Μια πιο προσεκτική µατιά στον τρόπο µε τον οποίο εξελίσσονται τα πράγµατα στο πεδίο της αγροτικής παραγωγής δείχνει ότι η ταυτότητα του «αγρότη» γίνεται όλο και πιο σύνθετη, περιορίζοντας αντίστοιχα την εµβέλεια του λεγόµενου «πραγµατικού αγρότη».
Τι σηµαίνει αυτό; Απ’ ό,τι φαίνεται τουλάχιστον, χρόνο µε το χρόνο πληθαίνουν οι δραστηριοποιούµενοι στον τοµέα της αγροτικής παραγωγής, οι οποίοι, στην πλειοψηφία τους δεν φέρουν τη σφραγίδα του επαγγελµατία αγρότη, ανεξάρτητα από το εύρος και το βάθος της δραστηριότητας που επιτελούν στο συγκεκριµένο πεδίο. Το φαινόµενο που σχετίζεται περισσότερο µε τις τεχνολογικές εξελίξεις και τη σηµασία που αποκτά η διατροφική επάρκεια, δεδοµένης της αύξησης του πληθυσµού της γης, έδειξε να επισπεύδεται στη χώρα µας µε αφορµή την οικονοµική κρίση και την προσπάθεια πολλών ανθρώπων να βρουν ρόλο στην αγροτική παραγωγή. Βεβαίως, οι απαρχαιωµένες δοµές της ελληνικής γεωργίας και η χαµηλή γενικά πτήση των τιµών των αγροτικών προϊόντων δεν διευκόλυναν τα µάλα αυτή τη στροφή. Κυρίως στους νέους αγρότες οι απογοητεύσεις ήταν πολλές, υποχρεώνοντας πολλούς εξ αυτών να επανεξετάσουν τον προσανατολισµό τους.
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, το φαινόµενο της επανασύνδεσης πολλών µε τον αγροτικό χώρο, δείχνει να επανέρχεται µε διαφορετικά ενδεχοµένως χαρακτηριστικά. Αυτή τη φορά, αυτό που κυριαρχεί και δίνει τον τόνο στις εξελίξεις, είναι οι δυνατότητες της ψηφιακής εποχής και ο διαφορετικός τρόπος µε τον οποίο µπορεί να υποστηριχθεί πλέον η αγροτική δραστηριότητα. Η τάση «επανόδου» ενισχύεται κατά τα φαινόµενα και από την όλο και µεγαλύτερη καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, ήτοι την κάλυψη χώρου από ανθρώπους της αγροτικής παραγωγής σε επόµενους κρίκους της αλυσίδας αξίας (συσκευασία, µεταποίηση, εµπόριο). Έτσι, αυτό που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια µε το κρασί, όπου ο αριθµός των αµπελουργών που καλύπτει και το στάδιο της οινοποίησης έγινε πολλαπλάσιος, δείχνει να επεκτείνεται και σε πολλά άλλα προϊόντα, πρώτης ή και δεύτερης µεταποίησης όπως είναι οι επιτραπέζιες ελιές, το ελαιόλαδο, τα αµύγδαλα, τα super foods κ.α. Βεβαίως, η επέκταση αυτή προϋποθέτει κεφάλαια και ταυτόχρονα απαιτεί αξιόπιστα business plans. Θέση σ’ αυτή τη νέα αγροτική προσέγγιση έχουν επαγγελµατίες µε θεωρητικό µπακράουντ και µε βαθιά γνώση της λειτουργίας των αγορών. Μ’ αυτή την έννοια ο ρόλος του «πραγµατικού αγρότη» αποδυναµώνεται. Ίσως γι’ αυτό και οι Βρυξέλλες το ξαναβλέπουν.
