Το δρόμο εξόδου υπευθύνων για κωλυσιεργία ΟΣΔΕ, ΟΕΦ, Συμβούλων δείχνει η ΕΘΕΑΣ

Η ΕΘΕΑΣ, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που έχουν ανακύψει, καταθέτει προτάσεις για την άμεση αντιμετώπισή τους, ώστε να μειωθεί η ζημιά για τους αγρότες και τους Συνεταιρισμούς, τα οποία επικεντρώνονται στα εξής:

• του ΟΣΔΕ 2024, όπου μέχρι στιγμής τα ΚΥΔ δεν μπορούν να υποβάλουν τις δηλώσεις των αγροτών, ενώ οι αιτήσεις ΟΣΔΕ των 660.000 αγροτών, βρίσκονται από 1 Απριλίου προσυμπληρωμένες στο gov.gr και ο ΟΠΕΚΕΠΕ να εμποδίζει τα ΚΥΔ να έχουν πρόσβαση.
• των Ελαιοκομικών Φορέων, που δεν έχει γίνει προκήρυξη, με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων για τους ελαιοπαραγωγούς, καθώς απομένουν μόνο 3,5 μήνες εντός του 2024 που περιορίζουν δραματικά τη δυνατότητα αξιοποίησης των προβλεπόμενων πόρων των 10,6 εκατ. ευρώ από τους ΟΕΦ
• των Γεωργικών Συμβουλών, όπου το σύστημα υπολειτουργεί, στερώντας από τους αγρότες τις συμβουλές.

Η επιστολή της ΕΘΕΑΣ έχει ως ακολούθως:

"Γνωρίζοντας το σύντομο διάστημα που έχετε αναλάβει την ευθύνη στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και τον χρόνο που απαιτείται για την ενημέρωσή σας, απευθυνόμαστε σήμερα σε εσάς για προβλήματα των αγροτών και των Συνεταιρισμών μελών μας, για τα οποία εάν δεν ληφθούν αποφάσεις τις επόμενες ημέρες, η ζημιά που ήδη έχει επιτελεστεί, θα μεγαλώσει και άλλο εις βάρος των αγροτών και των Συνεταιρισμών.

Εν αναμονή της συνάντησης που έχουμε ζητήσει με εσάς, προς ενημέρωσή σας και ανταλλαγή από απόψεων και προτάσεων για τα σημαντικά θέματα του πρωτογενούς τομέα, επιλέγουμε σήμερα να σας θέσουμε τρία ζητήματα για τα οποία:

• Οι υπεύθυνοι δεν έχουν ανταποκριθεί στις ανάγκες εφαρμογής του πλαισίου του ΣΣΚΑΠ για τις οποίες υπάρχουν απώλειες ενισχύσεων ή έχουν ήδη δημιουργηθεί κίνδυνοι νέων απωλειών. Ως εκ τούτου ζητάμε την απομάκρυνσή τους από τον χειρισμό τους.
• Η ΕΘΕΑΣ καταθέτει προτάσεις άμεσης αντιμετώπισής τους, ώστε να μειωθεί η ζημιά για τους αγρότες και τους Συνεταιρισμούς.

Θέλουμε να σας επισημάνουμε ότι για τα κάτωθι τρία θέματα έχουν υπάρξει ήδη αρκετές έγγραφες ενημερώσεις και προτάσεις της ΕΘΕΑΣ, οι οποίες έμειναν, τελικά, χωρίς ανταπόκριση και σήμερα αναγκαζόμαστε να καταφύγουμε σε εσάς, ως ύστατη προσπάθεια επίλυσής τους. Ειδικότερα, ανά ζήτημα σας παραθέτουμε τα ακόλουθα:

Α. Γεωργικοί Σύμβουλοι:

