Μόνο αδύναμοι αγρότες το τσεκ στην ΚΑΠ 2027, χρήμα για τη μετάβαση

Η σχετική έκθεση που αφορά το μέλλον της ΚΑΠ μετά το 2027 θα συζητηθεί στο άτυπο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας που θα διεξαχθεί στη Βουδαπέστη 6-8 Σεπτεμβρίου. Από τη σχετική έκθεση γίνεται σαφές πλέον πως το τσεκ όπως το γνώριζαν εδώ δεκαετίες οι αγρότες οδεύει προς το τέλος του, με νέους, νεοεισερχόμενους, κατοίκους μειονεκτικών περιοχών και κατόχους μικρών εκμεταλλεύσεων να είναι εκείνοι που θα αμείβονται περισσότερο σε σχέση με άλλους συναδέλφους τους, όσο μεγάλη έκταση και αν έχουν. Σημειώνεται πως σε αυτήν την έκθεση θα βασιστεί το σχέδιο του θεσμικού πλαισίου της νέας ΚΑΠ που θα ξεκινήσει να διαμορφώνεται το 2025. 

Αναλυτικότερα τα κυριότερα σημεία της έκθεσης αναφορικά με τις επενδύσεις και τις επιδοτήσεις των αγροτών αναφέρουν:

Πρώτον: Τελειώνει η βασική ενίσχυση όπως τη γνωρίζαμε. Συγκεκριμένα όπως αναφέρει το κείμενο, στόχος είναι η απομάκρυνση από μη-φθίνουσες ενισχύσεις που βασίζονται στην έκταση και η πορεία προς τη στήριξη εισοδήματος με βάση κοινωνικούς δείκτες. Μπορεί να πει κανείς ότι το κείμενο προτείνει μία βασική ενίσχυση με το μοντέλο της εξισωτικής. Δηλαδή μεγαλύτερη στήριξη που φθίνει αναλόγως την έκταση (π.χ στην εξισωτική το τμήμα της εκμετάλλευσης άνω των 300 στρμ. δεν λαμβάνει ενίσχυση) σε όποιον πράγματι το έχει ανάγκη σύμφωνα με κάποιον μηχανισμό και κριτήρια. Αυτά τα κριτήρια καλείται μία ανεξάρτητη αρχή να τα προτείνει και στη συνέχεια η Κομισιόν θα τα αξιολογήσει. Είναι αυτονόητο πως και τα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης καταργούνται κατά όπως φαίνεται. «Στο πλαίσιο του κοινωνικοοικονομικού της στόχου, η ΚΑΠ θα πρέπει να παρέχει εισοδηματική στήριξη σε ορισμένους ενεργούς γεωργούς, αλλά με πολύ πιο στοχευμένο τρόπο. Η ειδική στήριξη θα πρέπει να αποτρέψει την εγκατάλειψη των εκμεταλλεύσεων και να συμβάλει στη διασφάλιση ότι οι αγρότες μπορούν να έχουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, στοχεύοντας αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, ιδίως σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς, μικρές εκμεταλλεύσεις, νέους αγρότες, μικτές εκμεταλλεύσεις και νεοεισερχόμενους», αναφέρει η έκθεση.

Δεύτερον: Το πλαίσιο των λεγόμενων οικολογικών σχημάτων θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί. Μάλιστα, οι επιδοτήσεις προτείνεται να βασίζονται σε δείκτες αποτελέσματος και συγκριτική αξιολόγηση. Δηλαδή όσο μεγαλύτερα τα περιβαλλοντικά οφέλη τόσο υψηλότερη η επιδότηση. Η έκθεση αναφέρει: «Το επίπεδο χρηματοδότησης θα μπορούσε να καθοριστεί σε συνδυασμό με ένα ειδικό σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης για βιώσιμες πρακτικές και αποτελέσματα σε επίπεδο εκμετάλλευσης. Αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να καθορίσει διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξίας για την παροχή υπηρεσιών οικοσυστήματος, με βάση την υφιστάμενη περιβαλλοντική και κλιματική νομοθεσία. Οι αγρότες που επιτυγχάνουν υψηλότερα επίπεδα υπηρεσιών οικοσυστήματος, όπως ορίζονται από το πλαίσιο συγκριτικής αξιολόγησης, θα μπορούσαν επίσης να ανταμειφθούν περαιτέρω.»

Τρίτον: Ο προϋπολογισμός για αγροπεριβαλλοντικά μέτρα και eco-schemes πρέπει να αυξάνεται ετησίως και να ξεκινά από το 32% το πρώτο έτος εφαρμογής. Το γεγονός αυτό θέτει ισχυρή πίεση σε άλλα προγράμματα και άμεσες ενισχύσεις (π.χ συνδεδεμένες). 

Τέταρτον: Προτείνεται η ίδρυση ενός μεταβατικού ταμείου με τίτλο «Ταμείο Αγροδιατροφής Δίκαιης Μετάβασης» και ανεξάρτητη χρηματοδότηση από την ΚΑΠ. Πρόκειται για ένα Ταμείο το οποίο θα χρηματοδοτήσει μέσω άμεσων ενισχύσεων και δανείων τα πρώτα έτη εφαρμογής της νέας ΚΑΠ επενδύσεις που θα έχουν στόχο τη βιωσιμότητα. Αναλυτικότερα η έκθεση αναφέρει για το Ταμείο: «Ένα προσωρινό ταμείο θα πρέπει να συσταθεί εκτός της ΚΑΠ για την υποστήριξη επενδύσεων κατά τη διάρκεια μιας περιορισμένης περιόδου που είναι αρκετά μεγάλη μέχρι τη μετάβαση για πολλά χρόνια. Το ταμείο θα πρέπει να παρέχει μία από τις επενδυτικές ενισχύσεις (με τη μορφή δανείων ή επιχορηγήσεων) σε αγρότες και άλλους παράγοντες του συστήματος τροφίμων για τη μετάβασή τους στη βιωσιμότητα. Αυτή η στήριξη θα πρέπει να υπερβαίνει τις υλικές επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ικανοτήτων. Η στήριξη θα πρέπει να διατίθεται βάσει μακροπρόθεσμων επιχειρηματικών σχεδίων μετάβασης και να υιοθετηθεί μια προσέγγιση ολόκληρης της εκμετάλλευσης στην περίπτωση των αγροτών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους φορείς του συστήματος τροφίμων με περιορισμένα οικονομικά μέσα».

Πέμπτον: Δημιουργία νέου μηχανισμού τραπεζικής χρηματοδότησης. Συγκεκριμένα η έκθεση προτείνει ο μηχανισμός αυτός να παρέχει κίνητρα για επενδύσεις με βιώσιμο τρόπο. Θα πρέπει, λέει η έκθεση, να εξασφαλίζει ότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι στην αλυσίδα παραγωγής να έχουν ευκαιρίες χρηματοδότησης λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του αγροτικού επαγγέλματος, ειδικά όσον αφορά μακροχρόνιες επενδύσεις. Παράλληλα προτείνεται να τεθούν νέα κίνητρα τα οποία θα επιτρέπουν στις τράπεζες να ανταμείβουν τους αγρότες που είναι διατεθειμένοι να μεταβούν σε πιο βιώσιμες πρακτικές.

Έκτον: Νέα πακέτα δανείων με στόχευση νέους αγρότες και μικρές εκμεταλλεύσεις