Χρήση ψηφιακών λύσεων δημοσίου για το ΟΣΔΕ '24 εξετάζει το υπουργείο

Διοικητή ΑΑΔΕ                                                                                                                

ΘΕΜΑ: Συνδυαστική χρήση υφιστάμενων ψηφιακών δυνατοτήτων του Ελληνικού Δημοσίου για να λήξει η άνιση, αντιπαραγωγική και αντιοικονομική αντιμετώπιση των 660.000 αγροτών από την απαράδεκτη κατάσταση λειτουργίας του ΟΣΔΕ 2024 από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Αξιότιμοι κύριοι,

Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι συνεταιρισμοί τον τελευταίο χρόνο, που αφορούν την παραγωγή, τις έντονες ζημιές από την κλιματική κρίση, την ξηρασία, τον καύσωνα, την έλλειψη εργατικών χεριών, προστέθηκε και άλλη μια, αυτή των ανεξήγητων και αδικαιολόγητων καθυστερήσεων στη λειτουργία του ΟΣΔΕ 2024. Ουσιαστικά την τρέχουσα χρονιά, έχουν δημιουργηθεί συνθήκες κρίσης γύρω από αυτό το θέμα και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Δεν υπάρχει λογική εξήγηση, γιατί μια επαναλαμβανόμενη  γραφειοκρατική και ψηφιοποιημένη εργασία της υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ και για την οποία διατέθηκαν σημαντικότατοι εθνικοί και κοινοτικοί πόροι, χειροτέρεψε. Ακριβώς επειδή αποτελεί ψηφιακή διαδικασία κατά το μεγαλύτερο μέρος της, οι αγρότες ανέμεναν φέτος να είναι βελτιωμένη. Έτσι, ενώ με τη διαπραγμάτευση του 2020, οι αγρότες της χώρας εξασφάλισαν από το 2022 έως το 2027 σταθερούς κοινοτικούς πόρους 19,6 δις ευρώ, η απρόσκοπτη αξιοποίηση τους από τους αγρότες αντιμετωπίζει προβλήματα.

Ως Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών -ΕΘΕΑΣ- που αποτελεί τον θεσμικό εκπρόσωπο των αγροτών και των Συνεταιρισμών της χώρας και σε συνδυασμό με τη μεγάλη εμπειρία των μελών μας, γύρω από την υποβολή των αιτήσεων ΟΣΔΕ, αναζητούμε καθημερινά τον περιορισμό και τη λύση του προβλήματος.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω έχουμε να σημειώσουμε τα εξής: 

1. Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, εντός του Ιουνίου 2024, ολοκλήρωσε και εμπλούτισε το κυβερνητικό νέφος gov.gr με 53 νέες ψηφιακές υπηρεσίες, εκ των οποίων οι 21 είναι αποκλειστικά για πολίτες και οι 7 είναι μόνο για επιχειρήσεις. Τον περασμένο μήνα, οι πολίτες που επισκέφθηκαν την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης, ανήλθαν σε 2,7 εκατ. Αυτό γιατί, σήμερα το gov.gr απαριθμεί πάνω από 1.833 υπηρεσίες, έχοντας ξεκινήσει με 503 τον Μάρτιο του 2020. Το 2022 και το 2023, στο gov.gr άρχισε να φιλοξενείται και η μεταρρύθμιση του ΟΣΔΕ σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπου οι 660.000 αγρότες υπέβαλαν τις αιτήσεις ενίσχυσης, γεγονός που αντιμετωπίσθηκε θετικά από τους αγρότες και τους Συνεταιρισμούς. Μια διαδικασία, που εξυπηρετούσε τον ευρύτερο στόχο αναβάθμισης και ενσωμάτωσης, όπως και για τους υπόλοιπους πολίτες πολλών ψηφιακών διαδικασιών των αγροτών στην Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης.
2. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ως εποπτευόμενος Οργανισμός του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων από τις αρχές του 2024, άρχισε να ακολουθεί μια αποκλίνουσα επιλογή απομάκρυνσης από το gov.gr.  Συγκεκριμένα, ενώ είχαν ολοκληρωθεί πληρωμές στα εγκατεστημένα συστήματα του gov.gr  εγκαταλείφθηκαν και έγινε επιστροφή σε παλιάς τεχνολογίας πληροφοριακά συστήματα φτάνοντας σήμερα  να δυσκολεύει την παροχή των υπηρεσιών που ήταν πλήρως λειτουργικές, λόγω εσφαλμένων τεχνικών επιλογών. Η αλλαγή αυτή δυσκολεύει και  ταλαιπωρεί αδικαιολόγητα για 4 μήνες τους 660.000 αγρότες που θέλουν να υποβάλουν τη δήλωση ΟΣΔΕ, δημιουργώντας σοβαρότατους κινδύνους για την καταβολή των ενισχύσεων, τα προσωπικά δεδομένα των αγροτών καθώς και την διολίσθηση ενισχύσεων σε άτομα χωρίς την απαιτούμενη γεωργική δραστηριότητα.
3. Το Κτηματολόγιο έχει ολοκληρώσει την κτηματογράφηση σχεδόν σε όλη τη χώρα, το οποίο αποτελεί σημαντικότατο στοιχείο για την απόδειξη χρήσης της γεωργικής γης για την καταβολή των ενισχύσεων, ενώ ταυτόχρονα επικαιροποιεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους αναγκαίους ορθοφωτοχάρτες, που χρησιμοποιούνται για την ψηφιοποίηση των αγροτεμαχίων από τους αγρότες. Όμως, η διασύνδεση του ΟΠΕΚΕΠΕ με το Κτηματολόγιο, που θα βοηθούσε στην σωστή υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ, είναι ανύπαρκτη.
4. Η ΑΑΔΕ με την ψηφιακή πλέον έκδοση όλων των παραστατικών διακίνησης των προϊόντων σε ηλεκτρονική μορφή, καθώς και των υπολοίπων συναλλαγών των αγροτών, όπως την αγορά γεωργικών εισροών (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, σπόροι κλπ.) καθώς και των μισθωτηρίων, παρέχει μεγάλο τμήμα των δικαιολογητικών για τις ενισχύσεις σε ψηφιακή μορφή. Όμως, παρά το γεγονός, ότι σήμερα οι εν λόγω πληροφορίες είναι εύκολα προσβάσιμες, παραμένουν αναξιοποίητες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, που και εδώ ακολουθεί αποκλίνουσα πορεία, υποβάλλοντας σε περιττά έξοδα και ταλαιπωρία τους δικαιούχους κατά την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ.

