Στα δύο χωρίζουν τους αγρότες οι πράσινες δεσμεύσεις στην ΚΑΠ

 Η συμφωνία στην οποία κατέληξε τα ξημερώματα της Τετάρτης το Συμβούλιο των υπουργών δυσκολεύει πολύ τα πράγματα ειδικά σε ότι αγορά τις φιλοπεριβαλλοντικές υποχρεώσεις, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν τελικά σε αγρότες δύο ταχυτήτων. 

Αυτή η συμφωνημένη θέση προτείνει ορισμένες ισχυρές δεσμεύσεις από τα κράτη μέλη για υψηλότερη περιβαλλοντική φιλοδοξία με μέσα όπως τα υποχρεωτικά οικολογικά συστήματα (eco-schemes). Ταυτόχρονα, η συμφωνημένη θέση επιτρέπει στα κράτη μέλη να έχουν την απαραίτητη ευελιξία ως προς τον τρόπο επίτευξης περιβαλλοντικών στόχων. Για παράδειγμα, θα υπήρχε μια διετής πιλοτική φάση για τα eco-schemes και τα κράτη μέλη θα απολάμβαναν ευελιξία σχετικά με τον τρόπο κατανομής κονδυλίων στο πλαίσιο διαφορετικών πράσινων πρακτικών.

Μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα τα οποία συζητήθηκαν και συμφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του διήμερου Συμβουλίου, περιλαμβάνουν:

-Οι αγρότες θα λάβουν οικονομική υποστήριξη υπό τον όρο ότι θα υιοθετήσουν πρακτικές ευεργετικές για το κλίμα και το περιβάλλον.

-Οι αγρότες που ξεπερνούν τις βασικές απαιτήσεις περιβάλλοντος και κλίματος θα λάβουν πρόσθετη οικονομική υποστήριξη μέσω της εισαγωγής «eco-schemes». Αυτά τα νέα μέσα για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος θα συνδέονται με έναν ειδικό προϋπολογισμό, ο οποίος αποτελεί μέρος του προϋπολογισμού για τις άμεσες ενισχύσεις. Θα λαμβάνουν τουλάχιστον το 20% των κονδυλίων των άμεσων ενισχύσεων. Μια αρχική πιλοτική φάση δύο ετών θα εξασφάλιζε ότι τα κράτη μέλη θα αποφύγουν να χάσουν τα απαραίτητα κεφάλαια ενώ θα εξοικειωθούν με τα νέα μέσα. Τα ενδεικτικά παραδείγματα eco-schemes περιλαμβάνουν πρακτικές όπως η γεωργία ακριβείας, η αγροδασική και η βιολογική γεωργία, αλλά τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να σχεδιάσουν τα δικά τους μέσα βάσει των αναγκών τους.

Όλοι οι αγρότες θα δεσμευτούν σε υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα. ακόμη και οι μικρότεροι. Για να βοηθηθούν σε αυτήν την πράσινη μετάβαση, οι μικροκαλλιεργητές θα υπόκεινται σε πιο απλοποιημένους ελέγχους, μειώνοντας το διοικητικό φόρτο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους.

Μια γενική προσέγγιση σημαίνει ότι το Συμβούλιο έχει τώρα την πολιτική εντολή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όταν ο συννομοθέτης συμφωνήσει επίσης για την εσωτερική του θέση, με σκοπό την επίτευξη συνολικής συμφωνίας.

Η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου αναφέρει:

ΥπΑΑΤ, Μ. Βορίδης: Ιστορικής σημασίας η συμφωνία για τη νέα ΚΑΠ - Ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τους Έλληνες αγρότες

 Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μάκης Βορίδης συμμετείχε στην τακτική σύνοδο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 19 και την Τρίτη 20 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο η οποία κατέληξε σε μία ιστορικής σημασίας συμφωνία για την εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της περιόδου 2022 - 2027 έπειτα από 2,5 περίπου χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων.

