Οι 6 κατηγορίες ενίσχυσης νέας ΚΑΠ που διεκδικούν οι αγρότες κάθε χρόνο

Βασική Ενίσχυση και ∆ικαιώµατα

Η βασική ενίσχυση στη νέα ΚΑΠ ενώνεται µε τις υποχρεώσεις πρασινίσµατος και µετονοµάζεται σε καθεστώς «Βασικής Ενίσχυσης για τη Βιωσιµότητα».

  Προϋπολογισµός: Περί τα 880 εκατ. ευρώ ετησίως στην Ελλάδα.

  ∆ικαιούχοι: Όλοι οι ενεργοί αγρότες µε βάση τον ορισµό που θα δώσει η Ελλάδα.

  Αξία δικαιωµάτων: Πριν τη σύγκλιση, η αξία δικαιωµάτων θα βασιστεί στο έτος αιτήσεων ενίσχυσης 2022.

  Σύγκλιση: Η σύγκλιση αφορά τη Μοναδιαία Αξία ∆ικαιωµάτων του κάθε παραγωγού. Η Ελλάδα αναµένεται να επιλέξει να χωρίσει ξανά τη βασική ενίσχυση σε τρεις αγρονοµικές περιφέρειες: Αροτραίες εκτάσεις, Βοσκοτόπια, ∆ενδρώδεις καλλιέργειες. Το πιθανότερο είναι να επέλθει σύγκλιση της τάξεως του 85% σε επίπεδο αγρονοµικής περιφέρειες. Αυτό σηµαίνει ότι όσοι αγρότες διαθέτουν Μοναδιαία Αξία ∆ικαιωµάτων κάτω από τον µέσο όρο της αγρονοµικής περιφέρειας (π.χ αροτραίες) που ανήκει η εκµετάλλευσή του, θα πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στο 85% της µέσης αξίας έως το 2026. Για παράδειγµα εάν σήµερα ένας αγρότης αροτραίων καλλιεργειών έχει Μοναδιαία Αξία ∆ικαιώµατος 15 ευρώ το στρέµµα και η µέση περιφερειακή αξία είναι 25 ευρώ, τότε έως το 2026, θα πρέπει να αυξηθεί η αξία των δικαιωµάτων του στα 21,25 ευρώ (το 85% των 25 ευρώ). Η αύξηση αυτή θα χρηµατοδοτηθεί από την αντίστοιχη µείωση της αξίας των ιστορικών δικαιωµάτων. Μάλιστα, πλέον δεν θα ισχύσει η προστασία του 30% της µέγιστης µείωσης για τα ιστορικά. ∆ηλαδή αν χρειαστεί για τη χρηµατοδότηση της αύξησης των δικαιωµάτων, θα µπορέσουν να µειωθούν τα ατοµικά δικαιώµατα ενός αγρότη άνω του 30% της αξίας τους έως το 2026.

  Υποχρεώσεις αγροτών: Πλέον για να λάβει κάποιος τη βασική ενίσχυση από το 2023 θα πρέπει να τηρεί ορισµένους περιβαλλοντικούς κανόνες στην εκµετάλλευσή του. Μερικοί από αυτούς τους κανόνες είναι:

 Υποχρέωση εναλλαγής καλλιεργειών για εκτάσεις άνω των 50 ή 100 στρεµµάτων (εξαρτάται από την τελική συµφωνία)

 Ποσοστό 4-5% παραγωγικής γης αφιερωµένο σε µη παραγωγικά στοιχεία (π.χ αγρανάπαυση).

 ∆ιατήρηση µόνιµων βοσκοτόπων

 Ζώνη 3 µέτρων µη χρήσης λιπασµάτων, φυτοπροστατευτικών δίπλα από υδάτινους όγκους.

Εθνικό Απόθεµα

Το 2023 θα ενεργοποιηθεί ξανά το Εθνικό Απόθεµα, µε τρεις βασικές διαφορές σε σχέση µε το τρέχον καθεστώς:

Πρώτον, πρόσβαση στο Απόθεµα θα έχουν κατηγορίες αγροτών πέρα από νέους αγρότες κάτω των 40 ετών και νεοεισερχόµενους, εφόσον το αποφασίσει το κράτος-µέλος.

∆εύτερον, για να λάβει δικαιώµατα από το Απόθεµα ένας νεοεισερχόµενος θα πρέπει να έχει «την κατάλληλη εκπαίδευση» ή «να έχει αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες». Αυτό σηµαίνει πως, έρχονται επιπλέον προϋποθέσεις λήψης δικαιωµάτων από το Απόθεµα για τους νεοεισερχόµενους αγρότες.

Τρίτον, για τη νέα περίοδο, οι αρχές µπορούν να αφιερώσουν µεγαλύτερο ποσοστό του 3% του Εθνικού Φακέλου για τη χρηµατοδότηση του Εθνικού Αποθέµατος.

