Αυτά προτείνονται, μεταξύ άλλων, σε σχετική αξιολόγηση της εφαρμογής συστάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που πραγματοποίησε με την ειδική έκθεση αριθ. 5/2010, η οποία αφορούσε την εφαρμογή της προσέγγισης Leader στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, με την οποία εξετάστηκε κατά πόσον η προσέγγιση Leader εφαρμόζεται κατά τρόπους που εξασφαλίζουν προστιθέμενη αξία, ενώ ταυτοχρόνως ελαχιστοποιούν τους κινδύνους που επαπειλούν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.
Πιο αναλυτικά, στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της δεύτερης επισκόπησης της συνέχειας που έδωσε η Επιτροπή σε συστάσεις που διατύπωσε το Συνέδριο σε παλαιότερες ειδικές εκθέσεις του.
II. Το γενικό ερώτημα της επισκόπησης ήταν το εξής: Δίνει η Επιτροπή την ενδεδειγμένη συνέχεια στις συστάσεις ελέγχου που διατυπώνει το Συνέδριο στις ειδικές εκθέσεις του; Το ερώτημα αυτό αναλύθηκε σε δύο επιμέρους ερωτήματα: Καθόρισε η Επιτροπή κατάλληλες κατευθυντήριες οδηγίες και διαδικασίες για τις επακόλουθες δραστηριότητες; Διαθέτει η Επιτροπή επαρκείς και αξιόπιστες πληροφορίες διαχείρισης σχετικά με τις συστάσεις ελέγχου και την πορεία υλοποίησής τους;
III. Στο πλαίσιο της επισκόπησης, το Συνέδριο εξέτασε τη συνέχεια που έδωσε η Επιτροπή σε δείγμα 62 συστάσεων που διατυπώθηκαν σε δέκα ειδικές εκθέσεις (ΕιδΕ) που δημοσίευσε το Συνέδριο κατά την περίοδο 2006-2010. Το Συνέδριο χρησιμοποίησε το δείγμα αυτό προκειμένου να αξιολογήσει την πρόοδο της υλοποίησης των συστάσεων, καθώς και τις πληροφορίες διαχείρισης της Επιτροπής σχετικά με την πορεία υλοποίησής τους. Ακόμη, το Συνέδριο εξέτασε συναφείς διαδικασίες των γενικών διευθύνσεων (ΓΔ) και ανέλυσε εγχειρίδια, κατευθυντήριες οδηγίες, σχέδια και εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν, εστιάζοντας ιδιαιτέρως σε όσα σχετίζονται με την εφαρμογή RAD (Recommendation, Action, Discharge — Συστάσεις, Ενέργειες, Απαλλαγή). Η εφαρμογή RAD είναι ένα εργαλείο ΤΠ που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την παρακολούθηση των επακόλουθων ενεργειών της σε σχέση με τις συστάσεις ελέγχου που διατυπώνει το Συνέδριο, καθώς και των αιτημάτων που διατυπώνει η αρμόδια για την απαλλαγή αρχή στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής.
IV. Βάσει της επισκόπησης που διενήργησε, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή δίνει την ενδεδειγμένη συνέχεια στις συστάσεις του Συνεδρίου. Από την ανάλυση δείγματος συστάσεων προέκυψε ότι η Επιτροπή έχει υλοποιήσει το 83 % των συστάσεων του Συνεδρίου είτε πλήρως είτε ως επί το πλείστον, γεγονός που έχει συμβάλει στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης σε αρκετούς τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ.
V. Το Συνέδριο καταλήγει επίσης στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή έχει θεσπίσει κατάλληλες κατευθυντήριες οδηγίες και διαδικασίες σχετικά με τις επακόλουθες δραστηριότητές της.
VI. Τέλος, από την επισκόπηση του Συνεδρίου προκύπτει ότι η εφαρμογή ΤΠ RAD περιέχει πληροφορίες διαχείρισης σχετικά με τις συστάσεις ελέγχου που διατύπωσε το Συνέδριο στις ειδικές εκθέσεις που δημοσίευσε από το 2008 και έπειτα. Ωστόσο, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή RAD δεν διασφαλίζει ότι η Επιτροπή διαθέτει επαρκείς και αξιόπιστες πληροφορίες διαχείρισης σχετικά με την πορεία υλοποίησης των συστάσεων που έχουν υλοποιηθεί μόνον μερικώς. Αυτό οφείλεται στον απόλυτο χαρακτήρα των κατηγοριών που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την καταχώριση της πορείας υλοποίησης των συστάσεων.
VII. Επομένως, το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να τελειοποιήσει την εφαρμογή RAD, προκειμένου να αντικατοπτρίζει ακριβέστερα τις συστάσεις που έχουν υλοποιηθεί μόνον μερικώς.
