Σε μια προσπάθεια ορισμού της έννοιας της ανθεκτικότητας, οι ερευνητές του ΟΟΣΑ σχολιάζουν πως «αν υποτίθεται ότι αποτελεί προτεραιότητα πολλών κυβερνήσεων ανά τον κόσμο, ωστόσο πολλά δισεκατομμύρια δολάρια κατευθύνονται κάθε χρόνο σε αποζημιώσεις, ακριβώς γιατί οι πολιτικές αυτές δεν έπιασαν τόπο».
«Η εφαρμογή ενός φίλτρου ανθεκτικότητας στη διαχείριση των αγροτικών κινδύνων συνεπάγεται έμφαση στον προγραμματισμό και την πρόληψη στο μέτρο του δυνατού, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα αγροτικά συστήματα παραμένουν αρκετά ευέλικτα ώστε να ανταποκρίνονται στη μελλοντική αβεβαιότητα» επισημαίνει η έκθεση, εξηγώντας ότι οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις του μέλλοντος δεν μπορεί να βασίζουν το τζίρο τους αποκλειστικά σε μια πηγή εσόδων.
Συγκεκριμένα η έκθεση παραθέτει πέντε άξονες με βάση τους οποίους πρέπει να γίνεται η διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των εκμεταλλεύσεων σε φυσικές καταστροφές, την κλιματική αλλαγή, τη διασπορά ασθενειών στο φυτικό και ζωικό κεφάλαιο αλλά και τις αναδιαρθρώσεις των δομών της ζήτησης και των παγκόσμιων εμπορικών ροών:
- Χρονοδιάγραμμα: Οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί φορείς θα πρέπει να εξετάσουν το τοπίο κινδύνου σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο, να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στο τι μπορεί να γίνει εκ των προτέρων για τη μείωση της έκθεσης σε κινδύνους.
- Διαμοιρασμός ζημιάς: Διαφορετικές στρατηγικές, πολιτικές και επενδύσεις διαχείρισης κινδύνου συνεπάγονται αντισταθμίσεις τόσο μεταξύ των συμφερόντων διαφορετικών ενδιαφερομένων, όσο και μεταξύ των ικανοτήτων του τομέα να απορροφήσει, να προσαρμόσει και να μεταμορφώσει.
- Συμμετοχικές συνεργατικές διαδικασίες: Θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον συντονισμό και τη χρήση μιας συνεργατικής προσέγγισης για τον καθορισμό στρατηγικών και ορίων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων κινδύνου και για τον καθορισμό ευθυνών για τη διαχείριση του κινδύνου ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
- Επενδύσεις στις εκμεταλλεύσεις: Τα πλαίσια διαχείρισης κινδύνων θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους αγρότες να αναπτύξουν επιχειρηματικές δεξιότητες, να επιλέξουν ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και να προωθήσουν ή να υποστηρίξουν την υιοθέτηση πρακτικών ή τεχνολογιών που ενισχύουν την ανθεκτικότητα.
- Πολιτικές πρόληψης: Απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση στις πολιτικές και τις επενδύσεις σε βασικές ικανότητες που ενισχύουν την ανθεκτικότητα του γεωργικού τομέα, τα οποία είναι ωφέλιμα ακόμη και αν δεν υπάρχει κάποιο σοκ.
Αυτές οι ιδέες έχουν ήδη ενσωματωθεί στα υπάρχοντα πλαίσια πολιτικής διαχείρισης γεωργικών κινδύνων ορισμένων χωρών. Η έκθεση στέκεται στις περιπτώσεις της Ιταλίας και της Ολλανδίας για να αποτυπώσει το ευρωπαϊκό παράδειγμα.
Η περίπτωση της Ιταλίας μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα για την ελληνική περίπτωση, δεδομένης της ποικιλίας που υπάρχει στον πρωτογενή τομέα στις δύο χώρες, αλλά και στο αποτύπωμα που έχει η αγροτική οικονομία σ τη συνολική οικονομία των χωρών.
Οι Ιταλοί αγρότες λοιπόν κατά μέσο όρο επενδύουν τα ίδια ποσά σε υπηρεσίες συμβουλευτικές όσα σε ασφαλιστικά πακέτα για τις εκμεταλλεύσεις τους. Ασθένειες ζώων αλλά και η επέλαση της Xylella υποχρέωσαν τη χώρα στην αξιοποίηση των πόρων της ΚΑΠ για την επιδότηση ασφαλιστικών πακέτων από ιδιωτικές εταιρείες, αν και η αγορά στη γειτονική χώρα δεν είναι ακόμα πλήρως ανεπτυγμένη. Επιπλέον η έρευνα και οι επενδύσεις επικεντρώνονται στην προστασία οπωρώνων από φυσικές καταστροφές, με τη χώρα να έχει αναπτύξει αξιοσημείωτη τεχνογνωσία.
Διαβάστε επίσης: Εγγυημένο το 1 στα 3 αγροτικά δάνεια για ρευστό μέχρι 200.000 και επενδύσεις έως 5 εκατ. ευρώ
Ωστόσο η φύση της οικονομίας της υπαίθρου της χώρας, με τις πολλές μικρές εκμεταλλεύσεις η παραγωγή των οποίων δεν έχει σαφή προσανατολισμό προς τις αγορές και άρα ο ερασιτεχνισμός καθίσταται επικίνδυνος για τις γειτονικές εκμεταλλεύσεις, συνιστά εμπόδιο για την χώρα. Οι συνεργατικές προσεγγίσεις πρέπει να αποτελούν το θεμέλιο αυτών των σχεδίων - αυτοί οι πληθυσμοί πρέπει να στοχεύονται μέσω διαβουλεύσεων σε τοπικό επίπεδο, ειδικά προσαρμοσμένων στρατηγικών επικοινωνίας και τοπικών προγραμμάτων επέκτασης και εκπαίδευσης που αναπτύσσονται εντός του σχετικού πολιτιστικού πλαισίου και με κατανόηση των ικανοτήτων των αγροτών και στόχους.
Το πρόγραμμα παρέμβασης Xylella που κυκλοφόρησε πρόσφατα κάνει βήματα σε αυτόν τον τομέα, αλλά πιο τακτικές συμμετοχικές διαδικασίες στις οποίες συμμετέχουν αυτές οι ομάδες θα πρέπει να εξεταστούν για την καλύτερη διαχείριση νέων μελλοντικών κινδύνων.
Η αποτελεσματικότερη πρόληψη και μετριασμός κατά την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων κινδύνων για την υγεία των ζώων και των φυτών στην Ιταλία απαιτεί επίσης τη διάθεση πόρων για έρευνα και καινοτομία.
Σε όσα υστερεί η Ιταλία, φαίνεται ότι η Ολλανδία έχει εντρυφήσει με την χώρα να έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ανθεκτικότητα του κτηνοτροφικού τομέα. Μάλιστα την τελευταία 20ετία, οι κτηνοτρόφοι έχουν αποφύγει επιδημίες ενώ παράλληλα ένα ταμείο 200 εκατ. ευρώ θα αναμοχλεύσει επενδύσεις για την περαιτέρω αναβάθμιση των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Από την άλλη, η ανθεκτικότητα στο πεδίο του φυτικού κεφαλαίου βαραίνει κυρίως τους αγρότες και τις αλυσίδες αξίας, κάτι που έχει επιτρέψει την πρόοδο της αγοράς ασφαλιστικών εταιρειών.
