Στο πάνελ που συντόνισε ο εκδότης της Agrenda Γιάννης Πανάγος, στελέχη από το σύνολο της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τοµέα καθώς και πρόσωπα µε καίριο θεσµικό ρόλο όπως ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας ∆ηµήτρης Κουρέτας και ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σταύρος Κελέτσης, έκαναν λόγο για την ανάγκη ενός ολιστικού σχεδιασµού µε βάση τις νέες προκλήσεις στην αγροδιατροφή.
Έλλειµµα εξειδίκευσης εργατών
Αναµφίβολα, η κλιµατική αλλαγή έρχεται να επιβάλλει τους δικούς της όρους στην αγροτική δραστηριότητα, εξίσου όµως σηµαντική πρόκληση όπως τονίστηκε από τους οµιλητές, είναι και η ανάγκη ηλικιακής ανανέωσης του αγροτικού πληθυσµού και η εξεύρεση εξειδικευµένων εργατών όχι µόνο στο χωράφι αλλά και για τις ανάγκες της µεταποίησης. «Στην πρωτογενή παραγωγή, χωρίς εργατικά χέρια, η αγροτική παραγωγή πεθαίνει και το πρόβληµα είναι ακόµη µεγαλύτερο στη µεταποίηση», τόνισε ο Αλέξανδρος Μποτός, Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος της τυροκοµικής εταιρείας «ΡΟΥΣΣΑΣ Α.Ε».
Oι Μπρούνο Καχρίλας, Τimac Agro | ΛΥ∆Α και Αλέξανδρος Μποτός, Roussas Dairy
Μάλιστα, όπως συµπλήρωσε ο Αλέξανδρος Τριανταφύλλου, Αναπληρωτής ∆ιευθυντής της Βιοζωκάτ «οι νέοι επιλέγουν επαγγέλµατα πρεστίζ και αφήνουν τα χειρονακτικά στην άκρη», σηµείωσε ο Αλέξανδρος Τριανταφύλλου, Αντιπρόεδρος της βιοµηχανίας ζωοτροφών, «ΒΙΟΖΩΚΑΤ Α.Ε.».
Κατά τον ίδιο, µεγάλο ζήτηµα είναι η πρόκληση της κλιµατικής κρίσης, αναφέροντας ως παράδειγµα, ότι ενώ πέρυσι η συλλογή τριφυλλιού έγινε τον Ιούνιο, φέτος έχει ήδη αρχίσει. Τόνισε δε, την ανάγκη ελέγχων της πολιτείας σε επιχειρήσεις του κλάδου, των µη καθυστερούµενων πληρωµών από τις βιοµηχανίες, των συµπράξεων και της υιοθέτησης καινοτόµων λύσεων «σε συνεργασία µε την πανεπιστηµιακή κοινότητα ή και εισαγωγή R & D λύσεων από το εξωτερικό για έργα- επενδύσεις, όπως η πράσινη µετάβαση».
Βαρίδι η πρακτική εµπειρία
Κεφαλαιώδες είναι και το ζήτηµα της αγροτικής εκπαίδευσης. Μπορεί ο καθένας να γνωρίζει το χωράφι του, όµως όπως όλοι οι τοµείς επιχειρηµατικής δραστηριότητας, έτσι και ο αγροτικός τοµέας χρειάζεται συνεχή επιµόρφωση και επένδυση σε νέους αυτοµατισµούς και εργαλεία. Όπως εξήγησε ο Βασίλης Φραντζολάς, Ιδρυτής των Olive Oil Seminars «το 95% των Ελλήνων παραγωγών δουλεύει µε πρακτική εµπειρία, ενώ στην Ιταλία το ποσοστό αυτό είναι µόνο 3%.», προσθέτοντας ότι µπορεί να δοθεί έµφαση σε τοµείς όπως η δακοκτονία και η φυτοπροστασία µε χρήση της τεχνολογίας, όπως τα drones. Με επένδυση σε καλύτερες εισροές, ο πρωτογενής τοµέας µπορεί εύκολα να βρει εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ σε αξία. Ένα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί η διαχείριση του δάκου, θα εξηγήσει ο ∆ρ. Aθανάσιος Γκέρτσης, Καθηγητής Αγρονοµίας στο «Perrotis College» στην Αµερικανική Γεωργική Σχολή. «Η χώρα χάνει έως 500 εκατ. ευρώ το χρόνο από το δάκο. Χρειαζόµαστε Κέντρα Γεωργικής Εφαρµογής, όπου ο κάθε Σύµβουλος θα υπογράφει υπεύθυνα για αυτά που προτείνει. Ας ξεκινήσουµε όµως από τα απλά. Χρειαζόµαστε µικρά και ευέλικτα σχήµατα, όπως η 5µελής Οµάδα Παραγωγών. Να χτίσουµε κουλτούρα συνεργατισµού», είπε ο ∆ρ. Γκέρτσης.
