Ο µηχανισµός αυτός, όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Agrenda, που θα ενεργοποιηθεί µέχρι το τέλος του έτους θα ενισχυθεί µε κεφάλαια 25 έως 40 εκατ. ευρώ από τα ταµεία του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης και όπως αναφέρει το πόρισµα, οι τέσσερις συστηµικές τράπεζες είναι πρόθυµες να στηρίξουν και να υιοθετήσουν το µηχανισµό αυτό. Έως 3.200 δάνεια αναµένεται να εξυπηρετηθούν µε αυτόν τον τρόπο.
Το συγκεκριµένο εργαλείο βασίζεται στο γεγονός ότι οι χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί είναι απρόθυµοι να χρηµατοδοτήσουν επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν πιστωτικό ιστορικό και ρευστοποιήσιµες εξασφαλίσεις, ακόµη και αν η ζητούµενη χρηµατοδότηση είναι χαµηλή. Για να καλυφθεί αυτή η αδυναµία, το πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης χρηµατοδοτεί περίπου το ήµισυ κάθε δανείου ώστε να δώσει κίνητρο στους χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς να παρέχουν δάνεια µε ελάχιστες ή καθόλου εξασφαλίσεις.
Παράλληλα, στο έγγραφο «Συνοπτική Περίληψη εκ των Προτέρων Αξιολόγησης για τη Χρήση Χρηµατοδοτικών Εργαλείων» προβλέπεται η δηµιουργία ενός ταµείου εγγυήσεων για κάλυψη νέων δανείων άνω των 25.000 ευρώ προς τις γεωργικές εκµεταλλεύσεις, τις µεταποιητικές επιχειρήσεις και τις λοιπές επιχειρήσεις της υπαίθρου. Κάθε συµµετέχων χρηµατοπιστωτικός οργανισµός θα αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων, ένα ποσοστό του οποίου είναι εγγυηµένο από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης. Έτσι, σύµφωνα µε το σχέδιο, το επιτόκιο θα είναι χαµηλότερο και οι εξασφαλίσεις σηµαντικά µειωµένες. Συνολικά 40-70 εκατ. ευρώ αναµένεται να κατευθυνθούν από τους πόρους των Προγραµµάτων, για τις εγγυήσεις αγροτικών δανείων.
Οι τέσσερις µεγάλες ελληνικές εµπορικές τράπεζες, στις οποίες πραγµατοποιήθηκαν συνεντεύξεις κατά τη διάρκεια του αρχικού δοκιµαστικού ελέγχου της αγοράς, επιβεβαίωσαν τη συνάφεια των προτεινόµενων χρηµατοδοτικών µέσων για την αντιµετώπιση των εντοπισµένων αναγκών της αγοράς, λένε οι αρχές. Επιπλέον, εξέφρασαν το έντονο ενδιαφέρον τους για την εφαρµογή τόσο του µέσου εγγύησης πρώτης ζηµίας χαρτοφυλακίου όσο και του µοντέλου µικροδανείων µε επιµερισµό του κινδύνου.
Τα προτεινόµενα χρηµατοδοτικά εργαλεία θα είναι σχεδιασµένα µε τρόπο που να είναι εφικτός ο συνδυασµός τους µε επιχορηγήσεις των Μέτρων Μ4.1 (Σχέδια Βελτίωσης), Μ4.2 (Μεταποίηση) και Μ19.2 (LEADER/CLLD). Αυτό µπορεί να επιτευχθεί αφενός µέσω της διεύρυνσης της επιλεξιµότητας δαπανών για χρηµατοδοτικά εργαλεία σε σχέση µε τις επιχορηγήσεις, αλλά και µέσω µείωσης της έντασης ενίσχυσης κάτω από το ανώτατο όριο που καθορίζεται στο ΠΑΑ, προκειµένου να βελτιωθεί η συµπληρωµατικότητα των δύο µορφών στήριξης.
Εναλλακτικά, σύµφωνα µε την δεύτερη προσέγγιση, το εργαλείο µικροδανείων µε επιµερισµό του κινδύνου θα µπορούσε ενδεχοµένως να συσταθεί από µια οντότητα εκτός του σχήµατος του Ταµείου Χαρτοφυλακίου του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων σε ένα ξεχωριστό Ταµείο Χαρτοφυλακίου, υπό την προϋπόθεση ότι θα µπορεί να προσδιορισθεί ένας τέτοιος έµπειρος διαχειριστής κεφαλαίων στην ελληνική αγορά (π.χ το Το Εθνικό Ταµείο Επιχειρηµατικότητας & Ανάπτυξης – ETEAN). Η επιλογή µιας από αυτές τις δύο προσεγγίσεις είναι απόφαση της Διαχειριστικής Αρχής.
