Κοινή Αγροτική Πολιτική

Σειρά παρεμβάσεων σε καίρια ζητήματα του πρωτογενούς τομέα πραγματοποίησε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, στις 24 Μαρτίου 2025.

«Συνεχίστε τις συναλλαγές και μην ξεχνάτε την Κίνα». Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει προς τους τεχνοκράτες της Κομισιόν, ο πρώην επίτροπος της ΕΕ για τη γεωργία Φράνς Φίσλερ, το όνομα του οποίου συνδέθηκε με δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, που θεσπίστηκαν το 1999 και το 2003, οι οποίες στήριξαν έκτοτε την ΚΑΠ. Ο Φίσλερ υπηρέτησε ως Επίτροπος της ΕΕ για τη γεωργία από το 1995 έως το 2004 και ως υπουργός Γεωργίας της Αυστρίας πριν από αυτό.

Νοµοθεσία η οποία µπορεί να αποτελέσει τον πιλότο για τις επιταγές της ΚΑΠ µετά το 2027, ετοιµάζει η Ισπανία, καθορίζοντας τις «οικογενειακές εκµεταλλεύσεις» ως µία ξεχωριστή οντότητα που χρήζει ειδικής αντιµετώπισης αναφορικά µε το σύνολο των επιδοτήσεων, το φορολογικό και τη διαχείριση των καλλιεργήσιµων γαιών (µισθώσεις, κληρονοµικό δίκαιο κ.λπ).

Σαφής επίθεση στον προϋπολογισµό της ΚΑΠ αποτελεί η δροµολογούµενη πρόταση της Κοµισιόν για την ένταξή της σε ένα Ενιαίο Ταµείο (Single Fund), γεγονός που εκτιµάται πως ειδικά στην Ελλάδα, θα επηρεάσει δραστικά τις άµεσες ενισχύσεις προς τους αγρότες µετά το 2027.

Την πιο δύσκολη εξίσωση, αυτή της ανανέωσης της υπαίθρου µε νέο ηλικιακά αγροτικό δυναµικό, καλείται να επιλύσει σε αυτή την νοµοθετική περίοδο η Κοµισιόν, που έρχεται αντιµέτωπη µε τη συνεχή µείωση του αριθµού των εκμεταλλεύσεων και την µη ύπαρξη διάδοχης κατάστασης.

«∆εν γίνεται να τα έχουµε καλά µε όλους» παραδέχεται η Κοµισιόν στο έγγραφό της, σχετικά µε το εµπόριο προβλέποντας ισχυρή προστασία και έλεγχο για τις εισαγωγές από Τρίτες χώρες µε ό,τι µέσα διαθέτει και νέες εµπορικές συµφωνίες, συµφέρουσες για τους αγρότες της ΕΕ.

Ένα νέο όρο αυτό της «πράσινης μάρκας» (nature credit) θα επιχειρήσει να φέρει η Κομισιόν στον αγροτικό τομέα, οι οποίες θα συλλέγονται από αγρότες που ακολουθούν ορθές περιβαλλοντικά πρακτικές και ύστερα θα μπορούν να εξαργυρώνονται ως μία πηγή εναλλακτικού εισοδήματος ή επιδοτήσεων, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο «Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα».

Στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου είναι από σήμερα το όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον αγροδιατροφικό τομέα, με την υπογραφή του Επιτρόπου Γεωργίας Κρίστοφ Χάνσεν.

Ανατροπή πρωτοφανών διαστάσεων, επίκειται στην ευρωπαϊκή πολιτική για τη γεωργία, με βάση το σχέδιο που παρουσιάστηκε την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου από την Κομισιόν με τίτλο «Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα» πάνω στο οποίο θα βασιστεί η πρόταση για την ΚΑΠ 2028-2035.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να καταργήσει μια κρίσιμη χρηματοοικονομική διασφάλιση στην Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 386 δισ. ευρώ προτού καν ολοκληρώσει την πρώτη δοκιμαστική λειτουργία της, σε μια κίνηση που χαρακτηρίζεται ως «απλούστευση» που σύμφωνα με τους επικριτές θα αποδυναμώσει την εποπτεία για τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται δισεκατομμύρια στις γεωργικές επιδοτήσεις.