Μόνος ο αγρότης πλέον δεν µπορεί
Παράλληλα, κάθε επένδυση χρειάζεται και ρευστότητα. «Το αύριο απαιτεί τεχνολογικές προσαρµογές και χρηµατοδοτικές λύσεις σε επίπεδο συνεργατισµού. Μόνος ο αγρότης πλέον δεν µπορεί», σηµείωσε ο Πάνος Τουρναβίτης, ∆ιευθύνων Σύµβουλος της Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας. Ο ίδιος, µίλησε για ένα διαφορετικό µοντέλο αγροτών, τραπεζών και επιχειρήσεων, µε επίκεντρο τις τεχνολογικές εξελίξεις, τη χρηµατοδότηση συνεργατικών σχηµάτων και την ολιστική διαχείριση σε επίπεδο χώρας και όχι περιφέρειας. «Πρέπει να αλλάξουµε κουλτούρα, µε ενσωµάτωση ESG κριτηρίων, να ενισχύσουµε τη γνώση των αγροτών µε ενηµερωτικές ηµερίδες και συµπράξεις µε πανεπιστήµια και να γίνει διάχυση των πόρων τόνισε.
O Θωµάς Κουτσουπιάς, ΕΑΣ Αγρινίου και o Άλκης Αλεξάνδρου, Τp. Πειραιώς.
«Η Τράπεζα Πειραιώς έχει δει αυτά που έρχονται και έχει προχωρήσει στη σύσταση µιας ας πούµε µικρής τράπεζας µέσα στη τράπεζα, δηλαδή το τµήµα R&D, το οποίο και µελετά νέα εργαλεία όπως είναι οι Πιστώσεις Άνθρακα. Στην Αµερική ένα τέτοιο σύστηµα απέδωσε 15,5 εκατ. ευρώ κέρδος σε µεγάλη αγροτική επιχείρηση», πρόσθεσε ο Αλκιβιάδης Αλεξάνδρου, Γενικός ∆ιευθυντής Αγροτικής Τραπεζικής, της Τράπεζας Πειραιώς. Μάλιστα , έθεσε ως ζητούµενο την «αναγεννητική γεωργία», µε µικρότερες εκποµπές άνθρακα και βιοποικιλότητα. «Στην Ελλάδα πρέπει να δώσουµε έµφαση στην υλοποίηση µη ποσοτικών, αλλά ποιοτικών ζητούµενων, όπως η πράσινη στρατηγική,» είπε, και τόνισε ότι πρέπει να υπάρξει «δηµογραφική ανανέωση» των εµπλεκοµένων στην γεωργία και αναβάθµιση των δεξιοτήτων τους µε σωστή αξιοποίηση κονδυλίων. Ο κ. Αλεξάνδρου, αναφέρθηκε και στο τµήµα «R & D» της Τράπεζας για «ανθρωπο-δεσµευτική γεωργία» µε τη δηµιουργία ενός «χρηµατιστηρίου άνθρακα.».
