Πρότυπο σύγχρονου αγρότη «κεντάει» 4.000 στρέμματα σιτηρά στην Χαλκιδική

Υπάρχει χώρος για ανάπτυξη συστημάτων ευφυούς γεωργίας στην εγχώρια παραγωγή;

Σαφώς και υπάρχει και πολύς χώρος μάλιστα. Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη στην αρχή σε θέματα γεωργίας ακριβείας. Όποιοι ασχολούνται όμως προς αυτή την κατεύθυνση, νομίζω ότι βλέπουν μόνο θετικά αποτελέσματα.

Στη δική σας περίπτωση πως ξεκινάει η ψηφιακή διαχείριση της καλλιέργειας;

Ξεκίνησα πειραματικά πριν περίπου 5 χρόνια. Αρχικά με μια εταιρεία η οποία αποδείχθηκε πως προσπαθούσε και εκείνη να βρει τα πατήματά της. Την επόμενη χρονιά αποφάσισε να συνεργαστώ με μια άλλη, την Tractor GPS του κυρίου Ζαμίδη και είδα καλύτερα αποτελέσματα. Βήμα – βήμα πήγαμε. Το πρώτο που κάναμε ήταν να πάμε σε εδαφολογικές αναλύσεις, μετά σε αεροφωτογραφίες και στην καταγραφή απόδοσης παραγωγής στη Θεριζοαλωνιστική. Τα «παντρέψαμε» όλα αυτά και προσπαθήσαμε τη δεύτερη χρονιά της συνεργασίας μας να πάμε να βελτιώσουμε τους χάρτες παραγωγής.

Ώστε να ξέρετε που «πονάει» το κάθε χωράφι;

Στο κάθε τμήμα του. Αν και τα σιτηρά, οι μεγάλες καλλιέργειες, γενικά, δεν έχουν τόσο μεγάλη απαίτηση, ώστε να κάνουμε πολλά δείγματα σε ένα χωράφι. Δεν είναι δυναμική καλλιέργεια και υπάρχει ενδεχόμενο το κόστος, μετά, να υπερβαίνει του αποτελέσματος. Οπότε με μικρότερη διαχείριση προσπαθούμε να πιάσουμε ένα καλό αποτέλεσμα στη σχέση κόστους – αποδοτικότητας. Γιατί εντάξει, για να πιάσεις το 100%, είναι κάτι που έχει υψηλό κόστος. Το να πιάσεις, όμως, το 80% - 85% είναι εύκολο. Οπότε στα σιτηρά, γενικά στις μεγάλες καλλιέργειες, ο στόχος είναι να πιάσουμε όσο πιο εύκολα μπορούμε αυτό το 85%.

Όταν αρχίσατε να εφαρμόζετε μεθόδους ευφυούς γεωργίας, που ήταν ως ποσοστό η αποδοτικότητα των χωραφιών σας;

Σε κάποια χωράφια ήμασταν στο 50%, 60% και φτάσαμε στο 80%- 85%, ενώ σε κάποια άλλα χωράφια που ήμασταν στο 70% -γιατί δεν είναι όλα ίδια, ορισμένα από μόνο τους αποδίδουν καλύτερα- εκεί φτάσαμε πιο εύκολα σε μεγαλύτερο ποσοστό από 80%- 85%. Κάθε χρόνο υπάρχει βελτίωση γιατί αυτά συνδέονται το ένα με το άλλο. Δηλαδή την πρώτη χρονιά πρέπει να κάνεις μεγαλύτερες επεμβάσεις, τη δεύτερη είναι λιγότερες, αφού έχεις κάνει την προηγούμενη και την τρίτη χρονιά είναι ακόμη πιο εύκολα και φτάνεις, έπειτα από 3-4 χρόνια εφαρμογών, στο σημείο που σας περιέγραψα.

