Το φαινόμενο με τα νεκρά ψάρια που εμφανίζονται στις ακτές ανησυχεί τις αρχές καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, συνεχίζεται η αυξημένη θνησιμότητα σε ψάρια της οικογένειας «Epinephelidae» – δηλαδή ροφούς, στήρες και σφυρίδες, τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με την ιογενή εγκεφαλοπάθεια.
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου έχει καταγραφεί ανησυχητική αύξηση της θνησιμότητας, με μεγάλο αριθμό νεκρών ψαριών να ξεβράζεται στις ακτές, να μένει στην επιφάνεια της θάλασσας ή και το πιο σύνηθες να βυθίζεται στον πάτο της θάλασσας σε προχωρημένη σήψη. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στην Κρήτη, κυρίως στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, αλλά και στα νησιά των Κυκλάδων, όπως η Τήνος, η Σύρος και η Άνδρος.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), αιτία για τους μαζικούς θανάτους είναι η ιογενής εγκεφαλοπάθεια, μια ασθένεια που είναι γνωστή εδώ και χρόνια, ωστόσο αυτό που προκαλεί προβληματισμό είναι η έξαρση της το τελευταίο διάστημα, την οποία φαίνεται να πυροδοτεί η υψηλή θερμοκρασία στις θάλασσες.
O ιός Betanodavirus είναι ευρέως διαδεδομένος στη Μεσόγειο και προσβάλλει έντονα τα είδη της οικογένειας Epinephelidae, τα οποία εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στον ιό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ασυνήθιστη συμπεριφορά, με τα ψάρια να κινούνται αργά και σε σπειροειδή τροχιά στην επιφάνεια της θάλασσας, συχνά με την κοιλιά προς τα πάνω λόγω διόγκωσης της νηκτικής κύστης.
Δρ. Παντελής Καθάριος, ερευνητής στο ΕΛΚΕΘΕ, αναφέρει πως “Ο ιός προσβάλλει αποκλειστικά τα ψάρια και δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι τα νεκρά ψάρια που εκβράζονται στις ακτές δεν πρέπει να καταναλώνονται και πως οι καταναλωτές πρέπει να αποφεύγουν τα ψάρια που έχουν θολά μάτια και τραυματισμούς στο δέρμα τους ”.
Ο κ. Κυριάκος Ταμπακάκης, ιχθυολόγος στον ΕΛΚΕΘΕ, αναφέρει πως “Η ιογενής εγκεφαλοπάθεια επηρεάζει εκτός από άγρια είδη και είδη ιχθυοκαλλιέργειας, όπως η τσιπούρα και το λαβράκι”. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις στο παρελθόν εξάρσεις της νόσου σε άγριους πληθυσμούς είχαν συνδεθεί με δραστηριότητες ιχθυοκαλλιέργειας. Ωστόσο, στην παρούσα κατάσταση, όπως εξηγεί ο ιχθυολόγος “οι περιοχές που καταγράφονται εξάρσεις δεν γειτνιάζουν με μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, γεγονός που υποδεικνύει πως ο ιός υπάρχει φυσικά στο θαλάσσιο περιβάλλον και μπορεί να προσβάλει άγριους πληθυσμούς”. Συνεπώς, αυτή η κατάσταση ανησυχεί κυρίως τους ερασιτέχνες ψαράδες και όχι τόσο τους επαγγελματίες, καθώς τα άγρια ψάρια που συλλέγουν ενδέχεται να εκλείψουν ως εμπορικό είδος. Δεδομένου ότι τα νοσούντα ψάρια τυφλώνονται, καθίσταται αδύνατο να πιαστούν, γεγονός που επηρεάζει την αλιευτική δραστηριότητα.
Με αφορμή την αυξημένη θνησιμότητα, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο της Σητείας μαζί με τον ΕΛΚΕΘΕ, πραγματοποιήσαν στις 14 Νοεμβρίου ημερίδα στη Σητεία για την Ιογενή Εγκεφαλοπάθεια. Εκεί, οι επαγγελματίες αλιείς, μέσω του προέδρου τους κ. Δημήτρη Τσιριγώτη, είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την έντονη ανησυχία τους, καθώς η συνεχής επιδείνωση του φαινομένου απειλεί άμεσα την επιβίωσή τους. Οι αλιείς παρατηρούν το υδάτινο στοιχείο να αλλάζει δραματικά, γεγονός που υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Ο Δήμαρχος Σητείας κ. Γιώργος Ζερβάκης, χαρακτήρισε τη συνάντηση σημαντική, δεδομένου ότι η Σητεία εξαρτάται από το υδάτινο στοιχείο. Τόνισε την ανάγκη για διαρκή ενημέρωση και συνεργασία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα.
Ο πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σητείας κ. Μανώλης Αιλαμάκης, προανήγγειλε τη δημιουργία ενός δικτύου ενημέρωσης και δράσης για την άμεση και ορθολογική αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η Ιογενής Εγκεφαλοπάθεια θέτει σοβαρά ζητήματα για την αλιεία, το περιβάλλον και την οικονομία. Η παρακολούθηση και καταγραφή του φαινομένου, καθώς και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείρισή του.