Καθετοποίηση συνεταιρισµών
Ως διέξοδο στις σύγχρονες προκλήσεις προτείνεται η ενίσχυση του συνεργατισµού. «Μία καθετοποιηµένη συνεταιριστική µονάδα που µπορεί να παράξει, να µεταποιήσει και να εµπορευτεί το δικό της προϊόν, µπορεί να κάνει τα πάντα, καθώς και να εκπαιδεύσει. Βασική προϋπόθεση είναι να αλλάξουµε κουλτούρα. ∆εν είναι ιδεολογική υπόθεση ο συνεργατισµός, αλλά οικονοµική ανάγκη», τόνισε ο Ανδρέας ∆ηµητρίου, Πρόεδρος του Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισµού Ιωαννίνων «Πίνδος». Όπως είπε, «συνεταιρισµός χωρίς παραγωγούς δεν υπάρχει.[...] Χρειαζόµαστε τρόφιµα υψηλής διατροφικής αξίας, στα οποία να έχουµε επάρκεια», συµπλήρωσε προσθέτοντας πως οι πλήρως καθετοποιηµένες µονάδες, ισχυρές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, θα κάνουν βιώσιµο και ανταγωνιστικό τον παραγωγό.
O Πάνος Τουρναβίτης, Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας και ο Ανδρέας ∆ηµητρίου, Πτηνοτροφικός συνεταιρισµός Ιωαννίνων «Πίνδος».
Ζητούµενο η διαφοροποίηση
Με το τρίπτυχο καθοδήγηση, εκπαίδευση, τεχνογνωσία πορεύεται εδώ και χρόνια η Τimac Agro | ΛΥ∆Α, η οποία δεν περίµενε την κλιµατική κρίση για να προσαρµοστεί στο µοντέλο αυτό, είπε ο Γενικός ∆ιευθυντής Ελλάδας του Οµίλου Roullier – Timac Agro, Μπρούνο Καχρίλας. «Να εστιάσουµε στη διαφοροποίηση του ελληνικού προϊόντος χρησιµοποιώντας νέες τεχνολογίες και µειώνοντας ταυτόχρονα το περιβαλλοντικό αποτύπωµα», επεσήµανε και πρόσθεσε, ότι ο αγρότης πρέπει να είναι και επιχειρηµατίας, ενώ από την πλευρά τους οι εταιρείες να προτείνουν οι ίδιες λύσεις στους παραγωγούς για πιο ποιοτικά προϊόντα.
Επένδυση δεν είναι μόνο το Real Estate, ανάγκη η χάραξη εθνικής στρατηγικής σιτηρών
Την σηµασία που έχει η επίτευξη αυτάρκειας σε βασικές πρώτες ύλης διατροφής όπως το µαλακό σιτάρι, µε την κατάρτιση µίας εθνικής στρατηγικής που θα επιτυγχάνει Εθνικό Απόθεµα σε σιτηρά, υπογράµµισε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας.
Ανοίγοντας πρώτος τον κύκλο της συζήτησης στο πάνελ µε θέµα «η αγροτική παραγωγή µπροστά στις παγκόσµιες απειλές», ο ∆ηµήτρης Κουρέτας υποστήριξε πως οι στρεβλώσεις, που επέφερε ο πόλεµος της Ουκρανίας, είχαν ξεκινήσει χρόνια πριν στην περιοχή, όταν µεγάλες εταιρείες άλλαζαν τους συσχετισµούς µε τους µικροκαλλιεργητές. Ανέφερε ως παράδειγµα, ότι η Ελλάδα παρήγαγε παλιά 1 εκατ. τόνους µαλακό σιτάρι και σήµερα µόνο 250.000 τόνους, µε αποτέλεσµα να µην είναι αυτάρκης.