Τα κράτη µέλη θα καθορίζουν την αξία των νέων δικαιωµάτων ενίσχυσης που κατανέµονται από το Απόθεµα στην εθνική µέση αξία των δικαιωµάτων ενίσχυσης κατά το έτος κατανοµής ή στη µέση αξία των δικαιωµάτων ενίσχυσης για κάθε αγρονοµική περιφέρεια ενίσχυσης.

Μεταβιβάσεις δικαιωµάτων για την περίοδο 2023-2026

Εκτός από την περίπτωση µεταβίβασης από κληρονοµιά, τα δικαιώµατα ενίσχυσης µεταβιβάζονται µόνο σε ενεργούς γεωργούς. Όταν τα κράτη µέλη αποφασίζουν να διαφοροποιήσουν τη βασική εισοδηµατική στήριξη σε περιφέρειες ενίσχυσης, τα δικαιώµατα ενίσχυσης µεταβιβάζονται µόνο εντός της ίδιας αγρονοµικής περιφέρειας.

Συµπληρωµατική ενίσχυση νέων αγροτών

Στη νέα ΚΑΠ, η Ελλάδα θα ενεργοποιήσει το καθεστώς «Συµπληρωµατική Εισοδηµατική Στήριξη σε Νέους Αγρότες». Τα κύρια χαρακτηριστικά του καθεστώτος αυτού έχουν ως εξής:

  Προϋπολογισµός: Το 3% των άµεσων ενισχύσεων. Υπολογίζεται στα 51 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα.

  ∆ικαιούχοι: Νέοι αγρότες κάτω των 40 ετών που δικαιούνται βασική ενίσχυση και οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί στη γεωργία την πενταετία πριν την αίτηση της ενίσχυσης.

  ∆ιάρκεια ενίσχυσης: Η συµπληρωµατική εισοδηµατική στήριξη για νέους αγρότες χορηγείται για µέγιστη διάρκεια πέντε ετών, αρχής γενοµένης από το πρώτο έτος υποβολής της αίτησης πληρωµής για νέους αγρότες. ∆ηλαδή, δικαιούχοι θα οριστούν το 2023 επίσης όσοι νέους αγρότες έκαναν πρώτη φορά ΟΣ∆Ε το έτος 2019 και µετά. Για το 2024 όσοι έκαναν πρώτη φορά ΟΣ∆Ε το 2020 κ.ο.κ.

  Μορφή ενίσχυσης: Η στήριξη λαµβάνει τη µορφή ετήσιας αποσυνδεδεµένης πληρωµής ανά επιλέξιµο στρέµµα ή κατ ‘αποκοπή ποσού. Τα κράτη µέλη µπορούν να αποφασίσουν να χορηγήσουν τη στήριξη µόνο σε ένα µέγιστο αριθµό στρεµµάτων.

Νέο πρασίνισµα (eco-schemes)

Ένα εντελώς καινούργιο καθεστώς στη νέα ΚΑΠ είναι το νέο πρασίνισµα (eco-schemes) στο οποίο θα πρέπει να συµµετέχουν αγρότες και κτηνοτρόφοι ώστε να φτάσουν τις ετήσιες ενισχύσεις που λαµβάνουν στην τρέχουσα περίοδο. Τα κύρια χαρακτηριστικά του καθεστώτος αυτού έχουν ως εξής:

  Προϋπολογισµός: Υποχρεωτικό ποσοστό 25% για όλη την προγραµµατική περίοδο, που αντιστοιχεί σε 425 εκατ. ευρώ για την Ελλάδα. Ανάλογα το πώς θα κλείσουν οι διαπραγµατεύσεις της νέας ΚΑΠ, θα οριστεί και µία δοκιµαστική περίοδος για το συγκεκριµένο καθεστώς, όπου δίνεται η ευελιξία το κράτος-µέλος να χρησιµοποιήσει µέρος αυτού του µπάτζετ και σε άλλα καθεστώτα, εφόσον όµως περισσέψει.

  ∆ικαιούχοι: Όλοι οι ενεργοί αγρότες, µε επιλέξιµες εκτάσεις (δεν υπάρχει η απαίτηση ύπαρξης δικαιωµάτων όπως στο τρέχον πρασίνισµα που πληρώνεται βάσει αυτών).

  Μορφή ενίσχυσης: Η ενίσχυση θα παρέχεται ανά επιλέξιµο στρέµµα ή επιλέξιµο ζώο, µε βάση τις εκτάσεις και το ζωικό κεφάλαιο µε το οποίο συµµετέχει ο παραγωγός στις δράσεις.

  Ποσά ενίσχυσης: Τα ποσά ενίσχυσης που απαιτούνται για να υπάρξει «ισοφάριση» των απωλειών από το νέο πρασίνισµα, υπολογίζονται κατά µέσο όρο στα 8-10 ευρώ το στρέµµα για τα βοσκοτόπια, στα 11-13 ευρώ το στρέµµα για τις αροτραίες και στα 14-17 ευρώ για τις δενδρώδεις καλλιέργειες.

