Οι 6 υποχρεώσεις για τη λήψη της βασικής ενίσχυσης στη νέα ΚΑΠ

Οι έξι υποχρεώσεις για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων βασικής  ενίσχυσης το 2023 και η νέα δήλωση ΟΣΔΕ          

Κατ’ εξαίρεση για το 2023, θα πρέπει να τηρούνται τα τέσσερα από τα έξι πρότυπα (δεν απαιτείται αµειψισπορά και µη παραγωγικά στοιχεία), σύµφωνα µε τη  σχετική εισήγηση της Προϊσταµένης Κλιµατικής Αλλαγής και Περιβάλλοντος  του ΥΠΑΑΤ, Παναγιώτας Παπαλουκοπούλου, που µίλησε σε ηµερίδα για τη νέα ΚΑΠ στο Κιλελέρ στις 2 ∆εκεµβρίου.

Παρακάτω, παρουσιάζονται οι έξι υποχρεώσεις που είναι απαραίτητες για τη λήψη της βασικής ενίσχυσης µε παραδείγµατα και τις επιµέρους εξαιρέσεις, σύµφωνα µε την εισήγηση της κας. Παπαλουκοπούλου.

Προστασία των υγροτόπων και των τυρφώνων (ΚΓΠΚ 2)

Είναι µία δέσµευση που είναι υποχρεωτική από το 2025. Στα πλαίσια αυτής απαγορεύεται η καλλιέργεια σε εκτάσεις που αποκαλύπτονται λόγω απόσυρσης ύδατος.

Επίσης περιλαµβάνει την «Απαγόρευση καύσης της καλαµιάς (ΚΓΠΚ 3)». Οι επιλογές που έχει ο παραγωγός είναι πρώτον η ενσωµάτωση στο έδαφος, δεύτερον η βόσκηση της καλαµιάς, τρίτον η διατήρηση της καλαµιάς στο χωράφι και η ενσωµάτωσή της το χειµώνα.

∆ηµιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά µήκος υδατορευµάτων (ΚΓΠΚ 4)

Σε αγροτεµάχια που συνορεύουν µε ύδατα και έχουν κλίση από 0 ως 8% απαγορεύεται η λίπανση, φυτοπροστασία για ζώνη 3µ. από την όχθη και για αγροτεµάχια µε κλίση µεγαλύτερη από 8%, απαγορεύεται η λίπανση και η φυτοπροστασία για ζώνη 6 µέτρων. Όσον αφορά την κοπριά, οι ζώνες είναι 10 µέτρα για στερεή και 20 µέτρα για υγρή και στις δύο περιπτώσεις κλίσης.

Κατεργασία εδάφους (ΚΓΠΚ 5)

Για τα χωράφια µε κλίση άνω του 6% ισχύουν τα εξής: Με βάση τη συγκεκριµένη υποχρέωση σε αγροτεµάχια µε κλίση µεγαλύτερη του 6% και ως 12%, η άροση γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια. Σε αγροτεµάχια µε κλίση µεγαλύτερη του 12%, τη δηµιουργία ακαλλιέργητων ζωνών πλάτους 5 µέτρων ανά 40 µέτρων µεταξύ τους κάθετα στην κλίση (συλλογική εφαρµογή για γειτνιάζοντα αγροτεµάχια). Σε αγροτεµάχια µε κλίση µεγαλύτερη του 15%, απαγορεύεται η άροση µεταξύ 1ης Νοεµβρίου και 15 Μαρτίου. Σε όλα τα αγροτεµάχια απαγορεύεται η άρδευση µε κατάκλυση.

Εξαίρεση: Αγροτεµάχια µε αναβαθµίδες.

Χειµερινή κάλυψη του εδάφους (ΚΓΠΚ 6)

Αφορά όλα τα αγροτεµάχια ανεξαρτήτως κλίσης, στα οποία υποχρεούται ο παραγωγός να προχωρά σε υποχρεωτική φυτοκάλυψη από 15 Νοεµβρίου έως 15 Μαρτίου. Ωστόσο µπορεί να διακόπτει νωρίτερα, το πολύ 1 µήνα, πριν την εαρινή σπορά. Η εδαφοκάλυψη περιλαµβάνει φυτικά υπολέιµµατα ή µε αυτοφυή βλάστιση ή εφαρµογή αντίστοιχου οικολογικού προγράµµατος. Απαγορεύεται η ζιζανιοκτονία.

