Αιτήματα αποζημιώσεων έρχονται από πολλές πλευρές, ήδη από τον περασμένο Μάιο και όπως φαίνεται, οι φωνές θα πολλαπλασιαστούν το επόμενο διάστημα, κάτι που φαίνεται πως ήδη έχει προβληματίσει τους ιθύνοντες στον ΕΛΓΑ, ενώ υπουργικές αποφάσεις για την πρόσληψη συμβασιούχων γεωπόνων και εκτιμητών ήδη έχουν αναρτηθεί σε ΦΕΚ.
Η διάρκεια αλλά και η ένταση των φαινομένων έχουν προκαλέσει έξαρση στις φυτονόσους, με τις βροχομετρικά δεδομένα να δείχνουν τον Μάιο και τον Απρίλιο, υπερδιπλάσιο ύψος βροχής τον Μάιο και τον Απρίλιο, συγκριτικά με τον Μάρτιο και όλα αυτά έπειτα από έναν ιδιαίτερα ήπιο και ξηρό χειμώνα.
Το ρεπορτάζ θέλει τα ελαιόδεντρα, ειδικά στην μαθημένη σε λιγότερες υγρασίες Κρήτη, να ρίχνουν τα άνθη και όσους καρπούς έδεσαν, σε μια χρονιά μάλιστα που έπειτα από την περσινή βεντέμα, δεν άφηνε πολλά περιθώρια για μεγάλες παραγωγές.
Με όρους επικινδυνότητας προσεγγίζεται πλέον η υπόθεση του βροχερού καιρού για το αμπέλι. Ο περονόσπορος έχει φτάσει ακόμα και στις ξηροθερμικές Κυκλάδες, τα ψεκαστικά δεν σταματούν να δουλεύουν, παρά μόνο όταν η καταρρακτώδεις βροχές καθιστούν απροσπέλαστους τους αμπελώνες.
Η υπόθεση αυτή φυσικά, αυξάνει κατακόρυφα και τα κόστη. Από εκεί που πέρυσι ένας ψεκασμός με θειάφι και χαλκό ήταν αρκετός, φέτος μέχρι στιγμής έχουν γίνει τρεις. Αυτό σημαίνει αυξημένα κοστολόγια, ενώ δεδομένη μπορεί να θεωρείται και μια μείωση της παραγωγής, όπου ο περονόσπορος έχει κάνει ήδη ζημιά, αφήνοντας ανοιχτό το παράθυρο για περιπέτειες και με τη σοδειά του 2024.
Οι παραγωγικές και εμπορικές προοπτικές σχεδόν σε όλες τις καλλιέργειες με ενδιαφέρον στην εγχώρια πρωτογενή παραγωγή έχουν μέχρι ένα βαθμό ανατραπεί. Στους κάμπους με τα σιτηρά, λίγο πριν τον αλωνισμό οι καταρρακτώδεις βροχές φέρνουν πολύ κοντά το ενδεχόμενο ποιοτικής υποβάθμισης μέρους της παραγωγής σε μια χρονιά που οι τιμές έχουν παρασυρθεί από ένα ορμητικό πτωτικό κανάλι. Στα βαμβάκια, σε αρκετές περιπτώσεις χρειάστηκαν επανασπορές αφού οι ρίζες σάπισαν. Πυρηνόκαρπα χτυπήθηκαν και εξακολουθούν να χτυπιούνται από χαλάζι και δυνατές μπόρες. Στα τριφύλλια έχουν ήδη χαθεί δύο χέρια.
Τα δίκαια αιτήματα αποζημίωσης, δεν αποτελούν το μοναδικό πόλο της συζήτησης που ανοίγει με αφορμή τα τελευταία καιρικά φαινόμενα, ούτε φυσικά οι χρηματοδοτικές λύσεις που φέρεται να αναζητούν στον ΕΛΓΑ, αφού όπως φαίνεται θα χρειαστεί νέα κονδύλια από τα κρατικά ταμεία και πολύ πιθανά τη συνδρομή των Βρυξελλών.
Η όλη υπόθεση όμως, φουντώνει μια αναμπουμπούλα στην αγορά, που θα υπήρχε ούτως ή άλλως αν και σε μικρότερο βαθμό, εξαιτίας της επιθετικής υποχώρησης των τιμών για αρκετά προϊόντα. Η συναλλακτική σχέση των αγροτών με τους άλλους κρίκους της αλυσίδας επιβαρύνεται ανησυχητικά. Πολλοί χρεωμένοι σε εμπόρους και καταστήματα εφοδίων, δυσκολεύονταν ούτως ή άλλως να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους εξαιτίας της συνθήκης των χαμηλών τιμών. Τώρα, με χαμηλές τιμές και μειωμένες παραγωγές, οι τριγμοί στην αλυσίδα γίνονται ακόμα πιο δυνατοί.
Ημερίδα ΕΔΟΑΟ για την κλιματική κρίση
Ειδικά για την αμπελοκαλλιέργεια, η ΕΔΟΑΟ οργάνωσε έκτακτη ημερίδα με θέμα «ο αμπελοοινικός τομέας μπροστά στην κλιματική κρίση» την Πέμπτη 15 Ιουνίου 2023 στο ξενοδοχείο «Elia Ermou».
