Με µια ανανεωµένη στρατηγική ώθησης και έλξης όπως ονοµάζεται στον κόσµο των επιχειρήσεων, η Κοµισιόν αποδέχεται ότι η «µάχη» της Πράσινης Συµφωνίας θα δοθεί στον χώρο των βιολογικών τροφίµων και της βιολογικής παραγωγής. Άλλωστε, µέχρι στιγµής ο κλάδος των βιολογικών είναι ο µόνος τοµέας µε ολοκληρωµένο σχεδιάγραµµα δράσεων.
Σκελετός του σχεδίου, τρεις θεµατικοί άξονες οι οποίοι µε τη σειρά τους αποτελούνται από επιµέρους δράσεις, 23 στο σύνολο, µέσω των οποίων η Κοµισιόν φιλοδοξεί όχι µόνο να ωθήσει την αύξηση της παραγωγής βιολογικών, αλλά και να διευρύνει την αγορά. Εδώ δηλαδή έγκειται η ουσία της ώθησης (υποχρεωτικές δράσεις επέκτασης της παραγωγής) και της έλξης (τεχνητή απότοµη διεύρυνση της ζήτησης).
Στο πλαίσιο που παρουσιάστηκε πριν από µερικές ηµέρες, γίνεται µια προσπάθεια να καλυφθεί το χάσµα που θα διαµορφώσει µια απότοµη αύξηση των καλλιεργούµενων εκτάσεων για βιολογικά στο 25% όπως ζητά η Κοµισιόν, τη στιγµή που ο ρυθµός ανάπτυξης της αγοράς αυτής δεν µπορεί παρά ελάχιστα να απορροφήσει µια τέτοια παραγωγή τροφίµων. Οι τρεις άξονες αποτελούνται από δράσεις ανάπτυξης της αγοράς, δράσεις ανάπτυξης της παραγωγής και την έρευνα ώστε να µειωθούν το δυνατόν λιγότερο οι διακυµάνσεις της παραγωγής που συνεπάγεται η βιολογική καλλιέργεια.
Ανάπτυξη της αγοράς
Το πλάνο περιλαµβάνει πιο µετριοπαθή µέτρα όπως η προώθηση του λογότυπου βιολογικών προϊόντων της ΕΕ, αλλά και πιο παρεµβατικά όπως είναι η διαµόρφωση ταµείου προώθησης βιολογικών προϊόντων στα πρότυπα του κρασιού, καθώς και ο κατά προτεραιότητα εφοδιασµός δηµόσιων κτηρίων, υπηρεσιών, σχολίων και νοσοκοµείων µε βιολογικά τρόφιµα. Ως παράδειγµα αναφέρονται οι πόλεις της Κοπεγχάγης, της Βιέννης και της Ρώµης. Η Κοπεγχάγη είναι η πρώτη πόλη της ΕΕ που τροφοδοτεί τα δηµόσια κυλικεία µε 100% βιολογικά προϊόντα που παράγονται σε µια έκταση 25.000 εκτάριων γύρω από την πόλη. Η Βιέννη διαθέτει ένα δίκτυο παραγωγών που καλλιεργούν εντός των ορίων της πόλης 860 εκτάρια µε βιολογικές µεθόδους και τροφοδοτούν µε την παραγωγή αυτή τα κυλικεία δηµόσιων υπηρεσιών, ενώ η Ρώµη σερβίρει 1 εκατ. βιολογικά γεύµατα την ηµέρα στα δηµόσια κυλικεία.
∆ράση 1: Ενηµέρωση και επικοινωνία
Ήδη από το τρέχον έτος και µέσα στο 2022, η Κοµισιόν θα επιδοθεί στην χρηµατοδότηση ηµερίδων και εκστρατειών ενηµέρωσης πολιτών. Παράλληλα θα εκπονεί δηµοσκοπήσεις ενώ σε συνεργασία µε Ευρωβουλευτές θα διαµορφώνει δράσεις σε κράτη µέλη των οποίων ο µέσος όρος κατανάλωσης βιολογικών είναι χαµηλότερος του ευρωπαϊκού.