Τα γεγονότα που αναφέρθηκαν για τον τρόπο λειτουργίας του ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, δημιουργούν τρεις κατηγορίες σημαντικών θεμάτων, που συνίστανται:

• Στην άνιση μεταχείριση με τους υπόλοιπους πολίτες: Ενώ για όλες τις υπηρεσίες στο gov. gr, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν όλο τον χρόνο και απρόσκοπτα στις διαδικασίες συναλλαγής σύμφωνα με τις ανάγκες τους, οι αγρότες αντιμετωπίζονται ως όμηροι των ρυθμών του ΟΠΕΚΕΠΕ και της τεχνικής του υποστήριξης. Χαρακτηριστικά, το παράδειγμα του ΟΣΔΕ 2024, όπου αν και είχε ανέβει η εφαρμογή στο gov.gr από την 1^η Απριλίου για 3,5 μήνες, δεν επέτρεπε χωρίς εξήγηση τη σύνδεση των ΚΥΔ για την υποβοήθηση των αγροτών, ενώ η εφαρμογή που ανέβηκε ως συμβατή με το gov.gr μετά τις 15 Ιουλίου για την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ δεν λειτουργεί. Αν και η νομοθεσία προβλέπει ο πολίτης να μην υποβάλει δικαιολογητικά που μπορεί το Δημόσιο να αντλεί από δικά του αρχεία, όπως γίνεται με τις εφαρμογές στο gov.gr για τους αγρότες λόγω του τρόπου της λειτουργίας του ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αυτό αποτελεί ζητούμενο ακόμα. Ειδικότερα, για το 2024 είναι απαξιωτική η μεταχείριση των αγροτών ως πολίτες, όταν μετά από 3,5 μήνες καθυστέρηση και αναβολών έναρξης λειτουργίας του ΟΣΔΕ, ζητά από τους αγρότες και τους  εργαζόμενους στα ΚΥΔ, μέσα στον καύσωνα και σε 45 ημέρες να υποβάλουν τις Δηλώσεις ΟΣΔΕ, έως τις 12 Σεπτεμβρίου, πράγμα  που είναι ακατόρθωτο.
• Στη δημιουργία προβλημάτων που δυσχεραίνουν την παραγωγική διαδικασία και ανάπτυξη. Η ασταθής λειτουργία του ΟΣΔΕ επηρεάζει την παραγωγική λειτουργία των εκμεταλλεύσεων των αγροτών, αφού στη Δήλωση ΟΣΔΕ, καταγράφεται το σύνολο της εκμετάλλευσης και αυτό χρησιμοποιείται για τη λήψη χρηματοδότησης, την υπογραφή συμβάσεων παραγωγής, τη μετάκληση εργατών, την υπαγωγή σε αναπτυξιακά προγράμματα, επενδύσεις κ.α. Εφόσον, η δήλωση ΟΣΔΕ δεν είναι στη διάθεση του παραγωγού, καθυστερεί να λάβει χρηματοδότηση με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η παραγωγική του δραστηριότητα. Επίσης, τα δεδομένα της Ελληνικής Γεωργίας δεν είναι προσβάσιμα για χρήση από Περιφέρειες, Οργανώσεις αγροτών κλπ για τον σχεδιασμό αναπτυξιακών παρεμβάσεων και επενδύσεων. Όταν οι ενισχύσεις αποτελούν το 45% του εισοδήματος των 660.000 αγροτών, οποιαδήποτε καθυστέρηση και αστάθεια του συστήματος καταβολής έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή και στην ύπαιθρο. Επιπρόσθετα, δημιουργεί συνθήκες αδιαφάνειας για περιπτώσεις καταχρηστικών πληρωμών από μη έχοντες παραγωγική δραστηριότητα.
