Εφ' όσον ευωδοθεί η πρόταση αυτή, θα οδηγήσει σε ανακατανομή των ενισχύσεων προς όφελος αυτών που έχουν περισσότερο ανάγκη: των μικρών παραγωγών.
Η σχετική ιδέα είχε κατατεθεί στο Συμβούλιο Υπουργών του Οκτωβρίου από τον Γάλλο υπουργό Γεωργίας, Στεφάν Λε Φολ, και προβλέπει ότι για τα πρώτα στρέμματα της κάθε εκμετάλλευσης θα δίνονται υψηλότερες ενισχύσεις, οι οποίες θα μειώνονται προοδευτικά για τα επόμενα στρέμματα.
Πόσα όμως θα μπορούσαν να είναι αυτά τα «πρώτα» στρέμματα; Αν και δεν έχει δοθεί επίσημα αριθμός, ο γαλλικός Τύπος κάνει λόγο για 500 στρέμματα, έκταση που είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από τη μέση ελληνική εκμετάλλευση.
Η πρόταση φαίνεται ότι έχει κερδίσει τη στήριξη και του επιτρόπου Γεωργίας, Ντατσιάν Τσιόλος. Σε συνάντηση των επιτροπών Γεωργίας των κοινοβουλίων των 27 κρατών μελών που έγινε στη Λευκωσία την προηγούμενη εβδομάδα, ο επίτροπος δήλωσε δημόσια ότι «συγκρατεί την πρόταση αυτή». Σύμφωνα με την εφημερίδα La France Agricole, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις o επίτροπος ανέφερε ότι η «πριμοδότηση» των πρώτων στρεμμάτων θα είναι προαιρετική για όσα κράτη το επιθυμούν.
Ο Γάλλος υπουργός, Στεφάν Λε Φολ, αμέσως έσπευσε να χαιρετίσει τη θετική τοποθέτηση του κ. Τσιόλος απέναντι στην πριμοδότηση των πρώτων στρεμμάτων, η οποία, όπως λέει, θα στηρίξει τις χιλιάδες θέσεις εργασίας που συνδέονται με τις μικρές εκμεταλλεύσεις.
Κόντρα για το πλαφόν
Υπέρ των μικρών παραγωγών θα λειτουργούσε και ένα άλλο μέτρο, το πλαφόν στις ενισχύσεις, το οποίο έχει προτείνει η Κομισιόν, και το οποίο έχει πολεμηθεί άγρια από πολλά κράτη μέλη.
Μάλιστα στην πρόταση του προέδρου της Ε.Ε., Χέρμαν Βαν Ρομπάι, για το δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, ενώ προβλέπεται μείωση των ενισχύσεων κατά 6%, ταυτόχρονα προτείνεται το πλαφόν να γίνει προαιρετικό. Η πρόταση αυτή άρεσε ιδιαίτερα στο βρετανικό υπουργείο Γεωργίας, που δήλωσε ότι «η βρετανική κυβέρνηση αντιτίθεται στα ανώτατα όρια στις ενισχύσεις, που θα ήταν περίπλοκα για τους αγρότες και δύσκολα στην εφαρμογή τους».
Ωστόσο έντονη ήταν η αντίδραση του επιτρόπου Τσιόλος, «Είναι παράλογο και υποκριτικό να ζητάμε σημαντικές περικοπές στις άμεσες ενισχύσεις και ταυτόχρονα να αφαιρούμε την πρόταση για υποχρεωτικό πλαφόν στις άμεσες ενισχύσεις που λαμβάνουν οι πιο πλούσιες και πιο αποδοτικές εκμεταλλεύσεις. Δεν είναι αυτό το νόημα της καλύτερης χρήσης των πόρων που υποστηρίζουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή», δήλωσε ο επίτροπος.
Ο κ. Τσιόλος απορρίπτει στο σύνολό του το έγγραφο Βαν Ρομπάι, λέγοντας ότι «είναι αντίθετες στην προσπάθειά μας να κάνουμε την ΚΑΠ πιο δίκαιη, πιο πράσινη και πιο αποτελεσματική (…) Υπονομεύει τη σημαντική ώθηση στην απασχόληση και την ανάπτυξη που δίνει η γεωργία και επιβραδύνει τις περαιτέρω επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του κλάδου».
Ανήσυχοι αγρότες
Την ίδια στιγμή, το έγγραφο Βαν Ρομπάι προκάλεσε έντονες ανησυχίες στους αγρότες διάφορων ευρωπαϊκών κρατών. Στην Ισπανία, οι αγροτοσυνδικαλιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν τις «βάναυσες» περικοπές στην αγροτική δαπάνη. Ο Γκαμπριέλ Τρενθάδο από την οργάνωση Cooperativas Agro-alimentarias αναφέρει ότι η Ισπανία θα μπορούσε να χάσει 3,5 δισ. ευρώ από τους πόρους της ΚΑΠ, εκ των οποίων το 1,8 δισ. από τις άμεσες ενισχύσεις. Για το γενικό γραμματέα του Συντονιστικού Γεωργών και Κτηνοτρόφων (COAG), η πρόταση καταφέρει ένα «θανάσιμο χτύπημα» στην αγροτική οικονομία της Ισπανίας, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου κρίση και ύφεση. Και στην Αυστρία όμως, φοβούνται μείωση των πόρων του Δεύτερου Πυλώνα κατά 30% και κάνουν λόγο για χτύπημα σε βάρος των αγροτών και της γεωργίας.