Α.1: Αν και ο θεσμός των γεωργικών συμβούλων προβλεπόταν από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020, για ανεξήγητους λόγους και μετά από μακροχρόνια γραφειοκρατικά εμπόδια, άρχισαν να δίνονται οι εγκρίσεις για τις δομές των γεωργικών συμβουλών μόλις πέρυσι το φθινόπωρο. Στις εγκρίσεις, όμως, υπάρχει αδικαιολόγητος αποκλεισμός των δομών γεωργικών συμβουλών των Συνεταιρισμών, παρά το γεγονός ότι σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ τέτοιες δομές λειτουργούν κανονικά. Παρά τη θετική συμβολή στην προώθηση και επιτάχυνση των διαδικασιών από τον Γενικό Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, κ. Δ. Παπαγιαννίδη για να καμφθούν οι αδικαιολόγητες διαδικασίες που ακολουθούσαν οι υπεύθυνοι υπηρεσιακοί για το θέμα, η πρόοδος εφαρμογής τους σήμερα είναι ελάχιστη σε πρακτικό επίπεδο. Έτσι, οι δομές των γεωργικών συμβούλων δεν μπόρεσαν να συμβουλεύσουν τους αγρότες για το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας ΚΑΠ, το 2023. Η μη παροχή αυτών των συμβουλών ειδικά για τις εκτατικές καλλιέργειες, όπως π.χ. στα σιτηρά, που υπέστησαν τις μεγαλύτερες αλλαγές από την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, είχε ήδη αρνητικές συνέπειες. Η εφαρμογή των οικολογικών σχημάτων δεν έγινε σωστά, με συνέπεια την απώλεια ενισχύσεων, καθώς και τις αδικαιολόγητες και καταχρηστικές χρεώσεις των ΚΥΔ και άλλων εμπλεκομένων. Η καλλιεργητική περίοδος του 2024 φθάνει σε λίγο στο τέλος της, από παραγωγική άποψη, και πάλι οι γεωργικές συμβουλές υπολειτουργούν. Η απομάκρυνση των υπευθύνων που χειρίστηκαν τα τελευταία χρόνια το θέμα, θα αφαιρέσει ένα σημαντικό εμπόδιο στο να εφαρμοσθούν με χρήσιμο, για τους αγρότες, τρόπο.

Α.2: Πρόταση ΕΘΕΑΣ: Θεραπεία του αποκλεισμού των Συνεταιριστικών δομών γεωργικών συμβουλών. Απαλοιφή των ατέρμονων γραφειοκρατικών εμποδίων για την πλήρη και άμεση ενεργοποίηση των εγκεκριμένων γεωργικών συμβούλων, με ενημέρωση των αγροτών για τη χρήση των συμβουλών τους και ειδικά, σε ότι μπορεί να φανεί χρήσιμο σε πρώτη φάση, στη διαδικασία επιλογών των εκμεταλλεύσεων στο πλαίσιο του ΟΣΔΕ 2024, που δεν έχει πρακτικά ξεκινήσει.

Β. Τομεακό Πρόγραμμα ελαιόλαδου και επιτραπέζιων ελιών – Ελαιοκομικοί Φορείς

Β1. Το πρόγραμμα για την Ελιά και το Ελαιόλαδο, η χρηματοδότηση του οποίου προέρχεται από κοινοτικούς πόρους, που έχουν παρακρατηθεί από τους ελαιοπαραγωγούς, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, ενώ βρισκόμαστε στη 2η χρονιά εφαρμογής της νέας ΚΑΠ 2023-2027. Δικαιούχοι του προγράμματος είναι οι Ελαιοκομικοί Φορείς (ΟΕΦ) των ελαιοπαραγωγών. Οι ΟΕΦ προσέβλεπαν πέρυσι και φέτος, δύο εξαιρετικά δύσκολες χρονιές για την ελαιοπαραγωγή και τους ελαιοπαραγωγούς στη χώρα στην αξιοποίηση αυτών των πόρων. Η ΕΘΕΑΣ ξεκίνησε νωρίς από πέρυσι τη διαδικασία και σε συνεργασία με την Διαχειριστική Αρχή, έγιναν προτάσεις τροποποίησης του ΣΣΚΑΠ για τους ΟΕΦ. Όμως, για τα θέματα της προκήρυξης του προγράμματος και των αποφάσεων εφαρμογής και παρά την έγγραφη οδηγία της προηγούμενης Γεν. Γραμματέως του ΥΠΑΑΤ, κας. Χ. Καλογήρου, για συνεργασία των υπευθύνων με την ΕΘΕΑΣ και τους ΟΕΦ, έγινε ακριβώς το αντίθετο. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι υπάρχει σχέδιο προκήρυξης στον Γενικό Γραμματέα του ΥΠΑΑΤ, κ. Γ. Στρατάκο από πολύ καιρό, ωστόσο δεν έχει πραγματοποιηθεί ούτε ενημέρωση, ούτε διαβούλευση, ούτε φυσικά και πληροφόρηση πότε θα γίνει η προκήρυξη. Οι αναποτελεσματικοί αυτοί χειρισμοί έχουν ως αποτέλεσμα:

• Να χαθούν από τους ελαιοπαραγωγούς και τους ΟΕΦ, κοινοτικές ενισχύσεις ύψους 4,85 εκατ. ευρώ για το 2023, αφού δεν έγινε προκήρυξη, ούτε φυσικά υποβλήθηκε καμία πρόταση.
• Να χαθούν πολύ πιθανά και τα 10,6 εκατ. ευρώ που προβλέπονται για το 2024, αφού μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει προκήρυξη και δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος υποβολής και αξιολόγησης των προτάσεων, εφαρμογής και πληρωμής τους μέχρι 15 Οκτωβρίου 2024.

Απομένουν μόνο 3,5 μήνες εντός του 2024 που περιορίζουν δραματικά τη δυνατότητα αξιοποίησης των προβλεπόμενων πόρων των 10,6 εκατ. ευρώ από τους ΟΕΦ. Η απομάκρυνση αυτών που δεν κατανόησαν τις ανελαστικές ημερομηνίες και οδήγησαν σε απώλεια πόρων το 2023, καθώς και στον ίδιο κίνδυνο απώλειας για το 2024, θα αφαιρέσει ένα σημαντικό εμπόδιο στο να εφαρμοσθεί το πρόγραμμα με χρήσιμο τρόπο για τους ελαιοπαραγωγούς και τους ΟΕΦ.

Β.2: Πρόταση ΕΘΕΑΣ: Άμεση προκήρυξη του τομεακού προγράμματος για την ελιά και το ελαιόλαδο. Διευκόλυνση με απλοποιήσεις και καθοδήγηση των Ελαιοκομικών Φορέων να συντάξουν έγκαιρα τις σχετικές προτάσεις, γρήγορη αξιολόγησή τους και ένταξη. Στη συνέχεια, διερεύνηση με τις υπηρεσίες της ΕΕ για το πώς μπορεί να δοθεί μια μεγαλύτερη χρονική περίοδος για την ολοκλήρωση των δράσεων των ελαιοκομικών φορέων εντός του 2024