Οι συστάσεις του Συνεδρίου
Το Συνέδριο συνέστησε στην Επιτροπή τα εξής:
1) να διασφαλίσει ότι η νομοθεσία παρέχει επαρκή σαφήνεια σχετικά με τα απαιτούμενα πρότυπα στο συγκεκριμένο πλαίσιο του Leader όσον αφορά την επιλεξιμότητα των δαπανών, τον δίκαιο χαρακτήρα των αποφάσεων περί των δαπανών και τη σύνθεση των επιτροπών λήψης αποφάσεων των ΟΤΔ·
2) να διασφαλίσει, από κοινού με τα κράτη μέλη, ότι υφίστανται αποτελεσματικές ασφαλιστικές δικλίδες για την αποτροπή συγκρούσεων συμφερόντων και να ελέγχει την ορθή λειτουργία τους·
3) να εξετάσει από κοινού με τα κράτη μέλη τους υφιστάμενους περιορισμούς στις τοπικές δράσεις με σκοπό να καταστεί δυνατή η εφαρμογή περισσότερο καινοτόμων και πολυτομεακών τοπικών στρατηγικών·
4) να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα απαιτήσουν από τις ΟΤΔ να θέσουν ειδικούς, μετρήσιμους και εφικτούς στόχους για τις στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης της περιόδου 2007-2013·
5) να ελέγξει αρκετά λεπτομερώς τα μελλοντικά προγράμματα για τα ειδικά στοιχεία που είναι θεμελιώδη για την προστιθέμενη αξία, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του Leader· και
6) να διασφαλίσει ότι μπορεί να λογοδοτεί για την προστιθέμενη αξία και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του Leader και να συντονίσει τα κράτη μέλη προκειμένου τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου να παρέχουν βεβαιότητα σχετικά με τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια των διαδικασιών.
Η υλοποίηση των συστάσεων
Δύο από τις έξι συστάσεις υλοποιήθηκαν ως επί το πλείστον, τρεις μερικώς, ενώ σε μία περίπτωση τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επαρκούσαν για τη διαμόρφωση γνώμης, δεδομένου ότι τα προγράμματα της περιόδου 2014-2020 δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Τα κύρια σημεία της συνέχειας που δόθηκε στις συστάσεις του Συνεδρίου έχουν ως εξής:
Σαφή πρότυπα: Η κύρια βελτίωση ήταν η ανάπτυξη σαφέστερων κανόνων για τις επιτροπές λήψης αποφάσεων των ΟΤΔ. Η κύρια αδυναμία είναι ότι οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την έγκριση των αιτήσεων επιδότησης μπορούν να συνεχίσουν να είναι επιλέξιμες.
Σύγκρουση συμφερόντων: Η απαίτηση αποτροπής συγκρούσεων συμφερόντων ενσωματώθηκε στον κανονισμό εφαρμογής (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. Ωστόσο, ο κανονισμός αυτός δεν απαιτεί ρητά την τεκμηρίωση και τη δημοσιοποίηση των δηλώσεων συμφερόντων, κάτι που θα αποτελούσε αποτελεσματική ασφαλιστική δικλίδα.
Παρακολούθηση: Μολονότι οι εν εξελίξει εργασίες αξιολόγησης και η εκ των υστέρων αξιολόγηση αναμένεται να βελτιωθούν βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών που παρέσχε η Επιτροπή, οι επί του παρόντος διαθέσιμες πληροφορίες δεν επαρκούν για την κατάδειξη της προστιθέμενης αξίας που επιτυγχάνεται με το Leader.
Οι απαντήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η πρόταση της Επιτροπής για τον κανονισμό ΕΓΤΑΑ 2014-2020 (άρθρο 67, παράγραφος 2) βασίζεται σε εναρμονισμένη προσέγγιση μεταξύ όλων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (Ταμείων ESI), παράλληλα με την τήρηση των υφιστάμενων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Όσον αφορά την έλλειψη βελτίωσης στην τρέχουσα περίοδο: στον τριμερή διάλογο σχετικά με την ευθυγράμμιση με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, τα θεσμικά όργανα δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν ως προς την πρόταση COM(2010) 537.
Και οι δύο προτάσεις προβλέπουν ότι η στήριξη του ΕΓΤΑΑ χορηγείται για δαπάνες που πραγματοποιούνται μόνο μετά την υποβολή αίτησης στην αρμόδια αρχή.
Όσον αφορά την επόμενη περίοδο, παρέχεται καθοδήγηση όσον αφορά διαδικασίες προς αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων στο σχέδιο εγγράφου καθοδήγησης για την τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD) που εκδόθηκε από τις τέσσερις ΓΔ (όπως αναφέρεται στην απάντηση στο σημείο 9) στο κεφάλαιο 4.3, σελίδα 26 («Οι διαδικασίες λειτουργίας, οι κανόνες και οι δομές για τη λήψη αποφάσεων θα πρέπει να εγγυώνται ότι η επιλογή έργων είναι σύμφωνη με τους στόχους της στρατηγικής, που εφαρμόζεται με αμερόληπτο και διαφανή τρόπο και αποφεύγει ιδίως κάθε κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων. Όσον αφορά την τελευταία κατηγορία, οι ομάδες τοπικής δράσης (ΟΤΔ) θα πρέπει να καταρτίσουν γραπτές διαδικασίες που να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο αυτό (για παράδειγμα σχετικά με τα πρακτικά συνεδριάσεων, αποχή από την ψηφοφορία, γραπτές δηλώσεις).»).
Όσον αφορά τις δηλώσεις συμφερόντων, η Επιτροπή θεωρεί ότι η καθοδήγηση είναι επαρκής. Η εκ των υστέρων αξιολόγηση θα αποτελέσει το βασικό στοιχείο για την αξιολόγηση της προστιθέμενης αξίας που επιτεύχθηκε με το πρόγραμμα Leader.
Βρείτε εδώ ολόκλητη τη σχετική Έκθεση Ελεγκτικού Συνεδρίου για τα Leader.pdf
