Στο 2% πέφτει το δικαίωμα, μερική υπαναχώρηση στις απαλλοτριώσεις

Αν και το στοιχείο της «αναγκαστικής απαλλοτρίωσης» παραμένει, το ποσοστό μειώνεται δραματικά στο 2% από 20% επί του γηπέδου της εγκατάστασης. Είναι σε κάθε περίπτωση μια κίνηση που γεννά απορίες σχετικά με το κατά πόσο ήταν τελικά απαραίτητη εξ αρχής η νομοθέτηση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης στο 100% του γηπέδου (όπως υποστηρίζουν κυβερνητικοί παράγοντες ότι ίσχυε παλιότερα) ή στο 20% που όριζε το νέο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Σημειώνεται ότι το εν λόγω πολυνομοσχέδιο, πέραν της υπόθεσης των απαλλοτριώσεων, δέχεται σκληρή κριτική αναφορικά και με τις νέες δυνατότητες διαχείρισης του νερού που φέρνει, κάτι που θα μπορούσε να μεταφραστεί σε υψηλότερα κόστη άρδευσης στο μέλλον, όπως υποστηρίζουν οι επικριτές του.

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές της εβδομάδας, το ενεργειακό νομοσχέδιο προκάλεσε έντονη ανησυχία σε αγρότες, των οποίων η ιδιοκτησία συνορεύει με επένδυση ΑΠΕ, καθώς κινδυνεύουν με αναγκαστική απαλλοτρίωση του 20% των χωραφιών τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 163 του υπό συζήτηση ενεργειακού νομοσχεδίου στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο κάτοχος φωτοβολταϊκού πάρκου μπορεί να προβεί σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού, καθώς η επένδυση χαρακτηρίζεται ως δημόσιας ωφέλειας που εξυπηρετεί, εκτός των άλλων, τη δημόσια ασφάλεια και υγεία.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξήγησε σε δημόσιες δηλώσεις του ότι σύμφωνα με την νομοθεσία που υφίστατο μέχρι την ανάληψη διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία η δυνατότητα απαλλοτρίωσης ήταν της τάξης του 100%. Με τον νόμο 4951/2022 (παρ. 7 του άρθρου 4) ο ίδιος μείωσε το ποσοστό της απαλλοτρίωσης στο 20%, αλλά, κατανοώντας τις ανησυχίες των παραγωγών, δεσμεύτηκε ότι θα φέρει νομοθετική βελτίωση, ώστε η δυνατότητα απαλλοτρίωσης για την εγκατάσταση ΑΠΕ να περιοριστεί δραματικά, από το 20% σε ποσοστό μόλις 2%.

Σχετική ανακοίνωση εκδόθηκε και από το πολιτικό γραφείο του Βουλευτή Λάρισας, Μάξιμου Χαρακόπουλου:

«Φρένο» στις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών

• Από 20% περιορίζεται στο 2% της εγκατάστασης!

Τη διαβεβαίωση ότι θα υπάρξει νομοτεχνική βελτίωση στο ενεργειακό νομοσχέδιο που προκάλεσε έντονη ανησυχία σε αγρότες, των οποίων η ιδιοκτησία συνορεύει με επένδυση ΑΠΕ, καθώς κινδυνεύουν με αναγκαστική απαλλοτρίωση του 20% των χωραφιών τους, παρείχε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας στον βουλευτή Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας κ. Μάξιμο Χαρακόπουλο.

