Λιγοέξοδο το Τεφ και με δικαίωμα ενίσχυσης 58,8 ευρώ το στρέμμα στη ΚΑΠ

Το λιγοέξοδο Τεφ και άλλες 10 καλλιέργειες διεκδικούν δικαίωμα ενίσχυσης 58,8 ευρώ το στρέμμα από φέτος

Η βιοµηχανία τροφίµων κάνει πλέον στροφή σε καινοτόµες καλλιέργειες µε στόχο την παραγωγή τροφίµων υψηλής θρεπτικής αξίας και ικανών να ανταποκριθούν στις ειδικές απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού. Μία από αυτές τις καλλιέργειες, που γνωρίζει την αποθέωση, είναι και το αγρωστώδες Τεφ.

Να σηµειωθεί πως η καλλιέργεια αποτελεί µία από 11 επιλογές που πριµοδοτούνται µε 58,8 ευρώ το στρέµµα στη νέα προγραµµατική περίοδο στο πλαίσιο του πρασινίσµατος. Υπενθυµίζεται πως η λίστα µε τις εναλλακτικές καλλιέργειες περιλαµβάνει: Κινόα, Τσία, Τεφ, Μαύρο Σινάπι, Νιγκέλα, Καµελίνα, Μουκούνα, Tritordeum (Σιταροκρίθαρο), Γλυκοπατάτα, Τσουκνίδα για ίνα και Λινάρι για λάδι ή και ίνα. Από τις έντεκα συνολικά καλλιέργειες, οι δύο (Tritordeum και τσουκνίδα για ίνα) αποτελούν φθινοπωρινές ποικιλίες, ενώ οι υπόλοιπες εννέα σπέρνονται κατά κανόνα την περίοδο της άνοιξης. Τονίζεται, εν τω µεταξύ, ότι υπάρχει η σχετική τεχνογνωσία για καλλιέργειά τους στη χώρα.

Η ονοµασία Τεφ στην Αιθιοπία σηµαίνει «χαµένος», καθώς οι σπόροι του είναι από τους µικρότερους όλων των σπόρων δηµητριακών, συνήθως µε µέγεθος µικρότερο από 1 χιλιοστό (περίπου 150 σπόροι Τεφ ισούνται µε ένα σπόρο σιταριού), παρόµοιο µε τον παπαρουνόσπορο. Το τόσο µικρό του µέγεθος είναι και ο λόγος που πάντα αλέθεται µαζί µε το περίβληµά του, οπότε το αλεύρι που προκύπτει είναι πάντα ολικής άλεσης, ενώ το τελικό προϊόν δεν περιέχει γλουτένη.

Σπορά τον Απρίλιο και συγκοµιδή τον Οκτώβριο

Χρονιά-σταθµός για την επέκταση της καλλιέργειας Τεφ στη νοτιοανατολική Μεσόγειο αποτελεί το 2023, σύµφωνα µε τον πρόεδρο της εταιρείας εµπορίας σπόρων Glarpro, Alix Rimmer, ο οποίος εξηγεί στην Agrenda το πλάνο φύτευσης που δένει αρµονικά µε το καλλιεργητικό ηµερολόγιο των Ελλήνων αγροτών.

Μία φρέσκια αγορά είναι πάντα µία αγορά µε ευκαιρίες. «Σε περιπτώσεις όπως αυτή του Τεφ, όπου η ζήτηση υπερβαίνει κατά πολύ την τρέχουσα προσφορά, οποιοσδήποτε µπορεί να παράξει σωστό προϊόν και να το διαθέσει την κατάλληλη περίοδο, µπορεί να βγει πραγµατικά κερδισµένος», εξηγεί ο Alix Rimmer.

Το Τεφ σπέρνεται και µαζεύεται την ίδια περίοδο µε το καλαµπόκι. Οι σπορές στις ελλαδικές συνθήκες µπορούν να γίνουν τον Απρίλιο και η συλλογή του σπόρου τον Οκτώβριο, όπως κάθε άλλη ανοιξιάτικη καλλιέργεια. Η καλλιέργεια του Τεφ στην Ελλάδα, αλλά και συνολικά στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αµέσως µετά την περίοδο συγκοµιδής στις ελληνικές συνθήκες στα µέσα του Φθινοπώρου, παρουσιάζεται έλλειψη του προϊόντος από τη διεθνή αγορά, δεδοµένου ότι η παραγωγή του συγκεντρώνεται κατά 80-90% στο Νότιο Ηµισφαίριο. «Όποιος έχει Τεφ από Οκτώβριο µέχρι Μάρτιο, δεν υπάρχει περίπτωση να µην το πουλήσει και µάλιστα σε πολύ υψηλότερη τιµή από το µέσο όρο», θα συµπληρώσει ο Alix Rimmer.

