Ο κλάδος παρά τις ευνοϊκές προοπτικές που εξακολουθεί να δείχνει ότι συγκεντρώνει σε µακροπρόθεσµη βάση, το τελευταίο χρονικό διάστηµα έχει µπει σε περιδίνηση. Μονάδες αλλάζουν χέρια, άλλες δουλεύουν µε ζηµία και κάποιες δεν αποκλείεται ακόµη και να κατεβάσουν ρολά, εάν δεν αλλάξει κάτι, ενώ όσες αντέξουν µάλλον θα ανταµειφθούν. Με λίγα λόγια αποδεικνύεται πλέον, ότι ούτε εύκολο και πολύ περισσότερο ούτε διασφαλισµένο είναι το κέρδος που µπορεί να αποφέρει η ενασχόληση µε το «σπορ», όπως είχε πλασαριστεί στα πρώτα βήµατά του στη χώρα.
«Το πρόβληµα στον κλάδο είναι τεράστιο προς το παρόν κι υπάρχει και µεγάλη απογοήτευση, αλλά η δραστηριότητα δεν σηµαίνει πως δεν έχει δυναµική και προοπτικές», τονίζει ο Αλέξανδρος Υφαντής, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσµου Παραγωγών Βιοαερίου, προσθέτοντας πως «πολλές επενδύσεις στο χώρο έγιναν από ανθρώπους που πίστεψαν ότι είναι ένα εύκολο αντικείµενο, όπως τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά. Η αλήθεια είναι πως δεν έχουν καµία σχέση».
Ως αποτέλεσµα της δύσκολης κατάστασης που έχει διαµορφωθεί, ήδη κάποιες µονάδες πουλήθηκαν. «Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν ήδη αλλάξει χέρια περί τους 6-7 σταθµούς παραγωγής βιοαερίου, µε ισχύ από 500 KW, έως και 2 MW, σε περιοχές όπως είναι η Κοµοτηνή, η Χαλκιδική και η Θεσσαλονίκη, σε τιµές που κυµαίνονται από 5 έως και 6,5 εκατ. ευρώ, ανά MW. Την πλειονότητα αυτών φέρεται να την έχει εξαγοράσει η Blue Grid για την οποία λέγεται πως υπάρχουν από πίσω της ισπανικά κεφάλαια», τόνισε στην Agrenda ο Σπύρος Τζιάκας, µέλος του Ελληνικού Συνδέσµου Παραγωγών Βιοαερίου, συµπληρώνοντας πως ο κύκλος των ανακατατάξεων δεν έχει κλείσει και θα έχει συνέχεια.
Η µεγαλύτερη πίεση στην παρούσα φάση φαίνεται πως ασκείται στους περίπου 60 µε 65 αγροκτηνοτροφικούς σταθµούς βιοαερίου που έχουν στηθεί σε διάφορα σηµεία της επικράτειας, µε εγκατεστηµένη ισχύ περί τα 60 MW, µέσα από µια συνολική επένδυση που υπολογίζεται στα 250 εκατ. ευρώ. «Από το σύνολο αυτό θα έλεγα πως ένα 15% το πολύ 20%, είναι στηµένοι καλά και βγάζουν κέρδη. Το υπόλοιπο 80%-85% αφορά σε µονάδες ζηµιογόνες, σε ασφυκτική κατάσταση και µε προβλήµατα ρευστότητας», τονίζει ο κ. Υφαντής και προβλέπει νέες αγοραπωλησίες στο χώρο, αλλά και συγχωνεύσεις, που θα φέρουν οικονοµίες κλίµακας, βοηθώντας στη βελτίωση των όρων βιωσιµότητας των µονάδων.
Τα αίτια για το σταδιακό «ξεθώριασµα» του λαµπερού περιτυλίγµατος µε το οποίο είχε ενδυθεί η δραστηριότητα, σχετίζονται µε ενδογενείς, όσο και µε εξωγενείς παράγοντες, όπως στρεβλώσεις κι αδυναµίες στην εσωτερική αγορά, ή η εισαγόµενη πληθωριστική και ενεργειακή κρίση.
«Αχίλλειος πτέρνα» για τους περισσότερους που δραστηριοποιούνται στον κλάδο είναι η αδυναµία να καλύψουν τις ανάγκες των µονάδων τους µε πρώτη ύλη. Είναι χαρακτηριστικό πως για κάθε 1 MW ισχύ, µια µονάδα βιοαερίου πρέπει να εξασφαλίσει περί τους 30.000 τόνους από πρώτη ύλη. Πολλοί σταθµοί όµως πιθανώς δεν σχεδιάστηκαν καλά, µε συνέπεια να είναι κοντά ο ένας µε τον άλλον και να κονταροχτυπιούνται για την εξασφάλιση ποσοτήτων αποβλήτων που απαιτεί η λειτουργία τους. Έτσι, ενώ αρχικά, τουλάχιστον, εκτροφές ή µεταποιητικές µονάδες όπως για παράδειγµα τυροκοµεία, ελαιοτριβεία, βιοµηχανίες τροφίµων κλπ, πλήρωναν για να απαλλαγούν από τα απόβλητά του, πλέον αυτό δεν είναι δεδοµένο και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ζητούνται και χρήµατα από τους παραγωγούς βιοαερίου.
