ξηρική (δηλαδή τα 5 τελευταία έτη), τότε η έκταση ανήκει στην περίπτωση «νέα αρδευόµενη έκταση που ήταν ξηρική».

7. Πώς θα τεκµηριώνεται το υφιστάµενο σύστηµα άρδευσης;

Το υφιστάµενο σύστηµα άρδευσης τεκµηριώνεται από την ΕΑΕ 2020. Στην ειδικότερη περίπτωση της αντικατάστασης υφιστάµενου συστήµατος στάγδην άρδευσης λόγω φθοράς ή απωλειών, για να µην θεωρηθεί απλή αντικατάσταση, πρέπει να προσκοµιστούν παραστατικά αγοράς ή τίτλος κτήσης υφιστάµενου εξοπλισµού ή αντίγραφο της σχετικής σελίδας από το βιβλίο παγίων της εκµετάλλευσης.

8. Στα εκτυπωτικά της ΕΑΕ 2019 και 2020, δεν υπάρχει κάποιο πεδίο που να αναφέρεται στον υφιστάµενο τρόπο άρδευσης (κατάκλιση – στάγδην – καταιονισµός ή τεχνική βροχή). Ωστόσο µέσα στην εφαρµογή του ΟΣ∆Ε υπάρχει η σχετική πληροφορία στο πεδίο Φυτικό Κεφάλαιο - Αρδευόµενη καλλιέργεια - Τρόπος Άρδευσης. Πως θα τεκµηριώνεται ο υφιστάµενος τρόπος άρδευσης εφόσον δεν υπάρχει κάποια αναφορά εκτυπώσιµη;

Σχετικά µε την απουσία του «τρόπου άρδευσης» από τα εκτυπωτικά της ΕΑΕ 2019 και 2020, σε αυτές τις περιπτώσεις, στα δικαιολογητικά, µαζί µε το εκτυπωτικό της ΕΑΕ θα υποβάλλεται και η συγκεκριµένη εκτύπωση οθόνης (printscreen) από τη βάση δεδοµένων (µόνο για τα αγροτεµάχια στα οποία υλοποιούνται επενδύσεις αρδευτικών συστηµάτων).

Ο τρόπος σύνταξης των αιτήσεων στήριξης δεν επηρεάζεται.

Μελλοντικές αγορές

9. Ο υποψήφιος παραγωγός µπορεί να εντάξει µόνο όσα αγροτεµάχια αναφέρονται στην προσωπική του ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης έτους 2020; Αγροτεµάχια που δηλώνονται σε ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης έτους 2020 άλλου προσώπου αλλά θα αξιοποιηθούν µελλοντικά από τον υποψήφιο µπορούν να συµµετέχουν;

Αγροτεµάχια που αναφέρονται στην ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης άλλου προσώπου µπορούν να συµµετέχουν. Στο σύστηµα, η µελλοντική κατάσταση δηµιουργείται ως αντίγραφο της υφιστάµενης και ο υποψήφιος/χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει, προσθέσει ή να αφαιρέσει αγροτεµάχια. Πρέπει όµως να υπάρχει η δυνατότητα προσκόµισης της ΕΑΕ 2020 (ή πενταετίας εάν απαιτείται) του προηγούµενου κατόχου (απόσπασµα, για τα συγκεκριµένα µόνο αγροτεµάχια), ώστε να διαπιστωθεί αν τα αγροτεµάχια ήταν ξηρικά/ποτιστικά το 2020 (ή την πενταετία 2016-2020 εάν απαιτείται).

Για την πληρωµή της επένδυσης, πρέπει τα αγροτεµάχια να είναι πλέον δηλωµένα στην ΕΑΕ του δικαιούχου (δεν είναι θα δυνατή η ενίσχυση της επένδυσης αν τα αγροτεµάχια δεν αξιοποιούνται από το δικαιούχο).

Συλλογικά Σχήµατα

10. Σχετικά µε την επιλεξιµότητα των επενδύσεων για τα συλλογικά σχήµατα, ως επιλέξιµα αγροτεµάχια θεωρούνται όσα αναφέρονται στις ΕΑΕ 2020 των µελών;

Επιλέξιµα αγροτεµάχια θεωρούνται όσα αναφέρονται στις ΕΑΕ 2020 των µελών, αλλά και αυτά που προτίθενται να αποκτήσουν όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. Επειδή τα συλλογικά σχήµατα δεν υποβάλλουν ΕΑΕ, στο σύστηµα θα συµπληρωθεί µόνο η µελλοντική κατάσταση. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να προσκοµιστούν οι ΕΑΕ 2020 (απόσπασµα) για τα αγροτεµάχια που θα συµµετέχουν. 