Συντονίζει ο Στέφανος Κουνδουράς, Καθηγητής, Αμπελουργίας στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.
10.15 Συνδέοντας τα παγκόσμια επίπεδα υπερθέρμανσης με την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα και τις κλιματικές πιέσεις στις καλλιέργειες. Πρόδρομμος Ζάνης Καθηγητής στον Τομέα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
10.45 Μελέτη των επιδράσεων του κλίματος στην Ελληνική Αμπελοκαλλιέργεια : Τάσεις στην παραγωγή και ποιότητα των οίνων, προκλήσεις – προοπτικές και αβεβαιότητες. Θεόδωρος Μαυρομάτης, Καθηγητής του τομέα Μετεωρολογίας - Κλιματολογίας του τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
11.15 Διαχείριση των φυτογενετικών πόρων της αμπέλου και αμπελοκομικές πρακτικές για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Ηλίας Κόρκας, Καθηγητής Αμπελουργίας, Πρόεδρος Τμήματος Επιστημών Οίνου, Αμπέλου και Ποτών, Σχολή Επιστημών Τροφίμων Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. – Δημήτρης Τάσκος, Ερευνητής, Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών φυτών και Αμπέλου, Τμήμα Αμπέλου.
11.45 Διάλειμμα
12.00 Προσαρμόζοντας τους αμπελώνες μας ώστε να είναι πιο ανθεκτικοί και βιώσιμοι: από τη διαίσθηση στα επιστημονικά στοιχεία. Νέα ερευνητική στρατηγική για την Moët Hennessy και ενδεχόμενα μαθήματα για την Ελλάδα. Tatiana Svinartchuk, Επικεφαλής προγράμματος αμπελουργίας της Moët Hennessy με αποστολή, τον συντονισμό παγκόσμιας ερευνητικής στρατηγικής για μια αμπελοκαλλιέργεια πιο βιώσιμη και ανθεκτική.
12.30 Μοντέλα αυτοδιαχείρισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής από κλαδικούς φορείς. Θεόδωρος Γεωργόπουλος, Διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), Τακτικός Καθηγητής Νομικής, κάτοχος της ευρωπαϊκής έδρας Jean Monnet αμπελοοινικού δικαίου (The Wine & Law Program) του Πανεπιστημίου της Reims.
13.00 Συζήτηση – συμπεράσματα - προτάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στον αμπελοοϊνικό τομέα της Ελλάδας
Ο αμπελοοινικός κλάδος διεθνώς αντιμετωπίζει προκλήσεις και απειλές που αναμένονται να ενταθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ο αμπελοοινικός τομέας στην Μεσογειακή περιοχή είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε αυτές τις προκλήσεις και απειλές γιατί σημαντικό μέρος της αμπελοοινικής παραγωγής γίνεται ήδη σε οριακές περιβαλλοντικές ή κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και η μακρόχρονη παράδοση που την χαρακτηρίζει καθιστά ορισμένες αγρονομικές στρατηγικές προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δύσκολα εφαρμόσιμες στο εγγύς μέλλον.
Τέτοιες προκλήσεις και απειλές για την Μεσογειακή αμπελοοινική παραγωγή είναι o περιορισμός και η υποβάθμιση των διαθέσιμων φυσικών πόρων, η αυξανόμενη δυσκολία στην επίτευξη των απαιτούμενων προδιαγραφών για την παραγωγή των υφιστάμενων τύπων οίνου και, οι διαταραχές στον βλαστικό κύκλο της αμπέλου που επηρεάζουν αρνητικά την διαχείριση και τις επιδόσεις των αμπελώνων.
Εν τέλει, οι μεταβολές στην σύσταση των σταφυλιών και, κατ’ επέκταση στην τυπολογία των παραγόμενων οίνων και την εμπορία τους, απειλούν ήδη τη βιωσιμότητα σε αμπελουργικές περιοχές με μακρόχρονα εδραιωμένη παράδοση.
Η Ημερίδα σκοπεύει να ανοίξει την συζήτηση στην αμπελοοινική κοινότητα για τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης που αντιμετωπίζει ή αναμένεται ότι θα αντιμετωπίσει ο Ελληνικός αμπελοοϊνικός τομέας και τις πιθανές στρατηγικές αντιμετώπισης τους.
Καλούμε τα μέλη του ΣΕΟ αλλά και το σύνολο της αμπελοοινικής κοινότητας, τους επιστήμονες, τους φοιτητές των σχετικών σχολών και κάθε ενδιαφερόμενο να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις, και να συμμετάσχουν στην ανταλλαγή απόψεων που θα ακολουθήσει.
Στόχος μας είναι η διαμόρφωση θέσεων για τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει ο Σύνδεσμος και ο κλάδος γενικότερα, ώστε να δημιουργηθεί μια σταθερή και εμπεριστατωμένη στρατηγική αντιμετώπισης αυτής της τεράστιας κρίσης που βρίσκεται μπροστά μας και απειλεί την βιωσιμότητα του τομέα, και την από αιώνων παραδοσιακή ύπαρξή μας στον Ελλαδικό χώρο.
