Νέος μπελάς το όψιμο ενδιαφέρον επενδυτών για αγορά αγροτικής γης

Οι ειδικές συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία φαίνεται να επηρεάζουν ανοδικά τις τιμές της καλλιεργήσιμης γης, σε αντίθεση μάλιστα με την πίεση που ασκείται στα αστικά ακίνητα και δη στις επαγγελματικές στέγες. Ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να αποτελεί και την καλύτερη εξέλιξη για τους επαγγελματίες του αγροτικού χώρου.

Οι πρώτες αναλύσεις δείχνουν ότι η ζήτηση προέρχεται κυρίως από εκτός αγροτικού χώρου κεφαλαιούχους – επενδυτές, οι οποίοι αναζητούν αυτό τον καιρό ασφαλέστερα επενδυτικά καταφύγια με τις παραγωγικές γαίες να είναι ένα εξ αυτών. Η επιλογή έχει να κάνει τόσο με την σταθερότητα της αξίας αυτών των ακινήτων, ειδικά όταν πρόκειται για αγροκτήματα υψηλής παραγωγικότητας, όσο και με την επαναφορά της συζήτησης περί διατροφικής επάρκειας η οποία από τη φύση της διεγείρει αμυντικά αντανακλαστικά και κάνει πολλούς να βλέπουν με άλλο μάτι μια τοποθέτηση κεφαλαίων σε εναλλακτικές αυτής της μορφής.

Βεβαίως είναι πολύ νωρίς για τη συγκέντρωση στοιχείων από πράξεις μεταβιβάσεων στο συγκεκριμένο πεδίο, ειδικά όταν είναι γνωστό ότι οι αντίστοιχες υπηρεσίες (συμβολαιογραφικά γραφεία, υποθηκοφυλακεία κ.α.) παρέμεναν για εβδομάδες κλειστά με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η διεκπεραίωση τέτοιου αγοραπωλησιών, ακόμα και σε περιπτώσεις που υπήρχε σχετική βούληση.

Η εμπειρία δείχνει πάντως ότι τόσο σε πολύ καλές εποχές για την οικονομία όσο και σε περιόδους μεγάλων κρίσεων και ανασφάλειας, όπως η σημερινή, η αγροτική γη προσφέρεται ως πεδίο επενδύσεων από εκείνους που διαθέτουν κεφάλαια.

Ιστορικά τουλάχιστον, οι γεωργικές εκτάσεις έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι προσφέρουν καλές αποδόσεις σε περιόδους αβεβαιότητας των αγορών, πολλώ δε μάλλον, όταν είναι γνωστό, το διαρκές και έντονο τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρον, ξένων κυρίως επενδυτικών κεφαλαίων (Κινέζοι, Άραβες κ.λ.π.) για αγορές μεγάλων εκτάσεων στην Ελλάδα.

Το θέμα είναι πως επιδρά αυτό στους αγρότες. Σίγουρα όχι θετικά.

Η αύξηση της ζήτησης για αγροτική γη και μάλιστα από ενδιαφερόμενους εκτός του χώρου της παραγωγής επενδυτές, οδηγεί σε αύξηση του κόστους αγοράς ή ακόμα και ενοικίασης της γης το οποίο έρχεται να προστεθεί στα κόστη των καλλιεργητών και γενικότερα των συντελεστών της αγροτικής παραγωγής. Μια τέτοια αύξηση, υπό τις παρούσες συνθήκες, έρχεται να ανατρέψει κατ’ ουσίαν τις λεπτές ισορροπίες πάνω στις οποίες κινείται εδώ και χρόνια η αγροτική δραστηριότητα στη χώρα μας και να προσθέσει προβλήματα στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Δραστήριοι και ανήσυχοι επαγγελματικά αγρότες δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι εκεί που πήγαινε να διαμορφωθεί ένα κλίμα ευνοϊκό για τους γνήσιους συντελεστές της παραγωγής, επανέρχεται εξωγενώς η αταξία.

Σημειωτέον ότι στην Ελλάδα, το φορολογικό και θεσμικό γενικότερα πλαίσιο λειτουργούσε για χρόνια υπέρ των ετεροεπαγγελματιών κατόχων αγροτικής περιουσίας και εις βάρος των πραγματικών υποστηρικτών της αγροτικής δραστηριότητας.

Οι μεγάλες επιδοτήσεις που είχαν τη δυνατότητα να διεκδικούν κατά βάση με τη μορφή ιστορικών δικαιωμάτων (ενίοτε και με τα λεγόμενα «μισακά»), οι νόμιμοι, ετεροεπαγγελματίες ωστόσο, κάτοχοι αγροτικής γης σε συνδυασμό με την φορολογική ασυλία την οποία απολάμβαναν επί δεκαετίες γι’ αυτή την πρόσοδο, καθιστούσε και καθιστά δύσκολο το έργο των αγροτών και των γνήσιων επαγγελματιών του χώρου.

Η νέα περίοδος αναταράξεων στις τιμές της γης είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει νέα προβλήματα αυτής της μορφής, τα οποία θα μπορούσαν να φέρουν σε ακόμα πιο δύσκολη θέση τον κόσμο της παραγωγής, να επιβαρύνουν περαιτέρω το οικονομικό αποτέλεσμα της δραστηριότητάς τους και να οδηγήσουν τελικά σε αντίστροφη πορεία και τις μεταβιβάσεις αγροτικής γης. Δηλαδή, αντί τα κτήματα να πηγαίνουν από τους ετεροεπαγγελματίες κατόχους στους έχοντες άμεση σχέση με το αγροτικό επάγγελμα να οδηγούνται από τους μάχιμους αγρότες στους εξωγεωργικούς κεφαλαιούχους – επενδυτές, σε βάρος φυσικά της κοινωνικής συνοχής και της ευημερίας στην αγροτική ύπαιθρο.