Σε αλλαγή της µεθόδου πληρωµής τους από το 2023, αναµένεται να οδηγηθούν τουλάχιστον 145.000 Έλληνες δικαιούχοι άµεσων ενισχύσεων, οι οποίοι συµµετέχουν σήµερα στο καθεστώς «µικροκαλλιεργητών». Μέχρι στιγµής, οι δικαιούχοι αυτοί πληρωνόντουσαν µέχρι το ποσό των 1.250 ευρώ µε βάση τα δικαιώµατα ενίσχυσης που έχουν στην κατοχή τους και τυχόν συνδεδεµένες ενισχύσεις.
∆ηλαδή, ουσιαστικά «κέρδιζαν» τη δυνατότητα να µην πέφτουν σε επιτόπιο έλεγχο του ΟΠΕΚΕΠΕ και την εξαίρεσή τους από τους κανόνες πολλαπλής συµµόρφωσης καθώς και τις δεσµεύσεις της πράσινης ενίσχυσης. Από το 2023, δεν θα εξαιρούνται από τους κανόνες πολλαπλής συµµόρφωσης, ωστόσο, θα είναι σε θέση να λάβουν µεγαλύτερο χρηµατικό ποσό από εκείνο που θα ελάµβαναν εκτός καθεστώτος µε τη µορφή εφάπαξ ποσού που αντικαθιστά όλες τις άµεσες ενισχύσεις. Το ποσό αυτό, για όλους, µπορεί να οριστεί µέχρι τα 1.250 ευρώ ανά εκµετάλλευση.
Σύγκριση σηµερινού και νέου καθεστώτος
Σηµερινό καθεστώς: Αγρότης µε 10 στρέµµατα ελαιώνα και 10 στρέµµατα αµυγδαλιές. Έστω ότι είχε στην κατοχή του δικαιώµατα και για τα 20 στρέµµατα αξίας 35 ευρώ το στρέµµα. Το ποσό που λάµβανε ήταν 700 ευρώ, συν 110 ευρώ για συνδεδεµένη καρπών µε κέλυφος. ∆ηλαδή 810 ευρώ ετησίως. Αυτός ο αγρότης µπήκε στο καθεστώς µικροκαλλιεργητών το 2015. Σηµειώνεται ότι µόλις 3.864 αγρότες από τους 145.058 που συµµετέχουν σε αυτό το καθεστώς λαµβάνουν ποσό µεταξύ 1.000-1.250 ευρώ. Οι υπόλοιποι κινούνται χαµηλότερα λαµβάνοντας από 300 ευρώ και άνω.
Νέο καθεστώς: Αγρότης µε 10 στρέµµατα ελαιώνα και 10 στρέµµατα αµυγδαλιές. Έστω ότι έχει στην κατοχή του δικαιώµατα για 10 στρέµµατα αξίας και πάλι 35 ευρώ το στρέµµα. Το ποσό που έχει λαµβάνειν είναι 350 ευρώ, συν την όποια συνδεδεµένη. Εφόσον ενταχθεί είναι δικαιούχος στο καθεστώς των µικροκαλλιεργητών, το ποσό που θα λάβει θα είναι 1.250 ευρώ εφάπαξ που αντικαθιστά όλες τις άµεσες ενισχύσεις για το έτος.
Ποιος θα είναι δικαιούχος
Στα κείµενα της νέας ΚΑΠ δεν υπάρχει αυστηρός ορισµός για τον µικροκαλλιεργητή. Θα οριστεί από το στρατηγικό σχέδιο της Ελλάδας. Με το σηµερινό ορισµό, δηλαδή όσοι λαµβάνουν άµεσες ενισχύσεις κάτω των 1.250 ευρώ, κατατάσσεται το 45% των εκµεταλλεύσεων, απορροφώντας το 10% των ενισχύσεων, βάσει στοιχείων του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Σηµειώνεται ότι στο καθεστώς αυτό εντάξεις γινόντουσαν µόνο το 2015. Το αν πάλι θα οριστεί µε βάση τις άµεσες ενισχύσεις ή θα πάει η Ελλάδα σε έναν ορισµό ανάλογα τον αριθµό στρεµµάτων, µένει να φανεί. Αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως η υιοθέτηση του καθεστώτος µικροκαλλιεργητών είναι προαιρετική για τα κράτη-µέλη. Αναλυτικότερα το σχετικό άρθρο της ΚΑΠ αναφέρει:
«Άρθρο 25 Εφάπαξ ενίσχυση για τους µικροκαλλιεργητές
Τα κράτη µέλη µπορούν να ενισχύουν µικροκαλλιεργητές, όπως ορίζονται από τα κράτη µέλη, µε ένα εφάπαξ ποσό, αντικαθιστώντας τις άµεσες ενισχύσεις του παρόντος τµήµατος και του τµήµατος 3 του παρόντος κεφαλαίου. Η σχετική παρέµβαση θα συµπεριληφθεί από τα κράτη µέλη στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ ως προαιρετική για τους γεωργούς.».
∆ιαπραγµατευση της ενίσχυσης
Αντί εφάπαξ ανά στρέµµα
Ο ευρωπαϊκός κανονισµός για το καθεστώς των µικροκαλλιεργητών βρίσκεται ακόµη υπό διαπραγµάτευση στον τρίλογο της ΚΑΠ. Συµβούλιο Γεωργίας και Ευρωβουλή επιθυµούν, τα κράτη-µέλη να έχουν το δικαιώµα αντί για εφάπαξ ποσό, να προσφέρουν στους µικροκαλλιεργητές ένα ποσό ανά στρέµµα διαφοροποιηµένο από όλους τους υπόλοιπους δικαιούχους. Ωστόσο, η Κοµισιόν αναφέρει ότι έτσι θα µειωθεί το τελικό ποσό που θα πηγαίνει στον µικροκαλλιεργητή και έτσι εµφανίζεται απρόθυµη να ενσωµατώσει αυτή τη δυνατότητα στην ΚΑΠ. Αν περάσει η πρόταση της Ευρωβουλής το Άρθρο 25 θα αναφέρει ότι: «Τα κράτη µέλη θεσπίζουν ένα απλοποιηµένο καθεστώς για τους µικρούς αγρότες που ζητούν στήριξη για ποσό έως 1 250 ευρώ. Το καθεστώς αυτό µπορεί να αποτελείται από ένα
κατ ‘αποκοπή ποσό, που αντικαθιστά τις άµεσες πληρωµές βάσει του παρόντος τµήµατος και του τµήµατος 3 του παρόντος κεφαλαίου, ή ανά εκτάριο πληρωµή, η οποία µπορεί να είναι διαφορετική για διαφορετικά εδάφη, που ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 18 παράγραφος. Τα κράτη µέλη ορίζουν την αντίστοιχη παρέµβαση στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ ως προαιρετική για τους γεωργούς.».
Το συγκεκριμένο άρθρο, μαζί με πολλά άλλα, μπορείτε να το βρείτε στo φύλλο της εφημερίδας Agrenda που κυκλοφορεί αυτό το Σαββατοκύριακο (10-11 Απριλίου 2021).