Φαινόµενα πλειστηριασµών
«Έχουµε ακόµη και φαινόµενα πλειστηριασµών. ∆ιότι υπάρχουν µεν οργανικά απόβλητα, αλλά δεν είναι και απεριόριστα. Οπότε εάν είναι δύο ή τρεις που ψάχνουν να βρουν πρώτη ύλη και ο προµηθευτής είναι ένας, τί νοµίζετε ότι θα γίνει;», σηµειώνει µε νόηµα ο Σπύρος Τζιάκας.
Τον «κανιβαλισµό» µεταξύ των επιµέρους σταθµών βιοαερίου ως προς την προτεραιότητα απόκτησης πρόσβασης σε πρώτη ύλη επιβεβαιώνει και ο Αλέξανδρος Υφαντής, σηµειώνοντας πως «ο κλάδος συνολικά για να είναι βιώσιµος θα έπρεπε να λειτουργεί µε ποσοστό άνω του 90% στο capacity που έχει.
Η εικόνα σήµερα όµως είναι ότι κατά µέσο όρο το ποσοστό αυτό είναι στο 52%, οπότε καταλαβαίνετε γιατί δεν βγαίνει η πλειονότητα των επιχειρήσεων του χώρου».
Επιβαρυντικά στην υγεία του κλάδου, σύµφωνα µε τους συνοµιλητές µας έχουν λειτουργήσει και µια σειρά από άλλους λόγους, όπως το ό,τι ένας σταθµός βιοαερίου στην ουσία είναι ένα εργοστάσιο που απαιτεί εξειδικευµένο προσωπικό µε µηχανικούς για συνεχείς συντηρήσεις και επειδή πλέον πολλές µονάδες έχουν συµπληρώσει κάποια αρκετά έτη παραγωγικής λειτουργίας, βγάζουν όλο και περισσότερες βλάβες. «Τα έξοδα είναι πολλά.
Όπως σας ανέφερα δεν πρόκειται για φωτοβολταϊκό ή αιολικό πάρκο και φαίνεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι δαπάνες αυτές δεν αποτυπώθηκαν στα business plans», τονίζει ο κ. Υφαντής, ενώ ο κ. Τζιάκας σπεύδει να προσθέσει πως το υψηλό κόστος των επιτοκίων, αλλά και οι αυξήσεις στην ενέργεια -ηλεκτρικό και πετρέλαιο- είναι και αυτοί παράγοντες που έχουν παίξει το ρόλο τους.
Θεσµικό πλαίσιο ώστε απόβλητα να πηγαίνουν για βιοαέριο
Τις δυσκολίες που αντιµετωπίζει εσχάτως ο τοµέας έχει αναγνωρίσει κι η πολιτεία, η οποία -παρότι η ταρίφα είναι από τις υψηλότερες, στα 220 ευρώ ανά MWh, για την ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο- θέσπισε για το 2023 ένα +25% ή περίπου 60 ευρώ επιπλέον οικονοµική στήριξη, την οποία εκτός απροόπτου θα διατηρήσει και το 2024. Οι επιχειρήσεις του χώρου, πάντως, θεωρούν πως αν και πρόκειται για επιβεβληµένη κίνηση, στην ουσία δεν λύνει το πρόβληµα. Για να συµβεί αυτό χρειάζεται να διαµορφωθεί θεσµικό πλαίσιο που θα υποχρεώνει όσους παράγουν απόβλητα από τη δραστηριότητά τους, να τα δίνουν σε σταθµούς βιοαερίου, διότι υπάρχουν σήµερα πρώτες ύλες οι οποίες πετιούνται ανεξέλεγκτα. Επιπλέον, κάποιες µονάδες θα πρέπει να πάνε σε νέα τεχνολογία για να µπορούν να επεξεργάζονται διαφορετικές πρώτες ύλες όπως ληγµένα τρόφιµα, τα οποία αυτή τη στιγµή δεν αξιοποιούν. «Η προοπτική στο βιοαέριο
θα γίνει πιο ελκυστική µόλις ψηφιστεί η νοµοθεσία για το βιοµεθάνιο», είπε ο πρόεδρος του Συνδέσµου, προσθέτοντας πως «το βιοµεθάνιο θα αντικαταστήσει το φυσικό αέριο, που ως χώρα δεν το παράγουµε και υπό αυτή την άποψη».
