Οι 50 δικαιούχοι, ο «πραγματικός αγρότης» και τα χαριστικά βοσκοτόπια

Η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης των πραγματικών αγροτών με τις άμεσες ενισχύσεις έρχεται να επιβεβαιώσει και η λίστα με τους 50 μεγαλύτερους δικαιούχους άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων του 2018, η οποία βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΟΠΕΚΕΠΕ και της οποίας στοιχεία φιλοξενεί στο τελευταίο φύλο η εφημερίδα Agrenda και εντάσσει στο περιεχόμενό του το Agronews.

Να αναφερθεί ότι εδώ και χρόνια υπάρχει διαµάχη στην ΕΕ σχετικά µε το κατά πόσον η πριµοδότηση έκτασης πρέπει να γίνει πιο φθίνουσα και αναπόφευκτα µία περικοπή πάνω από ένα ορισµένο ποσό. Με την επικείµενη µεταρρύθµιση της αγροτικής πολιτικής, η συζήτηση θα ξεκινήσει ξανά στο δεύτερο εξάµηνο του έτους επί γερµανικής προεδρίας. Το αίτηµα για περιορισµό των γεωργικών ενισχύσεων της ΕΕ µόνο σε «πραγµατικούς αγρότες» (genuine farmers) αυξάνεται επίσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Agrenda φιλοξένησε τους 50 δικαιούχους (βλ. σχετικό πίνακα) που έλαβαν τα µεγαλύτερα ποσά στο καθεστώς βασικής ενίσχυσης 2018, που έχει δηµοσιεύσει και διατηρεί προσβάσιµα προς όλους στον ιστότοπο transpay.opekepe.gr ο ΟΠΕΚΕΠΕ.

Στην τρέχουσα προγραµµατική περίοδο ισχύουν δύο ορισµοί για τους γεωργούς που δικαιούνται ενισχύσεις: α) του «ενεργού γεωργού» που είναι δικαιούχος των άµεσων ενισχύσεων (Ι Πυλώνα) και β) του «επαγγελµατία αγρότη», πέραν της ιδιότητας του ενεργού γεωργού. Στην πρόταση κανονισµού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ υπάρχει η πρόβλεψη για έναν υποχρεωτικό ορισµό του «πραγµατικού γεωργού», αν και τα περισσότερα κράτη µέλη εµφανίζονται να επιθυµούν την προαιρετική εφαρµογή του ορισµού. Μάλιστα, όπως φαίνεται και από την τελευταία τροποποίηση των νοµικών κειµένων της ΚΑΠ επί Κροατικής προεδρίας, το αίτηµα αυτό έχει περάσει, µε τον ορισµό να γίνεται προαιρετικός ώστε να ενεργήσουν τα κράτη-µέλη όπως επιθυµούν. Στη χώρα µας, είχαν ξεκινήσει διαβουλεύσεις, οι οποίες διακόπησαν λόγω της πανδηµίας, σχετικά µε τον παραπάνω ορισµό, όπου έχει τεθεί το ερώτηµα αν θα πρέπει να εφαρµόζεται υποχρεωτικά ο ορισµός του «πραγµατικού γεωργού». Ως προς τα κριτήρια, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είχε ξεχωρίσει τις εξής επιλογές:

1. την οικονοµική σηµασία της γεωργικής δραστηριότητας (σηµαντικό ποσοστό του εισοδήµατος)

2. την άσκηση επίσηµης οικονοµικής δραστηριότητας στον γεωργικό τοµέα (ύπαρξη οικονοµικών συναλλαγών µε την έκδοση τιµολογίων αγοράς και είσπραξης)

3. το χρόνο/εργασία που αφιερώνεται στη γεωργική δραστηριότητα (εγγραφή στον ΕΦΚΑ µε προϋποθέσεις ΟΓΑ)

4. την εκπαίδευση – κατάρτιση

5. την εγγραφή σε µητρώα

Σηµειώνεται εδώ πως την ερχόµενη προγραµµατική περίοδο τα κονδύλια για τις άµεσες ενισχύσεις (βασική, συνδεδεµένες, εθνικό απόθεµα, οικοπρογράµµατα) θα είναι µειωµένα κατά περίπου 5%, οπότε ένας περιορισµός ως προς το όριο των ενισχύσεων και ως προς τους δικαιούχους φαντάζει αρκετά πιθανός. Αν τελικά ισχύσει ο ορισµός του «πραγµατικού αγρότη», τότε θα πρέπει η Ελλάδα να τον εφαρµόσει και για τα τέσσερα παραπάνω καθεστώτα.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται παράλληλα και για το ιστορικό µοντέλο και αν θα πρέπει να καταργηθούν τα ιστορικά δικαιώµατα, ώστε να περάσουν όλοι οι αγρότες κοντά στον περιφερειακό µέσο όρο ενισχύσεων. Οι ελληνικές αρχές έχουν εκφράσει κατά καιρούς την επιθυµία εξοµάλυνσης της κατάστασης µέσω της εσωτερικής σύγκλισης, ωστόσο µένει να φανούν οι τελικές αποφάσεις στο στρατηγικό σχέδιο.

Σηµειώνεται, πως σύµφωνα µε µελέτες, ενισχύσεις συνολικού ύψους 55 εκατ. ευρώ θα µεταφερθούν από 265.000 εκµεταλλεύσεις σε 41.500 κυρίως αιγοπροβατοτροφικές, εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει να ακολουθεί το περιφερειακό µοντέλο (αροτραίες, βοσκότοποι, δενδρώδεις) και προχωρήσει σε σταδιακή εσωτερική σύγκλιση 75% µέχρι το τέλος της περιόδου δηλαδή έως το 2027. Από την άλλη, αν δεν ακολουθηθεί το περιφερειακό µοντέλο, και υπάρξει µία ενιαία ενίσχυση ίση για όλες τις εκµεταλλεύσεις ανεξαρτήτως τύπου (flat rate), τότε 253 εκατ. ευρώ θα αλλάξουν χέρια.