Ο κυβερνητικός βουλευτής, αμέσως μόλις έγινε αποδέκτης διαμαρτυριών από αγρότες κυρίως των Φαρσάλων και την ενδελεχή ενημέρωση που είχε από τον εκπρόσωπο των θιγόμενων παραγωγών, κ. Δημήτρη Βουρλίτση, είχε συνάντηση με τον αρμόδιο υπουργό, στον οποίο και έθεσε το θέμα, ζητώντας να υπάρξει ρύθμιση του ζητήματος, ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα να καλλιεργούν τα κτήματά τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 163 του υπό συζήτηση ενεργειακού νομοσχεδίου στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο κάτοχος φωτοβολταϊκού πάρκου μπορεί να προβεί σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού, καθώς η επένδυση χαρακτηρίζεται ως δημόσιας ωφέλειας που εξυπηρετεί, εκτός των άλλων, τη δημόσια ασφάλεια και υγεία.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξήγησε στον Θεσσαλό πολιτικό ότι σύμφωνα με την νομοθεσία που υφίστατο μέχρι την ανάληψη διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία η δυνατότητα απαλλοτρίωσης ήταν της τάξης του 100%. Με τον νόμο 4951/2022 (παρ. 7 του άρθρου 4) ο ίδιος μείωσε το ποσοστό της απαλλοτρίωσης στο 20%, αλλά, κατανοώντας τις ανησυχίες των παραγωγών, δεσμεύτηκε ότι θα φέρει νομοθετική βελτίωση, ώστε η δυνατότητα απαλλοτρίωσης για την εγκατάσταση ΑΠΕ να περιοριστεί δραματικά, από το 20% σε ποσοστό μόλις 2%.

Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος σε δήλωσή του ευχαρίστησε τον κ. Σκρέκα «για την άμεση ανταπόκριση και τη βούληση να δοθεί λύση στο πρόβλημα, μετά τις εύλογες ενστάσεις των παραγωγών. Σε στενή συνεργασία με τον αρμόδιο υπουργό, που διαθέτει ευήκοα ώτα, και τους παραγωγούς της Θεσσαλίας δρομολογούμε λύσεις και αντιμετωπίζουμε προβλήματα με στόχο να συνεχίσουν να παράγουν τα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα του θεσσαλικού κάμπου».

Αναστάτωση προκαλεί το  πλαίσιο απαλλοτριώσεων αγρών για φωτοβολταϊκά
Σύγχυση, αντιδράσεις και δυσαρέσκεια έχει προκαλέσει στον αγροτικό κόσμο η διατύπωση που υπάρχει σε νέο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο κατατέθηκε προ ολίγων ημερών στη Βουλή και μεταξύ άλλων δίνει τη δυνατότητα απαλλοτρίωσης ιδιωτικών εκτάσεων για την υλοποίηση έργου σχετικό με ΑΠΕ (αιολικό πάρκο, φωτοβολταϊκά, σταθμών αποθήκευσης ενέργειας). 

Η ρύθμιση τοποθετεί στο 20% επί του συνολικού γηπέδου της εγκατάστασης τη δυνατότητα απαλλοτρίωσης χωραφιών, με ανθρώπους της αγοράς να υποστηρίζουν πως το νέο πλαίσιο είναι επί της ουσίας ευνοϊκότερο, αφού μέχρι πρότινος το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 100%. Ακόμα και έτσι να είναι πάντως, η δυνατότητα που παραχωρείται σε εργολάβους μεγάλων πρότζεκς ΑΠΕ να προχωρούν σε απαλλοτρίωση όταν οι διαπραγματεύσεις για άλλου είδους εξασφάλισης της έκτασης δεν διευκολύνουν τον προγραμματισμό τους, προκαλεί έντονες αντιδράσεις από αγρότες.

«Καταγγέλλουμε την κυβέρνηση που με το άρθρο 163 του νομοσχεδίου για τις ΑΠΕ επιμένει και συνεχίζει να δίνει τη δυνατότητα αναγκαστικών απαλλοτριώσεων χωραφιών, στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος, όπως αποκαλεί τα κέρδη των μεγαλοεπιχειρηματιών», τονίζει η Πανελλαδική Επιτροπή των Μπλόκων σε ανακοίνωσή της, απευθύνοντας παράλληλα κάλεσμα στους αγρότες να μην αποδεχθούν το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.

Πρόκειται για το νομοσχέδιο «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής – Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 – Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος».