Μετά από μία πολύωρη συνεδρίαση που διήρκεσε συνολικά πάνω από 40 ώρες, τα 27 Κράτη - Μέλη κατέληξαν σε μία ισορροπημένη συμφωνία για τον κανονισμό που αφορά στα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ, με την οποία διαμορφώθηκε ο τρόπος ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής φιλοδοξίας (Πράσινη Συμφωνία) της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Αγροτικής Πολιτικής.

 Συγκεκριμένα, ο Υπουργός πέτυχε να υπάρξει σημαντικός βαθμός ευελιξίας στην εφαρμογή των οικολογικών σχημάτων (eco schemes) του Πυλώνα Ι (άμεσες ενισχύσεις) προκειμένου να μην απωλεσθούν ευρωπαϊκοί πόροι. Επιπλέον, συμφωνήθηκε η δυνατότητα συμψηφισμού γεωργοπεριβαλλοντικών δαπανών του Πυλώνα ΙΙ (αγροτική ανάπτυξη) με τα ποσά που θα διατεθούν για την υλοποίηση των οικολογικών σχημάτων.

 Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης σχετικά με τα Πρότυπα για την καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση της γης #8 (Αμειψισπορά) και #9 (Διατήρηση μη παραγωγικών στοιχείων και περιοχών για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις) συμφωνήθηκε να εφαρμόζονται σε εκτάσεις πάνω από 100 στρέμματα χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση.

 Τέλος, ο κ. Βορίδης πέτυχε να εξαιρεθούν οι μικροκαλλιεργητές που λαμβάνουν ενισχύσεις έως 2.000 ευρώ ετησίως από τη δημοσιονομική πειθαρχία, όπως επίσης και να υπόκεινται σε πιο απλοποιημένους ελέγχους με στόχο τη διασφάλιση της συμβολής τους στις φιλοπεριβαλλοντικές απαιτήσεις που θέτει η Ένωση.

 Στη βάση αυτής της Συμφωνίας, το Συμβούλιο προώθησε το θέμα για συζήτηση και ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να ολοκληρωθεί και τυπικά το νομικό πλαίσιο των κανονισμών της νέας ΚΑΠ. 

 Στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας στο Λουξεμβούργο συμμετείχε και ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Κωνσταντίνος Μπαγινέτας. 

Τα τρία σενάρια αναδιανομής των άμεσων,  βαθύ χάσμα υπουργών στα eco-schemes 
Χωρίς οριστική απόφαση για τη γενική προσέγγιση της νέας ΚΑΠ, παραμένουν οι εθνικές αντιπροσωπείες στο Λουξεμβούργο, με τις επαφές και τις συζητήσεις να προβλέπεται πως θα διαρκέσουν μέχρι τη νύχτα.
Ενδεικτικό είναι ότι η πρόεδρος του Συμβουλίου Γεωργίας, Γιούλια Κλόκνερ προχώρησε σε διμερείς επαφές με τους ομολόγους της μέχρι τις 5 τα ξημερώματα της Τρίτης, ωστόσο, όπως τόνισε η ίδια κατά την ελευσή της στο κτίριο των συνεδριάσεων, αναμένεται μία ακόμη «μεγάλη σε διάρκεια ημέρα με πολλές και σκληρές διαπραγματεύσεις».

 Όπως ανέφερε, «ο λόγος για τον οποίο δεν έχουμε ακόμη καταλήξει σε συμφωνία είναι ότι δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση σχετικά με τις προτάσεις για υποχρεωτικά eco-schemes και έναν υποχρεωτικό ελάχιστο προϋπολογισμό σε αυτά τα προγράμματα».

 Σημειώνεται εδώ πως την ίδια ώρα, στο Στρασβούργο και στην Ευρωβουλή διεξάγεται από το μεσημέρι της Τρίτης 21 Οκτωβρίου εκτάκτως ψηφοφορία για το μέλλον της ΚΑΠ (μετακινήθηκε η ημερομηνία της ψηφοφορίας από Τετάρτη 22 Οκτωβρίου) καθώς έχουν πέσει στο τραπέζι περίπου 2.000 τροπολογίες. Στόχος είναι με αυτό το πρώτο ψήφισμα να μειωθεί αυτόματα ο μεγάλος όγκος των τροπολογιών που θα τεθεί προς ψήφιση τις ερχόμενες ημέρες, με την τελική ημερομηνία αποφάσεων για ένα ολοκληρωμένο προσχέδιο της ΚΑΠ με βάση τις προτάσεις των Ευρωβουλευτών, να αναμένεται στις 23-24 Οκτωβρίου.  