Όσο για τους Γερμανούς αγρότες, μέσα από το Σύνδεσμό τους (DBV) απορρίπτουν κατηγορηματικά τι ς προτάσεις που όπως λένε, θα οδηγούσαν σε περικοπή των άμεσων ενισχύσεων που λαμβάνουν κατά 10%. «Παρόμοιες προτάσεις δεν είναι καθόλου ισορροπημένες», αναφέρει ο DBV, ενώ προτείνει ότι στερούν από το πρασίνισμα των ενισχύσεων την όποια οικονομική βάση διέθετε.
Τι προτείνει το έγγραφο Ρομπάι για τη γεωργία
Στην πρόταση που κατέθεσε ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, προτείνει περικοπές 80 δισ. ευρώ στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, σε σχέση με τις αρχικές προτάσεις της Κομισιόν. Επίσης, το έγγραφο κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ.
● Για την ΚΑΠ, προβλέπονται περικοπές 25 δισ. ευρώ (16,7 δισ. από τον Πρώτο Πυλώνα και 8,3 δισ. από τον Δεύτερο).
● Η πρόταση της Κομισιόν για τις άμεσες ενισχύσεις στο διάστημα 2014-2020 ήδη ήταν κατά 12% χαμηλότερη σε πραγματικούς όρους. Το έγγραφο Ρομπάι μειώνει τις ενισχύσεις κατά άλλο ένα 6,6%. Προβλέπει περικοπή κατά 13,2 δισ. ευρώ στις άμεσες ενισχύσεις. Επιπλέον το Απόθεμα Κρίσεων, που ενεργοποιείται όταν προκύπτουν προβλήματα στην αγορά, μειώνεται στα 2,8 δισ. ευρώ, φέρνοντας τη συνολική μείωση των άμεσων ενισχύσεων στα 16 δισ., δηλαδή -5,92%.
● Η μείωση στη χρηματοδότηση του Πυλώνα 1 κατά πάσα πιθανότητα θα σημάνει και σημαντικές περικοπές στα προγράμματα για τον οίνο, τα οπωροκηπευτικά και τις εξόχως απόκεντρες περιοχές.
● Για την αγροτική ανάπτυξη, η αρχική πρόταση της Κομισιόν έκανε λόγο για μείωση 10% σε πραγματικούς όρους. Τώρα, το έγγραφο Ρομπάι προτείνει περαιτέρω περικοπές 8,3 δισ. ευρώ, άλλο ένα 9,3%.
● Προτείνεται ευελιξία στην αμφίδρομη μεταφορά πόρων ανάμεσα στους δύο Πυλώνες για ποσοστό έως 15% και για όλα τα κράτη μέλη.
● Ο οικολογικός συντελεστής των ενισχύσεων προτείνεται να μείνει στο 30%, αλλά «η σαφώς ορισμένη ευελιξία» που ζητάει να δοθεί στα κράτη μέλη, μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τη συνοχή της πρότασης.
● Προτείνεται το πλαφόν στις ενισχύσεις άνω των 300.000 ευρώ να εφαρμόζεται προαιρετικά από τα κράτη μέλη.
Νέα βελτιωμένη πρόταση λόγω των πολλών αντιδράσεων
Μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι δήλωσε, την Τρίτη που μας πέρασε, ότι θα επανέλθει στη Σύνοδο με μια νέα βελτιωμένη πρόταση, η οποία δεν είχε κατατεθεί ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές.
Μείωση αγροτικών δαπανών από ΕΕ σε αντίθεση με Κίνα, Βραζιλία και ΗΠΑ
Ανησυχητική είναι, σύμφωνα με το γαλλικό think tank-Momagri, η μείωση της στήριξης του αγροτικού τομέα στην ΕΕ. Με βάση τα σχετικά στοιχεία για την περίοδο 2005-2010, η παγκόσμια στήριξη για τη γεωργική παραγωγή (PBMS) ανά κάτοικο αυξήθηκε ραγδαία στην Κίνα, τη Βραζιλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ στην ΕΕ θα είναι δύσκολο να διατηρηθεί έστω στα επίπεδα του 2005.
Το Momagri προειδοποιεί για επιδείνωση της κατάστασης στον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα από την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). «Παρά τους ισχυρισμούς για συντήρηση της ΚΑΠ, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Ευρώπη από το 2005 κινείται αντίθετα σε σχέση με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις στον κόσμο, που επενδύουν στη γεωργία», σημειώνουν οι ερευνητές στο Momagri.
Σύμφωνα με τον δείκτη SGPA (απαριθμεί κάθε δημόσια στήριξη για το σύνολο του γεωργικού τομέα) του 2010, η συνολική στήριξη αυξήθηκε κατά 130% στην Κίνα, 60% στη Βραζιλία και 40% στις ΗΠΑ. Μάλιστα, σε ποσοστό της αξίας της γεωργικής παραγωγής, οι ΗΠΑ ήταν πρώτες σε γεωργικές επιδοτήσεις, με τις οποίες αντιπροσώπευαν το 48% έναντι 24% της ΕΕ και 20% της Βραζιλίας και της Κίνας. Σε απόλυτους αριθμούς, τα ποσά στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 163 δισ. δολ., στην Κίνα 154 δισ. δολ., στην ΕΕ 101 δισ. δολ. και στη Βραζιλία 38 δισ. δολ.