Για την επόμενη ημέρα της εκμετάλλευσης, τί βήματα σχεδιάζετε;

Αν θέλουμε να βελτιωνόμαστε συνέχεια, τα βήματα δεν σταματάνε για την επόμενη μέρα. Φέτος, για παράδειγμα, απέκτησα μια σπαρτική μηχανή «AMAZONE», που έχει τη δυνατότητα να κάνει ακαλλιέργεια, περιορισμένη κατεργασία και συμβατική σπορά, τρία σε ένα δηλαδή. Επίσης μπορεί να κάνει χάρτες, ώστε να ξεκινάμε από τη βασική λίπανση κι όχι από την επιφανειακή, γεγονός που μας επιτρέπει να κάνουμε διαφοροποιήσεις στην ποσότητα που πέφτει στο έδαφος.

Πάμε δηλαδή τη ψηφιακή διαχείριση έναν κρίκο πιο πριν στην αλυσίδα της καλλιέργειας…

Ακριβώς, για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Οπότε όταν θα κάνουμε τους χάρτες για την επιφανειακή λίπανση, να είναι ακόμη πιο αποτελεσματικοί, να έχουμε διορθώσει δηλαδή κάποια πράγματα στη θρέψη πριν, ακόμη, από τη σπορά. Αυτό φέτος θα ξεκινήσει πρώτη φορά. Θα κάνουμε κάποια χωράφια δειγματοληπτικά, για να δούμε πώς θα συμπεριφερθεί και από του χρόνου, αν πάμε καλά ή καλύτερα από ότι πάμε, να δούμε να το προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Ο επιδιωκόμενος στόχος μέσα από αυτή την παρέμβαση και με αυτό το μηχάνημα, ποιος είναι, που αποσκοπείτε;

Το πρώτο είναι ότι θα ξεκινήσουμε να κάνουμε πειραματικά την ακαλλιέργεια. Είναι κάτι δύσκολο για την Ελλάδα, γιατί η κλιματικές συνθήκες είναι ξηροθερμικές, δεν ευνοούν μια τέτοια προσέγγιση. Όμως θα μπούμε στη διαδικασία να το δοκιμάσουμε. Νομίζω ωστόσο ότι για την Ελλάδα η μειωμένη κατεργασία είναι το πιο ιδανικό.

Γιατί το λέτε αυτό;

Λόγω των κλιματικών συνθηκών. Στις βόρειες χώρες που έχουν άλλες συνθήκες, είναι πιο εύκολο να γίνει ακαλλιέργεια. Όλα αυτά, όμως, θα τα δείξει και η πράξη.

Με την περιορισμένη κατεργασία, που λέτε ότι ταιριάζει καλύτερα στις ελληνικές συνθήκες, πόσο μπορεί να βελτιωθεί η αποδοτικότητα και να μειωθούν και τα κόστη;

Καταρχάς να πω πως στην περιορισμένη κατεργασία θεωρώ ότι είναι αδύνατον να αυξηθεί η παραγωγή. Αν, όμως, μείνει η ίδια ή αν πέσει λίγο, το ισοζύγιο θα είναι θετικό. Και αυτό γιατί στην περίπτωση της περιορισμένης κατεργασίας, το κόστος περιορίζεται πολύ σε σύγκριση με τις συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας που χρησιμοποιούμε.

Δώστε μας μια τάξη μεγέθους για τη μείωση στο κόστος;

Έως και 50%. Οπότε ακόμη και αν μειωθεί η παραγωγή 20%, στο τέλος το αποτέλεσμα είναι πολύ καλύτερο από ό,τι είναι σήμερα.

Τί χρειάζεται να κάνει κανείς για να πάει σε αυτή τη λογική καλλιέργειας;

Πρώτα από όλα πρέπει κανείς να βρει μια εταιρεία να τον υποστηρίζει σε όλα αυτά που πάει να κάνει, τόσο συμβουλευτικά, όσο και πρακτικά. Καταλαβαίνετε ότι τους χάρτες, για παράδειγμα, δεν μπορώ να τους κάνω μόνος μου, εάν δεν έχω μια εταιρεία από πίσω. Εκτός από την εμπειρία του αγρότη, απαιτείται και η συνδρομή μιας εξειδικευμένης εταιρείας. Για να βγει το καλύτερο αποτέλεσμα αυτά τα δύο πρέπει να παντρευτούν.