Όλα δείχνουν πως εντός της Τρίτης 20 Οκτωβρίου, το Συμβούλιο των υπουργών γεωργίας της ΕΕ θα καταλήξει στο συμβιβαστικό κείμενο με το οποίο παγιώνεται η θέση των κρατών μελών επί της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ. Μετά από αυτό και μόλις η ολομέλεια της Βουλής παγιώσει εντός της εβδομάδας και αυτή την δική της προσέγγιση επί των προτάσεων της Κομισιόν θα μπορέσουν να ξεκινήσουν οι τριμερείς συζητήσεις με την Κομισιόν, από τις οποίες θα προκύψει το τελικό κείμενο.



Το κλίμα στο Λουξεμβούργο φαίνεται ότι εμπνέει τον συμβιβασμό, αφού από την σημερινή συνεδρίαση, λίγο έως πολύ θα ξεκαθαρίσει το περιθώριο ευελιξίας στην αναδιανομή των κονδυλίων για τις άμεσες ενισχύσεις που θα έχουν τα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, μια εκ των βασικών αντιθέσεων είναι ο υποχρεωτικός χαρακτήρας των οικοπρογραμμάτων σε ποσοστό 20% του φακέλου των κρατών μελών. Είναι κάτι που ζητάει η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερμανία αλλά και η Κομισιόν. Από την άλλη μια σειρά χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, θέλουν να μαλακώσουν το δυνατόν περισσότερο το στοιχείο του υποχρεωτικού.

Στην περίπτωση της Ελλάδας αφορά σε ένα ποσό κοντά στα 410 εκατ. ευρώ ετησίως, το οποίο εφόσον η συμβιβαστική πρόταση της Γερμανίας «περάσει» θα μπορέσει να διανεμηθεί αποκλειστικά μέσω απαιτητικών προγραμμάτων περιβαλλοντικής κατεύθυνσης. Διαφορετικά, περίπου το 30% του συνόλου του φακέλου, δηλαδή κάτι παραπάνω από μισό δις, τίθεται στην διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών ως προς το πώς θα αξιοποιηθούν.

Σύμφωνα με το συμβιβαστικό κείμενο της γερμανικής προεδρίας που από το μεσημέρι της Δευτέρας 19 Οκτωβρίου αξιολογείται από τους αρμόδιους υπουργούς του μπλοκ, η Ελλάδα θα είναι σε θέση να διαλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα διαθέσει το 10% του φακέλου της νέας ΚΑΠ μεταξύ τριών βασικών σεναρίων.

Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ της Agrenda, το παραπάνω ποσοστό προκύπτει από τις υποχρεώσεις και τα προαιρετικά µέτρα που ορίζει ο νέος κανονισµός, ο οποίος αφενός προβλέπει προαιρετικό χαρακτήρα στην αναδιανεµητική ενίσχυση και αφετέρου υποχρεωτικό χαρακτήρα στα eco-schemes στο 20% του εθνικού φακέλου.

Παρακάτω λοιπόν παρουσιάζεται η σύγκριση του τρέχοντος φακέλου άµεσων ενισχύσεων µε τον µελλοντικό:

Εθνικός φάκελος 2014-2020

Bασική ενίσχυση:58 %, 1,1 δις ευρώ

Πρασίνισµα: 30%, 570 εκατ. ευρώ

Ενίσχυση νέων αγροτών: 2% 38 εκατ. ευρώ

Συνδεδεµένες ενισχύσεις: 8% συν 2% για πρωτεϊνούχες: 180 εκατ. ευρώ

Επιπλέον 96 εκατ. ευρώ µεταφέρθηκαν στον Πυλώνα 2 για την εξισωτική και η ειδική ενίσχυση βάµβακος απορροφά ετησίως 187 εκατ. ευρώ.

