Οι αβεβαιότητες, ωστόσο, δεν εκλείπουν. Η εύθραυστη ισορροπία, στο παγκόσµιο ισοζύγιο παραγωγής και κατανάλωσης σιτηρών, τα χαµηλά αποθέµατα, η ενεργειακή κρίση, οι ανατιµήσεις στις εισροές, ο πόλεµος στην Ουκρανία, είναι παράµετροι που προκαλούν νευρικότητα στις αγορές και πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος µιας απότοµης διόρθωσης. Σε αυτό το περιβάλλον, συνιστάται έγκαιρος προγραµµατισµός στην αγορά εφοδίων και ιδίως λιπασµάτων, για να αποφευχθούν τυχόν ελλείψεις διαθεσιµότητας και παράλληλα να επιλέγονται εξειδικευµένα προϊόντα που ενσωµατώνουν τεχνολογία και καινοτοµία και µπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητα και την ποιότητα των καλλιεργειών.
Ταυτόχρονα, είναι κρίσιµο να αξιοποιούνται οι προπωλήσεις µέρους της παραγωγής, όταν εξασφαλίζεται ένα ικανοποιητικό κέρδος, αλλά και χρηµατοδοτικά εργαλεία ενίσχυσης της ρευστότητας ή ασφάλισης πιστωτικών κινδύνων, για να µπορεί ο παραγωγός να κοιµάται ήσυχος.
Τα συµπεράσµατα αυτά, αποτελούν ένα µικρό, µόνο, µέρος από την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του TimaCulture Forum 2022, την Τρίτη 24 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, µε πρωτοβουλία της Timac Agro | ΛΥ∆Α. Επί σχεδόν πέντε ώρες, σε µια «σπονδυλωτή» κουβέντα τεσσάρων αξόνων, έµπειροι παράγοντες του κλάδου, µε συντονιστή τον εκδότη και διευθυντή της Agrenda, Γιάννη Πανάγο, ανέλυσαν διεξοδικά τις παραµέτρους που διαµορφώνουν το διεθνές περιβάλλον στον αγροτικό τοµέα, στέλνοντας ένα ενθαρρυντικό µήνυµα στους συντελεστές του.
Επενδυτικό «καταφύγιο» τα αγροτικά εµπορεύµατα
Τα αγροτικά εµπορεύµατα, ειδικά µετά την πανδηµία, αποτελούν µια ασφαλή επένδυση και για αυτό ωθήθηκαν οι τιµές τους ανοδικά, είπε ο γενικός διευθυντής της Timac Agro–ΛΥ∆Α, Μπρούνο Καχρίλα, µιλώντας στο πρώτο κύκλο συζήτησης για την εικόνας της αγροτικής παραγωγής. Εστίασε ωστόσο στο «σφιχτό», όπως είπε, διεθνές ισοζύγιο παραγωγής και κατανάλωσης σιτηρών και ανέφερε πως φέτος προβλέπεται ότι η παγκόσµια παραγωγή οριακά θα καλύψει τη ζήτηση. Κάτι που σε συνδυασµό µε τα χαµηλά αποθέµατα, πυροδοτεί αβεβαιότητα και νευρικότητα στην αγορά. «Η Ουκρανία προβλέπεται να χάσει το 40% της παραγωγής σιτηρών είτε γιατί δεν έχουν πρόσβαση στο χωράφι, είτε διότι δεν έχουν πρόσβαση σε καύσιµα, σπόρους ή λιπάσµατα. Επιπλέον, µε τη Ρωσία ελέγχουν το σχεδόν 30% του παγκόσµιου εµπορίου εξαγωγής σιτηρών, ενώ χώρες παραδοσιακά εξαγωγικές στα σιτηρά επιχειρούν να τις περιορίσουν και να διασφαλίσουν αποθέµατα, όπως η Ινδία, που ανακοίνωσε embargo στις εξαγωγές της και οδήγησε το µαλακό στάρι στα 440 ευρώ τον τόνο. Εποµένως ο πόλεµος έχει αντίκτυπο και εκτός της εµπόλεµης ζώνης», υπογράµµισε ο οµιλητής.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
Προβλήµατα διαθεσιµότητας ενόψει για φώσφορο και κάλιο
Σηµείωσε ακόµη πως η κατάσταση έχει επηρεάσει και τα αγροεφόδια και ιδίως τα λιπάσµατα, σε σηµείο, ώστε, πέρυσι, να παρατηρηθούν και ελλείψεις διαθεσιµότητας προϊόντων. «Κατόπιν προστέθηκε ο πόλεµος, που εκτίναξε την τιµή του φυσικού αερίου στα ύψη, οδηγώντας κάποια εργοστάσια λιπασµάτων είτε να περιορίσουν την παραγωγή, είτε να τη σταµατήσουν προσωρινά», είπε και πρόσθεσε πως «µε δεδοµένο ότι το άζωτο είναι άµεσα συνδεδεµένο µε το κόστος του φυσικού αερίου, η αγορά του είναι πιο ευµετάβλητη». Για το φώσφορο και το κάλιο εκτιµά πως επειδή οι µεγαλύτεροι εξαγωγείς είναι η Ρωσία και η Λευκορωσία, «δεν θα µιλάµε προσεχώς για θέµα τιµής, αλλά για διαθεσιµότητα».