Ποιες είναι οι καλλιέργειες που επιδέχονται ψηφιακή διαχείριση και σε ποιο βαθμό;

Εγώ μπορώ να μιλήσω για την καλλιέργεια, τη δική μου. Δεν έχω άποψη για τις άλλες. Όμως για τα σιτηρά –το σιτάρι, το κριθάρι, τη βρόμη και όλα τα παρεμφερή- νομίζω ότι επιβάλλεται, γιατί τα περιθώρια κέρδους είναι περιορισμένα. Πρέπει να μπούμε σε μια τέτοια διαδικασία, ώστε να κερδίσουμε έστω 5, 10, 20 ευρώ το στρέμμα, περισσότερα. Αυτά θα είναι το κέρδος μας.

Υπάρχουν χωράφια όπου θα λέγατε πως είναι περισσότερο αναγκαίο να μπουν στη λογική της υιοθέτησης εφαρμογών ψηφιακής γεωργίας;

Σε περιοχές, όπως είναι η δική μας, που δεν είναι γόνιμη η γη κι έχουμε διαφοροποιημένα χωράφια, νομίζω επιβάλλεται ακόμα περισσότερο. Σε χωράφια που είναι αποδοτικά υπάρχει και εκεί βελτίωση, αλλά είναι μικρότερη. Εδώ όμως στην περιοχή μας νομίζω ότι επιβάλλεται.

Τί βελτιώσεις καταγράψατε εσείς;

Ξεκινήσαμε πριν από μερικά χρόνια να με κάποιες στάνταρ αποδόσεις και λέγαμε ότι αν πάρουμε 300 κιλά το στρέμμα θα είμαστε καλά. Και πλέον φτάσαμε -τα τελευταία 4-5 χρόνια- να λέμε ότι ευχαριστημένοι είμαστε με τα 500 κιλά το στρέμμα. Οπότε καταλαβαίνεις ότι όλο αυτό έχει βοηθήσει πάρα πολύ.

Ποια είναι η γνώμη σας για τα drone; Έχουν θέση στο υπόστεγο του αγρότη;

Τα drone είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Όλοι αναρωτιούνται, ψάχνουν τί γίνεται και τί δεν γίνεται; Οι εταιρείες πουλάνε, οι παραγωγοί είναι λίγο επιφυλακτικοί. Σε ό,τι με αφορά, με την έρευνα που έχω κάνει και με τις δυο - τρεις φορές που μου έφεραν drone για να τα δοκιμάσω, να δω τα αποτελέσματά τους, θεωρώ ότι ένας αγρότης οργανωμένος, ναι, πρέπει να έχει και drone, μαζί με μια εταιρεία να τον υποστηρίζει. Γιατί δεν είναι παίρνω ένα drone και πάω κάνω τη δουλειά, διότι μπορεί να κάνεις και ζημιά με αυτό τον τρόπο.

Σε τί εργασίες μπορεί να αξιοποιηθεί αυτή η τεχνολογία;