  ∆ράσεις νέου πρασινίσµατος: Η Ελλάδα καλείται να διαµορφώσει έναν κατάλογο µε δράσεις από τις οποίες ετησίως θα επιλέγει ένας αγρότης ή κτηνοτρόφος σε ποια θέλει να συµµετάσχει. Ο δικαιούχος θα συµµετέχει σε όσες προαιρετικές δράσεις επιθυµεί, χωρίς δυνατότητα διπλής χρηµατοδότησης για δράσεις που αλληλοκαλύπτονται. Επίσης, είναι πολύ πιθανό Μέτρα αγροπεριβαλλοντικά από το ΠΑΑ να υπερκαλύπτουν ορισµένες δράσεις του νέου πρασινίσµατος και έτσι να µη δύναται ο παραγωγός να συµµετέχει παράλληλα στα σχετικά προγράµµατα.

Υποψήφιες προς ένταξη δράσεις:

  Αγρότης µε αροτραίες εκτάσεις: Επιδότηση για εναλλαγή καλλιεργειών, επιδότηση για ακαλλιέργητα περιθώρια (αποζηµίωση για απώλεια παραγωγής συν έξτρα πριµ κινήτρου), εφαρµογή καλλιεργητικών µεθόδων συντήρησης (π.χ απευθείας σπορά), τήρηση ηλεκτρονικού ηµερολογίου σε συνδυασµό µε συµβουλευτική για λίπανση και φυτοπροστασία.

  Αγρότης µε δενδρώδεις εκτάσεις: Φύτευση καλλιεργειών κάλυψης ανάµεσα στις σειρές, τήρηση ηλεκτρονικού ηµερολογίου σε συνδυασµό µε συµβουλευτική για λίπανση και φυτοπροστασία, θρυµµατισµός κλαδεµάτων και διάθεσή τους για βιοαέριο ή εναπόθεσή τους στο έδαφος.

  Κτηνοτρόφοι: ∆ιατήρηση µόνιµων βοσκοτόπων και βιώσιµη διαχείριση βοσκοτόπων. Εδώ θα πρέπει να προστεθούν και ειδικές δράσεις για την ευζωία των ζώων.

Προϊόντα υποψήφια για συνδεδεµένη

Καθεστώς µικροκαλλιεργητών

Τα κράτη µέλη µπορούν να καθιερώσουν ένα απλοποιηµένο καθεστώς για τους µικρούς αγρότες που ζητούν στήριξη για ποσό έως τα 1.250 ευρώ. Το καθεστώς αυτό µπορεί να αποτελείται από ένα κατ ‘αποκοπή ποσό (ετήσιο-εφάπαξ), που αντικαθιστά τις άµεσες ενισχύσεις, ή µε ένα ποσό ανά στρέµµα, το οποίο µπορεί να είναι διαφορετικό ανά αγρονοµική περιφέρεια. Για παράδειγµα: Αγρότης µε 10 στρέµµατα ελαιώνα και 10 στρέµµατα αµυγδαλιές. Έστω ότι έχει στην κατοχή του δικαιώµατα για 10 στρέµµατα αξίας 35 ευρώ το στρέµµα. Το ποσό που έχει λαµβάνειν είναι 350 ευρώ, συν την όποια συνδεδεµένη. Εφόσον ενταχθεί είναι δικαιούχος στο καθεστώς των µικροκαλλιεργητών, το ποσό που θα λάβει θα µπορεί να φτάσει τα 1.250 ευρώ εφάπαξ και αντικαθιστά όλες τις άµεσες ενισχύσεις για το έτος.

Αναδιανεµητική ενίσχυση

Προϋπολογισµός

Το κονδύλι αναδιανοµής για τους Έλληνες αγρότες υπολογίζεται στα 170 εκατ. ευρώ. ∆ικαίωµα να µην ενεργοποιήσει η Ελλάδα το εν λόγο καθεστώς θα έχει µόνο υπό προϋποθέσεις που δεν έχουν ακόµα οριστεί.

∆ικαιούχοι

Όλοι οι ενεργοί αγρότες. Η ενίσχυση πηγαίνει µόνο σε εκτάσεις που ενεργοποιούν δικαιώµατα ενίσχυσης.

Μορφή ενίσχυσης

Η αναδιανεµητική δίνεται σε έναν φιξ αριθµό στρεµµάτων ανά εκµετάλλευση. Συνήθως, ο αριθµός αυτός ορίζεται µε βάση τον µέσο όρο του µεγέθους των αγροτικών εκτάσεων (π.χ 50 στρέµµατα).

Ποσό ενίσχυσης

Η στρεµµατική ενίσχυση θα είναι διαφορετική για κάθε αγρονοµική περιφέρεια (αροτραίες, βοσκοτόπια, δενδρώδεις).