Τα παραπάνω, αναφέρει σε υπόμνημα της λίγο πριν την έλευση κυβερνητικού επιτελείου για εκδήλωση στην Λάρισα, η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), στο οποίο προτείνει 9 λύσεις για την αντιμετώπιση ζητημάτων που «καίνε» τον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα της χειμαζόμενης Θεσσαλίας και που μέχρι τώρα παραμένουν δυσεπίλητα.
Σε συνέχεια της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή εκπροσώπων Αγροτικών Συνεταιρισμών από την περιοχή της Θεσσαλίας – μέλη της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), με θέμα τα προβλήματα των παραγωγών και κτηνοτρόφων της Θεσσαλίας και κατόπιν της συνάντησης που έλαβε χώρα στις 15 Μαΐου στη Λάρισα των Προέδρων των ΑΣ, η ΕΘΕΑΣ απέστειλε το σχετικό υπόμνημα των συνεταιρισμών προς τον πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Λευτέρη Αυγενάκη.
Στην ανωτέρω συνάντηση της Λάρισας συμμετείχαν οι κάτωθι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί:
Συνεταιρισμός Αγροτών Θεσσαλίας «ΘΕΣΓΗ»
Αγροτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλών Τοματοπαραγωγών «ΘΕΣΤΟ»
Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου
Συνεταιρισμός Αιγοπροβατοτρόφων Ελασσόνας «Γάλα Ελαςς»
Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Νέας Αγχιάλου «Η ΔΗΜΗΤΡΑ»
Αγροτικός Συνεταιρισμός Επαρχίας Φαρσάλων «Ο ΕΝΙΠΕΑΣ»
Αγροτικός Συνεταιρισμός Βόλου «ΕΒΟΛ»
Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου «ΖΑΓΟΡΙΝ»
Αγροτικός Συνεταιρισμός Δένδρων «ΓΑΙΑ ΦΡΟΥΙΤ»
Η ΕΘΕΑΣ σημειώνει πως σκοπός της συνάντησης ήταν να γίνει μια εκ νέου αποτίμηση της κατάστασης από τους Συνεταιρισμούς, τα βασικότερα σημεία της οποίας περιέχονται στο παρακάτω υπόμνημα. Τα ζητήματα που απαριθμούνται σε αυτό εκφράζουν την αγωνία των συνεταιρισμών, των μελών τους και κατ’ επέκταση του συνόλου του αγροτικού κόσμου της περιοχής, μετά το πλήγμα που έχουν δεχθεί από τις αλλεπάλληλες κλιματικές καταστροφές τα τελευταία τρία χρόνια.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Σύσκεψη της 15ης Μαΐου 2024 των Συνεταιρισμών της Περιφέρειας Θεσσαλίας- μελών της ΕΘΕΑΣ.
«Είναι γνωστό ότι η Θεσσαλία αποτελούσε ανέκαθεν τον βασικό «πυλώνα» της αγροτικής οικονομίας της χώρας μας, όμως σήμερα αγωνίζεται απλά για την επιβίωσή της. Κι ενώ έχουν περάσει ήδη 10 μήνες από τη μεγάλη καταστροφή που επήλθε λόγω των δυσμενών καιρικών φαινομένων, η αγροτική παραγωγή δεν έχει επιστρέψει στους ρυθμούς της προ Daniel εποχής. Την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση δυσχεραίνουν η ελλιπής ανταπόκριση του κρατικού μηχανισμού και οι κενές υποσχέσεις που δόθηκαν στους Θεσσαλούς γεωργούς και κτηνοτρόφους.
Οι προβληματικές και ελλιπείς πληρωμές, οι μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή αποζημιώσεων λόγω γραφειοκρατίας, η ελλιπής στελέχωση των αρμόδιων Επιτροπών, αλλά κυρίως το γεγονός πως οι προτάσεις που κατατέθηκαν από τους Θεσσαλούς αγρότες και Συνεταιρισμούς δεν φαίνεται να εισακούστηκαν, έχουν δημιουργήσει ανασφάλεια και απογοήτευση. Κραυγαλέα είναι η έλλειψη χάραξης μιας στρατηγικής για τη διάσωση της αγροτικής οικονομίας της Θεσσαλίας και του παραγωγικού της μοντέλου, ενώ ανύπαρκτα είναι και τα μέτρα που έχουν ληφθεί, προκειμένου να θωρακιστεί η περιοχή από αντίστοιχα κλιματικά φαινόμενα στο μέλλον.
Αγανάκτηση και έντονος προβληματισμός επικρατούν για το μέλλον της υπαίθρου και τις οικογένειες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας.
