Δεδομένων άλλωστε των εξελίξεων από τη Σύνοδο Κορυφής τα επιχειρήματα των εκλεγμένων εξαντλούνται αφού τα κοινοτικά ταμεία έχουν λίγο έως πολύ συμφωνηθεί από τους 27 ηγέτες των κρατών μελών και άρα μπορούν να επισπευτούν οι υπόλοιπες διεργασίες.
Το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου δεν βρίσκεται σε καμία περίπτωση κοντά σε αυτό που ο αγροτικός κόσμος ήλπιζε, ούτε όμως ανταποκρίνεται στις ανησυχίες που είχαν εκφραστεί στο μεσοδιάστημα από το 2018 ως τα ξημερώματα της Δευτέρας 20 Ιουλίου, οπότε και βγήκε λευκός καπνός από το κτήριο του Συμβουλίου της ΕΕ.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η υπαναχώρηση της πρότασης του Μαΐου της Κομισιόν αλλά και η αυστηροποίηση του πλαισίου χρηματοδότησης από το ταμείο Ανάκαμψης, στοίχησε στα αγροτικά κονδύλια 800 εκατ. με 1 δισ. ευρώ, με τα συνολικά κονδύλια για την επερχόμενη επταετία, να σχηματίζουν το ποσό των 19,3 δισ. ευρώ, λιγότερα κατά 700 έως 800 εκατ. ευρώ συγκριτικά με την τρέχουσα περίοδο. Εκείνο όμως καθιστά τη χώρα περισσότερο «ευάλωτη» συγκριτικά με την τρέχουσα περίοδο, είναι οι αυξημένες δημόσιες δαπάνες, που ενισχύθηκαν περαιτέρω στη συμφωνία της Συνόδου Κορυφής.
Ο προϋπολογισμός για την Κοινή Αγροτική Πολιτική ορίστηκε στα 336,4 δισ. ευρώ για την επερχόμενη επταετία, εκ των οποίων τα 258,6 δισ. προορίζονται για τον πρώτο πυλώνα, και 77,9 δισ. για τον δεύτερο. Πρόκειται για μια μείωση 46 δισ. ευρώ συγκριτικά με τα κονδύλια που διατέθηκαν κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020 στα 27 κράτη μέλη. Επιπλέον από το Ταμείο Ανάκαμψης άλλα 7,5 δισ. ευρώ θα προστεθούν στα ταμεία της ΚΑΠ που θα επιδοτήσουν αγροτικά προγράμματα με φιλοπεριβαλλοντικό πρόσημο. Σημειώνεται ότι το ποσό αυτό στην αρχική πρόταση της Κομισιόν τον Μάιο, αφορούσε σε 15 δισ. ευρώ, μια μείωση 50% δηλαδή, με την απώλεια να αντικαθίσταται από «δωράκι» 5,4 δισ. ευρώ που θα μοιραστούν τα 15 παλιά κράτη μέλη, εκ των οποίων στην Ελλάδα αντιστοιχούν περί τα 300 εκατ. ευρώ.
Την πρόθεση της Κομισιόν να μην αφήσει πολλά περιθώρια για παράταση επιπλέον ενός έτους, δηλαδή ως το 2022, του τρέχοντος κανονισμού για την ΚΑΠ αλλά με το φρέσκο χρήμα της επερχόμενης προγραμματικής περιόδου, μαρτυρούν και οι διατυπώσεις των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής που ολοκληρώθηκε την εβδομάδα που πέρασε. Εδώ, το 2022 είναι η ημερομηνία ορόσημο, κατά την οποία ξεκινούν βασικές μεταρρυθμιστικές πτυχές της ΚΑΠ που χρηματοδοτούνται από το νέο Πολυετές, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της εξωτερικής σύγκλισης των άμεσων ενισχύσεων, όπου ορίζεται πως όλα τα κράτη μέλη θα έχουν επίπεδο τουλάχιστον 200 ευρώ ανά εκτάριο το 2022 προκειμένου να επιτυγχάνουν τουλάχιστον τα 215 EUR ανά εκτάριο έως το 2027.
Μαζί με αυτά, η Κομισιόν δείχνει έτοιμη να πιέσει ώστε να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν και οι υπόλοιπες φιλόδοξες πολιτικές που έχει σχεδιάσει, όπως στο πεδίο των αγροτικών, η στρατηγική «Από το χωράφι στο πιάτο», εκμεταλλευόμενη άλλωστε το μομέντουμ που συνεπάγεται η συμφωνία ως προς το βασικό, το ΠΔΠ.