Τη νέα περίοδο θα είναι διαθέσιµα 2.075.656.043. Εφόσον αφαιρεθεί η ειδική ενίσχυση βάµβακος, το ποσό διαµορφώνεται στα 1.891.660.043 ευρώ.

Αν υποθέσουµε πως θα γίνει η ίδια µεταφορά πόρων για την εξισωτική όπως την τρέχουσα περίοδο, ο εθνικός φάκελος διαµορφώνεται ως εξής:

Εθνικός φάκελος 2021-2027

Βασική ενίσχυση: 58%, 1,08 δις.

Eco-Schemes: 20%, 410 εκατ. ευρώ.

Ενίσχυση νέων αγροτών: 2%, 37,83 εκατ. ευρώ.

Συνδεδεµένες: 10%: 176 εκατ. ευρώ

Τα παραπάνω ποσοστά βγάζουν ένα 90%, οπότε αυτό το «10%» δηλαδή 180 εκατ. ευρώ ετησίως, µένει να φανεί πώς θα µοιραστεί. Ένα σενάριο είναι να διατεθεί εξολοκλήρου στην Αναδιανεµητική Ενίσχυση, που θα αφορά µόνο τους κατ' επάγγελµα αγρότες. ∆εύτερο σενάριο είναι το 5% να πάει στη συνδεδεµένη (13% είναι το µέγιστο όριο που ορίζεται Κοινοτικά) και το υπόλοιπο στη βασική ενίσχυση ή την αναδιανεµητική. Τρίτο σενάριο είναι να απορροφηθεί το 10% εξολοκλήρου από τη βασική ενίσχυση για να καλυφθούν επιπλέον επιλέξιµα στρέµµατα ή η «χασούρα» από το πρασίνισµα.

Αναλυτικότερα τώρα, τα κύρια σηµεία που τροποποιεί η γερµανική προεδρία στο νέο κανονισµό έχουν ως εξής:

Αναδιανεµητική ενίσχυση: Προαιρετική για τα στρατηγικά σχέδια. Όσα κράτη-µέλη το επιλέξουν, θα µπορούν να παρέχουν ένα ποσό ανά εκτάριο ή διαφορετικά ποσά ανά εύρος εκταρίων, ανά γεωργό, που δεν θα υπερβαίνει τον εθνικό µέσο όρο των άµεσων ενισχύσεων ανά εκτάριο για το εν λόγω έτος.

Όριο στις ενισχύσεις: Το Άρθρο 15 «Περιορισµός και προοδευτική µείωση των ενισχύσεων» τροποποιείται και ορίζεται ως προαιρετική η απαίτηση τα κράτη-µέλη να ορίζουν ένα µέγιστο όριο ενισχύσεων το οποίο δεν θα ξεπερνά τα 100.000 ευρώ ανά εκµετάλλευση. Επίσης προαιρετική θα είναι και η µείωση των ενισχύσεων µεταξύ των 60.000 και 100.000 ευρώ.

Eco-Schemes (Οικο-προγράµµατα):  Υποχρεώνονται όλα τα κράτη-µέλη να δεσµεύσουν τουλάχιστον το 20% των πόρων των άµεσων ενισχύσεων για δράσεις «eco-schemes» σύµφωνα µε το Άρθρο 86 παράγραφος 6α. Μόνο για τα έτη 2023 έως 2025 όσα χρήµατα δεν αξιοποιούνται από αυτό το καθεστώς, µπορούν να πηγαίνουν σε άλλα καθεστώτα άµεσων ενισχύσεων.

Στο πλαίσιο τοου πρώτου κύκλου συζητήσεων στην εν εξελίξει συνεδρίαση του Συμβουλίου, ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκης Βορίδης, ανέφερε πως αν και αποτελεί προτεραιότητα όλων η επίτευξη γενικής συμφωνίας, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλοι οι προβληματισμοί των κρατών μελών. Ως προς τις θέσεις της χώρας μας ανέφερε πως η Ελλάδα:

-Δεν μπορεί να κάνει αποδεκτή τη θέσπιση ελάχιστου ορίου 20% για το μερίδιο που θα λάβουν τα eco-schemes (οικολογικά προγράμματα) στο φάκελο των άμεσων ενισχύσεων.