∆ιασπορά τιµών, ανάλογα µε την εποχή

Επιχειρηµατικό µυαλό, ωστόσο, απαιτεί η καλλιέργεια Τεφ, µε τον αγρότη να έχει τη δυνατότητα να κερδίσει παραπάνω χρήµατα, ανάλογα µε την περίοδο διάθεσης. Όσον αφορά την καθαρή τιµή παραγωγού, το εµπόριο πληρώνει σε περιόδους υψηλής προσφοράς από 1,50 έως 1,60 ευρώ το κιλό για τις λευκές ποικιλίες και 1,30 µε 1,40 ευρώ για τις καφέ.

Σε περίπτωση άλεσης, το επιπλέον κόστος υπολογίζεται σε περίπου 40 λεπτά το κιλό, µε το αλεύρι Τεφ να διατίθεται ύστερα σε υψηλότερες τιµές, στα 2,10-2,30 ευρώ το κιλό για τις λευκές ποικιλίες και για τις καφέ στο 1,80 µε 1,90 ευρώ. Σε περιόδους έλλειψης όµως, όπως µέσα στο χειµώνα, έχουν καταγραφεί πράξεις ακόµη και σε διπλάσια επίπεδα τιµών, αφού η ζήτηση από τις αµερικανικές και ευρωπαϊκές βιοµηχανίες είναι υψηλή και αυξανόµενη.

Καλή προσαρµογή στις ελληνικές συνθήκες

Στο πλαίσιο αναζήτησης καλλιεργειών, που θα µπορούν να ανταποκριθούν στις απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες εξαιτίας της κλιµατικής αλλαγής, το Τεφ λόγω της προσαρµοστικότητάς του σε ένα ευρύ φάσµα εδαφικών και κλιµατικών συνθηκών, φαίνεται να αποκτά ισχυρό προβάδισµα για καλλιέργεια στον Ελλαδικό χώρο. Στο Αγρόκτηµα του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών στην περιοχή του Βοτανικού εγκαταστάθηκε τον Απρίλιο του 2015 πειραµατική καλλιέργεια Τεφ, στο πλαίσιο µεταπτυχιακής διατριβής της Μαρίας Χρόνη.

Σύµφωνα µε τα πειραµατικά δεδοµένα, στις ελληνικές συνθήκες το ύψος των ώριµων φυτών κυµαίνεται µεταξύ 70 και 75 εκατοστών, ανάλογα µε την απόσταση µεταξύ των γραµµών φύτευσης. Το γνώρισµα αυτό το καθιστά ανθεκτικό στο πλάγιασµα και συγκρίνεται µε άλλες εδραιωµένες ποικιλίες χειµερινών σιτηρών.

Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, οι αποδόσεις διαφέρουν ανάλογα µε τον αριθµό των ενεργών αδελφιών και των κόκκων ανά φόβη, που εξαρτάται από τις τοπικές καλλιεργητικές συνθήκες. Παλαιότερα δεδοµένα αναφέρουν πως η µεγαλύτερη απόδοση σε σπόρο προέρχεται από γραµµές σποράς που απείχαν µεταξύ τους 30 εκατοστά, ενώ η µικρότερη από χύδην σπορά.

Στα συµπεράσµατα της, η Μαρία Χρόνη αναφέρει πως η καλλιέργεια είχε καλή επίδοση τόσο στο χαµηλό υψόµετρο όσο και στα λοιπά εδαφοκλιµατικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής της Αττικής. Επίσης, όπως σηµειώνεται, η καλλιέργεια ανταποκρίθηκε καλύτερα µε οργανική λίπανση, πετυχαίνοντας έτσι καλύτερες επιδόσεις σε αρκετά αγρονοµικά χαρακτηριστικά.

Μεγαλύτερο κέρδος από πωλήσεις εντός χειμώνα

Οι αποδόσεις καθαρού σπόρου Τεφ στην Ελλάδα µπορούν να ανέλθουν από 80 έως 90 κιλά το στρέµµα, απαιτώντας όµως καλή µετασυλλεκτική διαχείριση του προϊόντος, ώστε να περιοριστεί η φύρα, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις γεωπόνων και τα πραγµατικά δεδοµένα από τα χωράφια της Νότιας Αφρικής. Υπενθυµίζεται πως το µέγεθος του σπόρου είναι µικρότερο από 1 χιλιοστό, στοιχείο που καθιστά τον περιορισµό απωλειών ένα δύσκολο -αλλά και ενδιαφέρον- καλλιεργητικό εγχείρηµα.

