Οδηγός υποχρέωσης αμειψισποράς για άνω 100 στρεμμάτων έκταση

Οδηγός για την υποχρέωση αμειψισποράς 2024 για άνω των 100 στρεμμάτων έκταση

Σημειώνεται πως εκκρεμμεί ακόμη αίτημα από τα κράτη-μέλη προς τις Βρυξέλλες, για εξαίρεση όλων των εκτάσεων από την υποχρέωση αυτή και για φέτος (ίσχυε η εξαίρεση για το 2023). Προς το παρόν υπάρχει μερική εξαίρεση από την υποχρέωση Αγρανάπαυσης (ΚΓΠΚ 8). Η αμειψισπορά είναι υποχρεωτική για τη λήψη όλων των άμεσων ενισχύσεων (βασική, αναδιανεμητική κ.ο.κ.). 

Ο οδηγός του ΥΠΑΑΤ αναφέρει:

Η εφαρμογή του προτύπου Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 7 «Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη εκτός από καλλιέργειες που καλλιεργούνται κάτω από το νερό», έχει στόχο την αειφορική διαχείριση των εδαφών των αρόσιμων καλλιεργειών. Η διάταξη περιγράφεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 5 της αριθ. 1313/178948/09.06.2023 (ΦΕΚ Β΄3777) Υπουργικής Απόφασης. Ο οδηγός εφαρμογής έχει στόχο την επεξήγηση των διατάξεων και την παράθεση παραδειγμάτων εφαρμογής.

Υποχρεώσεις των Γεωργών

Στις εκμεταλλεύσεις με εκτάσεις αροτραίων καλλιεργειών άνω των 10 εκταρίων (100 στρεμμάτων), αφού αφαιρεθούν οι εκτάσεις με καλλιέργειες ρυζιού και βιολογικών καλλιεργειών, εφαρμόζεται αμειψισπορά. Οι γεωργοί έχουν 2 υποχρεώσεις:

1. Την αλλαγή της κύριας καλλιέργειας με άλλο βοτανικό γένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος τουλάχιστον στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης της εκμετάλλευσης της τρέχουσας χρονιάς. Για το έτος 2024, για παράδειγμα, ο έλεγχος της αλλαγής της κύριας καλλιέργειας στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης θα γίνει επί της έκτασης της ΕΑΕ 2024 σε σχέση με τις καλλιέργειες που υπήρχαν στην εκμετάλλευση το 2023, σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα στοιχεία της ΕΑΕ 2023.

2. Σε κύκλο τριετίας σε κάθε αγροτεμάχιο θα πρέπει να καλλιεργηθούν τουλάχιστον 2 διαφορετικά βοτανικά γένη κύριας καλλιέργειας. Ο έλεγχος της τριετίας θα γίνει για πρώτη φορά το 2026 (τριετία 2024-2025-2026, λόγω της παρέκκλισης για το 2023), και έκτοτε θα διενεργείται ετησίως με τα προηγούμενα δύο έτη (κυλιόμενη τριετία). Συνδυάζοντας τις 2 αυτές υποχρεώσεις παραθέτουμε παραδείγματα συμμόρφωσης και παραβάσεων.

Παραδείγματα

Συμβουλή: Γεωργοί που έχουν ένα μόνο αγροτεμάχιο στην ΕΑΕ καλύτερα να το δηλώνουν ως τρία χωριστά αγροτεμάχια για να προσομοιάζει απόλυτα στο παράδειγμα 1. Σε διαφορετική περίπτωση, η εναλλαγή της καλλιέργειας θα πρέπει να γίνεται ετησίως για να υπάρξει συμμόρφωση.

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 1:

Στο παράδειγμα αυτό η εκμετάλλευση είναι χωρισμένη σε τρία αγροτεμάχια 80 στρέμματα το καθένα. Η αμειψισπορά γίνεται ως εξής:

Έτος 2023: Βαμβάκι (80 στρμ.), Φακή (80 στρμ.), Βαμβάκι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Σιτάρι

Έτος 2025: Καλαμπόκι, Σιτάρι, Βαμβάκι

Έτος 2026: Σιτάρι, Βαμβάκι, Καλαμπόκι

Στα παραδείγματα 1, 2 και 3 υπάρχει συμμόρφωση με το πρότυπο . Το κάθε αγροτεμάχιο σε διάστημα τριετίας έχει αλλάξει καλλιέργεια τουλάχιστον μια φορά (κάθετος έλεγχος) και κάθε έτος έχουμε αλλαγή τουλάχιστον στο 1/3 της έκτασης σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 2:

