Η κλιμάκωση των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης ως το 2026

Τρεις αγρότες µε ίδια καλλιέργεια και έκταση, ίδιο αριθµό δικαιωµάτων αλλά µε διαφορετική µοναδιαία αξία πληρώθηκαν φέτος βασική και πρασίνισµα 5.100 ευρώ, 9.600 ευρώ και 12.800 ευρώ αντίστοιχα. Το αν θα πληρωθούν και του χρόνου µε παρόµοια ποσά, θα το αποφασίσει µέσα στο τρίµηνο η Ελλάδα, διαβιβάζοντας τη σχετική της επιλογή έως την 1η Αυγούστου 2021 στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, την περίοδο 2023-2026 ακόµα και µε το πιο µετριοπαθές σενάριο µε τη σύγκλιση του 85% και χωρίς το πρασίνισµα η διαφορά στην τσέπη θα είναι µεγάλη. Αυτό τουλάχιστον έρχεται να δείξει ένα οικονοµικό µοντέλο που συγκρίνει τις πληρωµές των παραπάνω τριών αγροτών, σε µία περιφέρεια ενίσχυσης (όπως π.χ είναι οι αροτραίες στην Ελλάδα) όταν ο µέσος όρος αξίας δικαιωµάτων είναι 26,5 ευρώ το στρέµµα.

Αγρότης Α: από τα 5.120 ευρώ που πληρώθηκε το 2021 βάσει 320 στρεµµάτων, θα ξεκινήσει από µία πληρωµή βασικής ενίσχυσης 4.008,64 ευρώ το 2023 (µείωση 1,111,36 ευρώ ή 21,7%). Αυτό το ποσό θα αυξηθεί σταθερά και θα φτάσει στα 5.142,72 ευρώ έως το 2026.

Αγρότης B: από 9.600 ευρώ το 2021 θα ξεκινήσει το 2023 µε 6.706,56 ευρώ - µείωση 2.893,44 ευρώ ή 30%. Αυτό το ποσό στη συνέχεια θα µειωθεί τα επόµενα τρία χρόνια σε 6.403,52 ευρώ για την πληρωµή του 2026.

Αγρότης Γ: Λαµβάνει 12.800 ευρώ σε άµεσες ενισχύσεις βάσει των 320 στρεµµάτων και των 40 ευρώ / στρέµµα, θα δει την πληρωµή του να µειώνεται κατά 32% (µείον 4.126,4 ευρώ) και θα λάβει το 2023, 8.673,60 ευρώ. Αυτό το ποσό θα µειωθεί περαιτέρω, τελικά σε 7.462,40 ευρώ για το 2026 µε βάση τις προβλέψεις του µοντέλου, λόγω της σύγκλισης. 

Στα παραπάνω ποσά (βλ. πίνακα) προστίθεται και ένα στρεµµατικό πριµ (ανάλογα την έκταση, ίσο για όλους, ανεξαρτήτως δικαιωµάτων) µε βάση δεσµεύσεις των νέων πράσινων ενισχύσεων (eco-schemes). Όπως και να έχει, ο Αγρότης Α που διαθέτει δικαιώµατα, αξίας κάτω του µέσου όρου θα βγει «κερδισµένος», ο Αγρότης Β, θα παραµείνει κοντά στα ίδια και ο Αγρότης Γ, µε τα ιστορικά δικαιώµατα θα δει τις υψηλότερες απώλειες.

Το παραπάνω οικονοµικό µοντέλο δηµοσίευσε προ ολίγων ηµερών το υπουργείο Γεωργίας της Ιρλανδίας (DAFM) και προκάλεσε µάλιστα αρκετό ντόρο. Στην Ιρλανδία χρησιµοποιείται το ίδιο µοντέλο σύγκλισης που διαθέτει σήµερα η Ελλάδα (60%), ενώ έχει γίνει παράλληλα η παραδοχή ότι η βασική πληρωµή θα απορροφά ετησίως το 70% των κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου. Οπότε µάλλον βλέπουµε παραπάνω ένα «αισιόδοξο» σενάριο για το πόσο µπορεί να µειωθεί η τελική πληρωµή της βασικής ενίσχυσης. Όπως σηµειώνουν πάντως οι εµπνευστές του παραπάνω µοντέλου, όλα τα ποσά είναι ενδεικτικά και φυσικά υπόκεινται σε αλλαγές, καθώς συνεχίζονται οι διαπραγµατεύσεις στην Ευρώπη για τα τελικά κείµενα των κανονισµών της νέας ΚΑΠ. 

Στην Ελλάδα πάντως, παρά την έρευνα που έδειξε ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων αγροτών επιθυµεί την πλήρη σύγκλιση της αξίας των ενισχύσεων, οι αρµόδιοι του ΥΠΑΑΤ αρκούνται στο να δηλώνουν ότι θα καταργηθούν τα ιστορικά δικαιώµατα, χωρίς να ξεκαθαρίζεται αν θα ξεκινήσει η σταδιακή σύγκλιση από το 2022 και πόσο θα διαρκέσει.