Για να θεωρηθεί µία επένδυση εγκατάστασης αρδευτικού συστήµατος συλλογική και επιλέξιµη πρέπει να συµµετέχουν όλα τα µέλη µε τουλάχιστον ένα αγροτεµάχιο. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλεξιµότητα των αγροτεµαχίων/επενδύσεων διότι στην περίπτωση που κάποια αγροτεµάχια κριθούν ως µη επιλέξιµα, δεν θα πληρείται η προϋπόθεση της συλλογικότητας, µε αποτέλεσµα η επένδυση να απορριφθεί για το συλλογικό σχήµα (δηλαδή και για τα υπόλοιπα µέλη). Αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη και στην υλοποίηση αργότερα ενός εγκεκριµένου επενδυτικού σχεδίου (πρέπει όλα τα µέλη να υλοποιήσουν) και στην περίοδο των µακροχρονίων υποχρεώσεων (τυχόν αλλαγή µπορεί να άρει τη συλλογικότητα της επένδυσης.

Επίσης, για να θεωρηθεί η ανόρυξη γεώτρησης ή οι δεξαµενές ύδατος συλλογική επένδυση πρέπει όλα τα µέλη του συλλογικού σχήµατος να ωφελούνται της επένδυσης (τουλάχιστον ένα αγροτεµάχιο κάθε µέλους να αρδεύεται). Η νόµιµη κατοχή του αγροτεµαχίου πρέπει να είναι στο συλλογικό σχήµα. Και πάλι πρέπει να µην απωλεσθεί η έννοια της συλλογικότητας κατά την υλοποίηση και την περίοδο των µακροχρονίων.

11. Απαιτείται η τεκµηρίωση της νόµιµης κατοχής των αγροτεµαχίων στα οποία θα υλοποιηθούν επενδύσεις αρδευτικών συστηµάτων;

∆εν απαιτείται η τεκµηρίωση της νόµιµης κατοχής. Απαιτείται µόνο ο ακριβής προσδιορισµός τους (τα περιγράµµατα και οι συντεταγµένες όπως αυτά αναφέρονται στην ενιαία δήλωση εκµετάλλευσης – χαρτογραφικό υπόβαθρο).

Χωροθέτηση επένδυσης

12. Η αλλαγή χωροθέτησης στις επενδύσεις αρδευτικών συστηµάτων εξοικονόµησης ύδατος θα απαιτεί υποβολή αιτήµατος τροποποίησης;

Η υλοποίηση της επένδυσης αρδευτικού συστήµατος είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε συγκεκριµένο αγροτεµάχιο, το οποίο πρέπει να δηλώνεται στην ΕΑΕ του δικαιούχου µέχρι τη λήξη των µακροχρόνιων υποχρεώσεων. Τα χαρακτηριστικά του αγροτεµαχίου επηρεάζουν τον τύπο της επένδυσης, τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκοµισθούν τόσο µε την αίτηση στήριξης όσο και µέχρι την αποπληρωµή, το ποσοστό της δυνητικής εξοικονόµησης ύδατος και ως εκ τούτου το ποσοστό ενίσχυσης (πιθανώς συµπαρασύροντας και άλλες επενδύσεις) και τη βαθµολογία, συνδέεται µε την άδεια χρήσης ύδατος, κ.λπ.

Ως εκ τούτου, η αλλαγή αγροτεµαχίου τόσο κατά την περίοδο υλοποίησης όσο και κατά τη διάρκεια των µακροχρόνιων υποχρεώσεων απαιτεί την υποβολή αίτησης τροποποίησης η έγκριση της οποίας προϋποθέτει ότι δεν θα επηρεάζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης.

13. Η αγορά του εξοπλισµού άρδευσης ακριβείας είναι επιλέξιµη επένδυση για ενίσχυση χωρίς την υλοποίηση επενδύσεων της υποκατηγορίας 1.1.1;

Οι επενδύσεις της υποκατηγορίας 1.1.4 του άρθρου 9 της ΥΑ 4950/2020 δεν είναι επιλέξιµες σε υφιστάµενο αρδευτικό δίκτυο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο συνδυασµός τους µε υλοποίηση επενδύσεων της υποκατηγορίας 1.1.1. του άρθρου 9 της ΥΑ 4950/2020, όπως ορίζεται στην παράγραφο 1.2.1.

