Τρεις σταθµοί
Στην πορεία του χρόνου, η πρώτη κατανοµή των αγροτικών γαιών από τους Οθωµανούς αλλά και τους Χριστιανούς κοτζαµπάσηδες στους ελεύθερους Έλληνες, η δεύτερη κρίσιµη διαχείριση στο αγροτικό ζήτηµα από τις κυβερνήσεις Βενιζέλου στις αρχές του περασµένου αιώνα (µε την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης και την αποκατάσταση των προσφύγων) και φυσικά η είσοδος της χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ήταν οι τρεις µεγάλοι σταθµοί.
Το καραβάνι
Το πόσο κεφαλαιώδης θα αποδειχθεί η τρέχουσα µεταβατική περίοδος, είναι κάτι που θα το κρίνει ο χρόνος και οι ιστορικοί του µέλλοντος. Ωστόσο, οι σηµερινοί µετέχοντες στο παραγωγικό γίγνεσθαι της χώρας, οφείλουν να κατανοήσουν πως το καραβάνι της αναδιάταξης έχει ξεκινήσει και στο τέλος αυτής της πορείας πολλοί λίγοι θα είναι αυτοί που θα διατηρήσουν τη θέση τους στο νέο σχηµατισµό.
∆ικτύωση
Η αναφορά δεν έχει το χαρακτήρα απειλής, έρχεται απλά να καταστήσει σαφές ότι το ρόλο του αγρότη παραγωγού, αρχηγού αγροτικής εκµετάλλευσης θα µπορέσουν να τον διατηρήσουν µόνο εκείνοι που θα τον διεκδικήσουν µε όλα τα διαθέσιµα µέσα. Θα τον διασφαλίσουν εκείνοι που αντιλαµβάνονται τα µηνύµατα των καιρών, διαβάζουν τα κελεύσµατα των αγορών, οργανώνονται µε βάση τις κατευθύνσεις των θεσµικών κέντρων, διεκδικούν θέση στα χρηµατοδοτικά προγράµµατα, αναλαµβάνουν το ρίσκο που τους αναλογεί, δικτυώνονται, συµµετέχουν, δρουν.
Εκτός πίστας
Οι ταχύτητες βέβαια είναι µεγάλες και η ανταπόκριση στις κυοφορούµενες αλλαγές παραπάνω από δύσκολη. Σίγουρα όµως η αδράνεια δεν αποτελεί πρόσφορη τακτική. Η µεγάλη πλειοψηφία των αγροτών έχει σήµερα δύο δρόµους. Ο πρώτος είναι της διεκδίκησης θέσης στο νέο βιώσιµο µοντέλο αγροτικής εκµετάλλευσης, µε τον τρόπο που προαναφέρθηκε και ο δεύτερος της έγκαιρης αναζήτησης οµαλής εξόδου, κάτι επίσης κρίσιµο για όποιον δεν θέλει να βρεθεί αντιµέτωπος µε δυσκολότερες καταστάσεις και αποφάσεις.
Λίγοι και καλοί
∆εν ξέρουµε ποιος µπορεί να είναι ο αριθµός των βιώσιµων αγροτικών εκµεταλλεύσεων - µονάδων που αντέχει να υποστηρίξει η ελληνική γεωργία, σίγουρα πάντως δεν µπορεί να έχει καµία σχέση µε τις 600.000 και πλέον δηλώσεις ΟΣ∆Ε που υποβάλλονται τα τελευταία χρόνια, ούτε µε τους 350.000 κατά κύριο επάγγελµα αγρότες που είναι εγγεγραµµένοι στα αντίστοιχα µητρώα. Σε ορίζοντα µικρότερο των 10 ετών, οι αγροτικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν θα ξεπερνούν τις 100.000, ενώ αυτές που πραγµατικά θα δίνουν τον τόνο στις εξελίξεις δεν θα είναι περισσότερες από 10.000. Η συµµετοχή στην πρώτη ταχύτητα απαιτεί τόλµη και θυσίες.
