Συγκεκριμένα και δεδομένου ότι ο αμπελοοινικός τομέας είναι ένας από τους πιο σκληρά πληττόμενους τομείς στην αγροτική οικονομία, εξαιτίας των δραστικών αλλαγών στη ζήτηση οίνου και της αναστολής λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 7.7.2020 την πιο πρόσφατη δέσμη έκτακτων μέτρων για την περαιτέρω στήριξη του συγκεκριμένου τομέα που περιλαμβάνουν προσωρινή παρέκκλιση από τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον 2020/975 Εκτελεστικό Κανονισμό, είναι σκόπιμο να επιτραπεί σε γεωργούς, ενώσεις γεωργών, ενώσεις των εν λόγω ενώσεων, αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις κατά παρέκκλιση των κανόνων του ανταγωνισμού που προβλέπονται στο άρθρο 101 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ στον αμπελοοινικό τομέα. Η κατ’ εξαίρεση χορήγηση αυτού του δικαιώματος επιτρέπει στους φορείς εκμετάλλευσης να αυτο-οργανώνονται και να εφαρμόζουν μέτρα παρέμβασης στην αγορά στο δικό τους επίπεδο με σκοπό τη σταθεροποίηση του τομέα τους, στο πλαίσιο της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, για μέγιστη διάρκεια 6 μηνών.
Συγκεκριμένα, προκειμένου να βοηθηθούν οι αμπελοκαλλιεργητές και οι οινοπαραγωγοί να ισορροπήσουν κατά την περίοδο αυτή της σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς, είναι σκόπιμο να επιτραπεί στους ως άνω φορείς εκμετάλλευσης να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου, σε προσωρινή βάση και για περίοδο έξι μηνών. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
- την επεξεργασία και τη μεταποίηση (π.χ. μεταποίηση του οίνου για άλλους σκοπούς, όπως η απόσταξη οίνου σε αλκοόλη)
- την αποθεματοποίηση (π.χ. δημιουργία και εξεύρεση δυναμικότητας αποθεματοποίησης για τον αυξημένο όγκο οίνου προς αποθεματοποίηση)
- την από κοινού προώθηση (π.χ. προώθηση της κατανάλωσης οίνου)
- τις απαιτήσεις ποιότητας (π.χ. συμφωνία σχετικά με απαιτήσεις ποιότητας που περιορίζουν την εμπορία οίνων στους οίνους που πληρούν τις εν λόγω απαιτήσεις) και τον προσωρινό προγραμματισμό της παραγωγής (π.χ. μέτρα προγραμματισμού για τη μείωση των όγκων για τη μελλοντική συγκομιδή)
- η έναρξη της εξάμηνης περιόδου ορίζεται από την 8.7.2020.
Σημειώνεται ότι, η έγκριση χορηγείται αν οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις δεν παρεμποδίζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αν αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του τομέα.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα εξετάζει τις ως άνω συμφωνίες και αποφάσεις κατ’ αναλογία.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω ενημερώνονται με την παρούσα οι ενδιαφερόμενοι [ενδεικτικά αναφέρονται οι γεωργοί, οι ενώσεις γεωργών (αγροτικοί συνεταιρισμοί), οι ενώσεις των εν λόγω ενώσεων (ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών), οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, οι ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και οι αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις] ότι υπέχουν υποχρέωση, στο πλαίσιο των ως άνω Κανονισμών, να υποβάλουν στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής Ανταγωνισμού και συγκεκριμένα στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: food@epant.gr και protokolo@epant.gr
- εντός 5 ημερών από τη σύναψή τους, τις τυχόν συμφωνίες και αποφάσεις, καθώς και πληροφορίες σχετικά α) με τον εκτιμώμενο όγκο παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου τον οποίον αφορούν οι εν λόγω συμφωνίες ή αποφάσεις και β) την προβλεπόμενη χρονική περίοδο εφαρμογής.
