Αποσύνδεση ενισχύσεων 500 εκατ. ευρώ από παλιά δικαιώματα

Πρώτον οι νέοι αγρότες: Φέτος όσοι έκαναν για πρώτη φορά ΟΣ∆Ε κυρίως για µία θέση στο Μέτρο Νέων Αγροτών, βρήκαν να δηλώσουν γη η οποία συνοδευόταν κατά κύριο λόγο από χαµηλής αξίας δικαιώµατα. Ως εκ τούτου επέλεξαν να µην τα πάρουν µε µεταβίβαση και αναµένουν  το Εθνικό Απόθεµα 2021, ώστε να λάβουν δικαιώµατα τουλάχιστον έως τον περιφερειακό µέσο όρο. Από εκεί και πέρα, θα επιλέξουν να «ντύσουν» επιπλέον επιλέξιµη γη που θα προκύψει από την υλοποίηση του επιχειρηµατικού τους σχεδίου, και κατά πάσα πιθανότητα από το 2023.

∆εύτερον, οι έχοντες ιστορικά δικαιώµατα και µία δουλεµένη εκµετάλλευση, ακόµα και µε το άκουσµα της ισχυρής µείωσης της αξίας τους έως το 2026, δεν µοιάζουν διατεθειµένοι να µεταβιβάσουν. Άλλωστε η µείωση θα γίνει σε τέσσερα ισόποσα βήµατα ξεκινώντας από το 2023. Μόνη ικανή περίπτωση να αλλάξει τα δεδοµένα είναι να υπάρξει κάποια ενίσχυση για τους γεωργούς που φεύγουν από το επάγγελµα πρόωρα (πριµ εξόδου).

Τρίτον, οι περιπτώσεις των ετεροεπαγγελµατιών. Κάποιος που έχει στην κατοχή του δικαίωµα µαζί µε επιλέξιµη γη το 2022 και µπορεί να το ενεργοποιήσει, αυτό δεν σηµαίνει ότι θα µπορεί και το 2023, λόγω του νέου ορισµού του ενεργού αγρότη που εξετάζεται να συνδεθεί µε τα τιµολόγια αγοράς-πώλησης προϊόντων. Αν δεν µπορεί ή δεν θέλει να τα ενεργοποιήσει, τότε µπορεί να τα µισθώσει ή να τα πουλήσει.

Εδώ, είναι κυρίως θέµα κατά πόσο τα δικαιώµατα πράγµατι αποφέρουν κάποιο εισόδηµα σε επίπεδο που θα ενδιαφερθούν για την τύχη τους οι κάτοχοί τους. Εκµεταλλεύσεις µε 1-2 δικαιώµατα (10-20 στρέµµατα ελιάς π.χ) πάντως δύσκολα θα µπουν στη διαδικασία, εκτός και αν τα δώσουν µαζί µε τη γη σε κάποιον που ενδιαφέρεται για την αγορά ή ενοικίασή τους.

Η αποσύνδεση των δικαιωµάτων από δύο καθεστώτα ενίσχυσης στη νέα ΚΑΠ

Τα δικαιώµατα όχι µόνο θα χάσουν µεγάλο µέρος της αξίας τους (22% και άνω από το 2023, και τα υψηλά ακόµη περισσότερο έως το 2026 µε τη σύγκλιση 100%), αλλά θα πάψουν να συνδέονται µε τουλάχιστον δύο καθεστώτα. Αποσυνδέονται, πρώτον από το νέο πρασίνισµα (eco-schemes), δεύτερον από την ειδική ενίσχυση νεαρών αγροτών του α’ Πυλώνα (σήµερα δίνεται επιπλέον το 25-50% της βασικής ως βοήθηµα στους νεαρούς) στη νέα ΚΑΠ. Αυτό σηµαίνει ότι µετά το 2023, ακόµα και η απλή επιλέξιµη γη χωρίς δικαιώµατα, αποκτά αξία ως προς τις επιδοτήσεις πολύ µεγαλύτερη από σήµερα. Όπως έχει γράψει η Agrenda, ο ενιαίος θεωρητικός µέσος όρος αξίας δικαιωµάτων (εκτάριο) ανά περιφέρεια ενίσχυσης θα διαµορφωθεί έως το 2026, στα 169,13 ευρώ για τα βοσκοτόπια, 230,93 ευρώ για αροτραίες και 285,14 ευρώ για τα δέντρα.