Κατα τον ίδιο ζητούµενο είναι να δοθούν κίνητρα ώστε να επανασυσταθεί ο κλάδος της κλωστουφαντουργίας στη χώρα, σηµειώνοντας πως το βαµβάκι πρέπει να παραµείνει στα ελληνικά χωράφια. Πρόσθεσε, πως «αν το βαµβάκι της Θεσσαλίας γινόταν νήµα και εσώρουχα, η Ελλάδα θα είχε έσοδα 1 δισ. ευρώ το χρόνο», λέγοντας εµφατικά πως «Επένδυση δεν είναι µόνο το Real Estate». Φέρνοντας το παράδειγµα της Νέας Ζηλανδίας, ο ∆ηµήτρης Κουρέτας σύγκρινε σε όρους αξίας τις επιδόσεις της µε την Ελλάδα, αφού µε αξία πρωτογενής παραγωγής παρόµοια µε αυτή της χώρας µας καταφέρνει να αποκοµίζει 35% περισσότερη υπεραξία στις εξαγωγές της.
Ανθεκτικές καλλιέργειες
Από την πλευρά του ο υφυπουρός Αγροτικής Ανάπτυξης, Σταύρος Κελέτσης στάθηκε στην ανάγκη ενός ολιστικού σχεδίου για στροφή ελέω κλιµατική κρίσης σε καλλιέργειες που έχουν και µεγαλύτερες αντοχές και αποδίδουν καλύτερα στα αντίστοιχα εδάφη.
Μακροχρόνια συµβόλαια
Εκπροσωπώντας την Intercomm Foods S.A, η ∆ιευθύνουσα Σύµβουλος της εταιρείας, Ιωάννα-Αλεξάνδρα Σαΐτη αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιµετώπισε η επιχείρηση µετά τις πλυµµήρες της Θεσσαλίας, εξηγώντας πως παρά τα ακραία προβλήµµατα η επιχείρηση δεν σταµάτησε τη λειτουργία της. Επίσης, στάθηκε και στη σηµασία των µακροχρόνιων δεσµευσέων µε τους παραγωγούς ώστε να µπορούν και αυτοί να φέρουν εις πέρας πιο τολµηρά εγχειρήµατα. «Στο συµπύρηνο ροδάκινο, κάναµε 15ετή συµβόλαια για νέες ποικιλίες ώστε να αναδιαρθρώσει ο παραγωγός µε ασφάλεια. Έτσι επιτυγχάνεται ποιοτικότερος καρπός, µείωση κόστους και αύξηση αποδόσεων. Στην ελιά, τα πράγµατα είναι πιο δύσκολα, λόγω κουλτούρας», εξήγησε, ενώ έθεσε την ανάγκη ευελιξίας στο θέµα της µετάκλησης εργατών γης.
Η Ιωάννα Σαΐτη ∆ιευθύνουσα Σύµβουλος της Intercomm Foods
Λείπουν τα εγχώρια από το ράφι
Σε ζήτηµα νοοτροπίας ρίχνει την ευθύνη ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισµού «Ένωση Αγρινίου» Θωµάς Κουτσουπιάς, αναφορικά µε την παρουσία των ελληνικών αγροτικών προιόντων στα ράφια των σούπερ µάρκετ. «Εύχοµαι σε επόµενο πάνελ να είναι εδώ εκπρόσωπος υπεραγοράς να µας πει την άποψη του για το θέµα. Θέλουν από τη µία οργανωµένους παραγωγούς αλλά απ’ την άλλη φέρνουν απέξω […]Υπάρχουν συνεταιρισµοί όπως της Νεάπολης που επένδυσαν σε προιόντα που δεν παράγει άλλος στη χώρα όπως το κίτρινο ακτινίδιο», είπε.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον είχε και το αμέσως προηγούμενο πάνελ στο οποίο συμμετείχε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης.
Τα σημαντικά προβλήματα που παρουσιάστηκαν ύστερα από την κακοκαιρία Ντάνιελ όχι μόνο στη Θεσσαλία αλλά και σε όλη την Ελλάδα ήταν το βασικό σημείο του πάνελ «Water: a Shared Resource, a Growing Challenge», με συντονίστρια την Γενική Διευθύντρια, CompeteGR, κα Βενετία Κούσσια, στο 9o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιείται στους Δελφούς 10- 13 Απριλίου και τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου .
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Λευτέρης Αυγενάκης, δήλωσε μεταξύ άλλων ότι η χώρα μας ταλανίζεται από τις πλημμύρες μαζί με την ερημοποίηση με αποτέλεσμα το νερό να υπάρχει, αλλά να μειώνεται. Πρόσθεσε ότι η κακοκαιρία Ντάνιελ κατέδειξε σημαντικές αδυναμίες και μας ωρίμασε βίαια ως χώρα γεγονός το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την μελέτη της ολλανδικής HVA για τη Θεσσαλία.
Σε αυτήν εμφανίστηκε ένα πλήθος προβλημάτων όπως η ανομοιογένεια στις υποδομές και η έλλειψη συντονισμού. Όσον αφορά στη μελέτη των Ολλανδών, ο υπουργός ανέφερε ότι αυτή υπάρχει στα ελληνικά και η διαβούλευσή της πήρε παράταση ώστε οι Θεσσαλοί να έχουν μία καλή εικόνα για το τι μέλλει γενέσθαι.
Τόνισε, δε, ότι για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια και πιο συγκεκριμένα από τη δεκαετία του 1930, το ελληνικό κράτος παίρνει μέτρα λαμβάνοντας υπόψη την ύδρευση, η οποία απασχολεί το 83% του κόσμου. Επιπλέον είναι η πρώτη φορά που τρία υπουργεία (Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος- Ενέργειας, Υποδομών-Μεταφορών) συνεργάστηκαν για μία γενναία μεταρρύθμιση που είναι ο ενιαίος φορέας διαχείρισης υδάτων και αναμένεται να νομοθετηθεί εντός του επόμενου διμήνου.
Για το νερό σχολίασε ότι είναι ένα δημόσιο αγαθό και ότι δε πρέπει να σπαταλάται αλόγιστα, ενώ για τα απαραίτητα έργα πρόσθεσε ότι καλοί είναι οι ταμιευτήρες, αλλά αυτό που χρειάζεται πρωτίστως είναι τα φράγματα, τα προφράγματα και οι λιμνοδεξαμενές. Για τη χρηματοδότησή των έργων θα χρησιμοποιηθεί το ΥΔΩΡ 2.0 που έχει εξασφαλίσει πόρους 4 δισ. ευρώ, ενώ σε στάδιο προετοιμασίας βρίσκεται και ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης για τη δημιουργία λιμνοδεξαμενών σε μικρά νησιά.
Ο κ. Αυγενάκης κατέληξε ότι ήρθε η ώρα της δράσης και ότι το υπουργείο είναι έτοιμο να παρουσιάσει το πρώτο πρακτικό γεωργικό σχολείο σε εκτάσεις 1000 στρεμμάτων που κατασκευάστηκε σε συνεργασία με την αγροτική σχολή της ΗΠΑ. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, κ. Χαράλαμπος Σαχίνης, δήλωσε ότι η χώρα μας έχει το καλύτερο και το δεύτερο πιο φθηνό νερό στον κόσμο, καθώς και ότι έχουν παρατηρηθεί σημαντικά φαινόμενα ερημοποίησης και ξηρασίας. Αυτό το γεγονός δημιουργεί την ανάγκη πρόληψης με έργα όπως η αντικατάσταση των δικτύων, οι έξυπνοι μετρητές και τα καινούργια κέντρα επεξεργασίας λυμάτων, τα οποία εντάσσονται στο σχέδιο της ΕΥΔΑΠ για έργα αξίας δύο δισ. ευρώ.
