Οι πέντε πηγές που αναπληρώνουν το Εθνικό Απόθεμα, προς διαμόρφωση τα τελικά πριμ των eco -schemes

Οι πηγές τροφοδοσίας του Εθνικού Αποθέµατος 2023 είναι:

α) τα σηµαντικά αδιάθετα ποσά από το 2018 και µετά,

β) τα ποσοστά παρακράτησης από τις µεταβιβάσεις δικαιωµάτων βασικής ενίσχυσης, 

γ) τα δικαιώµατα βασικής ενίσχυσης που δεν ενεργοποιήθηκαν για δύο συνεχόµενα χρόνια,

δ) επιστροφές κατανοµής Εθνικού Αποθέµατος από όσους τους κατανεµήθηκαν και δεν µπόρεσαν να τα αξιοποιήσουν,

ε) ανακτήσεις Εθνικού Αποθέµατος προηγούµενων ετών µετά από ελέγχους στους οποίους αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχε νόµιµη κατοχή των εκτάσεων που δηλώθηκε την χρονιά υποβολής της αίτησης (στην πλειοψηφία τους οι εκτάσεις αυτές αφορούσαν µεγάλους βοσκοτόπους που δηλώνονταν σε καλή γεωργική κατάσταση χωρίς ζώα). Στην περίοδο 2023-2027, το συνολικό ποσό του αποθέµατος θα κατανεµηθεί στις τρεις αγρονοµικές περιφέρειες, µε τα ίδια ποσοστά µε τα οποία κατανέµεται και το συνολικό ποσό της Bασικής Ενίσχυσης, δηλαδή το 46% στην περιφέρεια των αροτραίων καλλιεργειών, το 28% στην περιφέρεια των µόνιµων καλλιεργειών και το 27% στην περιφέρεια των βοσκοτόπων.

Περίπου η µισή έκταση που ενεργοποιεί φέτος επιδοτήσεις έχει δεθεί µέχρι στιγµής µε κάποια δράση eco-scheme κάτι που δείχνει τις ραγδαίες αλλαγές στον καταµερισµό των ενισχύσεων, που επέφερε το πρώτο έτος µετάβασης προς το νέο µηχανισµό άµεσης στήριξης της ΚΑΠ. Η εξέλιξη αυτή εφόσον επιβεβαιωθεί και από τα τελικά στοιχεία των δηλώσεων, έχει πολλαπλές αναγνώσεις:

Πρώτον, δείχνει πως οι επιδοτήσεις συγκεντρώνονται στους πιο οργανωµένους παραγωγούς που έχουν αναπτυξιακές προοπτικές και µπαίνουν σε έξοδα και επιπλέον φροντίδες για να διεκδικήσουν το κάτι παραπάνω. Όπως άλλωστε ανέφερε προ ολίγων ηµερών γλαφυρά ο γενικός γραµµατέας Ενωσιακών Πόρων, ∆ηµήτρης Παπαγιαννίδης από τα Ιωάννινα «δεν θα παίρνεις επιδοτήσεις απλώς για συµπλήρωση του εισοδήµατος». Πιο απλά οι εποχές των εύκολων επιδοτήσεων τελείωσαν.

∆εύτερον, κάποιοι συνειδητά ή λόγω αδυναµίας ή ακόµη και λόγω της µη επαρκούς επεξήγησης των διαδικασιών επιδότησης µε ευθύνη των αρµοδίων αρχών (την αργοπορία στις εφαρµοστικές έχει στηλιτεύσει πολλάκις η οµάδα σχεδιασµού της νέας ΚΑΠ), αποµακρύνονται από όλη τη διαδικασία του πρασινίσµατος. 

Τρίτον, το γεγονός ότι η µισή έκταση που δηλώνεται στο ΟΣ∆Ε δένεται µε κάποιο eco-scheme δεν σηµαίνει πως ξαφνικά η ελληνική γεωργία έγινε και «πράσινη». Άλλωστε το 25% περίπου των εκτάσεων δηλώθηκαν ως βιολογικές και µένει να φανεί πόσες από αυτές θα δηλωθούν ως τέτοιες ξανά µετά την αυστηροποίηση των διαδικασιών. 

Τέταρτον, η τάση συγκέντρωσης των ενισχύσεων υποστηρίζει τη σταδιακή συγκέντρωση των εκµεταλλεύσεων σε λιγότερα χέρια κάτι που µένει να επιβεβαιωθεί και από τις µελλοντικές δηλώσεις ΟΣ∆Ε. Το 2022 είχαν κάνει αίτηση ενίσχυσης και είχαν πληρωθεί το τσεκ (εξόφληση) πάνω από 640.000 παραγωγοί. Φέτος, πραγµατοποιήθηκαν 653.359 αιτήσεις  από τις οποίες αιτήθηκαν δικαιώµατα 585.853 παραγωγοί. Οι υπόλοιποι 67.506 παραγωγοί που υπέβαλαν αιτήσεις ΟΣ∆Ε 2023 δεν ήταν κάτοχοι δικαιωµάτων την στιγµή του υπολογισµού της προκαταβολής, διότι είτε αναµένουν µεταβίβαση δικαιωµάτων, είτε κατανοµή από το εθνικό απόθεµα.

Πέµπτον, είναι σηµαντικό να υπάρξουν στοιχεία για το πώς είναι µοιρασµένα ανά αγρονοµική περιφέρεια τα στρέµµατα που δεν δέθηκαν µε κάποιο eco-scheme. Έως ένα µεγάλο βαθµό είναι δικαιολογηµένο για τους κτηνοτρόφους να µην επέλεξαν κάποια πράσινη δράση καθώς η µόνη διέξοδος που είχαν ήταν τα βιολογικά, µέχρι να γίνει η τροποποίηση που µπήκαν και τα δασολίβαδα στην εξίσωση των πριµοδοτήσεων. Σηµειώνεται ότι από τα 38 εκατ. στρµ, τα 17 εκατ. αφορούν βοσκοτόπια. Ως εκ τούτου, τα παραπάνω στοιχεία θα βοηθήσουν ώστε να γίνει κατανοητό ποιες από τις παραπάνω «αναγνώσεις» έχει βάση.  

Το πώς τώρα θα επηρεαστεί και το τελικό ποσό της πληρωµής ανά στρέµµα είναι άγνωστο µέχρις ότου να ενσωµατωθούν όλα τα απαιτούµενα στοιχεία στο ΟΣ∆Ε. ∆ηλαδή αν τελικά πάρουν λιγότερά ή περισσότερα από την υπολογισµένη πριµοδότηση.