Γεννά στρατηγικές η επιλέξιμη έκταση στη νέα ΚΑΠ  

Εδώ και μία 7ετία περίπου οι αγρότες γνώριζαν θεωρητικά πάνω-κάτω τα ποσά ενισχύσεων που μπαίνουν στο λογαριασμό τους ετησίως από την ενιαία ενίσχυση, καθώς τα δικαιώματα ήταν μετρημένα και γνωστά. Αυτό δεν ισχύει για την επιλέξιμη γη στην Ελλάδα σύμφωνα με το ρεπορτάζ, γεγονός που θα φέρει αρκετές ανατροπές στον τρόπο που θα υπολογίζεται η ενίσχυση στο νέο πρασίνισμα. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η ενίσχυση των 450 εκατ. ετησίως δεν εξαρτάται από τα δικαιώματα αλλά από την επιλέξιμη γη και όλα τα στρέμματα που θα δηλώνονται στο σύστημα ετησίως πρέπει να πληρώνονται ανεξαρτήτως τα διαθέσιμα χρήματα. Για παράδειγμα: Μία δράση που θα πληρώνεται με βάση των σχεδιασμό των αρχών θα είναι η «ενισχυμένη αμειψισπορά». Εφόσον προβλεφθεί ένα μπάτζετ 200 εκατ. ευρώ ετησίως για την πληρωμή αυτής της δράσης κατά μέσο όρο υπολογίζουν οι αρχές ότι κάθε αγρότης θα λαμβάνει ένα ποσό της τάξεως των 10 ευρώ. Ωστόσο, αν έρθουν πολύ περισσότερα επιλέξιμα στρέμματα, τότε το ποσό μειώνεται ανά δικαιούχο. Κάτι σαν τη συνδεδεμένη ενίσχυση. Από εκεί και πέρα, επίσης μπορεί να φανούν και περιπτώσεις πολύ μεγάλων εκμεταλλεύσεων που θα «μονοπωλούν» τα χρήματα των συγκεκριμένων δράσεων, όπως γίνεται κατά κόρων στα Μέτρα Βιολογικών και Απονιτροποίησης του ΠΑΑ.

Κατά 1,627 εκατ. στρµ. αυξήθηκαν τα βοσκοτόπια µε δικαιώµατα το 2020

 Τα δικαιώµατα βασικής ενίσχυσης από το εθνικό απόθεµα χορηγούνται ανά περιφέρεια (ΠΕ1: Βοσκοτόπων, ΠΕ2: Αροσίµων και ΠΕ3:Μονίµων καλλιεργειών) και η µοναδιαία αξία τους ισούται µε τον περιφερειακό µέσο όρο (ΠΜΟ) της αξίας των δικαιωµάτων βασικής ενίσχυσης κατά το έτος ενίσχυσης 2021. Η µέση περιφερειακή αξία ανά εκτάριο το 2020 ήταν 202,473 ευρώ για τα βοσκοτόπια, 276,330 ευρώ
για τις αροτραίες και 341,191 ευρώ για τις δενδρώδεις. Με δεδοµένα ότι πέρυσι ενεργοποίησαν δικαιώµατα ακόµα 1.627.569 στρέµµατα βοσκότοπου, 204.901 στρέµµατα αροτραίων και 186.461 στρέµµατα δενδρώδων (στοιχεία ΟΠΕΚΕΠΕ), τότε αναµένονται ακόµα πιο χαµηλές οι τιµές στις µέσες αξίες για το 2021.