Υπό αυτές τις συνθήκες ο κ. Καχρίλα τόνισε πως «θα πρότεινα στους παραγωγούς, ενόψει της καλλιεργητικής σεζόν, να προγραµµατίσουν έγκαιρα την κάλυψη των αναγκών τους σε εφόδια για να διασφαλίσουν την παραγωγή και να µην υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις της τελευταίας στιγµής. ∆ιότι φέτος, λόγω των υψηλών τιµών στο στάρι, ο κάθε τόνος θα µετρήσει».
Την ανάγκη η ελληνική αγορά να προσαρµοστεί σε αυτή την κατάσταση µεταξύ εισροών και εκροών, «ώστε να µην µείνουµε πίσω», ανέδειξε ο διευθυντής πωλήσεων της Novagreen, Τάσος Γκιργκινούδης. Όπως είπε «το τελευταίο 6µηνο του 2021 και το πρώτο 5µηνο 2022, µας έκανε λίγο πιο proactive η ιστορία του λιπάσµατος, ένα προϊόν το οποίο, µέσα σε λίγο χρονικό διάστηµα, διπλασίασε και τριπλασίασε την τιµή του, ενώ υπήρξαν και θέµατα ελλείψεων».
Στους 900.000 τόνους η φετινή εγχώρια παραγωγή σκληρού
Στην περίπτωση του σκληρού σταριού επικέντρωσε την ανάλυσή του ο Κώστας Θεοχαρίδης, διευθυντής προµηθειών της Barilla Hellas. Όπως υποστήριξε το 2022 η παραγωγή ανασυντάσσεται, αλλά δεν επαρκεί να «ξαναχτίσει» τα αποθέµατα, που θα δώσουν ένα βάρος στην αγορά και µια αποκλιµάκωση τιµών, οι οποίες θα παραµείνουν ψηλά.
Ειδικά για την Ελλάδα, όπου «φέτος έχουµε µια αύξηση στρεµµάτων στο σκληρό στάρι της τάξης του 7%-9% από πέρυσι (σ. σ. περίπου στα 3,4 εκατ. στρέµµατα)» είπε πως αναµένουµε µια σπάνια φυσιολογική, κλιµατικά, χρονιά και αυτό σηµαίνει µια παραγωγή λίγο πάνω από 900 χιλ. τόνους, που είναι καλύτερη πέρυσι και µας επαναφέρει ουσιαστικά στα στρέµµατα και στην ποσότητα του 2018». Ο οµιλητής κατέρριψε τις φήµες περί ελλείψεων σκληρού σταριού στην αγορά, λέγοντας πως ακόµη και σήµερα γίνονται εξαγωγές, ενώ για τις τιµές αρκέστηκε να τονίσει ότι «θα µείνουν ψηλά […] υπάρχουν πολλοί λόγοι, που δεν θα πέσει σε επίπεδα περασµένων χρόνων».
Για το προφίλ του ελληνικού σκληρού σταριού τόνισε πως περίπου 80% είναι µέσης ή χαµηλής ποιότητας. «Γενικώς το στάνταρ ελληνικό σκληρό στάρι που εξάγεται σε ποσοστό 40%-50%, είναι µε 78% ειδικό βάρος 40% υαλώδη 11,5% πρωτεΐνη. Αυτό είναι κάτι το οποίο η βιοµηχανία στην Ελλάδα, δεν το αγγίζει. Εµείς λέµε ότι είναι καταπληκτική µια χρονιά αν δώσει 30% ποιοτικό στάρι», ανέφερε.
Το κρίσιμο ζήτημα είναι η σωστή διαχείριση του παραγωγικού ρίσκου
Στην έντονη αστάθεια τιµών εδώ και αρκετό καιρό και στη σηµαντική πτώση παραγωγής και αποθεµάτων, πριν ακόµη τη ρωσο-ουκρανική σύρραξη, επικέντρωσε , ο Xavie Cassedanne, από την Credit Agricole SA, ειδικός σε θέµατα µεγάλων καλλιέργειών, µιλώντας στην ενότητα για το χρηµατιστήριο εµπορευµάτων.
«Από την έναρξη της σύγκρουσης, οι τιµές διαρκώς αυξάνονται και αυτό µαρτυρά έναν πυρετό στην αγορά αγροτικών προϊόντων. Και κυρίως πριν από τη συγκοµιδή στο βόρειο ηµισφαίριο, κάτι που επιτείνεται περισσότερο και από την παρουσία καιροσκοπικών κεφαλαίων στο Euronext. Τα τελευταία είναι ιδιαίτερα παρόντα µε αγορές, κάτι που σηµαίνει ότι πιθανώς εκτιµούν πως οι τιµές µπορεί να αυξηθούν και άλλο στις επόµενες εβδοµάδες ή µήνες», ανέφερε ο Γάλλος ειδικός, σπεύδοντας, ωστόσο, να σηµειώσει πως «από καιρού εις καιρόν, αυτά τα καιροσκοπικά fund αποχωρούν για να αποκτήσουν κάποια κέρδη. Και αυτό µπορεί να µεταφραστεί σε µείωση των τιµών».