Να ξεκαθαρίσουμε πως αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να αντικαταστήσει 100% το συμβατικό ψεκαστικό. Υπάρχουν χρήσεις που μπορείς να το χρησιμοποιήσεις, αλλά υπάρχουν και δουλειές που πρέπει να γίνουν με το συμβατικό ψεκαστικό. Θα έλεγα ότι μετά από 2 -3 χρόνια, όταν οι εταιρείες φυτοπροστασίας βγάλουν ακριβώς το σκεύασμα για τα drone, εκεί τα πράγματα θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικά. Βέβαια ακόμη και σήμερα, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στις μεγάλες καλλιέργειες. Για παράδειγμα μπορείς να ρίξει επιφανειακό κοκκώδες λίπασμα, χωρίς να μπαίνεις στο χωράφι και το ίδιο αν πρέπει να κάνεις μια επέμβαση και είναι βρεγμένο το έδαφος. Μπορεί επίσης να ρίξει και διαφυλλικό με πολύ καλά αποτελέσματα, ή μυκητοκτόνα, ενώ κάνει καλή δουλειά και στο επίπεδο παρακολούθησης της καλλιέργειάς μας. Όταν έχουμε για παράδειγμα ένα μεγάλο κομμάτι, όσο και να θέλεις ή να έχεις την όρεξη να το περπατήσεις, δεν μπορείς να δεις τί γίνεται. Με το drone μπορείς να έχεις μια καλύτερη εικόνα, την οποία θα την πάρεις στο σπίτι, στον υπολογιστή, θα ελέγξεις το χωράφι σπιθαμή προς σπιθαμή και θα έχεις καλύτερη εικόνα για την υγεία του και για την παραγωγή.

Πλέον αναπτύσσονται και εργαλεία με λογισμικά που σου δίνουν τη δυνατότητα να δεις σε πολύ πιο πρώιμο στάδιο από αυτό που μπορεί να αντιληφθεί το ανθρώπινο μάτι και να προλάβεις μια προσβολή…

Υπάρχει και αυτή η δυνατότητα με το drone. Εγώ προσωπικά διαθέτω δορυφορικούς χάρτες και παρακολουθώ τα σιτηρά μου για αρρώστιες και μυκητιάσεις μέσα από αυτούς, οπότε δεν θα χρησιμοποιούσα drone για αυτή τη δουλειά, γιατί ήδη είμαι καλυμμένος. Όμως για κάποιον άλλο που δεν έχει δορυφορικούς χάρτες, ναι, είναι ένα βοήθημα για να παρακολουθεί την καλλιέργεια του και να έχει τα σωστά αποτελέσματα. Τα επόμενα χρόνια το όφελος θα είναι μεγαλύτερο και κάποια στιγμή νομίζω θα είναι τόσο απαραίτητο όσο και ένα συμβατικό ψεκαστικό. Οι τιμές άλλωστε στα drone είναι σχετικά βατές, λογικές. Mε μια επένδυση περίπου των 20.000 ευρώ, πολύ μικρότερη από όσο στοιχίζει ένα καλό ψεκαστικό, μπορείς να βρεις ένα καλό drone στην αγορά.

Γιατί γίνονται όλα αυτά; Ποιο είναι το όφελος;

Όφελος είναι το χαμηλότερο κόστος, η καλύτερη εικόνα της κατάστασης του χωραφιού, το μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Απλά υπάρχει εδώ ένα κενό με τη νομοθεσία, το οποίο ακόμη δεν ξέρουμε τί γίνεται. Πρέπει η πολιτεία και να δώσει μια λύση και να υποχρεώσει και τους αγρότες που χρησιμοποιούν drone να περάσουν από μια εκπαίδευση, να έχουν ένα δελτίο χειριστή, γιατί δεν μπορεί ανεξέλεγκτα ο καθένας να παίρνει έναν και να το πετάει.

Μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα ψηφιακά συστήματα πάνε χέρι, χέρι με την έρευνα και την ανάπτυξη που διενεργείται στα προϊόντα θρέψης και φυτοπροστασίας;

Απόλυτα. Και βήμα - βήμα το ένα δένει με το άλλο. Δεν θα μπορούσε ένας χάρτης, ή μια απόδοση παραγωγής πάνω σε μια θεριστική ή ένας λιπασματοδιανομές να κάνουν κάτι μόνα τους, αν δεν συνδυάζονται και με τα προϊόντα θρέψης και φυτοπροστασίας. Όλα αυτά έρχονται και δένουν μεταξύ τους. Βάζουμε τα κομμάτια του παζλ σε μια σειρά και βγαίνει η τελική εικόνα που θα μπορέσουμε να τη δούμε με τη βοήθεια της εταιρείας που πρέπει να στηρίζει τον αγρότη.