- το αργότερο 25 ημέρες από τη λήξη της ως άνω προβλεπόμενης εξάμηνης περιόδου, στοιχεία για τον όγκο παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου που πράγματι κάλυψαν οι συμφωνίες ή οι αποφάσεις.
Η ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε πρόσθετα μέτρα για τη στήριξη του αμπελοοινικού τομέα, συνεπεία της κρίσης της πανδημίας του Covid-19. Συγκεκριμένα και δεδομένου ότι ο αμπελοοινικός τομέας είναι ένας από τους πιο σκληρά πληττόμενους τομείς στην αγροτική οικονομία, εξαιτίας των δραστικών αλλαγών στη ζήτηση οίνου και της αναστολής λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 7.7.2020 την πιο πρόσφατη δέσμη έκτακτων μέτρων για την περαιτέρω στήριξη του συγκεκριμένου τομέα. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τον Κανονισμό 2020/592 της 30.04.2020 είχε υιοθετήσει μία σειρά μέτρων προς στήριξη του αμπελοοινικού τομέα. Περαιτέρω, με τον πιο πρόσφατο Κανονισμό 2020/975 της 6.7.2020 υιοθετήθηκαν νέα μέτρα που περιλαμβάνουν προσωρινή παρέκκλιση από τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ: Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 222 του Κανονισμού για την κοινή οργάνωση των αγορών (ΕΚ 1308/2013), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις, ούτως ώστε το άρθρο 101 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ να μην εφαρμόζεται σε συμφωνίες και αποφάσεις των αναγνωρισμένων οργανώσεων και ενώσεων παραγωγών, σε περιόδους σοβαρών ανισορροπιών στις αγορές και υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις δεν υπονομεύουν την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του οικείου τομέα.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον 2020/975 Εκτελεστικό Κανονισμό, είναι σκόπιμο να επιτραπεί σε γεωργούς, ενώσεις γεωργών, ενώσεις των εν λόγω ενώσεων, αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις κατά παρέκκλιση των κανόνων του ανταγωνισμού που προβλέπονται στο άρθρο 101 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ στον αμπελοοινικό τομέα. Η κατ’ εξαίρεση χορήγηση αυτού του δικαιώματος επιτρέπει στους φορείς εκμετάλλευσης να αυτο-οργανώνονται και να εφαρμόζουν μέτρα παρέμβασης στην αγορά στο δικό τους επίπεδο με σκοπό τη σταθεροποίηση του τομέα τους, στο πλαίσιο της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, για μέγιστη διάρκεια 6 μηνών.
Συγκεκριμένα, προκειμένου να βοηθηθούν οι αμπελοκαλλιεργητές και οι οινοπαραγωγοί να ισορροπήσουν κατά την περίοδο αυτή της σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς, είναι σκόπιμο να επιτραπεί στους ως άνω φορείς εκμετάλλευσης να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου, σε προσωρινή βάση και για περίοδο έξι μηνών. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
- την επεξεργασία και τη μεταποίηση (π.χ. μεταποίηση του οίνου για άλλους σκοπούς, όπως η απόσταξη οίνου σε αλκοόλη)
- την αποθεματοποίηση (π.χ. δημιουργία και εξεύρεση δυναμικότητας αποθεματοποίησης για τον αυξημένο όγκο οίνου προς αποθεματοποίηση)
- την από κοινού προώθηση (π.χ. προώθηση της κατανάλωσης οίνου)
- τις απαιτήσεις ποιότητας (π.χ. συμφωνία σχετικά με απαιτήσεις ποιότητας που περιορίζουν την εμπορία οίνων στους οίνους που πληρούν τις εν λόγω απαιτήσεις) και τον προσωρινό προγραμματισμό της παραγωγής (π.χ. μέτρα προγραμματισμού για τη μείωση των όγκων για τη μελλοντική συγκομιδή)
- η έναρξη της εξάμηνης περιόδου ορίζεται από την 8.7.2020.
