Πριμ 58,8 ευρώ το στρέμμα η κινόα με αποδόσεις 300 κιλά σε πειραματικό στη Λάρισα

Πρόκειται για µία εναλλακτική αλλά και ιστορική καλλιέργεια που πριµοδοτείται µε 58,8 ευρώ ανά στρέµµα στη νέα ΚΑΠ, στο πλαίσιο του νέου πρασινίσµατος. Ενδεικτική της σηµασίας που έχει η κινόα ως καλλιέργεια διεθνώς αποτελεί η θέση του Παγκόσµιου Οργανισµού Τροφίµων και Γεωργίας (FAO) πως πρόκειται για µία από τις δυνητικά κρίσιµες καλλιέργειες για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας τον 21ο αιώνα. Οι σπόροι Κινόας µαγειρεύονται όπως το ρύζι, δεν περιέχουν γλουτένη και είναι πλούσιοι σε βιταµίνες και ιχνοστοιχεία.

Ας σηµειωθεί πως έρευνες της τελευταίας διετίας έχουν καταλήξει στο συµπέρασµα πως ολόκληρο το φυτό (Chenopodium quinoa), όχι µόνο οι σπόροι, θα µπορούσε να αξιοποιηθεί ξεραµένο σε κτηνοτροφικά σιτηρέσια προς αντικατάσταση κοινών ζωοτροφών. Πιο συγκεκριµένα, µελέτες έχουν αποδείξει πως το φυτό κινόας θα µπορούσε να υποκαταστήσει σε ποσοστό έως 45% το τριφύλλι στα σιτηρέσια.

Μεταξύ των εναλλακτικών καλλιεργειών που θα µπορούσαν να δοκιµαστούν στην Ελλάδα, η καλλιέργεια αυτή ξεχωρίζει λόγω του τεράστιου εύρους κλιµατικών συνθηκών στα οποία θα µπορούσε να καλλιεργηθεί αποτελεσµατικά, δίνοντας σταθερές αποδόσεις για δεδοµένο ύψος εισροών.

Την κινόα δεν την ανακάλυψαν πρόσφατα οι ειδικοί που εισηγούνται την πριµοδότηση εισαγωγής συγκεκριµένων ειδών, αφού η καλλιέργειά της έχει γνωρίσει µεγάλη άνθηση στη Λατινική Αµερική αλλά και σε ορισµένες ευρωπαϊκές χώρες όπως η ∆ανία, η Αγγλία, η Ολλανδία, ενώ καλλιεργείται και στη γειτονική µας Ιταλία. Στην Ευρώπη η πειραµατική καλλιέργειά της άρχισε το 1970 στην Αγγλία και τη Σουηδία και το 1990 σε ∆ανία, Ιταλία και Ολλανδία.

Έως 300 κιλά η απόδοση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα έχουν διεξαχθεί πειράµατα για την καλλιέργεια της κινόας στη Λάρισα, από το Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόµησης Εδαφών και το Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών, αρχής γενοµένης από το 1995. Όσον αφορά τις αποδόσεις, τα δεδοµένα που υπάρχουν δείχνουν ότι το ύψος της παραγωγής εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες µε κυριότερους την ποικιλία, τις καλλιεργητικές πρακτικές (π.χ. τρόπο συλλογής) και τις εδαφοκλιµατικές συνθήκες. Ανάλογα την περιοχή οι αποδόσεις µπορούν να ξεκινούν από 50 κιλά σπόρο και να φτάνουν έως και 500 κιλά. Στις ελληνικές συνθήκες, ρεαλιστικά εφικτές θεωρούνται οι στρεµµατικές αποδόσεις µεταξύ 200 και 300 κιλών σπόρου, σύµφωνα µε τα δεδοµένα από τις πειραµατικές καλλιέργειες.