Πείτε μας λίγο τώρα για τη δουλειά σας και την αγροτική σας εκμετάλλευση.

Έχω ξεκινήσει τη δουλειά από πολύ μικρός. (γέλια) Έξι και επτά ετών, πήγαινα ακόμη στο δημοτικό. Σηκωνόμουν 2 ώρες πριν το σχολείο, πήγαινα και βοηθούσα τον μπαμπά μου στο χωράφι, μετά γυρνούσα, γύρω στις 7 το πρωί, ντυνόμουν και πήγαινα στο μάθημα. Μου αρέσει η δουλειά μου, είμαι ερωτευμένος μαζί της. Θεωρώ ότι μετά την οικογένειά μου είναι η δεύτερη αγάπη που έχω. Η τρίτη είναι το χωριό μου, γιατί είμαι και πρόεδρος πολλά χρόνια στην κοινότητα. Με τιμά ο κόσμος και είμαι υποχρεωμένος να ανταπεξέρχομαι. Όσον αφορά στην εκμετάλλευσή μου καλλιεργώ περίπου 4.000 στρέμματα κι άλλα σχεδόν 1.000 στρέμματα καλλιεργεί ο πατέρας μου.

Είστε μαζί; Είναι οικογενειακή εκμετάλλευση;

Όχι. Οικονομικά είμαστε χωριστά. Απλώς ως πατέρας μου, που με έφερε μέχρι εδώ, θέλω να τον βοηθάω στην καλλιέργεια για όσο με χρειάζεται.

Εσείς πότε πήρατε στα χέρια σας τις τύχες σας;

Έως τα 22 μου χρόνια ήμουν μισθωτός στην εκμετάλλευση του πατέρα μου, με μεροκάματο (γέλια) όπως όλα τα νέα παιδιά. Μετά την αποφοίτησή μου από την Αμερικανική Σχολή, σιγά – σιγά ξεκίνησα να λειτουργώ μόνος. Μου παραχώρησε αρχικά κάποια λίγα στρέμματα ο μπαμπάς μου, ο οποίος τότε καλλιεργούσε περί τα 2.000 στρέμματα.

Πόσα στρέμματα ήταν η «μαγιά» με την οποία σας «προίκισε»;

Στην αρχή μου έδωσε στρέμματα, μετά άλλα 400 - 500 και κάποια στιγμή, αφού έκανα τη δική μου οικογένεια, αποφασίσαμε να χωρίσουμε τη δουλειά ή μάλλον η απόφαση ήταν δική του. Και καλώς το έκανε γιατί με τον τρόπο αυτό με έβαλε να πατήσω στα πόδια μου πιο μπροστά από το κανονικό. Μετά την απόφαση αυτή αγαπηθήκαμε πιο πολύ, γιατί έως τότε υπήρχε καθημερινή τριβή στη δουλειά μεταξύ μπαμπά και γιου, όπως τα ξέρουμε όλοι. Έκτοτε κάνουμε τη δουλειά μας ξεχωριστά και όποτε χρειάζεται ο ένας βοηθάει τον άλλον, μέχρι και σήμερα που ο πατέρας μου έχει φτάσει 80 χρόνων.

Από ποιες καλλιέργειες απαρτίζεται η εκμετάλλευσή σας;

Σπέρνουμε σκληρό στάρι, κριθάρι, συμβολαιακά με την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, βρόμη, βίκο για χλωρή λίπανση και φέτος έβαλα και 70 στρέμματα σουσάμι σε συνεργασία με τον Στάθη Παυλίδη, έναν «καθηγητή» στο χώρο των σιτηρών, από το Βόλο. Τα περισσότερα στρέμματα, ωστόσο, είναι τα σκληρά σιτάρια, για τα οποία έχω και σιλό ώστε να τα αποθηκεύω και να τα πουλάω όταν βρίσκω την κατάλληλη στιγμή, χωρίς την πίεση του θερισμού. Με την τακτική αυτή προσπαθώ να πάρω όσο υπεραξία μπορώ για το προϊόν μου. Κάποιες φορές αυτό πετυχαίνει, αλλά όχι πάντα.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για το αντικείμενο της εργασίας σας. Υπάρχουν ευτυχισμένοι αγρότες;

