Επανεκκίνηση της ελληνικής γεωργίας με πέντε κινήσεις

Επανεκκίνηση της ελληνικής γεωργίας με πέντε κινήσεις σαν συνέχεια στο όραμα Παπαναστασίου

Η προσέγγιση που θέλει την ιδιωτική οικονοµία να προσφέρει λύσεις σε όλα τα ζητήµατα έχει το ενδιαφέρον της, ωστόσο, οι µεγάλες δυσκολίες στον τοµέα της αγροτικής παραγωγής υπαγορεύουν έναν νέο σχεδιασµό µε σαφή κατεύθυνση. Ένα πλέγµα παρεµβάσεων το οποίο δεν θα περιορίζεται στην µεταφορά της ΚΑΠ επί ελληνικού εδάφους και στην κατανοµή -και µάλιστα µε αµφιλεγόµενο τρόπο- των κοινοτικών ενισχύσεων αλλά θα επαναπροσδιορίζει αρχές και εργαλεία πολιτικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας και την διαµόρφωση συνθηκών βιωσιµότητας και ευηµερίας στην ύπαιθρο.

Ίσως τα πράγµατα να είναι πολύ πιο απλά απ’ ότι πολλοί εκ των ιθυνόντων θέλουν να τα παρουσιάζουν, καθώς εγχώρια εµπειρία από τις παρεµβάσεις της τελευταίας εκατονταετίας στα αγροτικά ζητήµατα, µαζί µε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγµατα από επιλογές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δείχνουν το δρόµο.

Σήµερα δεν υπάρχει αγροτικό ζήτηµα σαν αυτό που έθεταν οι ακτήµονες της Θεσσαλίας στις αρχές του προηγούµενου αιώνα και αντιµετωπίσθηκε επιτυχώς από τις φιλελεύθερες κυβερνήσεις Βενιζέλου και από πολιτικές φυσιογνωµίες της νεότερης Ελλάδας, όπως ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Αν υπάρχει σήµερα ένα ζήτηµα παρόµοιας υφής, έχει να κάνει µε την ανάγκη διεύρυνσης του κλήρου (µέγεθος αγροτεµαχίων) και την διευκόλυνση, έστω µε φορολογικά µέτρα και αντίµετρα προς αξιοποίηση των γαιών (παραγωγικών και χορτολιβαδικών) από πραγµατικούς αγρότες και κτηνοτρόφους. ∆εν είναι κάτι απλό, ωστόσο, µια σταθερή έστω και ήπια πολιτική επί του θέµατος µπορεί να φέρει αποτελέσµατα.

Μετ’ επιτάσεως τίθεται και το ζήτηµα των αναδασµών σε κάποιες περιοχές και σίγουρα της επιτάχυνσης βασικών έργων υποδοµής τα οποία σήµερα δεν περιορίζονται σε δρόµους και αρδευτικά δίκτυα αλλά µπορεί να φθάνουν σε χαρτογραφήσεις, ηλεκτρονική αποτύπωση προσβάσιµη σε όλους και δυνατότητα υποστήριξης συστηµάτων ευφυούς γεωργίας. Εδώ η επένδυση του κράτους µπορεί να αποσβεσθεί από την αύξηση του παραγόµενου προϊόντος, χωρίς να επιβαρύνεται βραχυπρόθεσµα το κόστος παραγωγής.

Όπως ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου

Στα βήµατα που υπαγορεύει µε σαφήνεια η εγχώρια αλλά και η διεθνής εµπειρία, περιλαµβάνεται και η αναζήτηση λύσης σε ότι αφορά τη λειτουργία του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος στο χώρο της αγροτικής παραγωγής. Βεβαίως, δεν είµαστε στο 1929, εποµένως δεν τίθεται ζήτηµα επανίδρυσης της Αγροτικής Τράπεζας. Έχει πάντως σηµασία το γεγονός ότι και το 1929 ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου την ήθελε συνεταιριστική και όχι κρατική, όπως τελικά έγινε. Αν είχε υπερισχύσει η πρότασή του, ίσως το συνεταιριστικό κίνηµα της χώρας να είχε αποφύγει τον έντονο κοµµατισµό που παρεισέφρησε αργότερα και ιδίως στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, ανοίγοντας την κερκόπορτα για την διάλυσή του. Σήµερα πάντως θα είχε µεγαλύτερο ενδιαφέρον ένας εποπτικός φορέας διαµόρφωσης χρηµατοδοτικών εργαλείων και πολιτικών για τους αγρότες, την υλοποίηση των οποίων θα µπορούσε να υλοποιεί η υπάρχουσα δέσµη συστηµικών και συνεταιριστικών τραπεζών. 

Ο νόµος 602/2015 για τους συνεταιρισµούς, µε εµπνευστή τον Ανδρέα Μιχαλόπουλο, υπουργό Εθνικής Οικονοµίας σηµειωτέον εκείνη την εποχή, συνιστά ένα ακόµα παράδειγµα για το τι µπορούν να προσφέρουν τα συνεργατικά σχήµατα στην ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής. Σε κάθε περίπτωση, το έλλειµµα προσανατολισµού και τα κενά στο υπάρχον νοµοθετικό πλαίσιο για τους συνεταιρισµούς (νόµος 4673/2020) δεν συνιστά ασφαλή βάση για αξιόπιστα σχήµατα, έστω και υπό τη σκέπη της βιοµηχανίας, όπως πολλοί επιζητούν.