Ζωηρός και ελεύθερος μα πάνω από όλα ειλικρινής ήταν ο διάλογος που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της εσπερίδας που οργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου – ΣΕΒΙΤΕΛ με θέμα «Το ελαιόλαδο και η Βιομηχανία Τυποποίησής του, προβλήματα και προοπτικές». Στη συζήτηση συμμετείχαν θεσμικοί παράγοντες, άνθρωποι της αγοράς ελαιολάδου αλλά και επιστήμονες του κλάδου της χημείας τροφίμων. Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο επί 41 χρόνια γενικός Διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ, Γιώργος Οικονόμου.
Την είδηση για την υποχρέωση Δήλωσης Συγκομιδής έδωσε ο Λάκωνας Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Στρατάκος. Όπως εξήγησε, έχει προγραμματιστεί η υλοποίηση ψηφιακού συστήματος για την ελιά και το ελαιόλαδο που αποτελεί το «Εθνικό προϊόν». Το υπουργείο έχει ήδη υλοποιήσει το ψηφιακό σύστημα για τις δηλώσεις συγκομιδής ελιάς και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το «αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα», κατ’ εικόνα του αμπελοοινικού τομέα. Ταυτόχρονα θα δημιουργηθεί και ψηφιακό μητρώο τυποποιητηρίων και συσκευαστηριών ελαιολάδου για την ηλεκτρονική χορήγηση αλφαριθμητικού κωδικού έγκρισης, το οποίο και θα είναι αρμοδιότητα αυστηρά του υπουργείου. Τέλος, σχεδιάζεται η υλοποίηση μιας ψηφιακής δήλωσης παραγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου, που θα απευθύνεται στα ελαιοτριβεία, στα τυποποιητήρια αλλά και τα συσκευαστήρια της χώρας.
Με αυτό τον τρόπο φαίνεται πως η Πολιτεία επιθυμεί να χαρτογραφήσει για πρώτη φορά για τα καλά την ελληνική παραγωγή ελαιολάδου και να περιορίσει το πεδίο δράσης της ανώνυμης διακίνησης. Οι συμμετέχοντες επανάφεραν και το αίτημα για απαγόρευση του προτυπωμένου τενεκέ με επιγραφές όπως «Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο Χ μέρους».
Ο Γιώργος Στρατάκος στάθηκε και στις δυσκολίες του κλάδου και το έλλειμμα προγραμμάτων προβολής και προώθησης του ελληνικού ελαιολάδου τα τελευταία χρόνια. «Το ελαιόλαδο και η βρώσιμη ελιά κρατούν τη θέση τους μέσα από πρωτόγνωρες συνθήκες όπως αυτές που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού, των διαρκώς μεταβαλλόμενων αγορών, κυρίως όμως λόγω της κλιματικής κρίσης […] Παράλληλα για την ενδυνάμωση του εξαγωγικού εμπορίου σημαντικό εργαλείο αποτελούν οι ενέργειες προβολής και προώθησης των ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά της Ένωσης αλλά και σε τρίτες χώρες. Στο πλαίσιο του κανονισμού 11.44 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, υλοποιούνται προγράμματα σχετικά με ενέργειες ενημέρωσης και προώθησης των αγροτικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά αλλά και σε τρίτες χώρες. […] Στο ελαιόλαδο, τα προγράμματα αυτά που υλοποιούνται κατά τη τρέχουσα προγραμματική περίοδο είναι δυστυχώς μόλις τέσσερα και έχουν ένα συνολικό προϋπολογισμό που μετά βίας ξεπερνά τα 6,5 εκατ. ευρώ.
Σε αναζήτηση Εθνικής Στρατηγικής πάνω από αξιώματα
Στην «Διεθνοποίηση των ελληνικών ελαιοκομικών επιχειρήσεων» αναφέρθηκε ο Γιάννης Ρέτσας, Γεν. Δντής ανάπτυξης εξωτερικού εμπορίου του ENTERPRISE GREECE ενώ ο Πρόεδρος του ΠΣΕ & ΣΕΚ κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης περιέργραψε τρόπους και διαδικασίες με την εισήγησή του «Βελτιώνοντας την εξωστρέφεια του ελληνικού ελαιολάδου».