Νομίζω πως ναι. Εγώ είμαι πολύ χαρούμενος με τη δουλειά μου, με γεμίζει. Χαίρομαι όταν δουλεύω, όταν κάνουμε ένα βήμα παραπάνω. Σαφώς και είναι δύσκολα τα πράγματα. Όλοι περάσαμε από πολλές δυσκολίες για να φτάσουμε μέχρι εδώ, αλλά υπάρχουν κάποια μυστικά που αν τα ακολουθήσεις…

Όπως;

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η επιλογή των μηχανημάτων και των παρελκόμενων με τα οποία θα κάνουμε τις καλλιεργητικές εργασίες. Αν αυτό δεν το πετύχεις, νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο να αποδώσει η δουλειά σου. Επίσης στη γεωργία πρέπει πάντα να επενδύεις. Καλοί είναι οι παραδοσιακοί τρόποι και κάποιοι αγρότες τα καταφέρνουν καλά και έτσι. Όμως εγώ είμαι σίγουρος ότι αν μπουν στη ψηφιακή γεωργία, θα γίνουν ακόμη καλύτεροι. Το μέλλον είναι εκεί και μάλιστα χωρίς επιστροφή.

Εσείς τί επενδύσεις έχετε κάνει στη ψηφιακή γεωργία και γενικότερα σε εξοπλισμό για τις καλλιέργειές σας;

Οι επενδύσεις μου είναι διαρκείς και έχουν ξεκινήσει από όταν ήμουν 20 ετών. Άρχισα σιγά σιγά να προσπαθώ, να βγαίνω στο εξωτερικό, να παρακολουθώ εκθέσεις σε όλη την Ευρώπη, να αρχίζω να μπαίνω στο νόημα των παρελκόμενων. Γιατί το τρακτέρ είναι το τελευταίο που θα σου αποδώσει. Εγώ θεωρώ ότι αυτά που αποδίδουν στην καλλιέργεια είναι τα παρελκόμενα. Τα τρακτέρ κάνουν όλα την ίδια δουλειά.

Πόσα τρακτέρ έχετε, παρεμπιπτόντως και τί άλλα μηχανήματα περιλαμβάνει ο στόλος σας;

Έχω τρία τρακτέρ εγώ και άλλα δύο ο μπαμπάς στην επιχείρηση του, τα οποία μπορούμε να τα αλλάζουμε και όπως είπα να βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Επίσης, διαθέτουμε δύο θεριζοαλωνιστικές μηχανές, την νέα τη σπαρτική που είναι και το καμάρι μας και περιμένουμε πώς και πώς να έρθει η σεζόν να τη βάλουμε στο χωράφι, την παλαιότερη σπαρτική και μια σειρά από άλλα παρελκόμενα, τα περισσότερα της Amazone, μιας εταιρείας που νομίζω ότι είναι μία από τις καλύτερες που κυκλοφορούν στην Ευρώπη και στο χώρο. Διαθέτουμε, επίσης, λιπασματοδιανομείς ακριβείας, ισοπεδωτές, ενώ σε ένα από τα τρακτέρ μας, αυτό που κάνει τις μικρές δουλειές, έχουμε τοποθετήσει και το σύστημα της Augmenta φέτος. Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι κι αυτό, γιατί για όλα όσα σας ανέφερα πριν, ένα σημαντικό ποσοστό τους τα πιάνει μόνο του πολύ – πολύ εύκολα το σύστημα της Augmenta.