Ο κ. Σαχίνης τόνισε, επίσης, ότι το 75% του νερού που χρησιμοποιείται στην Αθήνα χάνεται και ρίχνεται στη θάλασσα αφού επεξεργαστεί στο ΚΕΛ Ψυττάλειας. Το γεγονός αυτό δημιουργεί την ανάγκη για ανάκτηση νερού μέσω αφαλατώσεων με στόχο την ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα της Αττικής, εξήγησε.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της HVA International BV, κ. Μίλτος Γκουζούρης, μιλώντας για την μελέτη αποκατάστασης της Θεσσαλία επισήμανε, ότι ήταν ένα έργο που δοκίμασε την εταιρεία, και ότι παρατηρήθηκε πως το μοντέλο είναι μη βιώσιμο με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για ένα σημαντικό πρόβλημα.
Η HVA έχει προδιαγράψει στη μελέτη της τις θεραπείες και πρέπει να γίνουν πέντε κινήσεις για να σωθεί η Θεσσαλία, είπε, ενώ χαρακτήρισε πολύ σωστή την κίνηση της κυβέρνησης για τη διαχείριση υδάτων.
Πρόσθεσε, επίσης, ότι υπάρχουν ορφανά έργα, τα οποία κόστισαν στον Έλληνα πολίτη αλλά και στέρησαν ευρωπαϊκούς πόρους από άλλους φορείς. Σχετικά με τη Θεσσαλία τόνισε ότι το νερό που ξοδεύεται είναι περισσότερο από αυτό που εισρέει. Άλλο ένα πρόβλημα είναι η υφαλμήρωση και το 50% της παραγωγής έχει μειωθεί λόγω έλλειψης νερού, σημείωσε.
Ο Πρόεδρος της CompeteGR, κ. Σίμος Αναστασόπουλος, σχολίασε ότι: «Το 70% των νερών από λίμνες λιμάνια και υδροφόρο ορίζοντα πάει για ύδρευση και χρειάστηκε να έρθει η HVA για να δούμε ότι το νερό στη Θεσσαλία έχει υποχωρήσει με κίνδυνο ερημοποίησης, καθώς γίνονται μεταξύ άλλων υπόγειες γεωτρήσεις έως και 200 μέτρα με αποτέλεσμα το νερό να εξατμίζεται και σε λίγο καιρό να μην είναι δυνατή η άρδευση εξάτμιση. Δε θα είναι η πρώτη φορά που θα συμβεί κάτι τέτοιο, καθώς το καμπανάκι έχει χτυπήσει σε άλλες χώρες λόγω των μεγάλων πλημμυρών και της λειψυδρίας που θα επιδεινωθεί με τη κλιματική αλλαγή».
Ο κ. Τάσσος Ιωσηφίδης, Συνεργάτης, Επικεφαλής Στρατηγικής & Συναλλαγών, EY, (CESA) South Cluster EY, επισήμανε ότι το πιο σημαντικό είναι η διαχείριση του νερού, καθώς υπάρχει κίνδυνος ερημοποίησης στο 30% της χώρας. Τα σημαντικότερα προβλήματα είναι η υφαλμήρωση και η αλόγιστη άντληση. Όπως αναφέρθηκε, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που αυξάνει κατανάλωση νερού από 2013 και μετά και τέταρτη στην κατανάλωση νερού σε επίπεδο ΕΕ με 1000 κμ νερού ανά κάτοικο. Επιπλέον, το 83% του νερού καταναλώνεται όταν ο μέσος όρος της ΕΕ στο 40%. Τα υπόγεια νερά αποτελούν το 64% όταν η Ισπανία το χρησιμοποιεί μόλις το 23% των υπόγειων υδάτων. Όπως τονίστηκε, όσον αφορά στις υποδομές η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω καθώς υπάρχουν μόνο 60 ταμιευτήρες.
Ο κ. Σταύρος Μουρελάτος, Γενικός Διευθυντής Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας, Coca-Cola, αναφερόμενος στην στρατηγικής της πολυεθνικής, τόνισε ότι αυτή έχει μία παγκόσμια στρατηγική για το νερό την οποία εφαρμόζει στην Ελλάδα εδώ και 18 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων έχουν γίνει στη χώρα μας 81 έργα.
