Σε πορεία χωρίς «τιμόνι» οι μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις Ελλάδας

Σε πορεία χωρίς  «τιμόνι» οι μεσαίας κλίμακας αγροτικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα, καλύτερη η  εικόνα για τις μικρές                   

Ωστόσο, χάνουν τον έλεγχο όσοι καταφέρουν να µετατρέψουν τη µονάδα τους σε µεσαία εκµετάλλευση λόγω περιορισµών στη διαχειριστική ικανότητα και την οργάνωση, µέχρι να γίνουν πραγµατικά µεγάλοι. Αυτή είναι η λεγόµενη «κατάρα των µεσαίων» στη γεωργία και σε µία χώρα που έχει δηµόσιο χρέος στο 200% του ΑΕΠ της και επιθυµεί να εστιάσει σε παραγωγικούς τοµείς όπως η γεωργία για να ανακάµψει, πρέπει οι αγροτικές πολιτικές και οι ενισχύσεις της να στοχεύσουν σε αυτό το µεταίχµιο.

Τα παραπάνω τόνισαν οι εκπρόσωποι της Παγκόσµιας Τράπεζας που παρευρέθηκαν στην 11η Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΑΑ στα Χανιά την περασµένη ∆ευτέρα, παρουσιάζοντας συνοπτικά τα συµπεράσµατα της µελέτης µε τίτλο «Στρατηγικός Σχεδιασµός και ∆ράση για τη Γεωργία και τον Μετασχηµατισµό της Υπαίθρου (SPARTA)» που είχαν αναλάβει στα πλαίσια προετοιµασίας του στρατηγικού σχεδίου για τη νέα ΚΑΠ.

Αποδοτικότητα ελληνικής γεωργίας

Στα ευρήµατα της µελέτης σχετικά µε την ανάλυση αποδοτικότητας της ελληνικής γεωργίας σηµειώθηκαν τα εξής:

• Ένα φαινόµενο πόλωσης είναι εµφανές µε τα µικρότερα και µεγαλύτερα αγροκτήµατα να τα πηγαίνουν καλύτερα. Είναι σαφές ωστόσο ότι οι παραγωγικές επιδόσεις των γεωργικών εκµεταλλεύσεων χαρακτηρίζονται από την «κατάρα των µεσαίων». Η πολιτική θα πρέπει να διαµορφώσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον που υποστηρίζει βελτιώσεις της αποδοτικότητας στη διαδικασία της κλιµάκωσης µεγέθους.
• Οι αροτραίες εκµεταλλεύσεις αποδίδουν καλύτερα. Οι µικτές και οι µόνιµες καλλιέργειες έχουν το πρόβληµα. Οι υπηρεσίες παροχής συµβουλών και τεχνικής υποστήριξης φαίνεται να είναι πρωταρχικής σηµασίας για τη βελτίωση της χρήσης τις τεχνολογίας σε αυτές τις εκµεταλλεύσεις.
• Οι συνδεδεµένες ενισχύσεις βλάπτουν την παραγωγικότητα. Οι αποσυνδεδεµένες επιδοτήσεις το κάνουν αυτό επίσης, αλλά µε αργό ρυθµό. Η πολιτική πρέπει να επανεξετάσει τους τύπους επιδοτήσεων που χορηγούνται στις ελληνικές εκµεταλλεύσεις.

 Oι περιβαλλοντικές επιδοτήσεις χρησιµοποιούνται καθαρά απλά ως εισόδηµα (ειδικά από εκµεταλλεύσεις χαµηλού δυναµισµού) και δεν οδηγούν στη βελτίωση της παραγωγικότητας. Εδώ απαιτείται,  βελτίωση της παροχής συµβουλών ώστε οι αγρότες που λαµβάνουν τέτοιες επιδοτήσεις να χρησιµοποιούν τα χαρακτηριστικά τους για τη βελτίωση της παραγωγικής απόδοσης. Θα πρέπει επίσης να σχεδιαστούν κίνητρα που θα εµπλέκουν τις εκµεταλλεύσεις υψηλής απόδοσης στην υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών.

Το µέτρο για τους νέους αγρότες πρέπει να επανεξεταστεί

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Παγκόσµιας Τράπεζας η αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών ήταν µέτρια τα τελευταία χρόνια. Η ανάπτυξη της καθοδηγείται κυρίως από την τεχνολογική αλλαγή και µόνο λίγοι τύποι αγροκτηµάτων (και αυτοί αρόσιµων) καταγράφουν βελτίωση. Ως εκ τούτου είναι ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στις πολιτικές καινοτοµίας και να προκληθούν τεχνολογικές εξελίξεις (ειδικά σε κτηνοτροφικές και µικτές εκµεταλλεύσεις). Σε αυτή τη φάση απαιτείται κεφάλαιο πιο ευέλικτο και σχετικό µε τους τύπους αγροκτηµάτων και το οικονοµικό µέγεθός τους. Επίσης το µέτρο για τους νέους αγρότες πρέπει να επανεξεταστεί.

Αυξανόµενη η εξάρτηση από τις ενισχύσεις όσο µειώνεται η καθαρή προστιθέµενη αξία

Η Παγκόσµια Τράπεζα επίσης εντοπίζει µια αυξανόµενη εξάρτηση της ελληνικής γεωργίας από τις ενισχύσεις, λόγω της µείωσης της καθαρής προστιθέµενης αξίας των γεωργικών εκµεταλλεύσεων. Ως εκ τούτου:

• Τα κίνητρα πρέπει να ενθαρρύνουν την οργάνωση µικρότερων εκµεταλλεύσεων µέσω της προώθησης επενδυτικών κεφαλαίων που οδηγούν σε βελτιώσεις στην παραγωγικότητα και την αποτελεσµατικότερη χρήση των εισροών.
• Οι δράσεις πολιτικής θα µπορούσαν να διευκολύνουν την παροχή συµβουλευτικής, εκπαίδευσης, τεχνικής και πληροφοριακής υποστήριξης, τις υποδοµές, την αγροτική Έρευνα & Ανάπτυξη.