Στο παράδειγμα αυτό η εκμετάλλευση είναι χωρισμένη σε τρία αγροτεμάχια 80 στρέμματα το καθένα. Η αμειψισπορά γίνεται ως εξής:

Έτος 2023: Σιτάρι (80 στρμ.), Φασόλια (80 στρμ.), Βαμβάκι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Κριθάρι, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2025: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Σιτάρι

Έτος 2026: Καλαμπόκι, Σιτάρι, Βαμβάκι

Έτος 2027: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Κριθάρι

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 3

Έτος 2023: Βαμβάκι (80 στρμ.), Βαμβάκι (80 στρμ.), Βαμβάκι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Σιτάρι, Σιτάρι, Σιτάρι

Έτος 2025: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2026: Αγρανάπαυση, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Επισημαίνεται ότι:

1. Η αγρανάπαυση συμπεριλαμβάνεται στον τριετή κύκλο αμειψισποράς και μπορεί να θεωρηθεί ως αλλαγή καλλιέργειας στο πλαίσιο της διάταξης αυτής. Εάν ένα αγροτεμάχιο είναι σε αγρανάπαυση για τρία συναπτά χρόνια θεωρείται συμμορφούμενο.

2. Τα αγροτεμάχια με πολυετείς καλλιέργειες (μηδική, ρίγανη, κ.ά.), με αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά (κωδικοί της ΕΑΕ : 8688 «Κοφτολίβαδα», 7607 «Λόλιουμ» και 80117 «Λόλιουμ NIVAL) και με αγρανάπαυση, συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών αρόσιμων εκτάσεων της εκμετάλλευσης για το κατώφλι των 10 εκταρίων. Όμως ο υπολογισμός της έκτασης αμειψισποράς (δηλαδή του 1/3) θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης αυτών των κατηγοριών καλλιεργειών (δείτε παράδειγμα συμμόρφωσης 5).

3. Οι ορυζώνες και τα πιστοποιημένα βιολογικά αγροτεμάχια δε συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτάσεων για το κατώφλι των 10 εκταρίων και δεν υπόκεινται σε αμειψισπορά.

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 4:

Η εκμετάλλευση του παραδείγματος 4 δεν υπόκειται στην υποχρέωση εφαρμογής του προτύπου καθώς λόγω του ρυζιού και της βιολογικής καλλιέργειας, δεν υπερβαίνει το κατώφλι των 10 Ηα, αφού το ρύζι και οι βιολογικές καλλιέργειες εξαιρούνται του υπολογισμού.

Έτος 2023: Βαμβάκι (80 στρμ.), Ρύζι (80 στρμ.), Βιολογ. Σιτάρι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Βαμβάκι, Ρύζι, Βιολογικό σιτάρι

Έτος 2025: Βαμβάκι, Ρύζι, Βιολογικό σιτάρι

Έτος 2026: Βαμβάκι, Ρύζι, Βιολογικό σιτάρι

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 5:

Στο παράδειγμα αυτό υπάρχει συμμόρφωση. Η ελάχιστη έκταση η οποία πρέπει να εναλλάσσεται είναι 3Ηα: ήτοι 12Ηα-3Ηα (ρίγανη)=9Ηα. 9Ηα/3=3Ηα, καθώς η έκταση της πολυετούς καλλιέργειας δεν υπολογίζεται.

Έτος 2023: Ζαχ/τευτλα (30 στρμ.), Κηπευτικά (30 στρμ.), Κριθάρι (30 στρμ.), Ρίγανη (30 στρμ.)

Έτος 2024: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι, Ρίγανη

Έτος 2025: Σιτάρι, Σιτάρι, Σιτάρι, Ρίγανη

Έτος 2026: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι, Ρίγανη

Έτος 2027: Καλαμπόκι, Βαμβάκι, Κηπευτικά, Ρίγανη

Η εκμετάλλευση αυτή συνεχίζει να έχει υποχρέωση αμειψισποράς, καθώς η συνολική αρόσιμη έκταση είναι 120 στρμ.. Όπως έχει αναφερθεί οι εκτάσεις πολυετών καλλιεργειών, αγρωστωδών και ποωδών κτηνοτροφικών φυτών και αγρανάπαυσης συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτάσεων για το κατώφλι των 100 στρμ.. Όμως ο υπολογισμός του 1/3 θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης της πολυετούς καλλιέργειας δηλαδή της ρίγανης.