Σηµειώνεται εδώ, ότι τα παραπάνω δύο εργαλεία θα είναι τα µόνα που θα έχουν στη διάθεσή τους οι δικαιούχοι των προγραµµάτων όπως Σχέδια Βελτίωσης και Μεταποίησης, ώστε να καλύψουν την ίδια συµµετοχή. Γενικότερα στόχος είναι να βρίσκονται στον αέρα µέχρι το τέλος του 2018 ώστε να τα έχουν στη διάθεσή τους οι πρώτοι που θα εγκριθούν οι φάκελοί τους, κάτι που αναµένεται να γίνει αρχές του 2019, στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Το συγκεκριµένο εργαλείο βασίζεται στο γεγονός ότι οι χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί είναι απρόθυµοι να χρηµατοδοτήσουν επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν πιστωτικό ιστορικό και ρευστοποιήσιµες εξασφαλίσεις, ακόµη και αν η ζητούµενη χρηµατοδότηση είναι χαµηλή. Για να καλυφθεί αυτή η αδυναµία, το πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης χρηµατοδοτεί περίπου το ήµισυ κάθε δανείου ώστε να δώσει κίνητρο στους χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς να παρέχουν δάνεια µε ελάχιστες ή καθόλου εξασφαλίσεις.
Παράλληλα, στο έγγραφο «Συνοπτική Περίληψη εκ των Προτέρων Αξιολόγησης για τη Χρήση Χρηµατοδοτικών Εργαλείων» προβλέπεται η δηµιουργία ενός ταµείου εγγυήσεων για κάλυψη νέων δανείων άνω των 25.000 ευρώ προς τις γεωργικές εκµεταλλεύσεις, τις µεταποιητικές επιχειρήσεις και τις λοιπές επιχειρήσεις της υπαίθρου. Κάθε συµµετέχων χρηµατοπιστωτικός οργανισµός θα αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων, ένα ποσοστό του οποίου είναι εγγυηµένο από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης. Έτσι, σύµφωνα µε το σχέδιο, το επιτόκιο θα είναι χαµηλότερο και οι εξασφαλίσεις σηµαντικά µειωµένες. Συνολικά 40-70 εκατ. ευρώ αναµένεται να κατευθυνθούν από τους πόρους των Προγραµµάτων, για τις εγγυήσεις αγροτικών δανείων.
Οι τέσσερις µεγάλες ελληνικές εµπορικές τράπεζες, στις οποίες πραγµατοποιήθηκαν συνεντεύξεις κατά τη διάρκεια του αρχικού δοκιµαστικού ελέγχου της αγοράς, επιβεβαίωσαν τη συνάφεια των προτεινόµενων χρηµατοδοτικών µέσων για την αντιµετώπιση των εντοπισµένων αναγκών της αγοράς, λένε οι αρχές. Επιπλέον, εξέφρασαν το έντονο ενδιαφέρον τους για την εφαρµογή τόσο του µέσου εγγύησης πρώτης ζηµίας χαρτοφυλακίου όσο και του µοντέλου µικροδανείων µε επιµερισµό του κινδύνου.
Τα προτεινόµενα χρηµατοδοτικά εργαλεία θα είναι σχεδιασµένα µε τρόπο που να είναι εφικτός ο συνδυασµός τους µε επιχορηγήσεις των Μέτρων Μ4.1 (Σχέδια Βελτίωσης), Μ4.2 (Μεταποίηση) και Μ19.2 (LEADER/CLLD). Αυτό µπορεί να επιτευχθεί αφενός µέσω της διεύρυνσης της επιλεξιµότητας δαπανών για χρηµατοδοτικά εργαλεία σε σχέση µε τις επιχορηγήσεις, αλλά και µέσω µείωσης της έντασης ενίσχυσης κάτω από το ανώτατο όριο που καθορίζεται στο ΠΑΑ, προκειµένου να βελτιωθεί η συµπληρωµατικότητα των δύο µορφών στήριξης.