Επιδοτήσεις με κοινωνικά κριτήρια και κατάργηση της ενιαίας φύσης της ενίσχυσης για πρώτη φορά μετά το 2003, λέει η Κομισιόν. Ο Τσιάρας προωθεί μοντέλο επιδοτήσεων που θα ενισχύει εκείνους που πραγματικά παράγουν και όχι τα δικαιώματα.

Οι διαπραγματεύσεις για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκίνησαν και αναμένονται να είναι ιδιαίτερα δύσκολες και περίπλοκες. Η διαδικασία αυτή εμπλέκει πολλούς ενδιαφερόμενους και κρατικούς παράγοντες, κάθε ένας από τους οποίους έχει διαφορετικές προτεραιότητες και ανάγκες. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα καθορίσουν τη χρηματοδότηση για πολλούς τομείς, όπως η πολιτική συνοχής, η γεωργία, η έρευνα και καινοτομία, καθώς και η εξωτερική πολιτική της ΕΕ.

Να χρησιµοποιήσουν εγγυηµένο δανεισµό έως 5 εκατ. ευρώ µε επιδότηση επιτοκίου 5% για πέντε έτη ή µικροδάνεια έως 50.000 ευρώ µε επιδότηση επιτοκίου 100% για δύο έτη, ώστε να χρηµατοδοτήσουν πλήρως την αγορά αγροτικής γης, θα έχουν τη δυνατότητα πλέον οι νέοι αγρότες.

Σε διαβούλευση τέθηκε έως τις 14 Φεβρουαρίου ο νέος κανονισμός για τους Γεωργικούς Συμβούλους βάσει του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027, με το σχετικό θεσμικό πλαίσιο να ορίζει τις προϋποθέσεις πιστοποίησης των Συμβούλων και τα θεματικά πεδία πάνω στα οποία θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

Ο µηχανισµός του «Capital Rebate» που θα παρέχει κίνητρα για επίτευξη πράσινων στόχων στα πλαίσια επενδυτικών σχεδίων από νέους αγρότες, εξετάζεται στα πλαίσια του νέου Ταµείου χρηµατοδότησης του ελληνικού Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ. Πρόκειται για έναν µηχανισµό που θα µετατρέπει µέρος του δανείου σε καθαρή επιχορήγηση εφόσον επιτευχθούν µετρήσιµοι περιβαλλοντικοί στόχοι, ώστε να υπάρξουν τα κατάλληλα κίνητρα να προχωρήσουν σε τέτοιες επενδύσεις οι δικαιούχοι.

Κλίμα συσπείρωσης επικρατεί στο ευρωπαϊκό υποσύνολο χωρών που αποτελούν το λεγόμενο Med9 (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρος, Μάλτα, Κροατία, Σλοβενία), με στόχο την άμεση σύσταση του Ταμείου Αλληλοβοηθείας μέσω του οποίου θα αποζημιώνονται οι αγρότες που πλήττονται από την κλιματική κρίση.

Τη δυνατότητα καθορισμού υψηλότερων ποσοστών πληρωμών για eco-schemes και αγροπεριβαλλοντικά του ΠΑΑ και τη συντόμευση των πενταετών δεσμεύσεων προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι γεωργοί να συμμετέχουν περισσότερο, προτείνει η προεδρία του συμβουλίου υπουργών Γεωργίας, στα πλαίσια της αναθεώρησης της πράσινης αρχιτεκτονικής της ΚΑΠ.

Ως βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού αγροτικού µοντέλου για το οποίο ζητά τη θέσπιση ειδικών µέτρων στήριξης, περιγράφονται οι οικογενειακές µονάδες στα Συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου για την ΚΑΠ µετά το 2027. Πρόκειται για µία απαίτηση που αναµένεται να γεννήσει ένα νέο ορισµό, το καθεστώς «οικογενειακών εκµεταλλεύσεων» την µετεξέλιξη των «µικροκαλλιεργητών». Η εξέλιξη αυτή µπορεί να δηµιουργήσει πράγµατι µία νέα ισορροπία και στις άµεσες ενισχύσεις και στα διαρθρωτικά προγράµµατα της ερχόµενης περιόδου.