∆ράση 2: Προώθηση
Όσον αφορά την προώθηση, η Κοµισιόν σκοπεύει να αφιερώνει αυξηµένα κονδύλια για ετήσια προγράµµατα προώθησης βιολογικών προϊόντων, ειδικά σε Τρίτες Χώρες, χρηµατοδότηση συµµετοχής σε εκθέσεις τροφίµων και δηµιουργία διαγωνισµών βιολογικών τροφίµων.
∆ράση 3: Βιολογικά σε δηµόσια κυλικεία
Μέχρι το 2023 θα είναι έτοιµες ευρωπαϊκές οδηγίες που θα ενσωµατώνουν την υποχρέωση εφοδιασµού δηµόσιων χώρων εστίασης µε ένα ελάχιστο ποσοστό βιολογικών τροφίµων
∆ράση 4: Σχολικά γεύµατα
Μαζί µε την επέκταση των προγραµµάτων για σχολικά γεύµατα θα αυξηθούν τα ποσοστά βιολογικών προϊόντων αγροδιατροφής στις λίστες εφοδιασµού των σχολίων ενώ παράλληλα θα τρέξουν δράσεις ενηµέρωσης για την πραγµατική αξία του τρόφιµου.
∆ράση 5: Καταπολέµηση αθέµιτων πρακτικών
Στο στόχαστρο της Κοµισιόν θα βρεθεί το φαινόµενο νοθείας και άλλων αθέµιτων πρακτικών στο πλαίσιο της αγοράς βιολογικών τροφίµων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα αναπτυχθεί ένας αυστηρός κώδικας ελέγχων και θα νοµοθετηθούν σκληρά αντίποινα για τους παραβάτες.
∆ράση 6: Ιχνηλασιµότητα
Ψηφιακό διαβατήριο τροφίµων και διαµόρφωση ελεγκτικού σώµατος διαµορφώνουν την έκτη δράση της Κοµισιόν για την προστασία της αγοράς βιολογικών, ενώ παράλληλα θα συντονίζει «ασκήσεις ιχνηλασιµότητας» σε συνεργασία µε ελεγκτικούς οργανισµούς των κρατών µελών, ειδικά σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν υποψίες απάτης. Στόχος η αρχειοθέτηση κάθε στάδιου παραγωγής ενός βιολογικού προϊόντος
∆ράση 7: Υιοθέτηση τεχνολογίας Blockchain
Σε συνέχεια των δράσεων για την ιχνηλασιµότητα, η Κοµισιόν προτίθεται να χρηµατοδοτήσει πλατφόρµες Blockchain από το 2023 µε στόχο την καταγραφή όλων των σταδίων παραγωγής βιολογικών προϊόντων, από τις εισροές µέχρι τις παραγγελίες καταστηµάτων λιανικής, προκειµένου να «ατσαλώσει» το δυνατόν περισσότερο την αλυσίδα εφοδιασµού των βιολογικών.
∆ράση 8: Ενσωµάτωση ιδιωτικών επιχειρήσεων
Πιστοποιητικά βιωσιµότητας και άλλες διευκολύνσεις σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και εταιρείες από το τρέχον κιόλας έτος είναι διατεθειµένη να αναπτύξει η Κοµισιόν, προκειµένου να δώσει κίνητρα σε αυτές ώστε να αναπτυχθούν τα µερίδια των βιολογικών τροφίµων στη λιανική.
Πίεση στα κράτη µε τις πράσινες ενισχύσεις της νέας ΚΑΠ
Ο µέσος όρος αγροτικών εκτάσεων αφιερωµένων σε βιολογική καλλιέργεια της ΕΕ ανέρχεται στο 8,5% ωστόσο κρύβει σηµαντικές διαφορές µεταξύ των κρατών µελών και κυµαίνεται από 0,5% έως άνω του 25%. Αυτές οι διαφορές µεταξύ των κρατών µελών οφείλονται εν µέρει στο γεγονός ότι λείπουν δοµές σε ορισµένες από τις χώρες. Η δηµιουργία κατάλληλων δοµών µε έµφαση στα κράτη που έχουν χαµηλές επιδόσεις στην βιολογική παραγωγή θα αποτελέσει το βασικό ζητούµενο στα στρατηγικά σχέδια που θα εγκρίνει τους επόµενους µήνες η Κοµισιόν, η οποία επιδιώκει το 1,8% του συνολικού προϋπολογισµού της τρέχουσας ΚΑΠ που είναι τώρα αφιερωµένο στην βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία να αυξηθεί κατακόρυφα. Το µέσο ενίσχυσης των ποσοστών, θα είναι οι πράσινες πολιτικές, τα αποκαλούµενα eco-schemes, τα οποία ενδέχεται να υπερβούν το 20 µε 30% των βασικών ενισχύσεων που θα πληρωθούν στη νέα περίοδο της ΚΑΠ.