Τί είναι αυτό που σας εντυπωσίασε με τη συγκεκριμένη συσκευή;

Ήταν η πρώτη χρονιά που το δούλεψα και μάλιστα μόνο λίγες μέρες στην επιφανειακή λίπανση, αλλά είδα εξαιρετικά αποτελέσματα. Πετύχαμε εξοικονόμηση περίπου 12% στο λίπασμα που έπεσε στο έδαφος, χωρίς να έχω διαφοροποιήσεις μεγάλες στα χωράφια μου, τα οποία, μάλιστα, μπορεί να είναι και σε καλύτερη φάση φέτος από τις προηγούμενες χρονιές. Θα περιμένω βέβαια, να δω και τα επόμενα χρόνια, να το τσεκάρουμε ξανά και ξανά, γιατί μπορεί να είναι και η χρονιά φέτος και να έχει βοηθήσει τα χωράφια.

Από όσο γνωρίζω συνεργάζεστε και με τη Bayer…

Με τη Bayer έχουμε κάνει κάποια πειραματικά. Δοκιμάζουμε νέα προϊόντα που σχεδιάζεται να κυκλοφορήσουν στην αγορά τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για μυκητολογικά και ζιζανιοκτόνα. Επίσης έχουμε και ένα πρόγραμμα που παρακολουθούμε δορυφορικά την υγεία των αγρών από το δορυφόρου. Είμαστε σε καλό δρόμο εκεί κι αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα του θερισμού.

Χωρίς στήριξη από ειδικούς δεν μπορεί να πάει πουθενά ο αγρότης;

Είμαι 51 χρονών και από μικρό παιδί αυτό που έχω διδαχθεί είναι πως ποτέ ένας αγρότης δεν υπάρχει περίπτωση να τα ξέρει όλα. Πάντα θα πρέπει να ρωτάει, να ψάχνει, να βρίσκει τους σωστούς συνεργάτες που θα τον βοηθήσουν. Γιατί η τεχνολογία τρέχει τόσο γρήγορα που χωρίς τη βοήθεια κάποιων ανθρώπων με εξειδικευμένη γνώση, δεν μπορούμε να την παρακολουθήσουμε.

Σε όλο αυτό που περιγράφουμε μέχρι τώρα, σε σχέση με το αγροτικό επάγγελμα, υπάρχει χώρος για μικρούς καλλιεργητές ή θα μείνετε μόνο κάποιοι μεγάλοι;

Το θέμα με αυτή τη δουλειά είναι ότι χρειάζεται μεγάλες επενδύσεις. Και τουλάχιστον στο κομμάτι των σιτηρών -γιατί υπάρχουν και άλλες καλλιέργειες που ναι, μπορούν κάποιοι αγρότες με λιγότερα στρέμματα να έχουν κερδοφορία και να είναι βιώσιμοι- επειδή το περιθώριο κέρδους είναι τόσο μικρό, δεν φτάνουν, ούτε 1.000 στρέμματα για να μπορέσει ο άλλος να πει ότι κάτι κάνω. Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό το μέγεθος, δεν μπορεί να υποστηρίξει τις επενδύσεις που είπαμε ότι απαιτούνται για να σου φέρουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και την επόμενη και τη μεθεπόμενη χρονιά.

Εσείς αισθάνεστε αγρότης ή επιχειρηματίας;

(γέλια) Θέλω να αισθάνομαι αγρότης, αλλά δυστυχώς τα πράγματα όπως είναι, πρέπει να τα βλέπουμε επιχειρηματικά. Είναι μονόδρομος όταν μια καλλιέργεια ξεφεύγει από κάποιο επίπεδο.