Καλά και κακά νέα για την παγκόσµια παραγωγή
Ως προς τις προοπτικές για το 2022 και το 2023, τόνισε πως στη Ρωσία, όπου µέχρι τώρα η καλλιέργεια εξελίσσεται ιδανικά, η παραγωγή ίσως κυµανθεί από 84 έως 88 εκατ. τόνους, στην Ουκρανία εκτιµάται πως θα υπάρξει πτώση παραγωγής 40% σε σχέση µε πέρυσι και στις ΗΠΑ, λόγω ξηρασίας, µόλις το 27% των εκτάσεων υπολογίζεται ότι θα δώσει καλή παραγωγή. Προβλήµατα έλλειψης νερού διαπιστώνονται στην Ευρώπη και τη Β. Αφρική, µε το Μαρόκο να αναµένει φέτος µείωση παραγωγής 53% έναντι του 2021.
«Υπάρχει πολύ µεγάλη αβεβαιότητα και πολύ µεγάλη ανησυχία για το κλίµα, κυρίως πριν τη συγκοµιδή. Αλλά είναι σίγουρο πως στην επόµενη συγκοµιδή και εκείνη του 2023 τα θεµελιώδη στοιχεία της αγοράς θα είναι ιδιαίτερα τεταµένα. Εποµένως είναι επιτακτική ανάγκη να βρεθούν λύσεις για να υπάρξει καλύτερη διαχείριση ρίσκου […] ενώ δεν υπάρχει περιθώριο για ένα κλιµατικό ατύχηµα. Αν συµβεί κάτι τέτοιο, υπάρχει κίνδυνος, έστω και δυνητικά, να προκληθεί τεράστια ένταση και θα µπορούσε να υπάρξει µεγάλη διατροφική κρίση διεθνώς µε όλες τις συνέπειες που µπορεί να φέρει. Αλλά ας είµαστε αισιόδοξοι» είπε.
Ο ρόλος των προθεσµιακών αγορών
Στην αγορά MATIF, που έχει καταστεί η πρώτη χρηµαταγορά σίτου διεθνώς, αναφέρθηκε ο Jean – Loic Begue – Turon, επικεφαλής σε µια θυγατρική του οµίλου Credit Agricole, µε αντικείµενο των ανάπτυξης της δραστηριότητας των προθεσµιακών αγορών. «Σήµερα η χρήση του MATIF είναι όχι µόνο απαραίτητη, αλλά και ζωτικής σηµασίας» τόνισε και σηµείωσε για το ρόλο της πως «ένας αγρότης για παράδειγµα που επιθυµεί να είναι καλυµµένος για τα µελλοντικά του έσοδα από το σιτάρι για ένα - δύο χρόνια, γιατί αγοράζει λιπάσµατα, παρασιτοκτόνα και άλλα µπορεί να διασφαλίσει ένα µέρος της τιµής κόστους σε τέτοιες περιόδους.».
Καίρια η συµβολή της Timac Agro σε κοµβικές καλλιέργειες
Στη σηµαντική πρόοδο και τον επαγγελµατισµό που έχει κατακτήσει τα τελευταία χρόνια, χάριν και της συνδροµής της Agrenda στο κοµµάτι της παροχής έγκυρης πληροφόρησης, αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Timac Agro Southeastern Europe, Vincent Besnard, συµπληρώνοντας ότι ως εταιρεία «δεν σταµατάµε να ενθαρρύνουµε τους παραγωγούς, στην ευρύτερη περιοχή και να τους κρατάµε ενήµερους για τις εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό έχουµε βοηθήσει στην ανάπτυξη της καλλιέργειας της ελαιοκράµβης κατά 25% στη Βαλκανική και κατά 15% για το σιτάρι, ενώ στην Ελλάδα, έχουµε συµβάλλει στην ανάπτυξη του 15% των συνολικών εκτάσεων µε ηλίανθο και είµαστε εκεί και για συµβουλές για να είναι τα αποτελέσµατα αυτά ικανοποιητικά και στο χωράφι».
Οι νέες τεχνολογίες στις εισροές κι οι τάσεις στην αγορά, απασχόλησαν την επόµενη ενότητα του forum, µε το διευθυντή πωλήσεων της Timac Agro | ΛΥ∆Α, ∆ηµήτρη Ρέππα να παρουσιάζει το ασφυκτικό πλαίσιο που δηµιουργούν στον αγροτικό τοµέα παράµετροι όπως είναι η αύξηση του πληθυσµού, η κλιµατική αλλαγή και η ανάγκη για καλλιέργεια µε λιγότερα φυτοπροστατευτικά και να σηµειώνει πως πειστική απάντηση σε όλες αυτές τις προκλήσεις µπορούν να δώσουν προϊόντα θρέψης τα οποία βασίζονται στην καινοτοµία και τεχνολογία, µεγιστοποιώντας την παραγωγή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της.