Για τη δυσοίωνη αυτή κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, αναμφίβολα το μεγαλύτερο βάρος φέρει η πολιτική ηγεσία των Υπουργείων και των συναρμόδιων φορέων, καθώς οι ιθύνοντες κωφεύουν στις συνεχείς εκκλήσεις των πληγέντων. Σημειωτέον ότι ακόμη εκκρεμούν οι αποζημιώσεις για τις ζημιές που προκλήθηκαν από την κακοκαιρία «Ιανός» που συνέβη τρία χρόνια πριν.
Ειδικότερα, τα προβλήματα που καταγράφονται καθημερινά και απαιτούν άμεσα λύσεις είναι τα εξής:
- Αποζημιώσεις – ΕΛΓΑ:
Όλους αυτούς τους μήνες οι πλημμυροπαθείς βιοπορίζονται, αναμένοντας τις αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ. Μέχρι σήμερα δεν έχει διασαφηνιστεί αν και με ποιο τρόπο θα αποζημιωθούν οι παραγωγοί για την απώλεια εισοδήματος που αφορά στα αγροτεμάχια που δεν πρόκειται να καλλιεργηθούν τα επόμενα έτη, λόγω φερτών υλικών και ακαταλληλότητας του εδάφους.
Προτείνουμε:
- Να καθοριστεί η τελική αποζημίωση που θα δοθεί στα προϊόντα που καταστράφηκαν στις πλημμυρισμένες – μέχρι και σήμερα- εκτάσεις.
- Η εκκαθάριση που αναμένεται την 30η Ιουνίου, επιβάλλεται να ανταποκρίνεται στο μέγεθος της καταστροφής.
- Για τη δίκαιη και ίση αντιμετώπιση όλων, προτείνεται στις φετινές δηλώσεις του ΟΣΔΕ 2024, να δηλωθούν και τα αγροτεμάχια που δεν πρόκειται να καλλιεργηθούν, προκειμένου να καταβληθούν σωστά και ισότιμα οι αποζημιώσεις.
- Προώθηση του νέου θεσμικού πλαισίου για να καλύπτει τις νέες ζημιές από την κλιματική αλλαγή και έκτακτα καιρικά φαινόμενα όπως ο Daniel, με παράλληλη προώθηση μέτρων ενεργητικής προστασίας για τη μείωση των ζημιών, με εθνική και κοινοτική χρηματοδότηση.
- ΟΠΕΚΕΠΕ:
Ο Οργανισμός Πληρωμών, όπως αποδείχθηκε μετά τις πρόσφατες πληρωμές, παραμένει σε δυσλειτουργία. Συγκεκριμένα, οι ενισχύσεις που δόθηκαν στα Οικολογικά Σχήματα ήταν ελλιπείς, μη ορθολογικές και σε ορισμένες περιπτώσεις προκλητικές. Διαπιστώθηκε ότι σε πολλές περιπτώσεις ήταν μειωμένες σε ποσοστό 40% με 50%, με ορισμένα ΚΥΔ να ζητούν επιπλέον αμοιβή για την υποβολή των σχετικών φακέλων. Αυτό ήταν απόρροια της σύγχυσης που δημιουργήθηκε στον αγροτικό κόσμο από την πληθώρα των οικολογικών σχημάτων (33 σε αριθμό). Παράλληλα, διαπιστώνονται πολλές εκκρεμότητες σχετικά με την καταβολή των συνδεδεμένων ενισχύσεων και πρέπει να ληφθούν μέτρα ώστε το 2024 να μην επαναληφθούν τα ίδια προβλήματα που φέρνουν τους παραγωγούς, αγρότες και κτηνοτρόφους, σε δυσμενή θέση.
Προτείνουμε:
Την απλοποίηση και τον εξορθολογισμό των οικοσχημάτων άμεσα στις επόμενες καλλιεργητικές περιόδους
- Άρδευση:
Η διαχείριση των υδάτινων πόρων της Θεσσαλίας αποτελεί μείζον ζήτημα της αγροτικής και κατά συνέπεια της εθνικής οικονομίας. Συμφωνούμε σε μεγάλο βαθμό με τις προτάσεις της Ολλανδικής εταιρείας στο σχέδιο αντιμετώπισης του υδάτινου ελλείμματος, κυρίως μας βρίσκει σύμφωνους στην αναγκαιότητα εκτροπής του Αχελώου προς τη θεσσαλική πεδιάδα. Σε διαφορετική περίπτωση όλη η περιοχή κινδυνεύει με ερημοποίηση. Πρέπει επιτελούς να ληφθούν γενναίες αποφάσεις για να προλάβουμε την ερημοποίηση της Θεσσαλίας που σύμφωνα με την μελέτη (master plan) θα επέλθει σε 10 χρόνια.