Με τιμολόγιο ΤΟΕΒ ή από την παροχή της γεννήτριας η μέτρηση της υφιστάμενης κατανάλωσης    

14. Για την µελέτη δυνητικής & πραγµατικής εξοικονόµησης νερού υπάρχει κάποιο πρότυπο που πρέπει να ακολουθηθεί πέρα από τις γενικές αρχές που περιγράφονται στην ΥΑ 165/20277/2018; Για τις αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών & τις ανάγκες των εκτροφών σε νερό, υπάρχουν σχετικές οδηγίες, µελέτες, πίνακες, κ.λπ., από τις αρµόδιες υπηρεσίες, του ΥΠΑΑΤ;

  ∆εν υπάρχει πρότυπο, συντάσσεται σύµφωνα µε τις αρχές που περιγράφονται στην ΥΑ 165/20177/2018 (ΦΕΚ 863 Β΄).

 Για την εκτίµηση της αρδευτικής κατανάλωσης αναφοράς δηλαδή της κατανάλωσης πριν την εφαρµογή της νέας επένδυσης, αν δεν υπάρχει µέτρηση από υδροµετρητή, πρέπει η εκτίµηση να στηρίζεται σε όσο το δυνατόν πιο πραγµατικά γεγονότα π.χ. εκτίµηση κατανάλωσης νερού από την ηλεκτρική παροχή γεννήτριας, τιµολόγιο από ΤΟΕΒ, κ.λπ.

  Οι απώλειες συνήθως τεκµηριώνονται µε φωτογραφίες της υφιστάµενης κατάστασης (καταστροφές στα δίκτυα, ρωγµές, διαρροές).

Θεωρητικές εκτιµήσεις

  Όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα του ανωτέρω τρόπου εκτίµησης, µπορούν να λαµβάνονται υπόψη οι θεωρητικές εκτιµήσεις απωλειών βάσει βιβλιογραφίας. ∆ύναται να αξιοποιηθεί οποιαδήποτε µεθοδολογία υπολογισµού κατανάλωσης άρδευσης αναφέρεται στη βιβλιογραφία, µε παραποµπή/αναφορά στη βιβλιογραφία που χρησιµοποιήθηκε.

 Οι µελέτες δυνητικής εξοικονόµησης ύδατος είναι στην ουσία µελέτες εκτίµησης της µελλοντικής κατάστασης, αλλά λόγω της έλλειψης µετρήσεων γίνεται εκτίµηση και της υφιστάµενης κατάστασης.

Αναµένεται ότι για την υφιστάµενη αρδευτική κατανάλωση θα επιλεγούν χαµηλές τιµές απόδοσης, ενώ για τη µελλοντική αρδευτική κατανάλωση υψηλότερες τιµές.

Μέτρηση αποδόσεων

  Τα υπό πίεση συστήµατα µεταφοράς νερού τα διατηρούµε µέχρι να έχουν αποδοτικότητα τουλάχιστον 80%. Σε χαµηλότερες αποδοτικότητες σηµαίνει ότι υπάρχουν µεγάλες διαρροές από σπασίµατα και τρύπες και τα αρδευτικά συστήµατα είναι ουσιαστικά άχρηστα. Έτσι, όταν επιλέγονται χαµηλές τιµές, πρέπει να υπάρχει αναλυτική περιγραφή των διαρροών/φθορών που παρουσιάζει το δίκτυο και τεκµηρίωση απαραιτήτως µε φωτογραφίες.

 Μηδενικές απώλειες µεταφοράς είναι δυνατές µόνο σε πολύ µικρές εκτάσεις και σε µικρή απόσταση από την πηγή υδροληψίας σύµφωνα µε το σηµείο 3α της  ΚΥΑ Φ16/6631/1-6-1989 (ΦΕΚ 428Β’). Ως εκ τούτου, απαιτείται αναλυτική περιγραφή.

  Ουσιαστικά, οι µελέτες πρέπει να περιλαµβάνουν αναλυτικότατη περιγραφή του υφιστάµενου αρδευτικού συστήµατος, των προβληµάτων και των αιτιών που παρουσιάζει απώλειες, µε φωτογραφική αποτύπωση.

  Όταν γίνονται µεγάλες εκτιµήσεις δυνητικής εξοικονόµησης ύδατος πρέπει να προσεχθεί η περίπτωση που απαιτείται και µελέτη πραγµατικής εξοικονόµησης ύδατος (υδατικό σύστηµα ΚΑΚΟ), η οποία πρέπει να είναι ίση µε το 50% της δυνητικής. Μη επίτευξη αυτού του στόχου θα έχει συνέπειες αργότερα στη χρηµατοδότηση.