-Συνεχίζει να υποστηρίζει την εξαίρεση από τους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης των μικροκαλλιεργητών, δηλαδή όσον λαμβάνουν μέχρι 2.000 ευρώ ενισχύσεις ετησίως. Όπως είπε η κατηγορία αυτή καταλαμβάνει μόλις το 5% της αγροτικής έκτασης στην Ελλάδα, ενώ αντιπροσωπεύει το 25% των αγροτών.

-Εκφράζει την ικανοποίηση σχετικά με την πρόταση της προεδρίας, η εξισωτική αποζημίωση να λαμβάνεται υπόψη στην υποχρέωση για την αφιέρωση του 30% των πόρων των Προγραμμάτων, σε περιβαλλοντικές δεσμεύσεις.

-Αποδέχεται τον προαιρετικό χαρακτήρα της «Αναδιανεμητικής Ενίσχυσης» και τον προαιρετικό χαρακτήρα στη θέσπιση ορίου χρημάτων βασικής ενίσχυσης (capping) που θα λαμβάνει κάθε εκμετάλλευση ετησίως.

-Αποδέχεται το όριο του 13% συν 2% για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες ως ποσοστό του εθνικού φακέλου των άμεσων ενισχύσεων, σχετικά με τις συνδεδεμένες ενισχύσεις

Από την πλευρά άλλων κρατών-μελών, ο Ισπανός υπουργός, Λουίς Πλάνας τόνισε πως επιμένει η χώρα του στην εισαγωγή πρόσθετων κριτηρίων επιλεξιμότητας και εστίασης στις αναδιανεμητικές πληρωμής και στο να είναι υποχρεωτικό αυτό το καθεστώς. Ο Γάλλος υπουργός Τζουλιέν Ντενορµαντί, ζήτησε ευελιξία στις συνδεδεμένες ενισχύσεις σχετικά με τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, χωρίς περιορισμό στις εκτάσεις και να δοθεί από τώρα παράταση στο καθεστώς αδειών φύτευσης αμπέλου έως το 2050. Παράλληλα, επανέλαβε τη θέση της Γαλλίας για αυστηρά οικολογικά προγράμματα με δέσμευση ποσού τουλάχιστον στο 20%, όπως ήδη έχει προτείνει η γερμανική προεδρία.

Τις αντιρρήσεις του σχετικά με κύρια σημεία της πρότασης της γερμανικής προεδρίας εξέφρασε για λογαριασμό της Κομισιόν, ο Επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι. Όπως είπε για παράδειγμα, όσον αφορά την πράσινη αρχιτεκτονική της ΚΑΠ, πως ορισμένες τροποποιήσεις και συμβιβασμοί σχετικά με την πολλαπλή συμμόρφωση των αγροτών δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, ενώ παράλληλα απέρριψε την καταμέτρηση της εξισωτικής ως «περιβαλλοντικό» πρόγραμμα. Επιπλέον θεωρεί πως πολλές προσεγγίσεις της προεδρίας όπως για παράδειγμα το θέμα του ορίου στις ενισχύσεις, είναι «υπερβολικά ευέλικτο», ενώ για τα eco-schemes είναι σύμφωνος με ένα ελάχιστο όριο 20% στον φάκελο άμεσων ενισχύσεων. «Εκτός από φιλόδοξη δημοσιονομική κατανομή, παίζει ρόλο και η ποιότητα των οικολογικών σχεδίων», ανέφερε παράλληλα σχετικά με τα eco-schemes.

«Τα παραπάνω είναι τα κύρια ζητήματα που μας ανησυχούν. Να σημειωθεί ότι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν διαφωνώ και με άλλα πράγματα, τα οποία δεν σχολίασα σήμερα», τόνισε σχετικά. Τέλος, είπε ότι η Κομισιόν προσβλέπει στην επίτευξη προσέγγισης γενικής συμφωνίας αυτό το διήμερο 19-20 Οκτωβρίου ώστε να προχωρήσουν οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Κομισιόν-Ευρωβουλή-Συμβούλιο) καθώς θα πρέπει να οριστικοποιηθούν τα κείμενα της νέας ΚΑΠ μέχρι την Άνοιξη του 2021.