Δυσεύρετοι δίχως το πριμ οι Νέοι Αγρότες, οι μισοί ευδοκιμούν και το 40% αργοσβήνει όταν λήξουν οι δεσμεύσεις

Η εικόνα πάντως που καταγράφεται σχετικά µε το στόχο «ανανέωσης των γενεών» µοιάζει αποθαρρυντική: Μόλις το 3,5% των αιτήσεων ΟΣ∆Ε ανήκουν σε αγρότες κάτω των 35 ετών το 2020, ποσοστό που ήταν το διπλάσιο το 2010. Ή, αλλιώς, η αναλογία αγροτών κάτω των 35 ετών σε σχέση µε εκείνους άνω των 55 ετών είναι 1 προς 19. Και αν δεν υπήρχε το πρόγραµµα Νέων Αγροτών, µέσα από το οποίο φαίνεται να περνάει η µεγάλη πλειοψηφία των νεοεισερχόµενων, τότε τα νούµερα θα ήταν ακόµη χειρότερα.

Τα παραπάνω αποκαλυπτικά στατιστικά στοιχεία, παρουσίασε ο προϊστάµενο της Μονάδας Επενδύσεων της ΕΥΕ ΠΑΑ, Θύµιος Τσιατούρας στα πλαίσια ενηµερωτικής εκδήλωση µε θέµα «Νέοι Γεωργοί και Οµάδες Παραγωγών στο ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027» που πραγµατοποιήθηκε την Παρασκευή 6 Σεπτεµβρίου, στα πλαίσια της 88ης ∆ΕΘ.

«Σχεδόν όλοι οι νέοι γεωργοί που καταγράφονται στη χώρα µας, περνούν µέσα από το Μέτρο» ανέφερε χαρακτηριστικά, καθώς από το 2014 έως σήµερα έχουν ωφεληθεί από το πρόγραµµα συνολικά 42.800 δικαιούχοι, και συνολικά στη χώρα καταγράφονται (στοιχεία του 2021) 38.230 αγρότες κάτω των 40 ετών.

Φαίνεται επίσης πως η τάση συγκέντρωσης της γης σε λιγότερα χέρια γίνεται όλο και πιο έντονη, καθώς ο ρυθµός εγκατάλειψης ενισχύεται ή εν πάση περιπτώσει δεν µειώνεται, ενώ τα εκτάρια που δηλώνονται ετησίως στο ΟΣ∆Ε µένουν σχετικά ίδια.

Το µέλλον των δικαιούχων του 2016

Αναλυτικότερα, µε βάση τα στοιχεία των διαχειριστικών αρχών κατά το πρώτο έτος µετά το τέλος των δεσµεύσεων των Νέων Αγροτών του 2016, δηλαδή το 2022 φάνηκαν τα εξής:

• Εγκαταλείπει σχεδόν 1 στους 10. Με βάση τα στατιστικά το 8% δεν έκανε καν δήλωση ΟΣ∆Ε (π.χ µπορεί να µεταβίβασε την εκµετάλλευση).
• Το 13% των πρώην δικαιούχων ασκεί γεωργία ηµιεπιβίωσης. Πρόκειται για µικρές και πολύ µικρές εκµεταλλεύσεις µε κάτω των 8.000 ευρώ Τυπική Απόδοση. Είναι πολύ πιθανό οι αγρότες αυτοί να είναι πλέον ετεροεπαγγελµατίες.
• Το 27% των πρώην δικαιούχων ασκούν οριακή γεωργία, δηλαδή δηλώνουν εκµεταλλεύσεις µε τυπική απόδοση 8.000-16.000 ευρώ.
• Πάνω από τους µισούς (52%) διαθέτουν αγροτικές επιχειρήσεις µε τυπική απόδοση άνω 16.000 ευρώ, που θεωρείται ένα σηµαντικό µέγεθος για τα δεδοµένα της χώρας µας.
• Σχεδόν ένας στους τρεις δηλώνει εκµετάλλευση τυπικής απόδοσης άνω των 24.000 ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι µιλάµε για εύρωστες µονάδες, από πλευράς µεγέθους.
• Σε παλαιότερη ανάλυση, το 2019 εξακολουθούσαν να υποβάλουν ΟΣ∆Ε µε Τυπική Απόδοση άνω των 8.000 ευρώ οι µισοί Νέοι Γεωργοί της περιόδου 2000-2006.