«Στρατηγική σημαίνει σκέφτομαι. Λείπει η εθνική στρατηγική στο ελαιόλαδο. Άλλο πράγμα η καταγραφή πράξεων και άλλο το πόνημα. Η εθνική στρατηγική είναι πάνω από αξιώματα, κυβερνήσεις και γενικούς γραμματείς. Αν δεν χτιστεί ένα πλάνο που να το υπηρετήσουν όλοι όσοι περάσουν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν θα γίνει ποτέ τίποτα και σε 30 χρόνια ένας άλλος υπουργός θα περάσει το κατώφλι του ΣΕΒΙΤΕΛ και θα λέμε ξανά τα ίδια. Θέλουμε εκπαιδευμένους παραγωγούς, μεγαλύτερο μερίδιο τυποποιημένου ελαιολάδου, διαφορετική νοοτροπία καταναλωτή και εξωστρέφεια», σημείωσε ο Αλκιβιάδης Καλαμπόκης.
Η τρέχουσα κατάσταση με τους MOAH
Η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αλκοόλης και Τροφίμων του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΑΑΔΕ) Δρ. Διονυσία Στεφανίτση ανέλυσε το επίκαιρο θέμα: «Επιμολυντές ελαιολάδου: Η περίπτωση των υδρογονανθράκων παραφινελαίων».
Στο θέμα των MOAH εντοπίζεται σημαντικό έλλειμμα ενημέρωσης των παραγωγών. Τα νέα όρια (που κάποιες χώρες ήδη είχαν υιοθετήσει όμως πλέον υπάρχει ισχυρή πίεση ώστε να αποκτήσουν από 1η Ιανουαρίου 2025 στην ΕΕ επίσημη ισχύ), ύψους 2 ppm (10 ppm για το πυρηνέλαιο) κινδυνεύουν να αποκλείσουν πολλά από τα ελληνικά ελαιόλαδα (εξαιρετικά παρθένα, παρθένα και μειονεκτικά καθώς και τα πυρηνέλαια) από την ευρωπαϊκή αλλά και την εξωκοινοτική αγορά.
Όπως εξήγησε, η ιστορία ξεκίνησε το 2012, όμως άρχισε να γίνεται πιεστική από το 2019. Για την ώρα εντοπίζεται μια συσπείρωση στα κράτη μέλη της ΕΕ με το επιχείρημα πως υπάρχει όντως αδυναμία επίτευξης των τιθέμενων ορίων ποσοτικού προσδιορισμού λόγω των χρησιμοποιούμενων αναλυτικών τεχνικών. Παράλληλα, οι υπάρχουσες (μη κατάλληλες) αναλυτικές τεχνικές απαιτούν τη προμήθεια εξοπλισμού που κοστολογείται έως και 1 εκατ. ευρώ.
Μία από τις λύσεις που εξετάζεται είναι η θέσπιση μεγαλύτερης μεταβατικής περιόδου για την εφαρμογή των ορίων καθώς και η αναλυτική έκδοση οδηγών και η βελτίωση αναλυτικών μεθόδων. Κοινώς, μια γενναία πίστωση χρόνου για την προσαρμογή όλων.
Παράλληλα, προτείνεται η επανεξέταση στο μέλλον της μείωσης των ορίων στο πυρηνέλαιο, μόνο κατόπιν τεκμηρίωσης ότι η επίτευξη των μειωμένων ορίων είναι πραγματικά εφικτή.
Η σχετική παρουσίασή της Δρ. Διονυσία Στεφανίτση διαθέσιμη εδώ.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, ο οποίος σημείωσε πως το ελληνικό ελαιόλαδο χρειάζεται rebranding. Πρόκειται όπως είπε για ένα αγαθό με εξαγωγές 1,2 δις ευρώ και εισαγωγές 39 εκατ. ευρώ και θα έχει την στήριξη της Πολιτείας.
Ο Γενικός Γραμματέας του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Γιάννης Μάνος, κατά την εισήγησή του στάθηκε στο Nutriscore και την τελική αποδόμησή του από τους ίδιους τους εμπνευστές του, καταδεικνύοντας την Danone. Παράλληλε, υπενθύμισε πως με βάση αυτό το σύστημα διατροφικής επισήμανσης το ελαιόλαδο κατατασσόταν στην ίδια διατροφική κατηγορία με την… κέτσαπ συστήνοντας ανοιχτές κεραίες για μελλοντικούς κινδύνους αντίστοιχης κλίμακας.
Στην εκδήλωση και με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 60 χρόνων από την ίδρυση του ΣΕΒΙΤΕΛ, το Διοικητικό Συμβούλιο βράβευσε τον επί σειρά ετών (2001-2020) Πρόεδρό του Γρηγόρη Αντωνιάδη και τον Διευθυντή του Παναγιώτη Καραντώνη.