∆ράση 9: Εκπαίδευση αγροτών
Στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ θα αναπτυχθούν προγράµµατα εκπαίδευσης και παροχής συµβουλών σε αγρότες προκειµένου να εντρυφήσουν στην καλλιέργεια µε βιολογικές µεθόδους.
∆ράση 10: Βάσεις δεδοµένων
Για να διευκολυνθεί ο προγραµµατισµός των αγροτών και κτηνοτρόφων η Κοµισιόν διατίθεται να εκδίδει εκθέσεις προσφοράς και ζήτησης βιολογικών αγροτικών προϊόντων.
∆ράση 11: Παρατηρητήρια τιµών για βιολογικά
Στην ίδια λογική, θα αναπτυχθούν παρατηρητήρια τιµών για τις αγορές βιολογικών προϊόντων από το 2022 προκειµένου να διευκολύνεται ο προγραµµατισµός αλλά και να µελετιούνται πιο σχολαστικά οι τάσεις της αγοράς.
∆ράση 12: Οµαδική πιστοποίηση
Οι µικροί αγρότες στην ΕΕ αντιµετωπίζουν σχετικά υψηλό κόστος και γραφειοκρατία που συνδέονται µε την πιστοποίηση. Νέος κανονισµός για τη βιολογική παραγωγή θα εισαγάγει ένα σύστηµα «οµαδικής πιστοποίησης» που επιτρέπει στις εκµεταλλεύσεις που πληρούν ορισµένα κριτήρια να σχηµατίσουν οµάδα µε άλλες µικρές εκµεταλλεύσεις για τη µείωση του κόστους επιθεώρησης και πιστοποίησης και του διοικητικού βάρος. Αυτή η διάταξη θα ενισχύσει επίσης τα τοπικά δίκτυα διανοµής.
∆ράση 13: Προώθηση συνεργειών
Παράλληλα, από το 2022 θα τρέξουν εκστρατείες που θα προάγουν τη συνεργασία µεταξύ παραγωγών προκειµένου να γίνει πιο εύκολο για µικρές εκµεταλλεύσεις να συµµετέχουν σε οικονοµίες κλίµακας.
∆ράση 14: Τοπική µεταποίηση
Από το 2023 θα αναπτυχθούν προγράµµατα µεταποίησης µε στόχο την διαµόρφωση µικρών δικτύων εφοδιασµού και διανοµής. Αυτό θα γίνει είτε µε την προώθηση της καθετοποίησης αγροτικών εκµεταλλεύσεων, είτε µε την επιδότηση τοπικών µικρών µεταποιητικών µονάδων.
∆ράση 15: Απασχόληση στα χωριά
Η Κοµισιόν θα ξεκινήσει, από το 2022 σε συνεργασία µε τα κράτη µέλη, την ανάπτυξη µέτρων απασχόλησης στη βιολογική γεωργία νεαρών αγροτών, µε στόχο την ανανέωση των γενεών στην ύπαιθρο και την ενίσχυση της απασχόλησης στα χωριά.
∆ράση 16: Βιολογική κτηνοτροφία
Με έµφαση στην έρευνα από το 2022 θα επιταχυνθούν οι µελέτες και προσπάθειες ενίσχυσης της παραγωγής πρωτεϊνούχων καλλιεργειών για χρήση σε ζωοτροφές. Σηµαντικές προσπάθειες θα καταβληθούν ώστε να περιοριστεί ο όγκος εισαγόµενων πρώτων υλών και ειδικά σόγιας, σύµφωνα µε το πλάνο της Κοµισιόν
∆ράση 17: Ευζωία
Παράλληλα θα αναπτυχθούν κοινοί κώδικες για την ευζωία των ζώων και πρότυπα ανάπτυξης ζωικού κεφαλαίου, ενώ ειδικά µέτρα θα αναπτυχθούν και για την ανάπτυξη της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας.