Γ. ΟΣΔΕ 2024

Γ.1: Με βάση τον κοινοτικό κανονισμό 2016/2021 και συγκεκριμένα το άρθρο 69 «Σύστημα υποβολής αιτήσεων με βάση γεωχωρικά στοιχεία και με βάση τα ζώα» και όσα αναφέρονται στην παράγραφο 3 αυτού του άρθρου «Τα κράτη μέλη προσυμπληρώνουν τις αιτήσεις των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου με πληροφορίες από τα συστήματα που αναφέρονται στο άρθρο 66 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) και στα άρθρα 68, 70, 71 και 73 ή από οποιαδήποτε άλλη σχετική δημόσια βάση δεδομένων.» Όπως σας αναφέραμε και στην πρόσφατη επιστολή μας με Αρ. Πρωτ.110/21.6.2024, βρισκόμαστε στο παράδοξο και αδικαιολόγητο φαινόμενο, οι αιτήσεις ΟΣΔΕ 2024 των 660.000 αγροτών, να βρίσκονται από 1.4.2024 προσυμπληρωμένες στο gov.gr και ο ΟΠΕΚΕΠΕ να εμποδίζει τα ΚΥΔ να έχουν πρόσβαση. Μέσω των ΚΥΔ υποβάλουν αιτήσεις ΟΣΔΕ 640.000 αγρότες. Με την βοήθεια τους τροποποιούν τις προσυμπληρωμένες αιτήσεις και στη συνέχεια να τις υποβάλουν στο σύστημα, προκειμένου να λάβουν πρωτόκολλο για να είναι εμπρόθεσμες και έγκυρες. Επαναλαμβάνουμε ότι η μόνη πρόσβαση που επιτρέπεται στο gov.gr από 1.4.2024 είναι για on line υποβολή από τους ίδιους τους αγρότες χωρίς υποβοήθηση. Οn line αιτήσεις λόγω κυρίως της δομής του συστήματος τα προηγούμενα χρόνια υπέβαλαν 20.000 αγρότες και μέχρι στιγμής το 2024 έχουν υποβληθεί και λάβει πρωτόκολλο 1.200 περίπου. Η καθυστέρηση στην υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2024 είναι πρωτόγνωρη με ευθύνη του ΟΠΕΚΕΠΕ και ο χρόνος που απομένει, δεν επαρκεί για την ορθή υποβολή τους, ώστε να καταστεί δυνατή η έγκαιρη καταβολή των ενισχύσεων 2 δις ευρώ περίπου, σε μια χρονιά που τα εισοδήματα των αγροτών από την κλιματική κρίση δοκιμάζονται έντονα. Χαρακτηριστικό της αναποτελεσματικότητας της διαχείρισης του ΟΣΔΕ 2024 και της αδικαιολόγητης κωλυσιεργίας που τη συνοδεύει, είναι ότι η Διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι αρμόδιες υπηρεσίες του Οργανισμού δεν έχουν εκδώσει την αναγκαία εγκύκλιο του ΟΣΔΕ 2024. Στην εγκύκλιο αυτή έχουμε ζητήσει να περιληφθούν λεπτομέρειες εφαρμογής και οδηγίες για τα οικολογικά σχήματα και τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, ώστε να αποφευχθούν οι καταχρηστικές χρεώσεις του 2023 και τα λάθη στην πληρωμή των δικαιούχων. Επιστέγασμα της αναποτελεσματικότητας είναι ότι ενώ βρισκόμαστε στον Ιούλιο1, που σε προηγούμενα έτη η συλλογή και υποβολή των αιτήσεων ΟΣΔΕ βρισκόταν προς την ολοκλήρωσή της, φέτος δεν έχει καν ξεκινήσει. Επίσης, για πρώτη φορά δεν υπάρχει απόφαση για τον ορισμό καταληκτικής ημερομηνίας για την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2024, ώστε γνωρίζουν έγκαιρα οι αγρότες εάν είναι εμπρόθεσμες ή όχι. Είναι κατανοητό από τα παραπάνω σε συνάρτηση με όσα έχουμε αναφέρει σε προηγούμενες επιστολές μας, ότι υπάρχει πλέον σοβαρότατος κίνδυνος μη εμπρόθεσμης υποβολής των αιτήσεων ΟΣΔΕ 2024 και απώλειας σημαντικότατων ενισχύσεων από τους δικαιούχους. Από σειρά συνεχιζόμενων άστοχων κινήσεων και κωλυσιεργίας, της Διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ και ορισμένων υπηρεσιακών παραγόντων, ο κίνδυνος αυτός μεγαλώνει κάθε μέρα και τα περιθώρια διορθωτικών παρεμβάσεων εξαλείφονται. Η απομάκρυνση αυτών που δεν κατανόησαν τις ανελαστικές ημερομηνίες, καθώς και την εξάντληση των αγροτών, που εν μέσω καύσωνα και αυξημένων γεωργικών εργασιών, θα κληθούν να υποβάλουν εσπευσμένα τις δηλώσεις ΟΣΔΕ 2024, θα αφαιρέσει ένα σημαντικότατο εμπόδιο για την επίλυση του θέματος.

Σημειώνουμε εδώ, ότι η καθυστέρηση αυτή ευνοεί και τους λίγους, που θέλουν, να κινηθούν με παράτυπες διαδικασίες για την είσπραξη κοινοτικών ενισχύσεων, αφού ο έλεγχος, όποτε γίνει, λόγω της καθυστέρησης υποβολής, θα είναι μακριά από τα πραγματικά γεγονότα. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, έτσι, φαίνεται να μη συμβαδίζει και να παραβλέπει τις οδηγίες του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ζήτησε οι επιδοτήσεις να πηγαίνουν σε αυτούς που πραγματικά παράγουν.

Γ2: Πρόταση ΕΘΕΑΣ:

• Ανάληψη άμεσης πρωτοβουλίας από το ΥΠΑΑΤ και απόφαση για πρόσβαση όλων των ΚΥΔ στο σύστημα υποβολής αιτήσεων ΟΣΔΕ (Προσυμπληρωμένες αιτήσεις με βάση τα γεωχωρικά στοιχεία και τα ζώα) που βρίσκεται αυτή την στιγμή στο gov.gr και υποβάλλονται ήδη οι on line αιτήσεις μεμονωμένα από τους ίδιους τους παραγωγούς.
• Άμεση έκδοση οδηγιών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για τις λεπτομέρειες υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2024 και προσδιορισμός της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής τους για το 2024, που σήμερα δεν υπάρχει.
• Ενεργοποίηση μέχρι τις 10 Ιουλίου της πρόβλεψης του άρθρου 69, 4η και 5η παράγραφος του Κανονισμού 2116/2021: «4. Τα κράτη μέλη μπορούν να δημιουργήσουν σύστημα αυτόματης υποβολής αιτήσεων και να αποφασίσουν ποιες από τις αιτήσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 καλύπτει. 5. Εάν ένα κράτος μέλος αποφασίσει να χρησιμοποιήσει αυτόματο σύστημα υποβολής αιτήσεων, δημιουργεί σύστημα το οποίο παρέχει τη δυνατότητα στη διοίκηση να καταβάλλει τις πληρωμές στους δικαιούχους βάσει των υφιστάμενων στοιχείων που περιλαμβάνονται στις επίσημες μηχανογραφικές βάσεις δεδομένων. Όταν έχει επέλθει αλλαγή, τα υφιστάμενα στοιχεία συμπληρώνονται με πρόσθετα στοιχείο, εφόσον είναι αναγκαίο, για να καλυφθεί η εν λόγω αλλαγή. Τα υφιστάμενα στοιχεία και τα συμπληρωματικά στοιχεία που διατίθενται μέσω του αυτόματου συστήματος υποβολής αιτήσεων επιβεβαιώνονται από τον δικαιούχο.», ώστε οι αιτήσεις ΟΣΔΕ, που ΔΕΝ παρουσιάζουν μεταβολές από τη μια χρονιά στην άλλη, λόγω σταθερότητας των δηλουμένων στοιχείων των εκμεταλλεύσεων (ελιές, αμπέλια, άλλα οπωροφόρα δέντρα κλπ.), να επισημανθούν μετά από επεξεργασία από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και να λάβουν την ένδειξη «Δυνατότητας άμεσης υποβολής» από τον ίδιο τον παραγωγό ή το ΚΥΔ με μια απλή εντολή. Υιοθέτηση αυτής της αλλαγής κατά το ανάλογο της ΑΑΔΕ. Με αυτόν τον τρόπο σημαντικός αριθμός, ιδίως μικροκαλλιεργητών, θα υποβάλει άμεσα τις αιτήσεις του, ώστε τα ΚΥΔ να αφιερωθούν στις πιο πολύπλοκες αιτήσεις με σημαντικές μεταβολές , για να εξοικονομηθεί έτσι χρόνος και φυσικά κόστος. Για μικρές αλλαγές που τυχόν χρειαστούν σε ορισμένες από τις αιτήσεις που θα χαρακτηρισθούν με «Δυνατότητα άμεσης υποβολής», να υπάρξει μετά την ολοκλήρωση της υποβολής τους σύντομο διάστημα διορθώσεων.
• Άμεση ενεργοποίηση της συνεργασίας του ΥΠΑΑΤ με το κυβερνητικό νέφος gov.gr: Με βάση τον Κανονισμό 2116/2021 και το άρθρο 69 οι προσυμπληρωμένες δηλώσεις ΟΣΔΕ αποτελούν ευθύνη του Κράτους-Μέλους και όχι του Οργανισμού Πληρωμών. Η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων του κυβερνητικού νέφους gov.gr τα τελευταία χρόνια έδειξε ότι εκεί μπορεί πλέον να φιλοξενηθεί πιο πρόσφορα και ασφαλέστερα λειτουργικά φιλικότερο σύστημα υποβολής των Δηλώσεων ΟΣΔΕ. Η συνεργασία του ΥΠΑΑΤ με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης πρέπει να αρχίσει άμεσα, ώστε κωλυσιεργίες σαν αυτές που παρουσιάσθηκαν το 2024, με τον ΟΠΕΚΕΠΕ που έχει την ευθύνη του συστήματος υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ, σήμερα να θεραπευθούν και να μειωθούν σημαντικά.

Κύριε Υπουργέ,

Απ’ όσα σας εκθέσαμε, πιστεύουμε ότι και εσείς θα συμμεριστείτε ότι και για τα τρία ζητήματα έχει ήδη χαθεί άδικα αρκετός πολύτιμος χρόνος εις βάρος των αναγκών και της βιωσιμότητας των αγροτών και εξ’ αυτού, ο επείγων χαρακτήρας της επικοινωνίας μας. Η παρέμβασή μας αυτή αποσκοπεί μόνο στη συμβολή μας στην επίλυση των προβλημάτων".