- Νέοι Αγρότες
Μετά την ένταξη νέων αγροτών στο καθεστώς των νέων γεωργών και της εφάπαξ αρχικής ενίσχυσης που έλαβαν, καθυστερεί η έγκριση των επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβάλλει, τα οποία είναι κρίσιμα για να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις εκμεταλλεύσεις τους άμεσα, ώστε να παραμείνουν στην περιοχή μετά τις ζημιές και να ασκήσουν τη γεωργική του δραστηριότητα στην περιοχή της Θεσσαλίας.
- Κρατική Αρωγή:
Επισημαίνουμε ότι δεν έχουν αναρτηθεί ακόμη οι πίνακες με τα ποσά αποζημιώσεων του πάγιου κεφαλαίου που καταστράφηκε από τις πλημμύρες. Παρατηρείται δε το εξής παράδοξο: Οι αποζημιώσεις για χαμένα αρδευτικά συγκροτήματα διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή. Επιπλέον, κάποιοι πλημμυροπαθείς δεν έχουν λάβει ακόμη ούτε την αρχική αποζημίωση των 2.000 ευρώ.
Προτείνουμε:
Επιπλέον στελέχωση των Επιτροπών της Περιφέρειας, προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία με γρηγορότερους ρυθμούς.
Να εξασφαλιστεί έξτρα μοριοδότηση στα επενδυτικά σχέδια και στα σχέδια βελτίωσης, όσων ο μηχανικός εξοπλισμός καταστράφηκε, προκειμένου να μπορέσουν να τα αντικαταστήσουν με σύγχρονα για να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους.
- Ενέργεια:
Στις εαρινές καλλιέργειες τα ποτίσματα συνεχίζονται, αλλά δεν είναι γνωστό, αν και πότε θα ισχύσει η κυβερνητική εξαγγελία περί τιμολόγησης του αγροτικού ρεύματος στα 9,3 λεπτά /κιλοβατώρα.
Επιπλέον, πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση, ώστε να δοθεί οριστική λύση στο πρόβλημα που δημιουργούν οι κλοπές μετασχηματιστών της ΔΕΗ και να ενισχυθεί το προσωπικό και τα συνεργεία της ΔΕΗ. Η ανάθεση σε υπεργολάβους μπορεί να δώσει λύση στην άμεση αποκατάσταση βλαβών, ώστε να μην κινδυνεύουν οι κόποι μιας χρονιάς να καταστραφούν.
- Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης:
Η μετατόπιση ευθυνών και γραφειοκρατίας μεταξύ του ΥΠΑΑΤ και των Περιφερειών, για την εν λόγω κοινοτική υποχρέωση, θέτει τους κτηνοτρόφους σε κίνδυνο απώλειας εισοδήματος και τη χώρα αντιμέτωπη με νέα πρόστιμα. Το θέμα εκκρεμεί 10 χρόνια και η επίλυση του δεν χωρά άλλη αναβολή.
- Ενίσχυση Κτηνοτρόφων Θεσσαλίας
- Απαιτείται χρηματοδοτική ενίσχυση για την αγορά ζωοτροφών
- Απάντληση των υδάτων από τους βοσκότοπους στο μέγιστο δυνατό βαθμό
- Μετακίνηση των βοοειδών σε άλλους νομούς, όπου υπάρχουν ορεινοί βοσκότοποι (Δυτ. Μακεδονία και Ήπειρο), για τους μήνες Μάιο – Οκτώβριο, με επιδότηση του κόστους μετακίνησης.
- Στρατηγικό Σχέδιο για το Θεσσαλικό αγρο-διατροφικό τομέα:
Οι πρόσφατες καταστροφές αποκάλυψαν την ηχηρή απουσία ενός στρατηγικού σχεδιασμού για την πιο δυναμική αγροτική οικονομία της χώρας. Οι απαιτήσεις της αειφόρου ανάπτυξης, που ενσωματώνονται στην Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τοποθετούν την αγροτική παραγωγή στο επίκεντρο του αγροδιατροφικού συστήματος μιας περιοχής ή μιας χώρας. Το αγροδιατροφικό σύστημα περιλαμβάνει εκτός από την πρωτογενή παραγωγή και τις αντίστοιχες αλυσίδες αξίας, το πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο, καθώς και εξωτερικά υποσυστήματα που συνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται με τα τοπικά. Μόνο μέσω μιας συστημικής προσέγγισης θα έχει μέλλον η οικονομία, η κοινωνία και το περιβάλλον της Θεσσαλίας.