Από 220 έως 285 ευρώ το στρέµµα τα έσοδα για τον παραγωγό

Ανάλογα µε την περίοδο εµπορίας, ένας παραγωγός µπορεί να καρπωθεί πολύ υψηλότερη τιµή σε σύγκριση µε το µέσο όρο. Αν κάποιος Έλληνας αγρότης διαθέτει για παράδειγµα λευκό Τεφ την περίοδο Οκτωβρίου – Μαρτίου, µπορεί εύκολα να διαθέσει την παραγωγή του σε τιµές πάνω από 2 ευρώ το κιλό, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Glarpro.

Έχοντας ως βάση τα 80 κιλά σπόρο ανά στρέµµα και άτυπο ταβάνι τα 90, τότε προκύπτει πως ένας Έλληνας αγρότης που διαθέτει αξιοπρεπή σπόρο στη καρδιά του χειµώνα, µπορεί να εισπράξει χονδρικά από 200 έως 225 ευρώ το στρέµµα, µε µία τιµή στα 2,5 ευρώ το κιλό. Σε ένα πιο συντηρητικό σενάριο, η πρόσοδος περιορίζεται σε ένα εύρος µεταξύ 160 και 200 ευρώ το στρέµµα.

Περιορίζει το κόστος το ειδικό πριµ

Στα χωράφια της Νότιας Αφρικής, το συνολικό κόστος παραγωγής στο Τεφ έχει υπολογιστεί από την Glarpro µόλις στα 37 ευρώ το στρέµµα, χωρίς τον καθαρισµό του σπόρου. Ωστόσο, λόγω διαφοράς οικονοµιών κλίµακας και κόστους πρώτων υλών, στις ελληνικές συνθήκες το αντίστοιχο κόστος διαµορφώνεται στα 70 µε 80 ευρώ το στρέµµα. Αφαιρώντας το ειδικό πριµ της νέας ΚΑΠ που είναι 58,8 ευρώ, το τελικό κόστος καλλιέργειας στην Ελλάδα διαµορφώνεται µόλις στα 10 µε 20 ευρώ το στρέµµα.

Από άποψη απαιτήσεων εισροών, η καλλιέργεια Τεφ γίνεται µε ελάχιστα ποτίσµατα αναλόγως την ποικιλία και χρησιµοποιώντας σηµαντικά µικρότερες ποσότητες αζώτου και καλίου (συνήθως µε τη µορφή ποτάσας και νιτρικών) σε σχέση µε άλλες ανοιξιάτικες και χειµερινές καλλιέργειες. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, η καλλιέργεια ανταποκρίνεται θετικά στην οργανική λίπανση κόµποστ, µε καλύτερες επιδόσεις σε αγρονοµικά χαρακτηριστικά.

Σε 60 μέρες  η προμήθεια  σπόρου

Για όσους θέλουν να δοκιμάσουν τη καλλιέργεια και να σπείρουν μέσα στην Άνοιξη, η Glarpro είναι σε θέση να εξυπηρετήσει τους ενδιαφερόμενους, ενώ μπορεί να απορροφήσει και την παραγωγή με όρους συμβολαιακής.

Το κόστος για την αγορά σπόρου υπολογίζεται σε 1,35-1,45 ευρώ το κιλό και η παραλαβή του γίνεται χονδρικά δύο μήνες μετά την παραγγελία, αφού θα πρέπει να μεταφερθεί από τη Νότιο Αφρική, όπου η εταιρεία καλλιεργεί δεκάδες χιλιάδες στρέμματα. Για βέλτιστη παραγωγή, συνήθως χρησιμοποιούνται από 1,2 έως 1,3 κιλά το στρέμμα σε γραμμές, με μεγαλύτερη ποσότητα σπόρου να αυξάνει το κόστος παραγωγής δίχως να αποφέρει περισσότερο προϊόν λόγω μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας των φυτών. Ο σπόρος που θα συγκομιστεί, ανάλογα την ποικιλία, μπορεί να επανασπαρθεί είτε ακόμη μία φορά -στην περίπτωση λευκών ποικιλιών- είτε 3-4 -στην περίπτωση των καφέ- πριν γίνει αναγκαία ξανά η προμήθεια πρώτης ύλης.

Να σημειωθεί ότι το λευκό Τεφ είναι γενικά πιο ήπιο στη γεύση και κατάλληλο για χρήση στην αρτοποιία, ζαχαροπλαστική και βιομηχανία ζυμαρικών λόγω του ανοιχτότερου χρώματος του, ενώ το καφέ Τεφ είναι πιο σκούρο και έχει πιο έντονη γεύση ξηρών καρπών. Αν και οι δύο ποικιλίες έχουν διαφορές στη γεύση και το χρώμα, είναι πανομοιότυπες σε περιεκτικότητα θρεπτικών στοιχείων.