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει τρείς βασικές ενότητες:

• Τη διεύρυνση δραστηριοτήτων της ΡΑΕ με την ανάληψη των αρμοδιοτήτων για ύδατα και απόβλητα.
• Τις αλλαγές στη φύση και τη λειτουργία των ενεργειακών κοινοτήτων, των αυτοπαραγωγών και το πλαίσιο στήριξης των υβριδικών σταθμών.
• Παρατάσεις σε ταρίφες και προθεσμίες, καθώς και πλήθος επιμέρους διατάξεων στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Αναλυτικά το επίμαχο άρθρο 163 αναφέρει:

Διαδικασίες απαλλοτρίωσης για αιολικούς σταθμούς – Προσθήκη παρ. 4α και τροποποίηση παρ. 7 άρθρου 4 ν. 4951/2022 1.

Στο άρθρο 4 του ν. 4951/2022 (Α’ 129) προστίθεται παρ. 4α, σχετικά με το επιτρεπτό της εγκαταστάσεως σταθμών αποθήκευσης, όπου επιτρέπεται εγκατάσταση Α.Π.Ε., ως εξής:

«4α. Όπου κατά την κειμένη νομοθεσία και τον οικείο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό προβλέπεται ως επιτρεπτή η εγκατάσταση σταθμών Ανανεωσίμων Πηγών Ενέργειας, νοείται ότι επιτρέπεται και η εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης με σύστημα συσσωρευτών.». 2. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρο 4 του ν. 4951/2022, περί απαλλοτριώσεων, προστίθενται τα γήπεδα ασφαλείας, στην ίδια παράγραφο προστίθεται τελευταίο εδάφιο, και η παρ. 7 διαμορφώνονται ως εξής: «7. Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή/και σταθμοί αποθήκευσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα έργα δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευής υποσταθμών, οδοποιίας, και εν γένει κάθε κατασκευής που αφορά στην υποδομή, εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. ή/και σταθμών αποθήκευσης, συμπεριλαμβανομένων των γηπέδων ασφαλείας του άρθρου 21, χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας που εξυπηρετούν, εκτός των άλλων, τη δημόσια ασφάλεια και υγεία και έχουν θετικές επιδράσεις πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον, ανεξάρτητα από τον φορέα υλοποίησής τους. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τον ν. 2882/2001 (Α΄ 17). Ο βαρυνόμενος με τη δαπάνη της απαλλοτρίωσης υποχρεούται στην αποκατάσταση και κάθε βλάβης ή φθοράς ή στέρησης της χρήσης που προέρχεται από την εκτέλεση των ανωτέρω τεχνικών εργασιών. Η δαπάνη για τη συντέλεση των κατά τα ανωτέρω αναγκαίων αναγκαστικών απαλλοτριώσεων βαρύνει το φυσικό ή νομικό πρόσωπο υπέρ του οποίου εκδίδεται η άδεια εγκατάστασης ή η Οριστική Προσφορά Συνδεσης στις περιπτώσεις που δεν εκδίδεται Αδεια Εγκατάστασης. Ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής προβαίνει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού. Ειδικά για φωτοβολταϊκούς σταθμούς η απαλλοτριωμένη έκταση δεν μπορεί να καταλαμβάνει ποσοστό μεγαλύτερο του είκοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού γηπέδου εγκατάστασης. Ο ως άνω περιορισμός δεν ισχύει για δάση, δασικές ή άλλες εκτάσεις, εφόσον επιτρέπεται επί αυτών η εκτέλεση έργων, σύμφωνα με τα άρθρα 45 και 53 του ν. 998/1979. Για την τεκμηρίωση του δικαιώματος χρήσης του γηπέδου ασφαλείας της παρ. 2 του άρθρου 18 για την έκδοση της Αδείας Εγκατάστασης του αιολικού σταθμου αρκεί η απόφαση κήρυξης της απαλλοτρίωσης».