• Στη δημιουργία κόστους για τους αγρότες και αντιοικονομικών αποτελεσμάτων συνολικά: Ο τρόπος διαχείρισης και λειτουργίας του ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με το κλειστό τεχνικό σύστημα υποστήριξης που υιοθετεί, αντί της πλήρους μεταφοράς στο gov.gr, δημιουργεί προβλήματα κόστους για τους αγρότες και μεταφοράς κρίσιμων παραγωγικών πόρων από αυτούς σε κάθε μορφή ενδιάμεσους. Ήδη για το 2023, πρώτη χρονιά εφαρμογής της ΚΑΠ, το ποσό αυτό θα ξεπεράσει τα 80 εκατ. ευρώ. Όμως, το σημαντικότερο πρόβλημα που συνθέτει την αντιοικονομική λειτουργία του, είναι η αδιαφάνεια και οι υψηλές δημοσιονομικές διορθώσεις, που στερούν πόρους από την Πολιτεία και τους αγρότες. Στην τελευταία συνάντηση της ΕΘΕΑΣ με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κ. Τσιάρα μας μεταφέρθηκε η αγωνία του, για την εξεύρεση πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την πληρωμή των υπολοίπων ποσών αποζημίωσης, από τις ζημιές του καιρικού φαινομένου Daniel που έπληξε τη Θεσσαλία. Το ποσό που έπρεπε να ανευρεθεί ήταν αρκετά μικρότερο από τον καταλογισμό των 281 εκατ. ευρώ λόγω αναποτελεσματικής λειτουργίας του ΟΣΔΕ, το δε ποσό αυτού μόνο του καταλογισμού ήταν διπλάσιο των εισφορών των αγροτών στον ΕΛΓΑ κάθε χρόνο. Συνολικά, από το 2018 έως το 2022, οι πόροι που στερείται το ελληνικό κράτος από δημοσιονομικές διορθώσεις λόγω ΟΣΔΕ θα ξεπεράσουν τα 700 εκατ. ευρώ. Η αργοπορία στην υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ το 2024, θα έχει ως επίπτωση την καθυστέρηση καταβολής αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ, με κόστος για τους αγρότες. Η έλλειψη διασύνδεσης ΟΣΔΕ με την ΑΑΔΕ ευνοεί τις ελληνοποιήσεις και την παράνομη διακίνηση προϊόντων. Το τελευταίο επίσης καταστροφικό περιστατικό Πανώλης προβάτων στην Θεσσαλία δεν είναι καθόλου άσχετο με τα παράθυρα λαθραίας διακίνησης ζώων και τον χειροκίνητο τρόπο λειτουργίας του ΟΣΔΕ σε σχέση με την κτηνιατρική βάση δεδομένων των ζώων.

Η παράθεση των παραπάνω οδηγεί σύμφωνα με την άποψη της ΕΘΕΑΣ στα εξής δύο συμπεράσματα:

α. Στο  ότι ο τρόπος λειτουργίας του  ΟΣΔΕ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ πρέπει να αλλάξει δραστικά με την πλήρη μεταφορά του στο gov.gr.

β. Υπάρχουν και λειτουργούν ήδη εφαρμογές με ευρεία χρήση για τους πολίτες στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στο Κτηματολόγιο και στην ΑΑΔΕ, που μπορούν να συνδυαστούν άμεσα με το ΟΣΔΕ και να δώσουν απτά αποτελέσματα για τους αγρότες και την καταβολή των ενισχύσεων, όπου σε πρόσφατη δήλωση του Πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη πρέπει να πηγαίνουν σε αυτούς που παράγουν.

Για τον λόγο αυτό, η ΕΘΕΑΣ έχει επεξεργασθεί και προετοιμασθεί με προτάσεις, ώστε άμεσα να ξεκινήσουν ενέργειες σταθερής βελτίωσης του ΟΣΔΕ και να μειωθεί η άνιση, αντιπαραγωγική και αντιοικονομική μεταχείριση των αγροτών και να αποφευχθεί ο κίνδυνος για την καταβολή των ενισχύσεων, για την τρέχουσα περίοδο 2024.

 Ευχαριστούμε εκ των προτέρων και είμαστε πάντα στη διάθεσή σας για οτιδήποτε σας είναι αναγκαίο αναμένοντας τη θετική σας ανταπόκριση.

Με εκτίμηση,

Παύλος Σατολιάς,

Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου ΕΘ.Ε.Α.Σ.