Η δροµολογούµενη εισχώρηση της Ουκρανίας στους κόλπους της ΕΕ, η εξωτερική σύγκλιση των επιδοτήσεων για την οποία πιέζει το ανατολικό µπλοκ και τα σενάρια για έναν ενιαίο προϋπολογισµό για όλες τις επί µέρους πολιτικές, διαµορφώνουν αυτή την περίοδο την ατζέντα της συζήτησης που αφορά το µέλλον της ΚΑΠ µετά το 2027.
Την υιοθέτηση του κανόνα Ν+3 για το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ 2023-2027, ζητά η Ελλάδα μαζί με 12 ακόμη κράτη-μέλη, καθώς υπάρχει κίνδυνος απώλειας κονδυλίων λόγω της μη έγκυρης απορρόφησής τους.
Το τέλος της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, όπως τη γνωρίζουµε, µε µικρότερο προϋπολογισµό και χαρακτήρα εθνικό, έρχεται να σηµάνει η σηµαντική αναθεώρηση της δηµοσιονοµικής πολιτικής της ΕΕ. Οι πιέσεις να βρει η Ευρώπη πιο παραγωγικούς τοµείς να επενδύσει τον προϋπολογισµό της είναι πολλαπλές, κάτι που επιβεβαιώνει και η έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, η οποία συστήνει «τα λεφτά να πιάνουν τόπο» και να αναπροσαρµόσει το οικονοµικό και βιοµηχανικό της µοντέλο άµεσα.
Την ένταξη της σόγιας στις συνδεδεµένες ενισχύσεις µε πριµ 52,9 ευρώ το στρέµµα, τη διευκρίνιση πως το πριµ στο καλαµπόκι λαµβάνει και ο γλυκός αραβόσιτος και ελάχιστες αποδόσεις σε κουκιά, λαθούρι και µαυροµάτικα φασόλια για την επιδότηση στα όσπρια, προβλέπει για το 2025 η 2η τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ.
Επανέρχεται δριμύτερη η κουβέντα για την «εξωτερική σύγκλιση» των επιδοτήσεων που θα εξισώσει τις επιδοτήσεις (τσεκ) των αγροτών στην ΕΕ, σενάριο με το οποίο ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, εξέφρασε πλήρη και καθολική διαφωνία, παρεμβαίνοντας στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που διεξήχθη στο Λουξεμβούργο.
Την ανάγκη για γρήγορες αγροτικές αποζημιώσεις με απλούστευση του υπάρχοντος κοινοτικού μοντέλου και την απομάκρυνση από τις εμμονικές λεπτομέρειες που καθιστούν την ΚΑΠ μία άκαμπτη πολιτική που δεν ανταποκρίνεται έγκαιρα στις ανάγκες, τόνισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας & Αλιείας, την περασμένη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου.
Ύψος τεκµαρτού τζίρου ή αλλιώς Τυπικής Απόδοσης, τοποθεσία εκµετάλλευσης, και η ηλικία γεωργού είναι τα τρία κύρια φίλτρα που θα ξεκλειδώνουν τη βασική ενίσχυση στη µελλοντική ΚΑΠ. Έννοιες όπως τα δικαιώµατα ενίσχυσης, το Εθνικό Απόθεµα, οι µεταβιβάσεις και η σύγκλιση θα γίνουν παρελθόν, ώστε το τσεκ να λάβει «κοινωνικοοικονοµικό» χαρακτήρα, όπως προστάζει η έκθεση του στρατηγικού διαλόγου για την ΚΑΠ µετά το 2027, που θα αποτελέσει τον οδηγό διαπραγµατεύσεων µεταξύ Κοµισιόν και κρατών-µελών.
Η αντικατάσταση της βασικής ενίσχυσης (τσεκ) με ένα νέο εισοδηματικό εργαλείο που θα βασίζεται στα κοινωνικά χαρακτηριστικά του γεωργού και όχι στην έκταση, η ίδρυση ενός νέου ταμείου με τίτλο «Ταμείο Αγροδιατροφής Δίκαιης Μετάβασης» που θα επιδοτεί μόνο αγροτικές επενδύσεις βιωσιμότητας και η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού πλαισίου αγροτικής χρηματοδότησης, περιλαμβάνονται στην τελική έκθεση του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ που έχει στα χέρια της η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η Κοµισιόν είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα κατά το σχεδιασµό του Στρατηγικού Σχεδίου 2023-2027 µε επίσηµο έγγραφό της, ότι είναι δύσκολο να συνεχίσει να δικαιολογεί το γεγονός πληρώνει το τσεκ µε βάση παλαιές µεµονωµένες ιστορικές αναφορές του 2003, δηλαδή τα δικαιώµατα βασικής ενίσχυσης.