Προτείνουμε:
Τη συγκρότηση οργάνου που θα αναλάβει το στρατηγικό σχεδιασμό του αγροδιατροφικού συστήματος της Θεσσαλίας.
Μέλη του οργάνου θα αποτελούν εκπρόσωποι όλων των μερών του αγροδιατροφικού συστήματος: Αγρότες, ιδιωτικές επιχειρήσεις της αγροδιατροφικής αλυσίδας, βιομηχανίες, Κυβέρνηση, Περιφέρεια, τοπική αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμια, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, κοινωνικοί φορείς.
Ορισμός διεπιστημονικής ομάδας για την σύνταξη του επιστημονικού μέρους του στρατηγικού σχεδίου, ενώ το συνολικό σχέδιο θα εξαχθεί μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες.
Η κατάσταση στη Θεσσαλία είναι κρίσιμη, τόσο για το σύνολο της κοινωνίας, όσο και για τους παραγωγούς και τους συνεταιρισμούς που τους εκπροσωπούν. Παρά τις τιτάνιες προσπάθειες που καταβάλλουν οι συνεταιρισμοί, η οικονομική κατάσταση των μελών τους είναι τόσο δυσμενής, με αποτέλεσμα να πέφτουν συχνά θύματα της διάθεσης των εμπόρων. Οι μεσάζοντες εκμεταλλευόμενοι την έλλειψη ρευστότητας των παραγωγών, πιέζουν για χαμηλές τιμές στην αγορά των προϊόντων. Αυτό υπονομεύει κατ’ επέκταση και τη βιωσιμότητα και το μέλλον των συνεταιρισμών.
Ταυτόχρονα οι παραγωγοί επιβαρύνονται από το υψηλό κόστος των εισροών (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, ζωοτροφές κ.α). Κρίνεται απαραίτητη η εναρμόνιση και η προσαρμογή των τιμών στις εισροές, οι οποίες θα επιτευχθούν μέσω κρατικών και εντατικών ελέγχων, ώστε να μην παραμένουν ατιμώρητοι οι παραβάτες, οι οποίοι κερδοφορούν εις βάρος των αγροτών και των κτηνοτρόφων.
Ως μέλη της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και σε άμεση συνεργασία με τα μέλη μας, γνωρίζουμε και ασπαζόμαστε τις ανάγκες του αγροτικού χώρου και κυρίως της πληγείσας Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Κύριε Πρωθυπουργέ,
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της Θεσσαλίας και όλης της χώρας, ως ελάχιστη υποχρέωση προς τα μέλη μας που παλεύουν να επιβιώσουν, οφείλουμε να συμμετέχουμε στον καθημερινό τους αγώνα. Σας μεταφέρουμε τον παλμό και την αγωνία των αγροτών και των κτηνοτρόφων των πληγεισών περιοχών της Θεσσαλίας. Από την Κυβέρνηση δεν ζητούμε παρά να σταθεί στο θεσμικό και πολιτικό ύψος της, τηρώντας τις υποσχέσεις που έδωσε στο λαό της Θεσσαλίας και τους Θεσσαλούς αγρότες και κτηνοτρόφους. Σε αυτό θα μας βρείτε αρωγούς και συνοδοιπόρους.
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί εκπροσωπώντας τους αγρότες και κτηνοτρόφους, θεσμικά και δημοκρατικά, διαχειρίζονται μεγάλο μέρος της αγροτικής παραγωγής και των εισροών της γεωργίας. Κατέχουν βαθιά γνώση των προβλημάτων που ταλανίζουν τον αγροτικό κόσμο και φέρουν το βάρος της εκπροσώπησης του. Είναι ευθύνη μας να αφουγκραστούμε τις ανάγκες των ανθρώπων μας και να προτείνουμε λύσεις ιεραρχημένες, αξιολογημένες και εφαρμόσιμες. Η κυβέρνηση, η Περιφέρεια, η τοπική αυτοδιοίκηση, μαζί με τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, καλούμαστε να αναζητήσουμε από κοινού τις λύσεις αυτές. Οι συνεταιρισμοί είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν σε αυτή την συλλογική διαδικασία και περιμένουν την θεσμική πρόσκληση.
Παρακαλούμε για την άμεση παρέμβαση και ανταπόκριση σας στα κρίσιμα ζητήματα που θίγουμε και αναμένουμε πρόσκλησή σας για τη συμμετοχή σε διάλογο που θα φέρει ουσιαστικές λύσεις και δέσμευση σε δράσεις».