Η ιδιοκτησία της γης εχέγγυο παραµονής

Στο ερώτηµα γιατί έχει τόση σηµασία το κριτήριο της ιδιοκτησίας γης για την ένταξη στο Μέτρο Νέων Αγροτών, ο κ. Τσιατούρας απάντησε µε ορισµένα στατιστικά:

Από τους δικαιούχους φυτικής παραγωγής του 2016:

• Όσοι δεν είχαν ιδιόκτητη γη εγκατέλειψαν το επάγγελµα  (δεν υπέβαλαν δήλωση ΟΣ∆Ε ή υπέβαλαν µε ΤΑ µικρότερη των 2.000 ευρώ) το 2022 σε διπλάσιο ποσοστό σε σχέση µε όσους είχαν ιδιοκτησία.
• Όσοι είχαν ιδιοκτησία, το 2022 δήλωσαν µεγαλύτερες εκµεταλλεύσεις κατά 25% σε σχέση µε τις εκµεταλλεύσεις  όσων δεν είχαν ιδιοκτησία.
• Οι πιθανότητες κάποιος να έχει εκµετάλλευση µε Τυπική Απόδοση άνω των 40.000 ευρώ ήταν διπλάσιες, αν είχε έστω και  ένα αγροτεµάχιο ιδιόκτητο.
• Κυρίως, όµως, πρέπει να παρακινηθεί η προηγούµενη  γενιά να µεταβιβάσει γη  στους νέους αγρότες.

Έτοιμη η πρόσκληση, πρέπει όμως να τελειώσει το ΟΣΔΕ

Σχετικά µε την πρόσκληση Νέων Αγροτών 2024, ο προϊστάµενος της Μονάδας Επενδύσεων τόνισε πως έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση του νέου θεσµικού πλαισίου και πως όλα είναι έτοιµα ώστε να λάβει υπογραφή η σχετική απόφαση. Αυτό που µένει είναι να αναπτυχθεί το πληροφοριακό σύστηµα υποδοχής των αιτήσεων (ΠΣΚΕ) µε τις προδιαγραφές του να έχουν παραδοθεί από την αρµόδια διαχειριστική αρχή του ΥΠΑΑΤ. Όπως και να έχει η υποβολή των αιτήσεων θα είναι δυνατή µόνο µετά τη διαθεσιµότητα των στοιχείων του ΟΣ∆Ε 2024, που πρέπει πρώτα να περάσουν διασταυρωτικό έλεγχο. Από τον κ. Τσιατούρα δεν υπήρξε κάποια σαφής εκτίµηση για την ηµεροµηνία πρόσκλησης, που προσδιορίζεται όµως πλέον κατά πάσα πιθανότητα για τέλη Οκτώβρη, αρχές Νοέµβρη.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, παρατέθηκαν και ορισµένα στοιχεία της επικείµενης πρόσκλησης και τις δεσµεύσεις που αναλαµβάνουν οι δικαιούχοι:

Γενικές ∆εσµεύσεις

• Να υποβάλουν επιχειρηµατικό σχέδιο µε ελάχιστη διάρκεια τα 3 έτη και µέγιστη τα 4 έτη
• Να αυξήσουν την τυπική απόδοση της εκµετάλλευσής τους κατά τουλάχιστον 20% και οπωσδήποτε άνω των 16.000 ευρώ στην Ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη.
• Κατά τη διάρκεια του επιχειρηµατικού σχεδίου να διατηρήσουν την ΤΑ της εκµετάλλευσης τουλάχιστον ίση µε την ΤΑ εισόδου.
• Να υπαχθούν στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ εντός δύο ετών από την ένταξή τους στο Μέτρο.
• Να πραγµατοποιήσουν ελάχιστο τζίρο ίσο µε το 50% της ΤΑ εισόδου και το 60% της ΤΑ εισόδου το τελευταίο έτος.
• Να αποκτήσουν την ιδιότητα του επαγγελµατία αγρότη εντός 2 ετών από την πρώτη εγκατάσταση και να τη διατηρήσουν. Επαγγελµατίας αγρότης είναι ο κάτοχος εκµετάλλευσης (υποβολή ΟΣ∆Ε κάθε χρόνο), ο οποίος αφιερώνει τουλάχιστον το 30% του χρόνου εργασίας στη γεωργία και τουλάχιστον το 50% των δηλωµένων εισοδηµάτων του προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες. ∆ηλαδή δεν απαγορεύεται να συµπληρωθεί το εισόδηµα µε εξωγεωργικές δραστηριότητες αλλά πρέπει να κρατηθεί µία ισορροπία.
• Να λάβουν συµβουλές από πιστοποιηµένο πάροχο.
• Να διατηρήσουν τη βαθµολογία τους εντός συγκεκριµένων ορίων.

∆εσµεύσεις για 4 έτη µετά την ολοκλήρωση του επιχειρηµατικού σχεδίου

• ∆ιατήρηση της ιδιότητας του επαγγελµατία αγρότη.
• Παραµονή στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.
• Υποβολή ΟΣ∆Ε κάθε χρόνο.
• ΤΑ εκµετάλλευσης όχι κάτω από 16.000 ευρώ στην Ηπειρωτική Χώρα και Κρήτη.
• Ε3 µε τζίρο τουλάχιστον στο 50% της ΤΑ εξόδου.