Καταβολή οικονομικής ενίσχυσης στους κατόχους αυτοχθόνων φυλών αγροτικών ζώων σε όλη την επικράτεια της χώρας, προκειμένου να μπορέσουν να διατηρήσουν ή να αυξήσουν των αριθμό τους, προβλέπει η παρέμβαση της ΚΑΠ, σε μια προσπάθεια διατήρησης και ενίσχυσης της βιοποικιλότητας της ζωικής παραγωγής, με το ύψος της ενίσχυσης, που χορηγείται ετησίως, να κυμαίνεται από 371 έως 629 ευρώ ανά μονάδα ζωικού κεφαλαίου.
Προς το παρόν το όνοµα του Επιτρόπου Γεωργίας που θα αντικαταστήσει τον Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι παραµένει άγνωστο, ωστόσο αυτά τα οποία διακυβεύονται το επόµενο διάστηµα γύρω από τον προϋπολογισµό και τις κατευθύνσεις της επόµενης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, φαίνεται να είναι πολλά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πριν 3 μήνες τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την κρίση και τη µετάβαση (TCTF) για να επιτρέψει στα κράτη-µέλη να συνεχίσουν να παρέχουν ενισχύσεις έως και 250.000 ευρώ έως τα τέλη ∆εκεµβρίου 2024 σε αγρότες που πλήττονται από επίµονες διαταραχές της αγοράς.
Κάθε επιτυχηµένο έργο της πρωτοβουλίας Leader βελτιώνει τις αγροτικές συνθήκες διαβίωσης και την πρόσβαση σε υπηρεσίες, συµβάλλοντας άµεσα στη δηµιουργία ζωντανών τοπικών κοινοτήτων, όπως προκύπτει από σχετική µελέτη της Κοµισιόν. Όµως η προσέγγιση Leader, που βασίζει τη φιλοσοφία της στην τοπική ανάπτυξη «από κάτω προς τα πάνω», πετυχαίνει τους στόχους της όταν τρέχει έργα µικρής κλίµακας και δεν µπλοκάρεται από την ακαµψία διοικητικών κανόνων και γραφειοκρατίας.
Αρνητικός εµφανίζεται ο απερχόµενος Επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, µε την ιδέα ενός προϋπολογισµού της ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένης της γεωργίας, βασισµένου σε πολιτικές συνθήκες και ορόσηµα, όπως συµβαίνει µε το Ταµείο Ανάκαµψης µετά την περίοδο της πανδηµίας. Μια τέτοια ιδέα, είναι «απαράδεκτη», είχε δηλώσει στο Euractiv ο Πολωνός Επίτροπος, ο οποίος δεν διστάζει να πει τη γνώµη του για το µέλλον της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ και να εκφράσει την αντίθεση του στην πρόσφατη περικοπή χρηµατοδότησης για προγράµµατα προώθησης αγροτικών προϊόντων.
Έχει αντιληφθεί κανείς που πάει η ελληνική γεωργία; Πάντως, το περιβάλλον µέσα στο οποίο υποχρεώνονται να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους οι Έλληνες αγρότες συνεχώς επιδεινώνεται.
Η σκόνη που σήκωσε η µείωση της βασικής ενίσχυσης και συνολικά ο τρόπος µε τον οποίο κατανεµήθηκε ο προϋπολογισµός των επιδοτήσεων στη νέα ΚΑΠ, ακόµη δεν έχει κάτσει. Η Agrenda παρουσιάζει µία πρώτη ανάλυση των επιδοτήσεων στις κυριότερες αροτραίες καλλιέργειες, όπως αυτές πληρώθηκαν και θα συνεχίσουν να πληρώνονται έως και το 2027.
Αυτόματα θα χαρακτηρίζονται πληγέντες οι αγρότες που έχουν υποστεί ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα εντός οριοθετημένων ζωνών και δεν θα χρειάζεται να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία για να συνεχίσουν να λαμβάνουν στήριξη μέσω προγραμμάτων και δράσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αλλά και άμεσες ενισχύσεις, σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της τροποποίησης στην ΚΑΠ που τέθηκε σε ισχύ στις 25 Μαϊου.
Την ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών αντιμετώπισης κρίσεων και εκτάκτων γεγονότων μέσω χρήσης πόρων, εντός και εκτός ΚΑΠ, αλλά και στην ανάγκη ενίσχυσης των εργαλείων προστασίας και στήριξης των Ευρωπαίων παραγωγών έναντι των συνεπειών της κλιματικής κρίσης και της γεωπολιτικής αστάθειας, επισήμανε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης κατά την παρέμβαση του στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε, τη Δευτέρα 27 Μαίου στις Βρυξέλλες.