Εντωμεταξύ όμως έχει ήδη ψηφιστεί, όπως σημειώθηκε, μια διετής μεταβατική περίοδος και πλέον μένει να φανεί ο τρόπος με τον οποίο η Ευρωβουλή θα διαχειριστεί τη νέα κατάσταση. Άλλωστε ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί το περιεχόμενο του κανονισμού αυτού, αφού προαπαιτούμενο ήταν η συμφωνία ως προς το πολυετές. Τώρα που αυτό έφυγε από τη μέση, δεν μπορεί να αργήσει και πολύ η ψήφιση ενός τελικού κανονισμού, που δεν αποκλείεται να συμβεί κιόλας από τις αρχές του φθινοπώρου.
Μόλις γίνει και αυτό, τα κράτη μέλη θα χρειαστεί να αποφασίσουν το συντομότερο δυνατόν, τι θα κάνουν με την εσωτερική σύγκλιση –που στην περίπτωση της Ελλάδας αναμένεται να μην εφαρμοστεί το 2021- αλλά και για το αν θα φέρουν νωρίτερα την αναδιανεμητική ενίσχυση. Ειδικότερα, σε υπόμνημα που συνέταξε η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), αναφέρεται πως:
το αργότερο δέκα ημέρες μετά την έναρξη της ισχύος του μεταβατικού κανονισμού τα κράτη μέλη πρέπει να αποφασίσουν:
- Εφαρμογή ή μη της παράτασης των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021.
- Καταγραφή των περιφερειακών προγραμμάτων που πρέπει να παραταθούν.
- Αντίστοιχα κονδύλια του προϋπολογισμού στο πλαίσιο της ετήσιας κατανομής για το έτος 2021 (και, ως εκ τούτου, το μερίδιο του προϋπολογισμού του 2021 που δεν θα μεταφερθεί στην περίοδο 2022-2027).
Διαβάστε επίσης: Από 30 Ιούλη αίτηση αποχαρακτηρισμού αγροτεμαχίων για να μην κόψουν επιδότηση και οι νέοι χάρτες
Το αργότερο έναν μήνα μετά την έναρξη της ισχύος του μεταβατικού κανονισμού:
- Συνέχιση ή μη, κατά το έτος 2020, της διαδικασίας εσωτερικής σύγκλισης της αξίας των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης προς μία μέση τιμή.
- Εφαρμογή ή μη της μείωσης των άμεσων ενισχύσεων πέραν των 150 000 ευρώ ανά έτος για το ημερολογιακό έτος 2021, καθώς και τυχόν εκτιμώμενο προϊόν των μειώσεων για το έτος 2021.
- Επιλογή ή μη μεταφοράς κονδυλίων και, σε θετική περίπτωση, ποσοστό μεταφερόμενων κονδυλίων (έως 15 %) από το ΕΓΤΕ του έτους 2021, για πρόσθετη χρηματοδότηση του ΕΓΤΑΑ του έτους 2022.
- Επιλογή ή μη μεταφοράς κονδυλίων και, σε θετική περίπτωση, ποσοστό μεταφερόμενων κονδυλίων (έως 15 %) από το ΕΓΤΑΑ του έτους 2022, για πρόσθετη χρηματοδότηση του ΕΓΤΕ του έτους 2021.
Για το έτος 2021: χορήγηση ή μη αναδιανεμητικής ενίσχυσης.
Για το έτος 2021, το ποσοστό ανώτατου ορίου του ΕΓΤΕ του 2021 για τις εξής ενισχύσεις:
- αναδιανεμητική ενίσχυση·
- ενίσχυση για αγρότες νεαρής ηλικίας (υπενθύμιση: ανώτατο όριο βάσει διατάξεων: 2 %)·
- προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη (υπενθύμιση: ανώτατο όριο βάσει διατάξεων: 15 %)·
- ενίσχυση για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς, βάσει του πρώτου πυλώνα·
- Εφαρμογή ή μη του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης σε περιφερειακό επίπεδο για το 2021
- Συνέχιση ή μη, κατά το έτος 2021, της διαδικασίας εσωτερικής σύγκλισης της αξίας των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης προς μία μέση τιμή.