Όσον αφορά τη δοµή διακυβέρνησης των προτεινόµενων εργαλείων, µπορούν να επιλεχθούν δύο προσεγγίσεις. Σύµφωνα µε την πρώτη, όλα τα χρηµατοδοτικά µέσα υλοποιούνται από έναν διαχειριστή, µε σύσταση ενός ή περισσότερων Ταµείων Χαρτοφυλακίου. Στη δεύτερη προσέγγιση, τα χρηµατοδοτικά εργαλεία υπάγονται σε διαφορετικά Ταµεία Χαρτοφυλακίου µε διαφορετικούς διαχειριστές κεφαλαίου. Στο πλαίσιο της πρώτης προσέγγισης, τα τρία δυνητικά ΧΕ (µικροδάνεια, εγγυήσεις και συνεπένδυσης) εµπίπτουν στη δοµή ενός ή περισσότερων Ταµείων Χαρτοφυλακίου υπό την διοίκηση ενός διαχειριστή κεφαλαίου (π.χ του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων – ΕΤΕ).
Εναλλακτικά, σύµφωνα µε την δεύτερη προσέγγιση, το εργαλείο µικροδανείων µε επιµερισµό του κινδύνου θα µπορούσε ενδεχοµένως να συσταθεί από µια οντότητα εκτός του σχήµατος του Ταµείου Χαρτοφυλακίου του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων σε ένα ξεχωριστό Ταµείο Χαρτοφυλακίου, υπό την προϋπόθεση ότι θα µπορεί να προσδιορισθεί ένας τέτοιος έµπειρος διαχειριστής κεφαλαίων στην ελληνική αγορά (π.χ το Το Εθνικό Ταµείο Επιχειρηµατικότητας & Ανάπτυξης – ETEAN). Η επιλογή µιας από αυτές τις δύο προσεγγίσεις είναι απόφαση της Διαχειριστικής Αρχής.
Σύµφωνα µε τη µελέτη, τα ενδεικτικά βήµατα που πρέπει να ακολουθήσει η Ειδική Υπηρεσία ∆ιαχείρισης του ΠΑΑ, για την ταχεία, επιτυχή και αποτελεσµατική εφαρµογή των προτεινόµενων εργαλείων, είναι:
1. Τροποποίηση του ΠΑΑ
2. Αποδοχή – οικειοποίηση – υιοθέτηση – και επικοινωνία των αποτελεσµάτων της εκ των προτέρων αξιολόγησης
3. Διαδικασίες σύστασης των Ταµείων
4. Επιλογή των ενδιάµεσων χρηµατοπιστωτικών οργανισµών και
5. Παρακολούθηση και αξιολόγηση.
Σηµειώνεται εδώ, ότι τα παραπάνω δύο εργαλεία θα είναι τα µόνα που θα έχουν στη διάθεσή τους οι δικαιούχοι των προγραµµάτων όπως Σχέδια Βελτίωσης και Μεταποίησης, ώστε να καλύψουν την ίδια συµµετοχή. Γενικότερα στόχος είναι να βρίσκονται στον αέρα µέχρι το τέλος του 2018 ώστε να τα έχουν στη διάθεσή τους οι πρώτοι που θα εγκριθούν οι φάκελοί τους, κάτι που αναµένεται να γίνει αρχές του 2019, στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Δύσκολο το εργαλείο συνεπένδυσης
Ακόμα ένα εργαλείο που όμως δύσκολα θα τρέξει αφορά τη «συνεπενδυτική διευκόλυνσης ιδίων κεφαλαίων», για γεωργικές εκμεταλλεύσεις και μεταποιητικές επιχειρήσεις με αυξημένες ανάγκες για άμεση χρηματοδότηση. Συγκεκριμένα, καλύπτει είτε περιπτώσεις καινοτόμων επενδύσεων σε νεοφυείς επιχειρήσεις είτε περιπτώσεις υφιστάμενων επιχειρήσεων που θέλουν να πραγματοποιήσουν μεγάλες επενδύσεις, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να εκμεταλλευθούν ευκαιρίες αύξησης των πωλήσεών τους. Στο πλαίσιο αυτού του εργαλείου, οι πόροι του ΠΑΑ χρησιμοποιούνται για τη σύσταση ταμείων με τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών (venture capitals). Οι πόροι των ταμείων αυτών χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση, κυρίως, μεταποιητικών επιχειρήσεων, αποκτώντας, στην ουσία, ένα μέρος της ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων αυτών.