Αµειψισπορά (ΚΓΠΚ 7)

Αφορά µόνο εκµεταλλεύσεις άνω των 100 στρεµµάτων αρόσιµης γης. Σε αυτά τα πλαίσια οι παραγωγοί υποχρεούνται:

Πρώτον, σε αλλαγή καλλιέργειας στο 1/3 της συνολικής αρόσιµης γης της εκµετάλλευσης κάθε χρόνο σε βάθος τριετίας (τριετές σύστηµα αµειψισποράς ). ∆εύτερον, σε χειµερινή επίσπορη καλλιέργεια διαφορετικού γένους από την κύρια καλλιέργεια που παραµένει µέχρι 5 Μαρτίου ή µέχρι τουλάχιστον 1 µήνα πριν τη σπορά της εαρινής (τετραετές σύστηµα αµειψισποράς).

Η αλλαγή της καλλιέργειας πρέπει να γίνει µε διαφορετικό βοτανικό γένος (βαµβάκι, αραβόσιτος, σιτάρι, κ.α).

Για το 2023, προβλέπεται η απαλλαγή από την παραπάνω υποχρέωση, εκτός εάν εφαρµοστεί αντίστοιχο οικολογικό ή αγροπεριβαλλοντικό πρόγραµµα µε δέσµευση αµειψισποράς.

Εξαιρέσεις:

• Καλλιέργεια κάτω από το νερό (ρύζι)
• Μεγαλύτερο του 75% της αρόσιµης γης καλλιεργείται µε: κτηνοτροφικά φυτά (αγρωστώδη ή λοιπά ποώδη) ή/και ψυχανθή ή/και αγρανάπαυση.
• Μεγαλύτερο του 75% τηςεπιλέξιµης γης είναι βοσκότοπος ή/και καλλιεργείται µε κτηνοτροφικά φυτά ή/και ρύζι
• Εκµεταλλεύσεις πιστοποιηµένες ως Βιολογικές.

Ποσοστό για διάθεση σε µη παραγωγικά στοιχεία & εκτάσεις (ΚΓΠΚ 8)

Πρώτη απαίτηση: Ελάχιστο ποσοστό αρόσιµης γης που διατίθεται σε µη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά: Αφορά εκµεταλλεύσεις µε άνω των 100 στρεµµάτων αρόσιµη γη.

• 1η επιλογή: 4% διατίθεται σε µη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά, συµπεριλαµβανοµένης της γης υπό αγρανάπαυση.

• 2η επιλογή: 3% διατίθεται σε µη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά, συµπεριλαµβανοµένης της γης υπό αγρανάπαυση, όταν εφαρµόζεται το οικολογικό πρόγραµµα «Επέκταση της εφαρµογής περιοχών οικολογικής εστίασης».

• 3η επιλογή: 7%  διατίθεται σε µη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά, επίσπορες καλλιέργειες ή ψυχανθή (χωρίς τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων), εκ των οποίων το 3% είναι γη υπό αγρανάπαυση ή µη παραγωγικές εκτάσεις.

Παραδείγµατα ελάχιστου ποσοστού: Εκµετάλλευση 200 στρ. υποχρεούται να διαθέσει  το 4% της αρόσιµης γης, δηλαδή: 8 στρµ. σε αγρανάπαυση ή 4 στρµ. σε αναβαθµίδες.

Για υποχρέωση 7% εκ των οποίων 3% σε µη παραγωγικές εκτάσεις (αγρανάπαυση, δενδροστοιχίες κ.α): Είτε 6 στρέµµατα αγρανάπαυση και 8 στρµ. ψυχανθή, είτε 3 στρµ. αναβαθµίδες, 4 ψυχανθή και 13,3 επίσπορες, είτε 6 στρµ. αγρανάπαυση και 26,7 επίσπορες.

Μη παραγωγικές εκτάσεις: σωροί λίθων, πολιτιστικά χαρακτηριστικά, τάφροι, παρυφές αγρών, αγροτεµαχίων, ζώνες ανάσχεσης, θαµνοστοιχίες, δενδροστοιχίες, µεµονωµένα δέντρα ή συστάδες δέντρων, µικρές λίµνες και υγρότοποι, πέτρινοι τοίχοι, ρέµατα, αναβαθµίδες, αγρανάπαυση

Εξαιρέσεις: Το 2023 δεν υποχρεούνται στα παραπάνω οι παραγωγοί. Παράλληλα εξαιρούνται αγροτεµάχια όταν µεγαλύτερο του 75% της αρόσιµης γης καλλιεργείται µε κτηνοτροφικά φυτά ή/και ψυχανθή ή/και βρίσκεται σε αγρανάπαυση ή όταν το 75% της επιλέξιµης γης είναι βοσκότοπος.