∆ράσεις 18-23:
Στον τρίτο άξονα µέτρων, η Κοµισιόν εστιάζει στην έρευνα, µε στόχο την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων στον τοµέα των εισροών που θα µπορέσουν να προσφέρουν προϊόντα για την αύξηση των αποδόσεων και την προστασία των καλλιεργειών, µε σκευάσµατα που επιτρέπουν την βιολογική πιστοποίηση του τελικού προϊόντος. Παράλληλα θα αναπτυχθούν και δράσεις για την ορθότερη αξιοποίηση και προστασία του υδάτινου ορίζοντα, ενώ έρευνα θα γίνει και για την γενετική βελτίωση των ποικιλιών ώστε να επεκταθεί η αξιοποίηση πιο ανθεκτικών τύπων. Μια τελευταία παρέµβαση αφορά στην ανάπτυξη βιοδιασπώµενου «πλαστικού» που θα «τυλίγει» τα τελικά προϊόντα χωρίς να υπάρχει επιπλέον επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Οι ρυθµοί ζήτησης δεν σηκώνουν τόσο µεγάλη παραγωγή
Να καθορίσει η αγορά το µέγεθος ανάπτυξης της παραγωγής βιολογικών προϊόντων αγροδιατροφής επιδιώκει το αγροτοσυνδικαλιστικό όργανο της ΕΕ Copa Cogeca, που έρχεται να τοποθετηθεί σχετικά σε µια προσπάθεια ανάσχεσης των φιλοδοξιών της Κοµισιόν. Οι σηµερινοί ρυθµοί ανάπτυξης της βιολογικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπαγορεύουν ότι µέχρι το 2030 από το 8,5% της συνολικής αγροτικής έκτασης του µπλοκ, θα φτάσει το 15 µε 18%. Οι ρυθµοί ανάπτυξης αυτοί διαµορφώνονται σε συνάρτηση µε τη ζήτηση βιολογικών προϊόντων από τις αγορές, ωστόσο δεν είναι αρκετά έντονοι ώστε να ανεβάσουν το ποσοστό αυτό στο 25% που θέτει ως στόχο η Κοµισιόν στο πλαίσιο της στρατηγικής Από το Αγρόκτηµα στο Πιάτο.
Οι Copa - Cogeca επιδιώκουν µια προσέγγιση µε γνώµονα την αγορά, καθώς θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί µια υγιής ανάπτυξη για τον κλάδο. «Η διασφάλιση της αποδοτικότητας της αγοράς βιολογικής γεωργίας,
η εξασφάλιση των απαραίτητων επενδύσεων και ένα δίκαιο µερίδιο των αγροτών σε κάθε ευρώ που ξοδεύουν οι καταναλωτές για βιολογικά προϊόντα θα ήταν ζωτικής σηµασίας» σχολιάζει σχετική ανακοίνωση του λόµπι.
Όσον αφορά τις εισροές, οι βιοκαλλιεργητές πρέπει να αντιµετωπίσουν παράσιτα και συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής αναφέρει το λόµπι συνεχίζοντας: «Χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία άµυνας, θα είναι αδύνατο να συλλέξουµε καλά και υγιή προϊόντα. Με το αυξανόµενο µερίδιο των βιολογικών, η εξάπλωση ασθενειών και ζιζανίων θα απαιτεί ακόµη πιο ακριβή παρακολούθηση. Ως εκ τούτου, είναι σηµαντικό για τους βιοκαλλιεργητές να έχουν πρόσβαση σε ένα αποτελεσµατικό σύνολο προϊόντων εισροών για την προστασία των καλλιεργειών, κάτι που σήµερα δεν υπάρχει».
Αναλυτικά το αφιέρωμα διαθέσιμο εδώ.