Παραδείγματα μη συμμόρφωσης

Παράδειγμα μη Συμμόρφωσης 1:

Στο έτος 2025 υπάρχει παράβαση διότι δεν έχει γίνει αλλαγή του 1/3 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Έτος 2023: Σιτάρι (80 στρμ.), Καλαμπόκι (80 στρμ.), Κριθάρι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2025: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2026: Καλαμπόκι, Σιτάρι, Σιτάρι

Έτος 2027: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Σιτάρι

Παράδειγμα Μη Συμμόρφωσης 2:

Υπάρχει παράβαση στο αγροτεμάχιο 3, διότι στην τριετία 2025 έως 2027 δεν έχει αλλάξει καλλιέργεια.

Έτος 2023: Καλαμπόκι (80 στρμ.), Φακή (80 στρμ.), Κριθάρι (80 στρμ.)

Έτος 2024: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Σιτάρι

Έτος 2025: Σιτάρι, Σιτάρι, Βαμβάκι

Έτος 2026: Βαμβάκι, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2027: Αγρανάπαυση, Βαμβάκι, Βαμβάκι

Έτος 2028: Σιτάρι, Καλαμπόκι ,Αγρανάπαυση

Στο παραπάνω παράδειγμα μη συμμόρφωσης 2 στο έτος 2026 ο υπολογισμός του 1/3 δίνει 8 εκτάρια, ενώ για το έτος 2027 ο υπολογισμός είναι 16/3=5,33 διότι οι πολυετείς καλλιέργειες (π.χ. ρίγανη, μηδική, κλπ), τα αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά, και η αγρανάπαυση εξαιρούνται από τον υπολογισμό αυτό.

Εναλλακτική εφαρμογή

Σε περίπτωση που σε όλη την εκμετάλλευση που έχει υποχρέωση τήρησης της αμειψισποράς σπέρνονται ενδιάμεσες (δευτερεύουσες) καλλιέργειες διαφορετικού γένους ανελλιπώς για τρία χρόνια, τότε η αλλαγή της κύριας καλλιέργειας μπορεί να καθυστερήσει ένα χρόνο.

Εξαιρέσεις από αμειψισπορά

Εξαιρούνται της υποχρέωσης οι εκμεταλλεύσεις:

1. Με συνολική έκταση αρόσιμων μικρότερη ή ίση των 10 εκταρίων (100 στρεμμάτων). Στον υπολογισμό της έκτασης αυτής ΔΕ συμπεριλαμβάνονται οι εκτάσεις βιολογικών καλλιεργειών και ρυζιού.

2. Όταν η αρόσιμη γη καλλιεργείται εξ ολοκλήρου με καλλιέργειες κάτω από το νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας π.χ ρύζι.

3. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης: i. χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε ii. καλλιεργείται με καλλιέργειες ψυχανθών: μηδική, τριφύλλια, φασόλια, ρεβύθια, μαυρομάτικα, λωτός, κουκιά, φακές, λούπινα, μπιζέλια ή πίσσα, βίκος, ρόβη, λαθούρια. Ως καλλιέργεια ψυχανθών μπορούν να θεωρηθούν οι καλλιέργειες ζωοτροφών (κωδικός 8 της ΕΑΕ) εφ’ όσον αποτελούνται από κάποιο από τα προαναφερθέντα ψυχανθή, καθώς και τα οσπριοειδή (κωδικός 11 της ΕΑΕ), είτε iii. χρησιμοποιείται ως γη υπό αγρανάπαυση, είτε iv. αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.

4. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της επιλέξιμης γεωργικής έκτασης της εκμετάλλευσης: i. αποτελεί μόνιμο βοσκότοπο, είτε ii. χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε iii. καλλιεργείται με καλλιέργειες κάτω από νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας, είτε iv. αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.

5. Οι εκμεταλλεύσεις που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικές σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 θεωρούνται ότι συμμορφώνονται με το παρόν πρότυπο ΚΓΠΚ. Όμως όταν η εκμετάλλευση δεν είναι ολόκληρη βιολογική, τότε ισχύουν τα όσα έχουν περιγραφεί στα παραπάνω παραδείγματα.

Εφαρμογή του προτύπου σε περίπτωση μεταβίβασης

Η υποχρέωση αλλαγής δύο βοτανικών γενών κύριας καλλιέργειας εντός τριετίας ελέγχεται σε επίπεδο αγροτεμαχίου, ακόμη και αν το αγροτεμάχιο αλλάζει κάτοχο, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ο νέος κάτοχος δεν είναι υπόχρεος τήρησης του ΚΓΠΚ 7 με βάση τις εξαιρέσεις που προαναφέρονται. Ο υπολογισμός του 1/3 της έκτασης γίνεται κάθε χρόνο με βάση την ΕΑΕ του έτους, οπότε όσοι μεταβιβάζουν ή αποδέχονται την μεταβίβαση εκτάσεων πρέπει να λαμβάνουν και αυτό το στοιχείο υπόψη τους.