Η αγορά ανταµείβει τους πρωτοπόρους

Στη λιανική αγορά, οι σπόροι της κινόας διατίθενται συνήθως µέσω ηλεκτρονικών καταστηµάτων πώλησης τροφίµων σε τιµές που ξεκινούν από 6 ευρώ το κιλό και µπορούν να ξεπερνούν τα 10 ευρώ το κιλό σε περίπτωση βιολογικής καλλιέργειας. Ωστόσο αυτές οι τιµές αφορούν µόνο συσκευασµένο και τυποποιηµένο προϊόν. Στη Γαλλία, που η καλλιέργειά της κινόας γνωρίζει µεγάλη άνθιση, οι…χωραφίσιες τιµές παραγωγού κυµαίνονται από 2-3 ευρώ το κιλό για συµβατικό προϊόν και µπορούν να φτάσουν και τα 5 ευρώ το κιλό σπόρου για βιολογική καλλιέργεια. Επισηµαίνεται ωστόσο πως εκεί η αγορά είναι στηµένη και οι παραγωγοί γνωρίζουν ποια ακριβώς ποικιλία να εµπιστευτούν µεταξύ των 3000 και πλέον που υπάρχουν, ώστε να πάρουν τα χρήµατα που θέλουν. Στην Ελλάδα δεν εντοπίζεται προς το παρόν εντατική καλλιέργειά της, αν και υπάρχει ζήτηση για εισαγωγή από το εξωτερικό. Για όποιον έχει την ικανότητα και τη δυνατότητα να πειραµατιστεί, η κινόα θα µπορούσε να αποτελέσει ένα επενδυτικό εγχείρηµα µε προοπτική, αφού η αγορά ιστορικά ανταµείβει τους πρωτοπόρους, πόσο δε µάλλον όταν η ζήτηση υπάρχει ήδη.

Αγρονοµικά χαρακτηριστικά

Η Κινόα ποτελεί µία καλή εναλλακτική καλλιέργεια για µη ποιοτικά εδάφη, καθώς έχει µεγάλη προσαρµοστικότητα στην υψηλή αλατότητα και πετυχαίνει αποδόσεις και σε ηµιξερικά εδάφη, ενώ επιστηµονικές µελέτες έχουν αποδείξει επανειληµµένως την ικανότητα του φυτού να προσαρµοστεί στις κλιµατολογικές συνθήκες της Μεσογείου Θάλασσας και ιδιαίτερα σε Ελλάδα, Ισραήλ και Ιταλία. Επιπροσθέτως, το φυτό δεν έχει πρόβληµα µε το υψόµετρο ενώ αντέχει και σε ένα ευρύ φάσµα θερµοκρασιών. Παρουσιάζει επίσης υψηλές απαιτήσεις σε ηλιακό φως για να ωριµάσει καθώς απαιτούνται 3.445 βαθµοηµέρες ανάπτυξης από το φύτρωµα έως την συγκοµιδή. Στις ελληνικές συνθήκες, το φυτό ωριµάζει σε περίπου 160 µέρες µετά την σπορά τον Απρίλιο, µε ιδανικό βάθος σποράς τα 5 εκατοστά από την επιφάνεια. Ευδοκιµεί σε εδάφη µε pH από 4,5 έως 9 παρουσιάζοντας αντοχή τόσο σε όξινα όσο και σε αλκαλικά εδάφη.

Το φυτό δεν έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις σποροκλίνης ενώ οι αποδόσεις της δεν επηρεάζονται σηµαντικά από την ένταση της εδαφικής κατεργασίας. Εµπειρικά δεδοµένα ισχυρίζονται επίσης ρεκόρ παραγωγής υπό καθεστώς ακαλλιέργειας. Η θετική επίδραση των οργανικών λιπασµάτων στην παραγωγικότητά της, την καθιστούν επίσης µία µη κοστοβόρα καλλιέργεια. Η συγκοµιδή της µπορεί να πραγµατοποιηθεί τόσο µηχανικά όσο και µε το χέρι, ενώ το συγκοµιζόµενο προιόν απαιτεί καλή µετασυλλεκτική µεταχείριση.

Ενδεκάδα εναλλακτικών επιλογών  πρώτη φορά με δέλεαρ επιδότησης

Μία διαφορετική ενδεκάδα από εκείνες που µονοπωλούσαν την επικαιρότητα των τελευταίων εβδοµάδων συνθέτουν οι 2+9 επιλογές εναλλακτικών καλλιεργειών που πριµοδοτούνται µε 58,8 ευρώ ανά στρέµµα τη νέα προγραµµατική περίοδο στο πλαίσιο του νέου πρασινίσµατος. Υπενθυµίζεται πως η λίστα µε τις εναλλακτικές καλλιέργειες περιλαµβάνει: Κινόα, Χία, Τεφ, Μαύρο Σινάπι, Νιγκέλα, Καµελίνα, Μουκούνα, Tritordeum (Σιταροκρίθαρο), Γλυκοπατάτα, Τσουκνίδα για ίνα και Λινάρι για λάδι ή και ίνα. Όπως σηµειώνεται στο ελληνικό στρατηγικό σχέδιο, η σχετική τεχνογνωσία για την καλλιέργειά τους υπάρχει στη χώρα και οι 11 αυτές επιλογές. δεν αποτελούν…πυροτέχνηµα. Από τις έντεκα συνολικά καλλιέργειες, οι δύο (Tritordeum και τσουκνίδα για ίνα) αποτελούν φθινοπωρινές ποικιλίες, ενώ οι υπόλοιπες εννέα σπέρνονται κατά κανόνα την περίοδο της άνοιξης.