Παράλληλα η υποχρέωση ΚΓΠΚ 8 περιλαµβάνει:

∆εύτερη απαίτηση: Χαρακτηριστικά του τοπίου προς διατήρηση: Αναβαθµίδες, εκτάσεις αγρανάπαυσης, θαµνοστοιχίες, δεντροστοιχίες, µεµονωµένα δέντρα, µικρές λίµνες & υγρότοποι, πέτρινοι τοίχοι, παρυφές αγρών, ζώνες ανάσχεσης, πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ρέµατα, σωροί λίθων, τάφροι

Τρίτη απαίτηση: Aπαγoρεύεταιη κοπή φυτοφρακτώνκαι δένδρων κατά την περίοδο αναπαραγωγής των πτηνών µεταξύ 1ης Μαρτίου και 30ης Ιουνίου κάθε έτους.

Τέταρτη απαίτηση: Μέτρα για την αποφυγή χωροκατακτητικών φυτικών ειδών. Απαγόρευση εισαγωγής εξωτικών ειδών στις προστατευόµενες περιοχές.

Τρεις υποχρεώσεις για τις µόνιµες καλλιέργειες

Σε τρεις επιµέρους υποχρεώσεις χωρίζονται οι δεσµεύσεις για εκείνους που δηλώνουν δενδροκαλλιέργειες στο ΟΣ∆Ε. Συγκεκριµένα:

• Απαγορεύεται η καλλιέργεια σε εκτάσεις που αποκαλύπτονται λόγω απόσυρσης των υδάτων (ΚΓΠΚ 2).
• Σε αγροτεµάχια που συνορεύουν µε ύδατα, απαγόρευση λίπανσης, φυτοπροστασίας σε απόσταση µικρότερη των 3 µέτρων για κλίση µέχρι και 8% ή 6 µέτρων για κλίση >8% (δηµιουργίας ζώνης ανάσχεσης) (ΚΓΠΚ 4).
• Υποχρεωτική φυτοκάλυψη από 15 Νοεµβρίου ως 5 Μαρτίου (κλίση > 10%) (ΚΓΠΚ 6).

Οριζόντια περικοπή 22% στο τσεκ και επίσηµα  

Στα παραδείγµατα άµεσων ενισχύσεων που δηµοσίευσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης την 1η ∆εκεµβρίου (βλ. Πίνακα) φαίνεται καθαρά πως θα υπάρξει οριζόντια µείωση στα δικαιώµατα ύψους 22% πριν την όποια σύγκλιση. Αυτό φαίνεται στη σύγκριση µεταξύ ΑΜΑ∆ (Ατοµική Μοναδιαία Αξία ∆ικαιωµάτων) 2022 και ΑΜΑ∆ 2023. Επιπλέον πρέπει να γίνει σαφές ότι στους πίνακες που φιλοξενούνται δεν αποτυπώνεται πουθενά το πρασίνισµα, παλιό και νέο.

Παράλληλα σχετικό έγγραφο διευκρινίσεων για τις υποχρεώσεις λήψης της βασικής ενίσχυσης, το ΥΠΑΑΤ αναφέρει:

Οι υποχρεώσεις ΚΓΠΚ ξεκινάνε από την 1η Ιανουαρίου 2023. Στα αγροτεµάχια που κατατάσσονται στην αγρονοµική περιφέρεια των αροτραίων υπάρχει υποχρεωτική φυτική κάλυψη κατ’ ελάχιστο την περίοδο από 15/11 έως 05/3 και οπωσδήποτε όχι νωρίτερα από την προετοιµασία του εδάφους για την επόµενη εαρινή σπορά, ανάλογα µε την καλλιέργεια.

Η αµειψισπορά υπολογίζεται σε επίπεδο εκµετάλλευσης λαµβάνοντας υπόψη την ιστορικότητα των καλλιεργειών ακόµη και στις περιπτώσεις που τα αγροτεµάχια προέρχονται από µίσθωση µε έτος αναφοράς το 2023 (για το οποίο όµως επισηµαίνεται ότι ισχύει η παρέκκλιση). Ακόµη, η αµειψισπορά στο πλαίσιο του ΚΓΠΚ εφαρµόζεται σε όλη την προγραµµατική περίοδο 2023-2027, ανά τριετία ή τετραετία εφόσον ισχύουν οι προϋποθέσεις
της τετραετίας.

Τα αγροτεµάχια σε αγρανάπαυση δεν υπόκεινται στην υποχρέωση αµειψισποράς.