Μετά το τυπικό «OK» των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, οι προτάσεις που αφορούν στην κατάργηση της αιρεσιμότητας για τη λήψη του τσεκ σε αγρότες με έως 100 στρέμματα γης, η μπάλα περνά στο γήπεδο της Ευρωβουλής, η οποία αναμένεται να προχωρήσει στην πρώτη ανάγνωση του πλαισίου στις 22 με 25 Απριλίου πριν ψηφιστεί μέχρι τα τέλη του μήνα με διαδικασίες fast track, ώστε να τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός πριν λήξει η θητεία της ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου.
Βέβαια, η ταχύτητα αυτή, δεν άφησε περιθώρια για πιο γενναίες παραχωρήσεις στη βάση των αιτημάτων των Ευρωπαίων αγροτών, οι οποίοι βρέθηκαν ξανά στις Βρυξέλλες με τις μηχανές των τρακτέρ τους αναμμένες.
Την Τρίτη 26 Μαρτίου, οι υπουργοί γεωργίας των κρατών μελών, ενέκριναν μια στοχευμένη αναθεώρηση ορισμένων βασικών πράξεων της κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚAP) που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως απάντηση στις ανησυχίες που εξέφρασαν οι αγρότες.
Αυτή η αναθεώρηση αντιμετωπίζει ζητήματα που ανακύπτουν, για παράδειγμα, με την εφαρμογή των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ και στοχεύει στην απλούστευση, τη μείωση του διοικητικού φόρτου και την παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας για τη συμμόρφωση με ορισμένες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις.
Εξασφάλιση στοχευμένης απόκρισης
Η αναθεώρηση πραγματεύεται ορισμένα στοιχεία του κανονισμού για τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ και του κανονισμού για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής αγροτικής πολιτικής (ο λεγόμενος «οριζόντιος κανονισμός»).
Το κείμενο επιτυγχάνει μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ της ανάγκης διατήρησης του υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής και κλιματικής φιλοδοξίας στην τρέχουσα ΚΑΠ και της διασφάλισης της αντιμετώπισης των ανησυχιών των αγροτών.
Προσαρμογή προϋποθέσεων
Η ειδική επιτροπή γεωργίας ενέκρινε σήμερα τις αλλαγές στα πρότυπα καλών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών (GAEC) που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι GAEC είναι ένα σύνολο εννέα προτύπων επωφελών για το περιβάλλον και το κλίμα που ισχύουν για τους γεωργούς που λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚAΠ. Αυτά τα πρότυπα αναφέρονται επίσης ως προϋποθέσεις, δεδομένης της σχέσης μεταξύ της τήρησης αυτών των απαιτήσεων και της υποστήριξης που παρέχεται στους αγρότες.
Μία από τις κύριες αλλαγές είναι ότι εισάγεται μια γενική διάταξη που επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν προσωρινές και στοχευμένες παρεκκλίσεις από ορισμένες απαιτήσεις όρων σε περίπτωση απρόβλεπτων κλιματικών συνθηκών που εμποδίζουν τους αγρότες να συμμορφωθούν με αυτές. Μία φορά ετησίως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή για τέτοιες παρεκκλίσεις.
Επιπλέον, εισάγονται ειδικές εξαιρέσεις από ορισμένα πρότυπα GAEC, όπως:
- για την GAEC 6 σχετικά με την κάλυψη του εδάφους κατά τις ευαίσθητες περιόδους: τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία να αποφασίσουν ποια εδάφη θα προστατεύσουν και σε ποια εποχή, με βάση τις εθνικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες
- για την GAEC 7 για την αμειψισπορά: η αμειψισπορά θα παραμείνει η κύρια πρακτική, αλλά τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών ως εναλλακτική. Αυτό είναι λιγότερο απαιτητικό για τους αγρότες, ειδικά σε περιοχές που υπόκεινται σε ξηρασία ή υψηλές βροχοπτώσεις
- για την GAEC 8: οι αγρότες θα είναι υποχρεωμένοι μόνο να διατηρούν τα υπάρχοντα χαρακτηριστικά του πεδίου και στο εξής θα ενθαρρύνονται, σε εθελοντική βάση, να διατηρούν τη γη σε αγρανάπαυση ή να δημιουργούν νέα χαρακτηριστικά πεδίου μέσω οικολογικών συστημάτων.
Η εγκεκριμένη αναθεώρηση εξαιρεί επίσης τις μικρές εκμεταλλεύσεις έκτασης κάτω των 10 εκταρίων από ελέγχους και κυρώσεις που σχετίζονται με τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις όρων βάσει της ΚΑΠ.
Δεδομένου ότι αυτό αφορά το 65% των δικαιούχων της ΚΑΠ, αλλά αντιπροσωπεύει μόνο το 10% περίπου της γεωργικής γης, θα μειώσει σημαντικά τον διοικητικό φόρτο που σχετίζεται με τους ελέγχους τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις, διατηρώντας παράλληλα τους περιβαλλοντικούς στόχους.
Περισσότερη ευελιξία για τα κράτη μέλη και τους αγρότες
Σύμφωνα με τα προηγούμενα αιτήματα των κρατών μελών, η αναθεώρηση θα διασφαλίσει ότι οι χώρες της ΕΕ μπορούν πλέον να τροποποιούν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ δύο φορές το χρόνο σε μόνιμη βάση, σε αντίθεση με μία φορά, όπως ισχύει σήμερα.
Αυτό θα παράσχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία για την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων συνθηκών. Επιπλέον, θα εξακολουθεί να είναι δυνατή η υποβολή τριών επιπλέον αιτημάτων για αλλαγές σε όλη την προγραμματική περίοδο.
Επόμενα βήματα
Ο πρόεδρος της ειδικής επιτροπής Γεωργίας θα στείλει τώρα την επιστολή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η επιτροπή γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την επείγουσα διαδικασία για την πρόταση αυτή. Η θέση του Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση αναμένεται να εγκριθεί στην ολομέλειά του στις 22-25 Απριλίου 2024.
Στη συνέχεια, ο κανονισμός θα εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο, θα υπογραφεί από τους εκπροσώπους του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα. Εάν όλα πάνε όπως έχει προγραμματιστεί, ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μέχρι το τέλος της τρέχουσας άνοιξης.
Δεδομένου του εξαιρετικά σύντομου χρόνου μεταξύ της έγκρισης της πρότασης από την Επιτροπή (15 Μαρτίου 2024) και της προβλεπόμενης έναρξης ισχύος της, αυτό δείχνει τη δέσμευση των τριών θεσμικών οργάνων να αντιμετωπίσουν γρήγορα την τρέχουσα κατάσταση των Ευρωπαίων αγροτών.
