Με 125.000 Έλληνες αγρότες να συµµετέχουν στο καθεστώς των µικροκαλλιεργητών, πιθανή αποσύνδεσή του από τα δικαιώµατα, αναµένεται να φέρει σηµαντικές ανακατατάξεις στις ετήσιες πληρωµές τους. Αυτό θα εξαρτηθεί κυρίως από τον ορισµό του «µικρού αγρότη» που θα αποδώσει η χώρα µας για τη νέα ΚΑΠ, και από τον τρόπο που θα συνδεθεί µε την επιλέξιµη γη. Ας δούµε πρώτα τι θα ισχύσει στην περίπτωση αποσύνδεσης του καθεστώτος από τα δικαιώµατα:
«Τα κράτη µέλη µπορούν να χορηγούν πληρωµές σε µικρούς αγρότες όπως ορίζονται από τα κράτη µέλη µέσω εφάπαξ ποσού ή ποσού ανά εκτάριο, αντικαθιστώντας τις άµεσες ενισχύσεις», αναφέρει η νέα ΚΑΠ, πριν την τελικές διαπραγµατεύσεις στο Λουξεµβούργο 28-29 Ιουνίου. Εφόσον δεν αλλάξει κάτι, αυτό σηµαίνει ότι ο ορισµός που θα ισχύσει µπορεί να συνδεθεί µε τη στρεµµατική έκταση που θα δηλώσει στο ΟΣ∆Ε του 2023 ο παραγωγός. Εφόσον βρίσκεται κάτω από ένα όριο έκτασης (π.χ 50 στρέµµατα) τότε θεωρείται µικροκαλλιεργητής και µπορεί να λάβει ένα εφάπαξ ποσό ή ένα στρεµµατικό ποσό, ανεξαρτήτως αν διαθέτει ή όχι δικαιώµατα. Το ποσό αυτό αναµένεται να είναι µέγιστο τα 1.250 ευρώ ανά εκµετάλλευση.
Αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αφιερωθεί ένα κοµµάτι του Εθνικού Φακέλου άµεσων ενισχύσεων για τους µικροκαλλιεργητές, µειώνοντας πιθανώς τον «κουµπαρά» για καθεστώτα όπως η βασική πληρωµή και οι συνδεδεµένες.
Με έτος αναφοράς το καθεστώς αν «κολλήσει» µε τα δικαιώµατα
Εφόσον τώρα η χώρα µας δώσει ορισµό για τους µικροκαλλιεργητές µε βάση τις άµεσες ενισχύσεις που λαµβάνουν, όπως γίνεται και σήµερα, τότε θα έχουµε «έτος αναφοράς» για το συγκεκριµένο καθεστώς. ∆ηλαδή, µε βάση ένα συγκεκριµένο έτος θα µετρηθούν όλες οι άµεσες ενισχύσεις που λάµβανε ένας παραγωγός και εφόσον βρίσκονται κάτω από ένα συγκεκριµένο όριο, τότε θα ορίζεται ως µικροκαλλιεργητής και έτσι θα πληρώνεται µε εφάπαξ ποσό ή στρεµµατικό ποσό, που θα αντικαθιστά όλες τις ενισχύσεις που δικαιούται. Και σε αυτή την περίπτωση το µέγιστο ποσό είναι 1.250 ευρώ. Μόνο σε αυτήν την περίπτωση τα δικαιώµατα θα παίξουν ρόλο.
Υπενθυµίζεται πως στην τρέχουσα προγραµµατική περίοδο ως έτος αναφοράς για το καθεστώς µικροκαλλιεργητών χρησιµοποιήθηκε το 2015, δηλαδή το πρώτο έτος εφαρµογής της προγραµµατικής περιόδου. Πέρα από το έτος αυτό, δεν µπορούσε κάποιος να ενταχθεί στο συγκεκριµένο καθεστώς ακόµα και αν πληρούσε τις τυπικές προδιαγραφές. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τη νέα ΚΑΠ, αφήνοντάς τη σχετική διαχείριση στην κρίση του κάθε κράτους-µέλους.
Εκτός από τον τρόπο καταβολής της ενίσχυσης, κάποια άλλη «προνοµιακή» µεταχείριση (π.χ εξαίρεση από ελέγχους, λιγότερες περιβαλλοντικές υποχρεώσεις) προς το παρόν δεν έχει προβλεφθεί στο κείµενο της ΚΑΠ. Παρόλα αυτά οι υπουργοί Γεωργίας θα πιέσουν να υπάρξουν τέτοιες προβλέψεις και µένει να φανεί αν θα περάσουν στις κρίσιµες κοινοτικές διαπραγµατεύσεις της ερχόµενης εβδοµάδας.
Στο χέρι της Ελλάδας η ενεργοποίηση των ειδικών καθεστώτων για µικρούς και νεαρούς
Τα δύο καθεστώτα, µικροκαλλιεργητών και νεαρών αγροτών, πρέπει να τονιστεί πως είναι προαιρετικά ως προς την εφαρµογή τους. Ωστόσο µε δεδοµένο τις θέσεις που έχει πάρει κατά καιρούς η ελληνική αντιπροσωπεία στα Συµβούλια Υπουργών Γεωργίας της Ευρώπης, και οι δύο αυτές πτυχές των άµεσων ενισχύσεων θα ενεργοποιηθούν. Όσον αφορά τον τρόπο εφαρµογής τους, πέρα από τη µορφή του ποσού (εφάπαξ ή ανά στρέµµα), ο κανονισµός αφήνει στην ευχέρεια των κρατών-µελών τα υπόλοιπα στοιχεία (δικαιούχοι, ορισµοί κ.λπ).
Τελική σύνοδος για τον κανονισµό της ΚΑΠ στις 28-29 Ιουνίου στο Λουξεµβούργο
Την ερχόµενη εβδοµάδα (28-29 Ιουνίου) διεξάγεται το Συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας όπου θα γίνει µία ακόµη προσπάθεια για να κλείσουν οι διαπραγµατεύσεις για τα νοµικά κείµενα της νέας ΚΑΠ. Συµβιβασµοί ανάµεσα στα τρία µέρη (Κοµισιόν, Ευρωβουλή, Συµβούλιο Υπουργών) έχουν βρεθεί για τον ορισµό του «ενεργού αγρότη» του «νεοεισερχόµενου» (new farmer) και σε κάποιες πτυχές της αναδιανεµητικής ενίσχυσης. Πάντως και χωρίς τον τελικό κανονισµό, τα περισσότερα κράτη-µέλη «τρέχουν» κανονικά τη συγγραφή των στρατηγικών τους σχεδίων.