Σε αυτόν τον πολυσχιδή ρόλο, γιατί φαντάζομαι απαιτείται να είναι κανείς εκτός από αγρότης και μάνατζερ και λίγο λογιστής, ποιο είναι το πιο κουραστικό κομμάτι;

Με μια λέξη θα σας πω η χαρτούρα. Θα προτιμούσα να σπέρνω άλλα τόσα χωράφια, για να αποφύγω αυτή τη χαρτούρα. Βέβαια πρέπει να σας πω, πως σε αυτό το κομμάτι θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, γιατί η σύζυγος είναι λογίστρια και παρακολουθεί το οικονομικό μέρος όλης της εκμετάλλευσης. Με έχει απαλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό από εργασίες όπως η διαχείριση των ενοικιαστηρίων, μέχρι τα λογιστικά. Και πιστέψτε με, είναι μεγάλη δουλειά αυτό διότι τρώει πολύ χρόνο. Θέλει έναν άνθρωπο να απασχολείται μόνο αυτό τουλάχιστον 3-4 ώρες την ημέρα.

Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική. Τι γίνεται εκεί πέρα; Υπάρχει κάτι που σας προβληματίζει;

Για τη νέα ΚΑΠ νομίζω ότι θα έπρεπε να βγει το υπουργείο ή δεν ξέρω ποιοι άλλοι φορείς και να ενημερώσουν σωστά τους αγρότες, οι οποίοι δεν είναι ενημερωμένοι. Δεν ξέρουνε τί ισχύει. Φτάσαμε 10 Μαΐου και δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη οι δηλώσεις ΟΣΔΕ. Δεν ξέρουμε πώς θα δηλώσουμε, δεν ξέρουμε τί θα δηλώσουμε, τί θα καλλιεργήσουμε, αν βγαίνουμε ή όχι και αν πρέπει να μεγαλώσουμε την καλλιέργεια ή να τη μικρύνουμε. Όλα αυτά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Για την ώρα, δεν μπορώ να κρίνω αν είναι καλή ή όχι. Θα είμαι σε θέση να το κάνω μόλις μπει σε εφαρμογή και έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα. Τότε θα μπορούμε να μιλήσουμε αν είναι θετικό ή αρνητικό το πρόσημο. Θα το δείξει η ιστορία, θα φανεί, που λένε, στο χειροκρότημα.

Οδεύουμε προς τις κάλπες και θα βγει νέα κυβέρνηση, καινούργιος Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Αν τον είχατε μπροστά τί θα του λέγατε; Τί πρέπει να κάνει;

Θα του έλεγα να απλοποιήσει τη δουλειά μας όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν θα μπω στη διαδικασία να σχολιάσω τα θέματα των επιδοτήσεων, των προγραμμάτων, δεν θα πω τίποτε για τους νέους αγρότες. Θα πω μόνο μια κουβέντα. Να απλοποιήσει τη δουλειά μας.

Τί εννοείται, πείτε ένα παράδειγμα;

Δεν μπορεί όσες εργατοώρες χρειάζομαι στο χωράφι να δουλέψω, να χρειάζομαι τις ίδιες για να στήσω το γραφειοκρατικό κομμάτι της δουλειάς μου. Από κει και πέρα, θέλω να πω πως κανένας υπουργός δεν μπορεί από μόνος του να πετύχει, αν δεν αφουγκραστεί πρώτα τους αγρότες, τους επαγγελματίες που είναι στο αντικείμενο. Και αφού τους αφουγκραστεί, μετά να «φιλτράρει» όλα όσα θα του μεταφέρουν και να τα εφαρμόσει για το καλό του επαγγέλματος.

Ελεύθερος χρόνος υπάρχει για τον Μιλτιάδη Χαρένη, διότι η γεωργία είναι ένα απαιτητικό επάγγελμα, ιδίως στην κλίμακα που το ασκείτε εσείς;

Νομίζω ότι όταν έχεις τα κατάλληλα εργαλεία, ακόμη και σε μια τέτοια δουλειά, μπορείς να βρεις προσωπικό χρόνο για την οικογένεια και φίλους ή γνωστούς. Σήμερα κάνω τη δουλειά μου πολύ πιο εύκολα, πιο ξεκούραστα και πολύ πιο αποδοτικά, από ότι την έκανα πριν από δέκα χρόνια, με λιγότερα μάλιστα στρέμματα τότε.

Ευχαριστώ πολύ κ. Χαρένη.

Να ‘σαι καλά.