Το παράδειγµα Μακεδονικοί Αµπελώνες
Αν εξετάσει κανείς µε προσοχή τα περισσότερα από τα πετυχηµένα projects στο πεδίο της αγροτικής παραγωγής θα δει ότι τα περισσότερα εξ αυτών υποστηρίζονται από ανθρώπους, οι οποίοι στο µεγαλύτερο µέρος της επαγγελµατικής τους πορείας ελάχιστη σχέση είχαν µε τα αγροτικά. Τελευταίο παράδειγµα οι «Μακεδονικοί Αµπελώνες» στην περιοχή του Κιλκίς. Εκεί, τα τελευταία 7 χρόνια έχει δραστηριοποιηθεί µια οµάδα 18 αµπελουργών, η οποία, µε αιχµή του δόρατος την επιτραπέζια ποικιλία Crimson κινείται µεθοδικά στο δρόµο της ποιότητας µε εκτεταµένη χρήση των νέων τεχνολογιών και παραγωγή προϊόντος υψηλής προστιθέµενης αξίας. Της συγκεκριµένης προσπάθειας ηγείται, ως πρόεδρος της οµάδας, ο Γιώργος Παπαδόπουλος, ένας άνθρωπος που προέρχεται από το χώρο των κατασκευών. ∆ιείδε ωστόσο τις δυνατότητες στο συγκεκριµένο πεδίο και έχει στηρίξει την προσπάθεια.
Και κατιτίς παραπάνω για του θεσμού τα μάτια
Ελιγµός προκειµένου να ενσωµατωθεί η έννοια του πραγµατικού αγρότη στην επερχόµενη ΚΑΠ, προβλέπει την διαµόρφωση µιας στοχευµένης ενίσχυσης κάτω από την οµπρέλα των άµεσων, που θα έδινε προτεραιότητα σε όλους όσοι πληρούν τα κριτήρια που προκύπτουν από τον ορισµό.
Πρόκειται για µια εναλλακτική διάκριση στο µοντέλο διανοµής των άµεσων ενισχύσεων, σε περίπτωση που δεν ακολουθηθεί η πρόταση για βασική (τσεκ) µόνο σε όσους δηλώνουν αγροτικό εισόδηµα άνω του 25%. Η νέα προσέγγιση που συζητείται πλέον στην Ισπανία, σύµφωνα µε τον Τύπο της χώρας, προβλέπει τη δυνατότητα να δοθεί προτεραιότητα στα υπόλοιπα καθεστώτα των άµεσων ενισχύσεων (εθνικό απόθεµα, συνδεδεµένες, αναδιανεµητική και οικοπρογράµµατα) σε εκείνους που εµπίπτουν στην κατηγορία του πραγµατικού αγρότη ή να διαµορφωθεί ένα νέο καθεστώς ώστε να βρεθούν επιπλέον πόροι για αυτούς.
Η λύση του ορισµού του πραγµατικού αγρότη, µε βάση το ποσοστό του αγροτικού εισοδήµατος, βρήκε ανταπόκριση από µεγάλη µερίδα παραγωγών στην Ισπανία, απ’ όπου ξεκίνησε η πρώτη επεξεργασία του καθεστώτος που έχει παραγγείλει η Κοµισιόν στο πλαίσιο της επερχόµενης ΚΑΠ. Στη συνέχεια ωστόσο αγροτικές ενώσεις και περιφέρειες της χώρας ανέδειξαν αδυναµίες που αποκλείουν από τις κοινοτικές επενδύσεις δραστήρια στρώµατα του αγροτικού χώρου.
Το θέµα αυτό ανέδειξε προ ολίγων ηµερών η διοίκηση της Ανδαλουσίας, ζητώντας από το ισπανικό υπουργείο Γεωργίας την ένταξη υπό το καθεστώς του πραγµατικού αγρότη, εκείνων που µπορούν να χαρακτηριστούν ως πολυδραστήριοι αγρότες. Η περιφέρεια της Λεόν, ζητά τώρα προκειµένου να ενσωµατωθούν και αυτοί, την προϋπόθεση να διαµορφωθούν ειδικά πλαίσια δικαιωµάτων αποκλειστικά για πραγµατικούς αγρότες.
Διαβάστε αναλυτικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφόρησε το Σάββατο 22 Αυγούστου.