Καµελίνα, στις πιο ανθεκτικές

Ως η πιο ανθεκτική στις ελληνικές κλιµατολογικές συνθήκες µεταξύ των εναλλακτικών καλλιεργειών θεωρείται η Καµελίνα, η οποία αποτελεί ένα ελαιοδοτικό φυτό µε υψηλότερη περιεκτικότητα ελαίου από ηλίανθο και σόγια. Τα καλλιεργητικά της κόστη στις ελληνικές συνθήκες προσεγγίζουν αυτά του σκληρού σίτου και λοιπών χειµερινών σιτηρών, ενώ οι τιµές παραγωγού διαµορφώνονται στα 2 µε 2,5 ευρώ το κιλό, µε τον κύριο αγοραστή του προϊόντος στην Ελλάδα να είναι οι εταιρείες µε προϊόντα Superfoods.

Από τις φθινοπωρινές ποικιλίες, ξεχωρίζει το Tritordeum, που αποτελεί µία εύκολη καλλιέργεια µε πολλαπλές χρήσεις, το οποίο πρόκειται για ένα δηµητριακό διασταύρωση σκληρού σίτου και αγριοκρίθαρου που ενσωµατώνει τα φυσικά χαρακτηριστικά των «προγόνων» του και υπόσχεται έσοδα ανάλογα ή και µεγαλύτερα των άλλων δηµητριακών. Αθροιστικά, ο συνδυασµός αποδόσεων, χαµηλότερου κόστους εισροών και ειδικού πριµ καθιστά την καλλιέργεια του κατά τη νέα προγραµµατική περίοδο µία άκρως ενδιαφέρουσα επιλογή.

Πειραµατικοί αγροί του ΓΠΑ µε τσουκνίδα

Από την άλλη, η τσουκνίδα σπέρνεται χρονικά παράλληλα µε τα υπόλοιπα χειµερινά σιτηρά και αποτελεί µία διετή καλλιέργεια. Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του καθηγητή ∆ηµήτρη Μπιλάλη, αποδίδει 120-150 κιλά ίνας το χρόνο (δηλαδή 250-300 κιλά στη διετία) στις ελληνικές συνθήκες και θα δοκιµαστεί φέτος περαιτέρω σε πειραµατικούς αγρούς του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Πρόκειται για µία ιστορική καλλιέργεια, που έχει αξιοποιηθεί στο παρελθόν τόσο σε ξηρές περιοχές της Ινδικής χερσονήσου ως εναλλακτική στο βαµβάκι, αλλά και από τους Γερµανούς κατά τη διάρκεια των δύο Παγκοσµίων Πολέµων του 20ου αιώνα, όταν το εµπάργκο των Συµµάχων περιόριζε την προσφορά ίνας.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο και η καλλιέργεια του ψευδοσιτηρού Χίας, του οποίου οι σπόροι έχουν αναγνωριστεί τα τελευταία χρόνια ως υπερτροφή.

Με στηµένη αγορά η γλυκοπατάτα

Σε αγαπηµένο υλικό για συνταγές έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια η γλυκοπατάτα, η οποία εδώ και µερικά χρόνια γνωρίζει την αποθέωση από το καταναλωτικό κοινό. Η καλλιέργειά της µετράει ήδη 20 και πλέον χρόνια στη χώρα, µε τις καλλιεργήσιµες εκτάσεις να υπολογίζονται σε 2.000 - 2.500 στρέµµατα κυρίως στη Μεσσηνία. Η µέση τιµή παραγωγού διαµορφώνεται στο 1 ευρώ και οι αποδόσεις συνήθως κυµαίνονται µεταξύ 1.500 και 1.700 κιλών το στρέµµα. Αντίστοιχα τα καλλιεργητικά κόστη όπως έχουν µεταφέρει παραγωγοί στην Agrenda υπολογίζονται στα 1.000-1.100 ευρώ το στρέµµα.