Σημειώνεται ότι, η έγκριση χορηγείται αν οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις δεν παρεμποδίζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αν αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του τομέα. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα εξετάζει τις ως άνω συμφωνίες και αποφάσεις κατ’ αναλογία, τόσο υπό το πρίσμα του άρθρου 1 του ν. 3959/2011, όσο και υπό το πρίσμα του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ.
Από τις εν λόγω ειδικές προϋποθέσεις εξαιρούνται, οι συμφωνίες και αποφάσεις οι οποίες άμεσα ή έμμεσα οδηγούν σε κατακερματισμό των αγορών, στη διάκριση βάσει ιθαγένειας και στον καθορισμό τιμών. Τέτοιες συμφωνίες και αποφάσεις θα εξετάζονται υπό το πρίσμα της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 και της παραγράφου 1 του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ και σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι τέσσερις σωρευτικώς προβλεπόμενες προϋποθέσεις της παραγράφου 3 του ίδιου ως άνω άρθρου, θα απαγορεύονται, κατά την πάγια ενωσιακή νομοθεσία και νομολογία. Απαγορευμένες πρακτικές μπορεί να αφορούν (εντελώς ενδεικτικά) τον άμεσο ή έμμεσο καθορισμό των τιμών αγοράς ή πώλησης ή άλλων όρων συναλλαγής, μέσω σύμπραξης. H Επιτροπή Ανταγωνισμού, θεματοφύλακας της εύρυθμης λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς γνωστοποιεί, ότι στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς της, θα εξετάζει κατά άμεση προτεραιότητα, κάθε σχετική περίπτωση που θα υποπέσει στην αντίληψή της και θα επιβάλλει αυστηρότατες κυρώσεις στις επιχειρήσεις – ενώσεις επιχειρήσεων που τυχόν εφαρμόζουν παρόμοιες αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές.
Οι ενδιαφερόμενοι, σύμφωνα με τον ως άνω εκτελεστικό Κανονισμό, θα πρέπει να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένης της αρχής ανταγωνισμού του εν λόγω κράτους τις σχετικές πληροφορίες.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω ενημερώνονται με την παρούσα οι ενδιαφερόμενοι [ενδεικτικά αναφέρονται οι γεωργοί, οι ενώσεις γεωργών (αγροτικοί συνεταιρισμοί), οι ενώσεις των εν λόγω ενώσεων (ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών), οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, οι ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και οι αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις] ότι υπέχουν υποχρέωση, στο πλαίσιο των ως άνω Κανονισμών, να υποβάλουν στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής Ανταγωνισμού και συγκεκριμένα στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: food@epant.gr και protokolo@epant.gr
- εντός 5 ημερών από τη σύναψή τους, τις τυχόν συμφωνίες και αποφάσεις, καθώς και πληροφορίες σχετικά α) με τον εκτιμώμενο όγκο παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου τον οποίουαφορούν οι εν λόγω συμφωνίες ή αποφάσεις και β) την προβλεπόμενη χρονική περίοδο εφαρμογής .
- το αργότερο 25 ημέρες από τη λήξη της ως άνω προβλεπόμενης εξάμηνης περιόδου, στοιχεία για τον όγκο παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου που πράγματι κάλυψαν οι συμφωνίες ή οι αποφάσεις.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού παραμένει στη διάθεσή σας για ερωτήσεις και διευκρινίσεις (στα τηλέφωνα 210 8809247, 210 8809343 και 210 8809219), καθώς στόχος όλων είναι να αντιμετωπιστεί η κρίση στους ως άνω τομείς χωρίς να επέλθουν μεσοπρόθεσμα ή/και μακροπρόθεσμα ανεπανόρθωτες συνέπειες στη ανταγωνιστική δομή της αγοράς τροφίμων, αλλά διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή λειτουργία της αλυσίδας διανομής στον πρωτογενή τομέα.
